Patogeneza i diagnostyka

przemieszczeń i skrętu

trawieńca

Michał Sorgowicki

Przemieszczenie trawieńca

(

DISLOCATIO ABOMASI)

• Zmiana lokalizacji

żołądka właściwego,
występująca
najczęściej w okresie
około- i poporodowym,
spowodowana
zmianami związanymi
z żywieniem
i reorganizacją
przestrzeni jamy
brzusznej.

Lewostronne przemieszczenie

trawieńca

Lewostronne

przemieszczenie

trawieńca występuje

najczęściej w krótkim

czasie po porodzie i

spowodowane jest

prawdopodobnie

przesunięciem się

żwacza na miejsce

opróżnionej w czasie

porodu macicy i

odsunięciem na lewo

hipotonicznego w tym

okresie trawieńca przez

brzuszny worek żwacza

Prawostronne przemieszczenie

trawieńca

Prawostronne przemieszczenie

trawieńca występuje w okresie kilku tygodni
po porodzie, często w okresie szczytowej
laktacji. Krowy żywione są w tym czasie
dużą ilością pasz treściwych, powodujących
wzdęcia i zaburzenia pH treści trawieńca
oraz atonię tego narządu. Wypełniony
gazami trawieniec unosi się do górnej części
jamy brzusznej. Przy znacznym
przemieszczeniu dochodzi do skrętu.

Predyspozycje

• Ciąża i okres okołoporodowy: od 4

tygodnia przed do 2 – 4 tygodnia po
porodzie

• wysoka mleczność >30 – 40 litrów/dzień
• rasy wysokomleczne – HF, Jersey
• wiek: od 4 do 7 lat
• chów alkierzowy – mało ruchu
• płeć – samice

Skręt trawieńca

Jest to skręt trawieńca wzdłuż osi
poprzecznej
Przyczyny: nie są dokładnie poznane,
występuje najczęściej po porodzie.
Przyjmuje się
że do skrętu dochodzi na wskutek ucisku
powiększonej macicy i działania tłoczni
brzusznej. Zwykle przed skrętem
trawieniec jest rozszerzony.

Diagnostyka

• Pierwsze zewnętrzne oznaki lewostronnego

przemieszczenia trawieńca (LDA) to nagły

spadek produkcji mleka i różnego stopnia

niestrawność. Schorzeniu dosyć często

towarzyszy wtórna ketoza, której nie udaje

się wyleczyć bez usunięcia przyczyny

pierwotnej.

• Kał krowy z przemieszczeniem trawieńca

początkowo jest z reguły suchy i

powleczony śluzem, a po pewnym czasie

pojawia się biegunka.

Diagnostyka - osłuchiwanie

• Wysokość słyszalnych tonów pozostaje z reguły

niezmieniona, natomiast w przypadku osłuchiwania z

opukiwaniem przy przemieszczeniu trawieńca jest

ona zmienna, (dźwięki stają się naprzemiennie

wyższe lub niższe). Te cechy z reguły nie wystarczają

jednak do pewnej diagnozy różnicowej. Dlatego też o

istnieniu objawów patognomonicznych można mówić

jedynie wtedy, gdy stwierdza się obecność odgłosów

w żwaczowych w dole głodowym oraz dźwięków

„stalowej taśmy" w okolicy ściany jamy brzusznej w

obrębie żeber. W przypadku odbiegającym od tego

wzorca wyników badania, za każdym razem należy

brać pod uwagę możliwość wystąpienia innych

chorób i przeprowadzić kolejne badania w zakresie

diagnostyki różnicowej.

Diagnostyka – osłuchiwanie

• Obustronne osłuchiwanie z opukiwaniem i

balatowaniem: słyszalne po lewej i prawej stronie

ciała dźwięki „stalowej taśmy” mogą wskazywać na

odmę otrzewnową, nasilone opróżnienie żołąd ka i

jelit, powodujące powstanie próżnej przestrze ni w

grzbietowej części jamy brzusznej, lub eks tremalnie

nasilone wzdęcie jelita ślepego przez

nagromadzony gaz (wykonać badanie kontrolne per

rectum).

• Powtórne badanie należy wykonać po 24 go dzinach

(do tego czasu często ponownie pojawiają się

skurcze trawienne żołądka) lub pobudzić mo torykę

przedżołądków za pomocą leku

parasympatykomimetycznego, a następnie

wykonać bada nie przez osłuchiwanie

Diagnostyka - osłuchiwanie

• Do żwacza za pomocą sondy przełykowej

wtłacza się powietrze (czynność tą należy

wielokrotnie powtarzać ) i jednocześnie

badać per ausculationem czy na skutek

odsuwania żwacza od ściany jamy

brzusznej odgłosy bulgotania stają się

cichsze w obszarze przednim niż w dole

głodowym. Przeprowadza się też badanie

palpacyjne stopnia wypełnienia żwacza

zarówno od zewnątrz, jak i per rectum.

Diagnostyka - punkcja

• Nakłucie diagnostyczne: w dolnej części

wzdę tej okolicy brzucha lub na granicy

obszaru, w któ rym można wysłuchać

pluszczących szmerów, wprowadza się w

jednej z ostatnich przestrzeni

międzyżebrowych cienką, długą na około 12

cm igłę. W przypadku pozytywnego wyniku

próby ulatuje z niej gaz o kwaśno-mdłym

zapachu i/lub (w cza sie aspiracji) wydobywa

się sok żołądkowy, które go odczyn pH

mieści się między 1,5 a 2,5, a zawar tość w

nim chlorków wynosi > 100 mmol/1.

Diagnostyka - laparotomia

• W przypadku wyczerpania wszystkich

możliwości badań diagnostycznych
jedynie w niewielu przypadkach
konieczne jest wyjaśnienie przyczyny
powstania choroby na drodze
zabiegu chirurgicznego.

Leczenie

Edyta Handel & Agnieszka Ojcewicz

LDA

Leczenie zachowawcze

Gdy zabieg operacyjny jest

niemożliwy

lub
jeżeli celem jest uzyskanie

więcej czasu, by umożliwić
ubój.

Repozycja

Położenie zwierzęcia i

masaż brzucha.

Jeżeli w trawieńcu jest

dużo gazów12h

głodówka

Powodzenie w 20%

przypadków.

Zwierzę położyć na lewym boku,
wywiązać i przetoczyć przez grzbiet i
tak wiele razy.

Lekarz jednocześnie wykonuje masaż
brzucha za pomocą obu pięści wzdłuż
lewego łuku żebrowego od strony
grzbietowej w kierunku brzusznym.

Ważne!
Po przetaczaniu utrzymujemy
krowę w pozycji leżącej na
boku przez 5-10 minut aby
pozwolić na ucieczkę gazu z
trawieńca.

Po wykonaniu repozycji często dochodzi

do lekkiego przemieszczenia trawieńca na

prawą stronę, dlatego konieczne jest 1-2-

krotne podanie leków wzmagających

perystaltykę.

Ważne!

Zwierzęta po wykonanej repozycji nie

mogą się kłaść, więc przewiązujemy prawą

tylną kończynę do słupka.

Metody tej nie stosować u wysokocielnych

krów(bo skręt macicy) i w ciężkich

przypadkach.

Leczenie farmakologiczne

Z obserwacji wynika, że intensywne

leczenie ketozy współwystępującej z LPT
prowadzi do stopniowego lub nagłego
ustąpienia LPT.

Podajemy też leki pobudzające

perystaltykę.

-jeśli hipokalcemia płyny i suplementacja

potasu

Leczenie chirurgiczne – ogólne

zasady

1. Po zabiegu antybiotykoterapia: 1-3 dni
2. Intensywne leczenie chorób towarzyszących
3. Po zabiegu: podawanie dodatkowego siana

aby maksymalnie wypełnić żwacz.

4. Utrzymanie rany czystej i suchej, latem

ochrona przed muchami! (powikłania często

dotyczą infekcji przyrannych)

5. Kilkudniowa opieka, regularne sprawdzanie

czy nie znów nie doszło do przemieszczenia.

Repozycja poprzez przetaczanie i

przezskórne ustalenie trawieńca za

pomocą wygiętej igły(Hull)

1. Przygotowujemy pole operacyjne o rozmiarach

20 na 20cm, na szerokość dłoni od pępka

pomiędzy linią pośrodkową, a prawą żyłą

mleczną(oznacza się przebieg naczynia).

2. Zwierzę kładziemy na prawym boku, na

początku całkowicie, żeby gaz nie ulatywał zbyt

szybko później połowicznie.

3. Na lewej stronie grzbietu lekarz wykonuje

repozycję trawieńca, dotąd jak nie znajdzie się

nad wyznaczonym wcześniej polem.

4. Następnie wprowadza przez skórę i

powłoki jamy brzusznej półokrągłą
igłę z grubą nicią syntetyczną w
kierunku przednio-tylnym do światła
trawieńca i wkłuwa ją na zewnątrz.

Wiąże końcówki nici i zakłada drugi

szew prostopadle do pierwszego.

5. Po 10-14 dniach ściągamy szwy.

Modyfikacja poprzedniego zabiegu wg

Surborga

1. Na początku nakłuwamy trawieniec

by upuścić gazy.

2. Wkłuwamy drugą igłę w

bezpośrednim sąsiedztwie igły użytej
do nakłucia, jeszcze w trakcie
uchodzenia gazów.

3. Nie zakładamy drugiego szwu(by

nie przekłuć innych narządów)

Ryzyko

-zakażenia kanału wkłucia
-zapalenia otrzewnej
-wytworzenia przetoki
-nieprzymocowania szwem trawieńca
-czynnościowe żwężenie oddźwiernika
-złamanie igły w żołądku

Skuteczność metody 77-90%.

Repozycja poprzez przetaczanie i przezskórne

ustalenie trawieńca za pomocą przetyczki

uchylnej(toggle-pin)

1. Po wykonaniu repozycji wprowadza się

niewielki trokar do trawieńca.

2. Trokar umożliwia sprawdzenie zapachu

gazu i pH treści.

3. Za pomocą trokaru wprowadza się

przetyczkę do której przyczepiona jest

30 cm nić.

4. W odstępie około 5cm od trawieńca

zakładamy drugą przetyczkę, a nici obu

przetyczek wiążemy ze sobą.

5. Zawiązany węzeł powinien być na

tyle luźny by można było włożyć pod
niego 2-3 palce.

6. Nić usuwamy po 3-4 tygodniach.

Ryzyko

-błędne wprowadzenie trokara do

żwacza , w pobliżu oddźwiernika, lub
ksiąg

-zakażenie rany
-wytworzenie się przetoki
-wyrwanie nici

Skuteczność metody około 88%.

Repozycja i przezskórne
ustalenie trawieńca pod

kontrolą endoskopu

1. Wkłuwamy się igłą na

szerokość dłoni poniżej

wyrostków poprzecznych

kręgów lędźwiowych,

bezpośrednio za ostatnim

żebrem.

2. Doprowadzamy do odmy

otrzewnowej.

3. Później wprowadzamy

specjalny endoskop poprzez

trokar wyposażony w wentyl

magnetyczny i

przeprowadzamy insulfację

(napełnienie jamy brzusznej

gazem) aż do wytworzenia

nadciśnienia.

4. Jeśli to konieczne, upuszczamy gaz z

trawieńca za pomocą igły wprowadzonej
na tej samej wysokości co pierwsze
wkłucie w przedostatniej przestrzeni m.ż.
i umieszczamy w trzonie trawieńca
przetyczkę wyposażoną w dwie nici 80cm.

5. Całkowicie usunąć gaz.
6. Po usunięciu przyrządów dokonuje się

sedacji krowy.

7. Wprowadzamy 2 trokary z wentylami

magnetycznymi na lewo i do przodu od
pępka

8. Uprzednio pozostawione nici

wyciągamy za pomocą kleszczyków i
zawiązujemy nici nad dwiema
rolkami bandaża.

9. Nici usuwamy po 3-4 tygodniach.

Laparotomia lewostronna z

wykonaniem dobrzusznej

omenatopeksji(metoda

utrechcka).

1.Cięcie nieco niżej niż przy klasycznej

laparotomii.

W fałdzie sieci o długości około 10cm, który

biegnie wzdłuż krzywizny większej trawieńca

za pomocą ciągłego szwu materacowego

umieszczamy silną nieresorbującą nić o dłg.

2m

2.Obydwa końce nici wprowadza się do

odpowiednich igieł i pod kontrolą ręki

przeprowadzamy wzdłuż ściany jamy brzusznej

aż do okolicy pępkowej.

3. Pomocnik uciskając powłoki od zewnątrz

zaznacza miejsce wykłucia igły-10cm

doczaszkowo od pępka.

4. Druga igła 10cm do przodu od pierwszej i

zawiązuje końce nici (zrolowany bandaż

między skórą a węzłem).

5. Szew usuwa się po 10 dniach.

*skuteczność 88-93%

Laparotomia od strony brzusznej z

wykonaniem abomasopeksji i

omenatopeksji.

1. Sedacja i ułożenie zwierzęcia na

grzbiecie.

2. Pole operacyjne między pępkiem, a

chrząstką wyrostka mieczykowatego.
Nacinamy na prawo od linii pośrodkowej.

3. Nakłuwamy trawieniec i wykonujemy jego

repozycję.

4. Ścianę żołądka przyszywa się do

otrzewnej i mięśnia prostego brzucha .

• Pozwala na

długotrwałe ustalenie

trawieńca

• Metoda kosztowna
• Wymaga asystenta
• Obciąża organizm

zwierzęcia

• Możliwe powikłania:

przepuklina,

• 80-94%

Zabieg z wyboru w
przypadku cennych
krów!

Laparotomia od strony prawej z

wykonaniem omentopeksji –

metoda hanowerska

-

znieczulenie przykręgowe Th1, L1, L2

-cięcie wykonujemy z prawej strony, równolegle do

ostatniego żebra (odległość ok. 4cm), 10 cm od
L2. Długość cięcia ok 15-20cm.

-szukamy przemieszczonego trawieńca między lewą

ścianą brzucha a żwaczem, sprawdzamy
powierzchnię (szorstka-peritonitis; zrosty)

-wkłuwamy do trawieńca igłę z wężykiem-

odprowadzenie gazu

Za „Bovine surgery and lameness”

Lewą ręką przesuwamy trzewia na prawo, unosimy trawieniec do
góry i wyciągamy z rany sieć wielką(przymocowujemy).

Chwytamy za
odźwiernik i jeszcze
raz podciągamy
trawieniec.
Przymocowujemy
tarczę perlonową
w sieci wielkiej, na
szerokość dłoni od
odźwiernika;
Guzik umieszczamy
pod skórą (musimy
najpierw przeciąć
skórę, żeby związać
nici)

!! Skontrolować czy
tarcza i sieć silnie
przylegają do
powłok jakmy
brzusznej (inaczej
możliwe uwięźnięcie
jelit)

Metoda hanowerska c.d.

• Można ustalić trawieniec wyłącznie przyszywając sieć,

ale wtedy większe ryzyko rozerwania połączenia

(LDA, RDA)

• Wyleczenie w 82-90%

Zalety:
-możliwe dokładne zbadanie
jamy brzusznej
-umożliwienie masażu ksiąg

Możliwe powikłania:
-infekcja i martwica rany wokół
podskórnie umiejscowionego
guzika
-jelita mogą wejść między
tarczę i guzik!
-zapalenie otrzewnej
(niedostateczna sterylność,
treść trawieńca wyciekła)

Leczenie lewostronnego przemieszczenia

trawieńca(LPT) u cielęcia

Na początku próby przetaczania

zwierzęcia i masażu.

Jeśli to nie pomaga, układamy cielę na

lewym boku i wykonujemy
laparotomię boczno-dobrzusznie
wzdłuż prawego łuku żebrowego.

Wykonujemy ręcznie repozycję.

Postępowanie przed- i

pooperacyjne.

-w trakcie zabiegu pamiętać, by w

momencie zamykania rany usunąć
powietrze z jamy brzusznej poprzez
nacisk na przeciwległą do rany ścianę
brzucha

-w dniu operacji lub 1-2 dni po,

przebijamy igłą lewy lub prawy dół
głodowy w celu dalszego usunięcia
powietrza

Zapobieganie

1.

Wycofywanie z hodowli zwierząt, u których

potomków często stwierdza się LPT

2.

Unikanie sytuacji stresowych

3.

W okresie przedporodowym zabiegi tylko u

zwierzęcia leżącego na lewym boku

4.

Szybkie reagowanie i leczenie ketozy, chorób

racic, mastitis

5.

Zapobieganie hipokalcemii!!

6.

Prawidłowe żywienie (unikanie nadmiernego

otłuszczenia, stopniowe zmiany dawek

pokarmowych w okresie okołoporodowym,

dostarczanie dużej ilości włókna)

Prawostronne

przemieszczenie trawieńca

bez i ze skrętem

Szymon Kanafa

Objawy

Proste, rozszerzenie trawieńca

i jego przemieszczenie

• Analogicznie do LPT w zależności od ilości

nagromadzonego gazu objawy mogą być różne,

ale w przypadku niewielkiej ilości

nagromadzonego gazu może dojść do

samowylecznia.Objawy:

–

Zmienny apetyt

–

Spadek mleczności

–

Strefa wypuku bębenkowego przemieszcza się w

kierunku caudalno-dorsalnym w okolicy podżebrowej.

–

Zazwyczaj tachykardia

–

Uwypuklenie prawej strony jamy brzusznej.

–

DWUNASTNICA ULEGA CORAZ WIĘKSZEMU ZGIĘCIU I

NAGIĘCIU CO UTRUDNIA ODPŁYW TREŚCI Z

ŻOŁĄDKA.

Objawy,

Rozszerzenie, przemieszczenie

i skręt trawieńca

• Ból, stękania
• „dreptanie w miejscu”
• Osłabione skurcze żwacza
• W odbytnicy stwierdza się obecność

ciemno zabarwionego papowato-
śluzowatego kału.

Jak rozpoznać – nie tylko po

objawach ?!?!

• Osłuchiwanie i opukiwanie prawej strony

ciała

• Badanie moczu: pH <7,4 oraz ciężar

właściwy >1040

zgęstnienie krwi.

• Badanie krwi w kierunku określenia

zasadowości. Zasadowica.

• Nakłucie trawieńca na granicy pola

stłumienia lub słyszalnych odgłosów +
ocena pH treści

– W przydaku torsio/volvulus ma ono pH zasadowe

Rokowanie

• Należy zawsze uwzględnić aspekt

ekonomiczny.

Luka anionowa ?

• (Na

+

+ K

+

) – (Cl

-

+ HCO

-3

)

» ≥30meq/l wskazuje na niepomyślny przebieg

• Gdy skręt wynosi >180

0

to rokowanie jest

niepomyślne !! Ale stopień skrętu można

określić dopiero śródoperacyjnie.

• Gdy skręt wyniósł >180

0

szanse

powodzenia wynoszą 60%, gdy < 180

0

to

80-90%

• Ponadto bardzo często mimo pomyślnie

przeprowadzonego zabiegu dochodzi do

powikłań takich jak:

– Niewydolność krążenia
– Czynnościowe zwężenie odźwiernika
– Uszkodzenia wątroby

• Krowy w wysokiej ciąży mogą ronić !

• Może także nastąpić SPADEK

MLECZNOŚCI

• Gdy przypuszczamy PPT, stan

zdrowia się pogarsza a na dodatek w
daniu per rectum czujemy sklepienie
skręconego trawieńca podejmujemy
decyzję o operacji.

Zabieg chirurgiczny

• Przeprowadzamy na zwierzęciu

stojącym

• Nacięcie wykonujemy w prawym dole

głodowym, na 2,3 palce do tylu od
ostatniego żebra.

• Przecinamy ostrożnie otrzewną i tym

momencie trawieniec powinien „wyjść przez

ranę”. Aby ułatwić sobie życie, przekłuwamy

skośnie trawieniec igłą połączoną z rurką i

upuszczamy gaz. Natomiast gdy jest dużo

zawartości żołądka można ją odessać. W

przypadku przemieszczenia bez skrętu

narząd bardzo często wraca do normy.

• Wkładamy lewą ręke i omacujemy w celu

sprawdzenia kierunku skrętu, jego stopnia

oraz ew współudziału czepca i ksiąg.

• Gdy fałdy ułożone są od tyłu po lewej

w kierunku do przodu po prawej to
mamy do czynienia ze skrętem
lewostronnym i obracamy zgodnie z
ruchem wskazówek zegara.

• Wkładamy rękę i przesuwając ją

wzdłuż trzonu, po czym przy ugiętych
przedramionach staramy się
przesunąć trawieniec.

• Gdy już uda nam się „odwrócić”

trawieniec treść powinna zacząć
napływać do dwunastnicy co
słyszymy jako bulgotanie.

• Czasami może zdarzyć się tak że nie

będziemy mogli wskazać dokładnie
czy jest to skręt prawo czy
lewostronny. Wówczas przyjmujemy
że mamy skręt lewostronny – bo
występuje częściej.

• Zabiegi na leżącym pacjencie

wykonuje się rzadko zazwyczaj gdy:

– Mamy do czynienia z lekkim

przemieszczeniem z przewagą
wypełnienia go gazem.

– Postępujemy jak przy laparotomii z

dojścia dobrzusznego.

Skręt na lewo o 360

0

i kierunek repozycji

(za Dirksenem 2009)

Skręt na lewo o 180

0

i kierunek repozycji

(za Dirksenem 2009)

Proste
przemieszczenie
bez skrętu

(za Dirksenem 2009)

Postępowanie przed i po

operacyjne

• Gdy stan jest poważny – nawet bez

robienia badań krwi możemy przyjąć
ze rozwija się

» Zasadowica metaboliczna
» Hipowolemia
» Dalsze skutki utrudnionego pasażu zołądkowo-

jelitowego

• Podajemy więc przed operacjom, kilka

litrów fizjologicznego roztworu soli

kuchennej ( nie tylko może poprawić trochę

stan zwierzęcia ale i zapobiega

zaburzeniom krążenia po repozycji)

• Pooperacyjnie także można podać sól

fizjologiczną w ilości do 5% masy ciała w

czasie 24-48h.

• Gdy po zabiegu pojawiły się smoliste stolce

> krwawienie do trawieńa > krew/lekki

wzmagające krzepliwość.

Przemieszczenie i skręt

trawieńca u cieląt

Szybkie wytworzenie gazu

rozciągnięcie trawieńca 

przemieszczenie narządu wzdłuż
ściany jamy brzusznej*skręty

różnego stopnia (180 st; 360 st) 

volvulus abomasi

Występowanie

• W każdym wieku i u obu płci, choć

częściej następowało to w 6-12
tygodniu życia cieląt

Przemieszczenie na lewą stronę –

podczas przechodzenia na pasze
stałe

Przemieszczenie na prawą stronę –

przed odstawieniem

• Samo wzdęcie powoduje poważne

zaburzenia przepływu treści
pokarmowej (nawet delikatne
przemieszczenie trzonu powoduje
zagięcie dwunastnicy)

• Wystąpienie dodatkowo skrętu

powoduje wystąpienie zaburzeń
krążenia  zawał krwawy ściany

trawieńca

Czynniki predysponujące

• Codzienne pojenie ad libitum
• Łapczywe wypijanie dużych ilości mleka

w nieregularnych przerwach

• Zła technika pojenia
• Zawartość mączek sojowych i

rzepakowych w zamiennikach mleka
(łatwo fermentują)

• Niedobór miedzi
• Wrzody trawieńca

Przyczyny

• Nieprawidłowy przebieg fermentacji

w żwaczu  pałeczki kwasu

mlekowego

• Zasiedlenie trawieńca patologiczną

florą żwaczową/z zanieczyszczonego
mleka

Objawy

• Pojawiają się już w ciągu pierwszej

godziny po pojeniu

- Wyciąganie głowy do przodu
- Wystraszone spojrzenie, niepokój
- Uderzanie ogonem
- Drżenia mięśni
- Bolesne wyginanie odcinka

lędźwiowego

- Dreptanie tylnymi kończynami

- Zwiększone tętno(pow 140/min) i

liczba oddechów(pow 40/min)

- UWYPUKLENIE PRAWEGO BOKU
- Zaleganie i duszność
- Przyczyną śmierci jest rozwijający się

szybko wstrząs

Przemieszczenie

lewostronne

• Często niespecyficzne objawy
• Oglądanie – asymetria
• Osłuchiwanie/opukiwanie – często

ciężkie do wychwycenia tony – nie
tak wysokie jak u dorosłych zwierząt

•  trudna diagnostyka
• Zabieg chirurgiczny – po

przetaczaniu są najczęściej nawroty

Przemieszczenie

prawostronne ze skrętem

• Osłuchiwanie/opukiwanie – duże

doswiadczenie – łatwo pomylić ze
schorzeniami jelit

• W przypadku skrętu objawy są silniej

zaznaczone – pojawia się tachykardia,
objawy kolkowe

• Leczenie – można próbować przetoczenia z

przezskórnym upuszczeniem gazu, ale jeśli
sytuacja się nie poprawi po 2-3h trzeba
operować

Zabieg

• Płynoterapia!
• Omentopeksja – nie konieczna –

słaba

sieć

• Młode cielęta – na leżąco
• Starsze – na stojąco –

korzystniejsze jeśli

chodzi o powikłania związane z zap płuc

Rokowanie

Złe w przypadku:
-zalegania na boku i silnych zaburzeń

krążenia

-pojawienia się czarnych mas kałowych

z domieszką krwi

Profilaktyka

• Wycofywanie podejrzanych

zamienników mleka

• Odpowiedzialny personel

oborowy

• Wczesne odsadzanie zwierząt
*(doświadczalnie podawano formaline

0,1% do mleka)