*okres między zakończeniem I wojny światowej (11 listopada 1918)
a wybuchem II wojny światowej (1 września 1939).

Zarówno początek jak i koniec epoki wyznaczają najważniejsze w

Zarówno początek jak i koniec epoki wyznaczają najważniejsze w

XX w. wydarzenia historyczne: koniec I wojny światowej 1918 r.

XX w. wydarzenia historyczne: koniec I wojny światowej 1918 r.

oraz początek II wojny światowej - 1939 r. W Polsce okres

oraz początek II wojny światowej - 1939 r. W Polsce okres

dwudziestolecia dzieli się na dwie fazy:

dwudziestolecia dzieli się na dwie fazy:

-pierwsza 1918 - 1932 (tzw. okres jasny)

-pierwsza 1918 - 1932 (tzw. okres jasny)

-druga 1932 - 1939 (tzw. okres ciemny)

-druga 1932 - 1939 (tzw. okres ciemny)

Utwory okresu międzywojennego:

Utwory okresu międzywojennego:

Ferdydurke 

Ferdydurke 

– Witold Gombrowicz

Granica

Granica

 – Zofia Nałkowska

Sklepy cynamonowe – Bruno Schulz
Dzieci ojczyzny – Maria Dąbrowska
Sanatorium pod Klepsydrą – Bruno Schulz
Rok 1794 – Władysław Reymont
Żywe kamienie – Wacław Berent
Karmazynowy poemat – Jan Lechoń
Generał Barcz – Juliusz Kaden-Bandrowski
Szewcy – Stanisław Ignacy Witkiewicz

Przedwiośnie

Przedwiośnie

 – Stefan Żeromski

O dwóch takich, co ukradli księżyc – Kornel
Makuszyński

Witold Marian Gombrowicz:

Witold Marian Gombrowicz:

 

(ur. 4 sierpnia 1904 w Małoszycach, zm. 25 lipca 1969 w Vence) –

polski powieściopisarz, nowelista i dramaturg. Witold Gombrowicz
urodził się w Małoszycach na Sandomierszczyźnie, jako najmłodszy
z czworga dzieci Jana Onufrego i Antoniny (z domu Kotkowska
herbu Ostoja), w zamożnej rodzinie ziemiańskiej herbu Kościesza.
Został ochrzczony 8 września w kościele parafialnym w
miejscowości Wszechświęte jako 'Marian Witold Gombrowicz'. Po
opuszczeniu dworu w Małoszycachw 1911 r. jego rodzina przeniosła
się do Warszawy. Po ukończeniu gimnazjum im. św. Stanisława
Kostki w Warszawie (1922) studiował prawo na Uniwersytecie
Warszawskim (w 1927 r. uzyskał tytuł magistra praw). Przez mniej
więcej rok przebywał w Paryżu, niezbyt pilnie przykładając się do
studiów w Institut des Hautes Études Internationales. Większą rolę
w trakcie pobytu we Francji odegrały kontakty z młodzieżą
studencką i wyjazd nad Morze Śródziemne.

Zofia Nałkowska

Zofia Nałkowska

 (ur. 10 listopada 1884 w Warszawie, zm. 17 grudnia 1954 tamże)–
polska pisarka, publicystka i dramatopisarka, posłanka
do Krajowej Rady Narodowej oraz na Sejm Ustawodawczy i Sejm
PRL I kadencji.
Ukończyła pensję w Warszawie.
Studiowała historię, geografię, ekonomię i językoznawstwo na
tajnym "Uniwersytecie Latającym". Działaczka organizacji
kobiecych. Od 1933 członkiniPolskiej Akademii Literatury,
działaczka PEN Clubu i ZZLP, Towarzystwa Opieki nad Więźniami
"Patronat", współzałożycielka i członkini grupy
literackiej "Przedmieście" (1933–1937). W latach 1939–1944
współdziałała z podziemiem kulturalnym. W latach 1945–1947
posłanka do Krajowej Rady Narodowej, w latach 1947–1952
posłanka do Sejmu Ustawodawczego(bezpartyjna),
działaczka Głównej Komisji Badania Zbrodni Niemieckich w
Polsce Oddział Łódzki, redaktorka tygodnika "Kuźnica".
Zadebiutowała w 1898 na łamach "Przeglądu Tygodniowego" jako
poetka. W 1906 ogłosiła powieść Kobiety.

Stefan Żeromski

Stefan Żeromski

(ur. 14 października 1864 w Strawczynie, zm. 20
listopada 1925 w Warszawie) – polski prozaik, publicysta,
dramaturg, nazwany "sumieniem polskiej literatury"; wolnomularz;
pierwszy prezes Polskiego PEN Clubu. Stefan Żeromski pochodził
ze zubożałej rodziny szlacheckiej herbu Jelita. Wychował się
w Ciekotach w Górach Świętokrzyskich. Jego ojciec Wincenty
Żeromski wspierał Polaków walczących w powstaniu styczniowym.
Jeszcze przed powstaniem jego ojciec utracił majątek i aby
utrzymać rodzinę, został dzierżawcą folwarków. Żeromski matkę
stracił w 1879, a ojca w 1883. W roku 1873 dziewięcioletni Stefan
trafił na rok do szkoły początkowej w Psarach. W 1874 roku
rozpoczął naukę w Męskim Gimnazjum Rządowym w Kielcach. Z
tego okresu pochodzą jego pierwsze próby literackie – wiersze,
dramaty, przekłady z literatury rosyjskiej. 

Sztuka w Europie

Sztuka w Europie

Pablo Picasso, Trzej muzykanci, 1921

Georges Braque, Martwa natura: "Le Jour",
1929

Ekspresjonizm:

Ekspresjonizm:

-

forma wyrazu- dramatyczne pozy, ciemne i

jaskrawe kolory, grube pociągnięcia pędzla.
Inspiracją dla ekspresjonistów było malarstwo
Edwarda Muncha.

Główni przedstawiciele: Karl Schmidt- Rottluff, Emil
Nolde, Wassily Kandinsky,

Oskar Kokoschka.

Edward Munch, Krzyk,

Oskar Kokoschka, Narzeczona wiatru

Surrealizm:

Surrealizm:

- surrealiści tworzyli obrazy jak ze
snów- na nich wszystko mogło się
zdarzyć. Niesamowitymi,
abstrakcyjnymi kolażami szokowali
odbiorców.

Główni przedstawiciele: Salvador
Dali, Marcel Duchamp, Joan Miró,
Max Ernst, Hans Arp

Salvador Dali ,TRWAŁOŚĆ PAMIĘCI,

Dalí Salvador, Płonąca
żyrafa

Abstrakcjonizm:

Abstrakcjonizm:

-charakteryzuje się wyeliminowaniem
wszelkich przedstawień mających
bezpośrednie odniesienie do form lub
przedmiotów obserwowanych w naturze.
Malarze abstrakcyjni szukali nowych
form. Malarstwo to pragnęło wyzwolić się
od tematu, odjeść od rzeczywistości,
zrezygnować z naśladowania natury.
Prekursorem abstrakcjonizmu był Wassil
Kandinsky.

Dadaizm: Marcel Duchamp, L.H.O.O.Q., lub
Mona Lisa z wąsami, 1920 r.

Dadaizm:

(franc. dada – zabawka dziecięca)
– jego twórcy głosili totalny
bezsens rzeczywistości,
charakteryzował ich
anarchistyczny bunt i absolutna
negacja. Ich utwory były zlepkiem,
potokiem luźnych słów. Główni
przedstawiciele dadaizmu to
Tristan Tzara, Louis Aragon, Paul
Eluard.

Henryk Poincare

Henryk Poincare - podkreślał ograniczoną rolę nauki, uważał, że wszystkie
jej ustalenia są konwencjonalne.

William James

William James - twórca pragmatyzmu, uważał, że wszelkie poznanie ma
charakter czysto praktyczny - przede wszystkim służy zaspokajaniu ludzkich
potrzeb, a nie poszerzaniu wiedzy o świecie.

Albert Einstein

Albert Einstein - twórca teorii względności, podważył stałość czasu i
przestrzeni, przedstawił nowe spojrzenie na strukturę światła i energii.

Zygmunt Freud

Zygmunt Freud - uważał, że motorem ludzkich działań są przeżycia
tkwiące w podświadomości (zwłaszcza związane z popędem płciowym),
tłumione przez ograniczenia społeczne i normy moralne

Alfred Adler i Karol Gustaw Jung

Alfred Adler i Karol Gustaw Jung - kontynuatorzy myśli naukowej Freuda.
Według Adlera w podświadomości ukryte są dążenia do ujawnienia w pełni
własnej mocy życiowej. Jung twierdził, że podświadomość jednostki to część
podświadomości zbiorowej, która składa się z pierwotnych, wspólnych
wszystkim pojęć i mitów, tzw. archetypów.

Przedstawiciele filozofii i

Przedstawiciele filozofii i

nauki

nauki

Tematyka literatury w XX-

Tematyka literatury w XX-

lecia:

lecia:

Literatura tego okresu nie wykształciła
charakterystycznego tylko dla swej epoki
typu bohatera, tak jak na przykład literatura
romantyczna, nie można wyodrębnić w niej
jednolitych tendencji, a problematyka
podejmowana przez pisarzy tego okresu jest
różnorodna. Obok tematów związanych z
pierwszą wojną światową pojawiają się w
literaturze tendencje do uchwycenia i
odzwierciedlenia skomplikowanych
przeobrażeń ówczesnego świata, związanych
z wieloma doniosłymi zdobyczami
cywilizacyjnymi, takimi jak na przykład rozwój
komunikacji, wynalezienie samolotu czy kina.

Poezja

Poezja

:

:

Literatura polska ma - co zrozumiałe - w
tym czasie zupełnie odmienny charakter
niż literatura Europy Zachodniej. W
pierwszej fazie, zaraz po odzyskaniu
niepodległości w 1918 r., dominuje
euforia z powodu powrotu wolnej Polski -
II Rzeczypospolitej. W tym też okresie
kształtują się najważniejsze grupy
poetyckie dwudziestolecia: Skamandryci,
futuryści, awangarda. Można
zaobserwować akcenty katastroficzne -
przede wszystkim w twórczości
żagarystów.

Dynamicznie rozwijało się kino, do którego w latach XX wprowadzono dźwięk

a później kolor. Pojawiły się pierwsze gwiazdy kinowe np. Charlie Chaplin.

Powstawać zaczęły pierwsze gatunki filmowe ( horror, western) Działalność

swoją rozpoczynał Walt Disney. Zaczęto masowo produkować filmy w stolicy

filmów - Holywood.

Kultura:

Kultura:

Nastąpiły zmiany w obyczajowości i moralności.

Nastąpiły zmiany w obyczajowości i moralności.

W życiu społecznym znaczną rolę zaczęły

W życiu społecznym znaczną rolę zaczęły

odgrywać kobiety (kultura, polityka). Rozwinęły

odgrywać kobiety (kultura, polityka). Rozwinęły

się: prasa, kino, radio, telewizja oraz, po raz

się: prasa, kino, radio, telewizja oraz, po raz

pierwszy na tak szeroką skalą, kultura masowa,

pierwszy na tak szeroką skalą, kultura masowa,

co dało okazję do manipulacji i propagandy

co dało okazję do manipulacji i propagandy

politycznej.

politycznej.

Muzyka

Muzyka

dwudziestolecia łączy się z rozwojem dwóch
gatunków muzycznych: bluesa i jazzu. Blues
powstał w połowie XIX wieku w kręgach
murzyńskich Amerykanów. Tematyka piosenek
bluesowych skupiała się przede wszystkim na
tematach: miłość, wierność, zazdrość, samotność,
podróż, wolność oraz podnosiła tematy związane z
problematyką rasową. Odmiany bluesa, które
narodziły się w dwudziestoleciu to: urban blues i
rhythm and blues. Główną cechą jazzu jest do dziś
improwizacja. Z całą pewnością muzyka ta łączy się
z historią Murzynów i czasami niewolnictwa, a także
z pieśniami religijnymi pisanymi na wiele głosów.
Najznamienitsze nazwiska: Bessie Smith, Louis
Armstrong ,Billie Holiday, Bix Beiderbecke, Benny
Goodman, Duke Ellington.