Sformułowanie hipotezy

(hipotez roboczych)

pracy.

Ćwiczenia 21 maj 2011 r.

Zawadzka Aleksandra
Skórski Szymon
Magdziarz Hubert
Przygódzki Mariusz
Malwina Boruszewska
Odelski Andrzej



Z leksykonu: - [gr. hypothesis - przypuszczenie] - zdanie

wymagające sprawdzenia, przyjęte jako założenie w celu

wyjaśnienia jakiegoś zjawiska; hipotezy naukowe

powstają zwykle wtedy, gdy dla pewnych faktów nie

znajduje się racji wśród uznanych (uzasadnionych)

twierdzeń; hipoteza poddana procesowi weryfikacji bądź

zostaje obalona, bądź też wzrasta stopień jej

prawdopodobieństwa, niekiedy tak dalece, iż zostaje

uznana za prawo naukowe.



Ze słownika pedagogicznego: - nie sprawdzone

twierdzenie, które ustala bądź wyjaśnia cechy badanych

zjawisk lub związki między nimi. Sprawdzenie hipotezy

odbywa się przez wyprowadzenie z niej wniosków

empirycznych, przy czym im więcej sprawdzonych zdań

z hipotezy wynika, tym większy jest stopień jej

uzasadnienia

Hipoteza

Skuteczne przeprowadzenie badań naukowych wymaga

oprócz sformułowania problemów badawczych także

wysunięcie hipotez roboczych.

Hipotezy stawiają stwierdzenia, co do których istnieje

prawdopodobieństwo, że są trafną odpowiedzią na

sformułowany uprzednio problem badawczy.

Hipotezy są świadomie przyjętymi przypuszczeniami czy

założeniami, wymagającymi potwierdzenia lub odrzucenia

w wyniku badań naukowych. Są to założenia odnoszące

się do przewidywanego końcowego rezultatu badań nad

interesującym badacza problemem, ale nigdy nie

przesądzają o ich ostatecznych wynikach lub płynących z

nich wnioskach. Istnieją różne określenia hipotez

roboczych np. "hipoteza jest przypuszczalnym

twierdzeniem dotyczącym relacji między dwiema lub

więcej zmiennymi" i zawsze formułuje się ją w postaci

twierdzącej.

Hipotezą nazywa się też "zadanie opisujące związki

między zjawiskami (zdarzeniami, stanami, cechami itp.),

którego wartość logiczną sprawdzamy w następstwie

badań empirycznych".

Wyrażone w hipotezie roboczej relacje między

zmiennymi mogą przybrać charakter współzależności
pozytywnej, negatywnej lub krzywoliniowej.

Pozytywna współzależność zakłada, że np. z nasileniem

zmiennej niezależnej następuję wzrost zmiennej zależnej.

W przypadku współzależności negatywnej każda z obu

zmiennych zmierza w przeciwnym kierunku, tj. jedna
ulega wzrostowi, druga spadkowi.

Współzależność krzywoliniowa zachodzi wtedy, gdy

wzrost lub spadek określonych zmiennych następuje w
zależności np. od osobistych cech czy doświadczeń
życiowych osób badanych.

W metodologii wg J. Brzezińskiego hipotezy robocze

mogą dotyczyć nie tylko zależności między zmiennymi,

ale także określonych wartości zmiennych.

Hipotezy muszą być formułowane w postaci twierdzącej,

a więc zdań oznajmujących. Hipotezy przede wszystkim

określają relacje między dwiema lub więcej zmiennymi.

Formułowanie hipotez roboczych jest niezbędne

szczególnie w przypadku problemów dotyczących

współzależności pomiędzy określonymi zmiennymi, w tym

zwłaszcza między zmiennymi niezależnymi i zmiennymi.

Przez zmienne niezależne rozumie się pewne czynniki

powodujące określone zmiany w innych czynnikach

(zmiennych), a przez zmienne zależne czynniki,

podlegające wyraźnym wpływom ze strony zmiennych

niezależnych.

Hipotezy robocze formułowane są tam, gdzie dopomagają

w skutecznym rozwiązywaniu problemów badawczych.

Dzięki hipotezom roboczym badacz konkretyzuje

sformułowany przez siebie problem badawczy, widzi go

jaśniej i wyraźniej, co umożliwia odpowiedni dobór metod

i technik badawczych lub ich konstruowanie.

Warunki poprawnie sformułowanej hipotezy:

l. Hipoteza musi dać się zweryfikować. To znaczy:

"hipoteza, której nie można poddać procedurze

sprawdzenia empirycznego nie może

pretendować do miana hipotezy naukowej".

2. Hipoteza robocza wyraża związek pomiędzy

dającymi się zbadać faktami, zdarzeniami,

ludźmi (zmiennymi).

3. Hipoteza robocza jest przypuszczeniem wysoce

prawdopodobnym, mającym swe uzasadnienie w

dotychczasowym dorobku naukowym. Jest

niesprzeczna z udowodnionymi poprzednio

twierdzeniami danej nauki.

4. Hipoteza robocza jest wnioskiem dotychczasowych

obserwacji i doświadczeń badacza.

5. Hipoteza robocza jest twierdzeniem wyrażonym

jednoznacznie i w sposób możliwie uszczegółowiony.

6. Hipoteza powinna umożliwiać dedukcyjne

wnioskowanie.

7. Hipoteza winna być zgodna z obowiązującymi

obiektywnie prawami i uznanymi naukowo zasadami.

8. Ścisłość hipotezy, stopień jednoznaczności, liczba

pozytywnych wskaźników musi potwierdzać
prawdziwość treści w niej zawartej.

W procedurze formułowania hipotez zaleca się:



na podstawie analizy problemu ustalić, jakie efekty są

przedmiotem badań,



określić, w jakich warunkach należy osiągać

zamierzone cele,



przyjąć założenia rodzaju i zakresu działania

badawczego,



usystematyzować i podporządkować całokształt

wiedzy teoretycznej i praktycznej z zakresu

organizacji i realizacji danych procesów poznawczych

założonym celom badań,



opracować na podstawie znanych już danych

teoretycznych oraz praktycznych projekt badań.

Inne wymagania, jakie stawia się poprawnie

sformułowanym hipotezom roboczym:



wyrażone powinny być w prostych słowach,



powinny dotyczyć istotnych dla danej nauki
spraw,



winna spełniać funkcje poznawczą,



wyniki badacza powinny być odpowiednio
ukierunkowane.

Podstawą tworzenia hipotez musi być zasada,

że przypuszczenie względnie pomysł rozwiązania
pośrednio lub bezpośrednio wynika z przedmiotu
badań danego problemu lub tezy. Hipoteza
powinna także znajdować swoje uzasadnienie w
aktywnie przestudiowanej literaturze
specjalistycznej. Jeżeli sformułujemy hipotezy
(lub je zweryfikujemy) po przeprowadzeniu
badań próbnych nada to im jeszcze wyższą
wiarygodność, a nas upewni w przekonaniu, że
weryfikacja potwierdzi prawdziwość
planowanych rozwiązań, wyników i wniosków
przewidywanych w badaniach.