Stres

Stres powstaje w reakcji na



sytuację trudną tzn taką w której istnieje

ograniczony dostęp do podstawowych czynników

niezbędnych do normalnego funkcjonowania, lub

gdy pojawia się niebezpieczeństwo



nową nieznaną sytuację



sytuację wymagającą podejmowania decyzji



na sytuację braku kontroli nad wydarzeniami



Źródła stresu, tzw.
stresory :

związane z wykonywaniem
zadania:

Źródła stresu, tzw. stresory :

związane z wykonywaniem zadania:

monotonia,
długotrwała koncentracja,
wysiłek fizyczny na granicy
wytrzymałości organizmu,
praca fragmentaryczna, bez wizji
całości i efektu,
przesadna perfekcyjność,
dużo zadań na raz.

  

Reakcja organizmu na

Reakcja organizmu na

stres

stres

Philip Zimbardo, Psychologia i
życie

Copyright © Wydawnictwo Naukowe PWN SA
2004

Fazy stresu
biologicznego

Ogólny zespół adaptacji

Ogólny zespół adaptacji

Philip Zimbardo, Psychologia i
życie

Copyright © Wydawnictwo Naukowe PWN SA
2004

Trzy fazy ogólnego zespołu adaptacyjnego GAS według
Selyego
 

Faza I alarmowa



zmiany w układzie

hormonalnym( powiększenie kory nadnerczy,

powiększenie układu limfatycznego,

podniesienie poziomu hormonów, uwolnienie

dużej ilości adrenaliny)



zmiany w układzie sercowo naczyniowym,



zmiany napięcia mięśniowego(początkowo

wzrost, później obniżenie)

Faza II adaptacji

Obniżenie aktywności wszystkich

mechanizmów uruchomionych w fazie I



skurczenie się kory nadnerczy



powrót węzłów limfatycznych do

normalnej wielkości



zmniejszenie produkcji hormonalnej,



wzrost odporność na określony działający

stresor, wysoka wrażliwość na inne

stresory.

Faza III wyczerpania



mechanizmy adaptacyjne
wyczerpują się,



powiększenie struktur limfatycznych



wzrost poziomu hormonów



depresja



w niektórych przypadkach śmierć



Fazy stresu
psychologicznego

Faza I mobilizacji



aktywizacja procesów psychologicznych



sprawniej przebiegają procesy
spostrzegania i myślenia,



reakcje są szybsze i bardziej efektywne.
Koncentrując się na zadaniach człowiek
próbuje zwalczyć

Faza II rozstrojenia



obniżenie poziomu aktywności

psychicznej,



trudności w skupieniu uwagi, myśleniu

logicznym, przewidywaniu skutki

własnego działania.



poczucie bezradności.



przeżywane emocje wymykają się spod

kontroli i człowiek może przejawiać

wyraźne oznaki gniewu lub strachu

Faza III destrukcji



niezdolność do prawidłowej oceny sytuacji,



obniżenie chęci do działania i radzenia sobie z

sytuacją ( mówi się że człowiek poddaje się,

załamuje się.



żadna wykonywana czynność nie jest

wykonana poprawnie



gwałtowne poszukiwanie pomocy, płacz, agresja

skierowana przeciw innym ludziom przeciw

sobie lub przedmiotom.

Objawy zespołu stresu
pourazowego (PTSD)



powtarzające się przeżywanie

traumatycznego wydarzenia w snach i we

wspomnieniach,



niewrażliwość na otoczenie i unikanie

bodźców przypominających o urazie



odczuwanie objawów lęku i pobudzenia

nieobecnych przed urazem



nadmierna czujność, ciągłe sprawdzanie,

również w sposób irracjonalny własnego

bezpieczeństwa

Objawy stresu pourazowego mogą
pojawić się w czasie kilku tygodni,
lub miesięcy od przeżytego
zdarzenia

Do oceny siły stresu służy opracowana w 1967
roku przez amerykańskich psychiatrów Thomasa
Holmesa i Richarda Rahe skala zwana Social
Readjustment Rating Scale (SRRS -
proporcjonalna skala oceny przystosowania
społecznego).

Całkowita wolność od
stresu, to śmierć”!

(Hans Selye)

Optymalny poziom stresu
zapewnia maksimum
wydajności

.

Stres konstruktywny poziom jest
siłą motywującą do realizacji
działania, umożliwia realizację
zadania.

Stres destrukcyjny-utrudnia
realizacje zadania i dezorganizuje
życie

Długotrwały stres może być
przyczyną następujących chorób

:

1.

schorzeń układu krążenia,

2.

owrzodzeń układu pokarmowego,

3.

schorzeń układu oddechowego (astma,

alergie),

4.

nerwic i innych chorób układu nerwowego,

5.

ogólnego obniżenia odporności organizmu,

6.

zaburzeń układu ruchu (przykurcze mięśni),

7.

schorzeń skóry (egzemy, alergie)

Odporność psychiczna
Reakcja człowieka na sytuację trudną jest
w dużym stopniu uzależniona od jego
odporności psychicznej

Odporność na sytuację
trudną



małą reaktywność
emocjonalna na
zagrożenie



mimo silnych emocji
„ przytomne działanie”

Uwarunkowania
odporności psychicznej

czynniki związane z



indywidualnymi cechami układu
nerwowego osoby



typem reagowania emocjonalnego



czynnikami osobowościowymi



wyuczonymi w dzieciństwie
nawykami reagowania na trudności

Strategie radzenia sobie
ze stresem



Aktywność ukierunkowana na
opanowanie stresu jest
nazywana „radzeniem sobie”



Człowiek wykazuje pewną
stałość czyli „styl” radzenia
sobie w sytuacji stresowej. 

Endler i Parker 3 style „ radzenia
sobie” ze stresem

 

1.

Styl zadaniowy

2.

Styl emocjonalny :.

3.

Styl unikowy  - wyróżniamy 2 podstyle

:

a.

Odwracanie uwagi : Poszukiwanie

kontaktów społecznych

b.

Poszukiwanie kontaktów społecznych :

Styl

zadaniowy

prowadzi do rozwiązania zadania  i
może mieć formę gromadzenia
informacji, bądź zaplanowania
działań umożliwiających rozwiązanie
problemu . Zmniejsza negatywne
odczucia związane ze stresem przez
wzrost poczucia kontroli nad sytuacją

styl

emocjonalny

obejmuje obciążenie siebie
odpowiedzialnością za zaistniałą
sytuację, samooskarżanie się,
niepokój, popadanie w konflikty z
innymi, ekspresję emocji,
dystansowanie się do zaistniałej
sytuacji

Styl

unikowy

  - wyróżniamy 2 podstyle :

 
Odwracanie uwagi : obejmuje zarówno
korzystne działania mające na celu
regulację emocji np. poprzez poprawę
kondycji fizycznej, zajęcie się inną
aktywnością  , jak i niekorzystne  np. 
używanie alkoholu , leków narkotyków,
przejadanie się.
Poszukiwanie kontaktów społecznych :
szukanie kontaktów z innymi ludźmi ,
porady, współczucia, zrozumienia