Czynniki prowadzące do zakażenia

• Drobnoustroje, środowisko, niewydolne mechanizmy obronne ustroju

• Flora bakteryjna : własna – zakażenia endogenne

• Drobnoustroje z kontaktu

Aseptyka – wszelkie postępowanie niedopuszczające do zanieczyszczenia lub zakażenia drobn

Postępowanie aseptyczne:

• Izolacja chorych z infekcjami i nosicieli

• Zabezpieczenie zużytych materiałów biologicznie aktywnych w wrokach foliowych przy łóżku chorego

• Poduszki i materace z pianek poliuretanowych

• Odkładanie narzędzi chirurgicznych w specjalnych pojemnikach

• Mycie rąk personelu medycznego

• Rękawiczki gumowe jednorazowego użytku

• Wentylacja laminarna w salach operacyjnych

Aseptyka i antyseptyka

Wentylacja pomieszczeń ogranicza rozsiew bakterii:

• Wentylacja standardowa: 20 do 25 wymian/godz

• Wentylacja laminarna: 200-300 wymian/godz

Aseptyka i antyseptyka

• Flora bakteryjna skóry: stała – w głębszych warstwach naskórka, namnaża się

• Przejściowa – wymienilana, z kontaktu i warstw głębszych

• Flora bakteryjna powietrza: z łusek skórnych, z dróg oddechowych, z kurzu, włókienek

Higieniczne mycie rąk:

Technika mycia – dokładnie i intensywne pocieranie wszystkich części, okolic między palcami, wokół paznokci….

Mycie pola operacyjnego

Aseptyka i antyseptyka:

• Kąpiel antyseptyczna

• Golenie skóry przed zabiegiem

• Antyseptyka błon śluzowych

• Antyseptyka ran, owrzodzeń, oparzeń i inne

Antyseptyka – niszczenie drobnoustrojów na skórze, błonach śluzowych

Zastosowanie jodu w antyseptyce

• Jodofory (jodyna, Braunol,

• Jod ma szeroki zakres działania biobójczego

• Jod jest skuteczny w stosunku do bakterii, spor, bakterii tlenowych i beztlenowych, zarodników i form wegetatywnych grzybów, wirusów, pasożytów i cyst

• Oprócz roztworów wodnych i alkoholowych jod jest stosowany w połączeniu z nośnikiem w formie jodoforów

Antyseptyka:

• Chlorowy Glukonian chloroheksydyny Hibitat (0,5 % roztwór w 70% etanolu lub H20)

• Kwasy (3% kwas borowy)

• Sole (agno2)

• 3% H2O2

• Alkohole

Zastosowanie alkoholi w antyseptyce

• Mechanizm działania: denaturacja białka ściany i błony komórkowej drobnoustrojów praz enzymów

Zastosowanie alkoholi w antyseptyce:

• Rozpuszczalne w wodzie

• Niska toksyczność

• Alkohole o krótkim łańcuchu węglowym, alifatyczne, monowalentne

• Alkohol etylowy

• Alkohol izopropylowy

• Alkohol n- propylowy

• Alkohol benzylowy

• Etanol: 10% działa bakteriostatycznie, od 30% - bakteriobójczo, najsilniej w stężeniu 60-80%

• Izopropanol: 50-7-% działa bakteriobójczo

• N-propanol: 40-60%

• 70% alkohol izopropylowy z dodatkiem 2% glukonianu chlorheksydyny powszechnie używany w przedoperacyjnej antyseptyce skóry

Aseptyka

• Sterylizacja – wyjaławianie – proces prowadzący do zniszczenia drobnoustrojów, zarówno postaci wegetatywnych jak i zarodników

• Odkażanie – dezynfekcja – proces prowadzący do zniszczenia postaci wegetatywnych drobnoustrojów

Aseptyka

• Narzędzia chirurgiczne i przybory lekarskie stykające się z uszkodzonymi tkankami muszą być wolne od drobnoustrojów, postaci wegetatywnych i zarodników

• Narzędzia lekarskie stykające się z nieuszkodzonymi błonami śluzowymi muszą być wolne

• Narzędzia lekarskie mające kontakt ze skórą muszą być wolne od gronkowców, pałeczek jelitowych, pałeczek ropy…

Sterylizacja:

• Wrzenie lub spalanie – odpady szpitalne

• Sterylizacja suchym powietrzem

Sterylizacja ciepłem suchym

Czynnikiem wyjaławiającym jest gorące powietrze. Zakres temperatur 160-200 stopni C, czas ekspozycji 15 minut do 1 h.

Warunkiem skuteczności jest przenikanie ciepła (wymuszony obieg powietrza, …)

Sterylizacja ciepłem wilgotnym

Czynnikiem sterylizującym w autoklawie – para wodna w temp 121 lub 134 stopnie C pod ciśnieniem 1 atm do 2 atm (wzrost o 1 atm obniża temp wrzenia o 10 stopni)

Sterylizuje się tą metodą: narzędzia metalowe, porcelanowe, szklane, gumowe

Sterylizacja promieniami jonizującymi 25 tys. G

Na skalę przemysłową, przedmioty jednorazowego użytku

Sterylizacja gazowa tlenkiem etylenu

Zimna sterylizacja 40-50 C ( narzędzi, urządzenia i aparatura medyczna wykonana z metalu…)

Komory parowoformaldehydowe – narzędzia chirurgiczne, bielizna, pościel, materiały termolabilne, częścią aparatur

Roztwory chemiczne – zastępcza metoda sterylizacji, możliwość

Dezynfekcja

Gotowanie w 100 stopniach przez 10-20 minut, nie niszczy wirusów żółtaczki i zarodników bakterii

Dezynfekcja parą wodną pod normalnym ciśnieniem – naczynia, pojemniki

Tyndalizacja

Dezynfekcja parą wodną w 0,5 atm lub z formaliną stosowana do odkażenia pościeli, bielizn y

Dezynfekcja promieniami nadfioletowymi 2400-2800 A (niskociśnieniowe lampy..)

Aldehydy: aldehyd glutarowy, formaldehyd

Alkohole: 60% lub 90 %

Chlor : chloramina, podchlor sodu, podchloryn wapnia, glukonian chlorheksydyny

Jod: jodofory

Kwas nadoctowy, terralin