Prewencja i promocja

Prewencja i promocja

zdrowia

zdrowia



„

„

Szlachetne zdrowie...., ten tylko się

Szlachetne zdrowie...., ten tylko się

dowie kto cię stracił”

dowie kto cię stracił”



Zdrowie wg. WHO

Zdrowie wg. WHO

- stan fizycznego,

- stan fizycznego,

psychicznego oraz społecznego

psychicznego oraz społecznego

dobrostanu, a nie tylko brak choroby

dobrostanu, a nie tylko brak choroby

lub ułomności

lub ułomności

.

.

Zapobieganie chorobom

Zapobieganie chorobom

Promocja zdrowia

Promocja zdrowia

Profilaktyka

Profilaktyka

Prewencja i promocja

Prewencja i promocja

zdrowia

zdrowia

Promocja zdrowia

Promocja zdrowia

(WHO 1996):

(WHO 1996):

działalność umożliwiająca ludziom

działalność umożliwiająca ludziom

zwiększenie kontroli nad obszarami

zwiększenie kontroli nad obszarami

dotyczącymi zdrowia i prowadząca

dotyczącymi zdrowia i prowadząca

do poprawy zdrowia.

do poprawy zdrowia.

Prewencja i promocja

Prewencja i promocja

zdrowia

zdrowia

Promocja zdrowia:

Promocja zdrowia:

proces którego

proces którego

efektem jest podnoszenie potencjału

efektem jest podnoszenie potencjału

zdrowia: wydłużanie życia, przy

zdrowia: wydłużanie życia, przy

jednoczesnej poprawie jego jakości.

jednoczesnej poprawie jego jakości.

Prewencja i promocja

Prewencja i promocja

zdrowia

zdrowia

Promocja zdrowia:

Promocja zdrowia:

połączenie działań edukacyjnych i

połączenie działań edukacyjnych i

wsparcia

wsparcia

środowiskowego, społecznego,

środowiskowego, społecznego,

politycznego,

politycznego,

ekonomicznego, prawnego

ekonomicznego, prawnego

Prewencja i promocja

Prewencja i promocja

zdrowia

zdrowia

Promocja zdrowia=

Promocja zdrowia=

edukacja zdrowotna + polityka

edukacja zdrowotna + polityka

zdrowotna

zdrowotna

Tones 1994

Tones 1994

Promocja zdrowia

Promocja zdrowia

Downie i Tannaabil

Downie i Tannaabil

Profilaktyka

Ochrona

zdrowia

Edukacja

zdrowotna

Prewencja i promocja

Prewencja i promocja

zdrowia

zdrowia

Ochrona

zdrowia

Edukacja

zdrowotna

Profilaktyka

1

Prewencja i promocja

Prewencja i promocja

zdrowia

zdrowia

Edukacja zdrowotna

Edukacja zdrowotna

powiązana z

powiązana z

przeciwdziałaniem chorobom

przeciwdziałaniem chorobom

i ich skutkom. Jej efektem

i ich skutkom. Jej efektem

może być przyjęcie

może być przyjęcie

zdrowego stylu życia.

zdrowego stylu życia.

1

Prewencja i promocja

Prewencja i promocja

zdrowia

zdrowia

Ochrona

zdrowia

Edukacja

zdrowotna

Profilaktyka

2

Prewencja i promocja

Prewencja i promocja

zdrowia

zdrowia

Edukacja zdrowotna

Edukacja zdrowotna

powiązana z ochroną

powiązana z ochroną

zdrowia, np. edukowanie

zdrowia, np. edukowanie

polityków o potrzebie

polityków o potrzebie

ochrony zdrowia by

ochrony zdrowia by

spowodować

spowodować

działania

działania

legislacyjne.

legislacyjne.

2

Prewencja i promocja

Prewencja i promocja

zdrowia

zdrowia

Ochrona

zdrowia

Edukacja

zdrowotna

Profilaktyka

3

Prewencja i promocja

Prewencja i promocja

zdrowia

zdrowia

Profilaktyka powiązana z ochroną

Profilaktyka powiązana z ochroną

zdrowia. Obejmować może np.

zdrowia. Obejmować może np.

prawne normy jakości wody czy

prawne normy jakości wody czy

artykułów spożywczych

artykułów spożywczych

3

Prewencja i promocja

Prewencja i promocja

zdrowia

zdrowia

Profilaktyka

Ochrona

zdrowia

Edukacja

zdrowotna

4

Prewencja i promocja

Prewencja i promocja

zdrowia

zdrowia

To np. edukacja dotycząca związku

To np. edukacja dotycząca związku

między chorobami serca a

między chorobami serca a

pobytem w pomieszczeniach, w

pobytem w pomieszczeniach, w

których pali się tytoń (miejsce

których pali się tytoń (miejsce

pracy), prowadzona w celu

pracy), prowadzona w celu

uzyskania odpowiednich regulacji

uzyskania odpowiednich regulacji

prawnych

prawnych

4

Prewencja i promocja

Prewencja i promocja

zdrowia

zdrowia

P

P

ROMOCJA ZDROWIA

ROMOCJA ZDROWIA

działania mające na

działania mające na

celu

celu

nakłonienie

nakłonienie

pacjenta

pacjenta

do

do

zmi

zmi

any

any

przyzwyczaje

przyzwyczaje

ń

ń

w

w

zakresie stylu życia.

zakresie stylu życia.

Prewencja i promocja

Prewencja i promocja

zdrowia

zdrowia

PROMOCJA ZDROWIA

PROMOCJA ZDROWIA

P

P

acjen

acjen

t

t



MUSI

MUSI

zrozumieć

zrozumieć

DLACZEGO powinien

DLACZEGO powinien

zmodyfikować zachowania

zmodyfikować zachowania



dowiedzieć się CO POWINIEN ROBIĆ I W JAKI

dowiedzieć się CO POWINIEN ROBIĆ I W JAKI

SPOSÓB

SPOSÓB

Lekarz

Lekarz



Powinien pomóc w wyznaczeniu osiągalnych

Powinien pomóc w wyznaczeniu osiągalnych

celów w zakresie promocji zdrowia

celów w zakresie promocji zdrowia



Podtrzym

Podtrzym

ywać motywację pacjenta.

ywać motywację pacjenta.

Prewencja i promocja

Prewencja i promocja

zdrowia

zdrowia

Edukacja zdrowotna

Edukacja zdrowotna

to proces

to proces

wzajemnego oddziaływania

wzajemnego oddziaływania

lekarza i pacjenta, który ma na celu

lekarza i pacjenta, który ma na celu

zmian

zmian

ę

ę

zasobu posiadan

zasobu posiadan

ej

ej

przez

przez

pacjenta

pacjenta

wiedzy

wiedzy

na temat zdrowia,

na temat zdrowia,

zmianę

zmianę

jego

jego

postawy

postawy

w tym zakresie,

w tym zakresie,

a co za tym idzie

a co za tym idzie

zmianę zachowań na

zmianę zachowań na

prozdrowotne.

prozdrowotne.

Prewencja i promocja

Prewencja i promocja

zdrowia

zdrowia

TYPY EDUKACJI



Edukacje autorytatywną

Edukacje autorytatywną



Edukacje uczestniczącą

Edukacje uczestniczącą

Prewencja i promocja

Prewencja i promocja

zdrowia

zdrowia

Edukacje autorytatywną

Edukacje autorytatywną

- opiera się na

- opiera się na

przekazie informacji od osoby

przekazie informacji od osoby

posiadającej

posiadającej

wiedzę do osoby pragnącej tę wiedzę

wiedzę do osoby pragnącej tę wiedzę

zdobyć.

zdobyć.

Komunikacja ta ma charakter jednostronny

Komunikacja ta ma charakter jednostronny

–

–

komunikat biegnie od nadawcy do ucznia.

komunikat biegnie od nadawcy do ucznia.

Prewencja i promocja

Prewencja i promocja

zdrowia

zdrowia

Edukacja uczestnicząca

Edukacja uczestnicząca

- opiera się

- opiera się

na wymianie wiedzy między ekspertem

na wymianie wiedzy między ekspertem

- posiadającym wiedzę i umiejętności, a

- posiadającym wiedzę i umiejętności, a

odbiorcą - znającym warunki w których

odbiorcą - znającym warunki w których

żyje.

żyje.

Komunikacja ma charakter

Komunikacja ma charakter

asymetryczno – wspomagający,

asymetryczno – wspomagający,

tzn.jeden formułuje pytania, drugi na

tzn.jeden formułuje pytania, drugi na

nie odpowiada.

nie odpowiada.

Prewencja i promocja

Prewencja i promocja

zdrowia

zdrowia

Warunki skutecznej e

Warunki skutecznej e

dukacj

dukacj

i:

i:



 

 

właściwe relacje między edukatorem

właściwe relacje między edukatorem

a edukowanym (relacja lekarz-

a edukowanym (relacja lekarz-

pacjent)

pacjent)

  

  



 

 

właściwa komunikacja lekarz

właściwa komunikacja lekarz

-pacjent

-pacjent

Prewencja i promocja

Prewencja i promocja

zdrowia

zdrowia



Profilaktyka

Profilaktyka

-

-

wszelkie działania

wszelkie działania

mające na celu zmniejszenie

mające na celu zmniejszenie

zachorowalności i umieralnośc

zachorowalności i umieralnośc

i

i

poprzez przeciwdziałanie chorobom

poprzez przeciwdziałanie chorobom

oraz ich skutkom.

oraz ich skutkom.

Prewencja i promocja

Prewencja i promocja

zdrowia

zdrowia

Rodzaje

Rodzaje

profilaktyki:

profilaktyki:

I - rzędowa

I - rzędowa

–

–

(sytuacja braku

(sytuacja braku

choroby)

choroby)

podejmujemy wówczas

podejmujemy wówczas

działania mające na celu zapobieganie

działania mające na celu zapobieganie

wystąpieniu choroby poprzez promocję

wystąpieniu choroby poprzez promocję

zdrowia i odpowiednią opiekę medyczną

zdrowia i odpowiednią opiekę medyczną

(np. szczepienia ochronne)

(np. szczepienia ochronne)

Prewencja i promocja

Prewencja i promocja

zdrowia

zdrowia

Rodzaje

Rodzaje

profilaktyki:

profilaktyki:

II – rzędowa

II – rzędowa

–

–

działania mające na celu

działania mające na celu

w

w

ykrycie choroby lub jej czynników ryzyka

ykrycie choroby lub jej czynników ryzyka

przed pojawieniem się objawów

przed pojawieniem się objawów

lub

lub

obniżenie wpływu czynników ryzyka u osób,

obniżenie wpływu czynników ryzyka u osób,

u których te czynniki są obecne (badania

u których te czynniki są obecne (badania

przesiewowe:

przesiewowe:

pomiar ciśnienia tętniczego,

pomiar ciśnienia tętniczego,

badania poziomu c

badania poziomu c

h

h

o

o

lesterol

lesterol

u

u

)

)

Prewencja i promocja

Prewencja i promocja

zdrowia

zdrowia

Rodzaje

Rodzaje

profilaktyki:

profilaktyki:

III – rzędowa

III – rzędowa

–

–

działania podejmowane

działania podejmowane

wobec osób chorych

wobec osób chorych

w celu

w celu

zmniejsz

zmniejsz

enia

enia

jej

jej

skutk

skutk

ów

ów

dla pacjent

dla pacjent

a i

a i

zapobiega

zapobiega

nia

nia

powikłaniom

powikłaniom

prowadzącym do

prowadzącym do

ograniczeni

ograniczeni

a

a

sprawności pacjenta

sprawności pacjenta

lub skracającym życie.

lub skracającym życie.

Prewencja i promocja

Prewencja i promocja

zdrowia

zdrowia

Skuteczność działań

profilaktycznych

zależy od:



znajomości przez lekarza aktualnych
zaleceń profilaktycznych



poznania pacjenta



kompetentnego stosowania wiedzy
w sposób zindywidualizowany

Prewencja i promocja

Prewencja i promocja

zdrowia

zdrowia

Podstaw

Podstaw

ę

ę

skuteczn

skuteczn

ości

ości

działań

działań

p

p

rofilaktycznych

rofilaktycznych

stanowi

stanowi

:

:



ukierunkowanie

ukierunkowanie

pracy lekarskiej

pracy lekarskiej

na działania

na działania

profilaktyczne

profilaktyczne



korzystanie z

korzystanie z

wiedzy na temat przeszłości

wiedzy na temat przeszłości

zdrowotnej pacjenta i jego obciążeń rodzinnych

zdrowotnej pacjenta i jego obciążeń rodzinnych

oraz społecznych w zakresie zdrowia

oraz społecznych w zakresie zdrowia



prowadzenie

prowadzenie

dokumentacji medycznej

dokumentacji medycznej

(

(

kartoteki

kartoteki

) w sposób

) w sposób

ukierunkowan

ukierunkowan

y

y

na

na

problemy profilaktyki

problemy profilaktyki

Prewencja i promocja

Prewencja i promocja

zdrowia

zdrowia

Priorytety

Priorytety

w profilaktyce zdrowotnej

w profilaktyce zdrowotnej

:

:



ustalenie jakie działania profilaktyczne są

ustalenie jakie działania profilaktyczne są

najważniejsze i poinformowanie o tym pacjentów.

najważniejsze i poinformowanie o tym pacjentów.



Wybierając tematy dot.

Wybierając tematy dot.

p

p

rofilaktyki należy wziąć

rofilaktyki należy wziąć

pod uwagę najczęstsze przyczyny

pod uwagę najczęstsze przyczyny

zachorowalności i zgonów ( która ze zmian

zachorowalności i zgonów ( która ze zmian

spowodowałaby największe obniżenie ryzyka

spowodowałaby największe obniżenie ryzyka

śmierci w ciągu 10 lat).

śmierci w ciągu 10 lat).



Profilaktyka i promocja zdrowia

Profilaktyka i promocja zdrowia



Włączenia do działań z zakresu

Włączenia do działań z zakresu

profilaktyki i promocji zdrowia

profilaktyki i promocji zdrowia

pozostałych członków zespołu

pozostałych członków zespołu

praktyki

praktyki

Prewencja i promocja

Prewencja i promocja

zdrowia

zdrowia

Zlecanie zadań z zakresu

Zlecanie zadań z zakresu

profilaktyki personelowi jest

profilaktyki personelowi jest

skuteczne pod warunkiem

skuteczne pod warunkiem

:

:



Przygotowania merytorycznego

Przygotowania merytorycznego

członków zespołu ( szkolenia)

członków zespołu ( szkolenia)



Właściwej organizacji czasu pracy ( na

Właściwej organizacji czasu pracy ( na

prowadzenie szkoleń potrzebny jest

prowadzenie szkoleń potrzebny jest

czas)

czas)

Prewencja i promocja

Prewencja i promocja

zdrowia

zdrowia

Prewencja chorób

Prewencja chorób

to działania mające na

to działania mające na

celu podtrzymywanie i wzmacnianie

celu podtrzymywanie i wzmacnianie

zdrowia jednostki, prowadzące do

zdrowia jednostki, prowadzące do

zmniejszenia zachorowalności i

zmniejszenia zachorowalności i

umieralności.

umieralności.

Prewencja i promocja

Prewencja i promocja

zdrowia

zdrowia

Motywowanie pacjenta do zmiany

Motywowanie pacjenta do zmiany

dotychczasowego stylu życia:

dotychczasowego stylu życia:



 

 

w

w

yjaśnienie konieczności

yjaśnienie konieczności

dokonania

dokonania

zmian i zachęcenie do poszukiwania

zmian i zachęcenie do poszukiwania

zdrowszego stylu życia

zdrowszego stylu życia



p

p

omoc w realizacji powziętych celów

omoc w realizacji powziętych celów



stabilizowanie nowo uzyskanych

stabilizowanie nowo uzyskanych

zachowań zdrowotnych

zachowań zdrowotnych

Zapobieganie chorobom

Zapobieganie chorobom

Promocja zdrowia

Promocja zdrowia

Profilaktyka

Profilaktyka

Różnica między profilaktyką

Różnica między profilaktyką

a promocją zdrowia

a promocją zdrowia

wg Lopez-

wg Lopez-

Fernandez

Fernandez

Prewencja i promocja

Prewencja i promocja

zdrowia

zdrowia

Przykłady działań związanych zarówno

Przykłady działań związanych zarówno

z promocją zdrowia i z profilaktyką:

z promocją zdrowia i z profilaktyką:



Szczepienia ochronne

Szczepienia ochronne



Aktywność fizyczna

Aktywność fizyczna



Prawidłowe odżywianie

Prawidłowe odżywianie

Prewencja i promocja

Prewencja i promocja

zdrowia

zdrowia

Ocena stylu życia jednostki

Ocena stylu życia jednostki

:

:

korzystne uwarunkowania

korzystne uwarunkowania

niekorzystne uwarunkowania

niekorzystne uwarunkowania

Prewencja i promocja

Prewencja i promocja

zdrowia

zdrowia

Cel:

Cel:

1) Wzmocnienie korzystnych

1) Wzmocnienie korzystnych

uwarunkowań

uwarunkowań

2) Zmiana niekorzystnych

2) Zmiana niekorzystnych

uwarunkowań

uwarunkowań

Prewencja i promocja

Prewencja i promocja

zdrowia

zdrowia

Modyfikacja stylu życia:

Modyfikacja stylu życia:



Proces zmiany nawyków

Proces zmiany nawyków



Utrzymanie zmian

Utrzymanie zmian

Różne metody oddziaływania

Różne metody oddziaływania

Prewencj

Prewencj

a

a

Promocja

Promocja

Punkt

Punkt

wyjścia

wyjścia

Choroba

Choroba

Zdrowie

Zdrowie

Cel

Cel

Unikanie

Unikanie

Wzmacniani

Wzmacniani

e

e

Prewencja i promocja

Prewencja i promocja

zdrowia

zdrowia

Różne metody oddziaływania

Różne metody oddziaływania

Prewencj

Prewencj

a

a

Promocja

Promocja

Punkt

Punkt

wyjścia

wyjścia

Choroba

Choroba

Zdrowie

Zdrowie

Cel

Cel

Unikanie

Unikanie

zagrożeń

zagrożeń

Wzmacniani

Wzmacniani

e motywacji

e motywacji

Prewencja i promocja

Prewencja i promocja

zdrowia

zdrowia

Różne metody oddziaływania

Różne metody oddziaływania

Prewencj

Prewencj

a

a

Promocja

Promocja

zmiana

zmiana

nawyków

nawyków

+++

+++

+++

+++

utrzymanie

utrzymanie

zmiany

zmiany

+

+

+++

+++

Prewencja i promocja

Prewencja i promocja

zdrowia

zdrowia

Negatywny odbiór profilaktyki

Negatywny odbiór profilaktyki

–

–

pokazywanie zagrożeń, straszenie,

pokazywanie zagrożeń, straszenie,

odmawianie sobie przyjemności

odmawianie sobie przyjemności

Prewencja i promocja

Prewencja i promocja

zdrowia

zdrowia

Skłonienie społeczeństwa do

Skłonienie społeczeństwa do

zwiększenia

zwiększenia

aktywności ruchowej i zaniechania

aktywności ruchowej i zaniechania

palenia

palenia

tytoniu spowodowałoby zmniejszenie

tytoniu spowodowałoby zmniejszenie

śmiertelności z powodu chorób układu

śmiertelności z powodu chorób układu

krążenia o 10 %

krążenia o 10 %

Prewencja i promocja

Prewencja i promocja

zdrowia

zdrowia

„

„

Lekarz w przyszło

Lekarz w przyszło

ś

ś

ci nie b

ci nie b

ę

ę

dzie dawał

dzie dawał

lekarstw, tylko

lekarstw, tylko

nauczy pacjenta troszczy

nauczy pacjenta troszczy

ć

ć

si

si

ę

ę

o jego kondycj

o jego kondycj

ę

ę

zarówno ciała, jak i

zarówno ciała, jak i

ducha, dba

ducha, dba

ć

ć

o diet

o diet

ę

ę

i zapobiega

i zapobiega

ć

ć

chorobom”

chorobom”

T. Edison

T. Edison

Prewencja i promocja

Prewencja i promocja

zdrowia

zdrowia

Znacznie lepiej jest zapobiega

Znacznie lepiej jest zapobiega

ć

ć

chorobie

chorobie

niż j

niż j

ą

ą

leczyć, podobnie jak lepiej jest

leczyć, podobnie jak lepiej jest

zawczasu przewidzieć burz

zawczasu przewidzieć burz

ę

ę

i ratować si

i ratować si

ę

ę

przed nią,

przed nią,

niż być przez nią porwanym”

niż być przez nią porwanym”

Berbard Ramzzini (1653-1714)

Berbard Ramzzini (1653-1714)

Prewencja i promocja

Prewencja i promocja

zdrowia

zdrowia

Każda

Każda

wizyta pacjenta w gabinecie

wizyta pacjenta w gabinecie

l

l

e

e

karskim jest okazj

karskim jest okazj

ą

ą

do promocji

do promocji

zdrowia

zdrowia