Uczenie siŕ w7

background image

Procesy uczenia się

background image

Badania nad uczeniem si

Badania nad uczeniem si

ę

ę

Czym jest uczenie się?

Proces który prowadzi do
względnie trwałej zmiany
zachowania lub możliwości
(potencjału) zachowania)

Behawioryzm i analiza
zachowania

background image

Czym jest uczenie si

Czym jest uczenie si

ę?

ę?

Zmiana zachowania lub
potencjału zachowania

Względnie trwała zmiana

Proces oparty na doświadczeniu

background image

Uczenie się –

proces powstawania (poprzez
doświadczenia) względnie trwałych zmian
w zachowaniu jednostki.

Doświadczenie jest to:

każde zdarzenie, które jednostka przeżyła

wiedza zdobyta podczas uczestnictwa w
tym zdarzeniu

całkowita suma zgromadzonej wiedzy
(A.Reber)

background image

Podstawowe teorie
uczenia się:

Behawioralne – (wzmocnienia)
wykorzystywane w M koncepcje:
powtarzania, generalizacji, różnicowania
(dyskryminacji) pozytywnego i
negatywnego wzmocnienia.

Poznawcze – formy aktywności poznawczej
przejawianej przez człowieka w procesie
zdobywania wiedzy

Społeczne – uczenie się (modelowanie –
uczenie się przez obserwację).

background image

6

Uczenie się – podstawowe
rodzaje

Warunkowanie klasyczne – jednostki uczą

się przewidywać pojawianie się ważnych

wydarzeń w środowisku (np. pokarm lub ból) i

przygotowywać się na nie.

Warunkowanie instrumentalne

(sprawcze) – jednostki uczą się, które z ich

zachowań przynoszą korzystne, a które –

niekorzystne zmiany w środowisku, a więc –

które reakcje warto powtarzać, a których lepiej

unikać

background image

Warunkowanie klasyczne –

Warunkowanie klasyczne –

uczenie si

uczenie si

ę

ę

przewidywalnych

przewidywalnych

sygnałów

sygnałów

Zadziwiające odkrycie Pawłowa

Procesy podstawowe

Doniosłe znaczenie
warunkowania klasycznego

Rola zbieżności i wartości
informacyjnej

background image

Podstawowe cechy

Podstawowe cechy

warunkowania klasycznego

warunkowania klasycznego

Przed warunkowaniem bodziec bezwarunkowy

(Sb) w naturalny sposób wywołuje reakcję

bezwarunkową (Rb)

Bodziec obojętny, taki jak ton, nie wywołuje tej

reakcji. Podczas warunkowania zestawia się

bodziec obojętny z (Sb)

Wskutek skojarzenia z (Sb), bodziec obojętny

staje się bodźcem warunkowym (Sw) i wywołuje

reakcję warunkową (Rw), która jest podobna do

(Rb)

background image

Podstawowe

Podstawowe

cechy

cechy

warunkowania

warunkowania

klasycznego

klasycznego

background image

10

Warunkowanie klasyczne

Badania Pawłowa

Bb

Rb

Bw

Rw

Wygaszanie, generalizacja bodźca,

różnicowanie bodźca

Badania Roberta Rescorla (1967) – do

powstania odruchu warunkowego niezbędne

jest występowanie zależności pomiędzy

bodźcem warunkowym a pojawieniem się

bodźca bezwarunkowego, ważna jest również

wyrazistość tego bodźca

background image

Procesy podstawowe

Procesy podstawowe

Nabywanie – proce zachodzący na początku warunkowania, w
którego wyniku Rw zostaje wywołana po raz pierwszy.

Odporność na wygaszanie – jak długo Bw wywołuje Rw mimo nie
podawania Rb.

Wygaszanie (na pojawienie się Sw, przy nie pojawieniu się Bb nie
pojawia się Rw)

i samorzutne odnowienie – nagłe pojawienie się Rw po okreie
odpoczynku czy przerwy bez dalszego ekspoowania Bb.

Generalizacja bodźca – automatyczne rozszerzenie Rw na bodźce,
które nigdy nie były zestawiane z Bb

Różnicowanie bodźców – proces , w którego wyniku organizm uczy
się reagować inaczej na bodźce.

background image

Cztery rodzaje

Cztery rodzaje

układu Sw i Sb

układu Sw i Sb

w czasie

w czasie

w warunkowaniu

w warunkowaniu

klasycznym

klasycznym

Za zgodą HarperCollins Publishers, Inc.

background image

Skrzynka wahadłowa

Skrzynka wahadłowa

background image

Procedura u

Procedura u

ż

ż

yta przez Kamina

yta przez Kamina

do wywołania zjawiska

do wywołania zjawiska

blokowania

blokowania

Copyright © 1991 by HarperCollins Publishers, Inc.

background image

Warunkowanie sprawcze – uczenie

Warunkowanie sprawcze – uczenie

si

si

ę

ę

o konsekwencjach

o konsekwencjach

1

1

Prawo efektu – wzrasta częstość zachowań prowadzących do
satysfakcjonujących konsekwencji

Eksperymentalna analiza zachowania – oznacza wykrywanie za
pomocą systematycznego zmieniania warunków bodźcowych
wpływają na prawdopodobieństwo wystąpienia danej reakcji.

Zachowanie sprawcze to każde zachowanie można
scharakteryzować w kategoriach dających się zaobserwować
skutków jego wpływu na środowisko.

Zależności między zachowaniem
a wzmocnieniem – stały związek między daną reakcją a
zmianami w środowisku.

Właściwości czynników wzmacniających

background image

Czynniki wmacniające

Pozytywny czynnik wzmacniający – bodziec, który
zwiększa z czasem prawdopodobieństwo reakcji

Negatywny czynnik wzmacniający – bodziec,
który – gdy się go po jakiejś reakcji usunie,
zredukuje lub zapobiegnie jego wystąpieniu –
zwiększa z czasem prawdopodobieństwo tej
reakcji.

Czynnik karzący – bodziec, który – gdy uzależni
się jego podawanie od wystąpienia określonej
reakcji – zmniejsza z czasem
prawdopodobieństwo reakcji

background image

Warunkowanie sprawcze – uczenie

Warunkowanie sprawcze – uczenie

si

si

ę

ę

o konsekwencjach

o konsekwencjach

2

2

Modelowanie i wiązanie zachowań

Rozkłady wzmacniania

Biologiczne sprzężenie zwrotne
– wspomaganie sygnałów słabych
reakcji

Wyuczona bezradność

background image

18

Warunkowanie
instrumentalne

Edward Thorndike (1898) – prawo efektu –
zachowanie, które w danej sytuacji wywołuje
stan zadowolenia, zostaje skojarzone z tą
sytuacja i jeśli w przyszłości sytuacja ta się
powtórzy, to wzrasta prawdopodobieństwo, że
powtórzone zostanie także to zachowanie. Jeśli
natomiast w danej sytuacji zachowanie wywoła
odczucie dyskomfortu, to spada
prawdopodobieństwo powtórzenia się tego
zachowania w podobnych warunkach w
przyszłości

background image

Warunkowanie

instrumentalne

Podstawowe rodzaje relacji funkcjonalnych

pomiędzy zachowaniem i jego konsekwencjami

Wzmocnienie pozytywne

Kara

Wzmocnienie negatywne

Pomijanie

By zadziałało warunkowanie instrumentalne,

potrzebna jest relacja zależności pomiędzy

reakcja i jej następstwami

background image

Skrzynka problemowa

Skrzynka problemowa

Thorndike’a

Thorndike’a

background image

Komora sprawcza i kumulatywny

Komora sprawcza i kumulatywny

przyrz

przyrz

ą

ą

d rejestruj

d rejestruj

ą

ą

cy

cy

Z: Introduction to Psychology, Ch. Peterson. Copyright © 1991 by HarperCollins Publishers

background image

Zale

Zale

ż

ż

no

no

ś

ś

ci między

ci między

zachowaniem,

zachowaniem,

a wzmocnieniem

a wzmocnieniem

Konsekwencje zachowania

Karanie

Zbieżność trójczłonowa

background image

Zbie

Zbie

ż

ż

no

no

ść

ść

trójczłonowa między bod

trójczłonowa między bod

ź

ź

cami

cami

dyskryminacyjnymi, zachowaniem

dyskryminacyjnymi, zachowaniem

i konsekwencjami

i konsekwencjami

1

1

 

Bodziec

dyskryminac

yjny (S

D

)

Reakcja

emitowa

na (R)

Konsekw

encje

bodźcowe

(S)

Wzmocnienie pozytywne:
reakcja w obecności
efektywnego sygnału (S

D

)

powoduje pożądane
konsekwencje. Częstość tej
reakcji wzrasta.

Automat do
sprzedaży
napojów

Wrzuceni
e monety
do
otworu

Otrzymani
e napoju

Wzmocnienie negatywne
(ucieczka): dzięki reakcji
sprawczej „ucieka się” z
nieprzyjemnej sytuacji.
Częstość reakcji ucieczki
wzrasta.

Gorąco

Wachlow
anie się

Ucieczka
od gorąca

background image

Zbie

Zbie

ż

ż

no

no

ść

ść

trójczłonowa

trójczłonowa

2

2

 

Bodziec

dyskryminac

yjny (S

D

)

Reakcja

emitowa

na (R)

Konsekwe

ncje

bodźcowe

(S)

Wzmocnienie negatywne
(unikanie)
: bodziec sygnalizuje
danemu organizmowi, że
wkrótce nastąpi jakieś
nieprzyjemne zdarzenie.
Odpowiednia reakcja pozwala
uniknąć tego zdarzenia.
Częstość reakcji unikania
wzrasta.

Dźwięk
brzęczyka przy
pasie
bezpieczeństw
a w
samochodzie

Zapięcie
pasa

Uniknięcie
przykrego
dźwięku

Wygaszanie: po reakcji
sprawczej nie następuje czynnik
wzmacniający. Częstość tej
reakcji maleje.

Żaden lub S

Δ

Błaznowa
-nie

Nikt nie
zwraca
uwagi

Karanie: po reakcji następuje
przykry bodziec. Reakcja ta
zostaje wyeliminowana lub
stłumiona.

Atrakcyjne
pudełko
zapałek

Zabawa
zapałkami

Oparzenie
się lub
otrzymanie
klapsa

background image

W

W

ł

ł

a

a

ś

ś

ciwo

ciwo

ś

ś

ci czynników

ci czynników

wzmacniaj

wzmacniaj

ą

ą

cych

cych

Warunkowe czynniki
wzmacniające

Preferowane czynności jako
pozytywne czynniki
wzmacniające

background image

Rozkłady wzmacniania

Rozkłady wzmacniania

 

Według stałych proporcji

Według zmiennych proporcji

O stałych odstępach czasowych

O zmiennych odstępach
czasowych

background image

Uczenie si

Uczenie si

ę

ę

, biologia i procesy

, biologia i procesy

poznawcze

poznawcze

Biologiczne ograniczenia uczenia
się

Wpływ procesów poznawczych na
uczenie się

Koneksjonistyczne modele uczenia
się

background image

Biologiczne ograniczenia uczenia

Biologiczne ograniczenia uczenia

się

się

Zachowanie specyficzne dla
gatunku

Uczenie się awersji do smaku

background image

Wpływ procesów poznawczych

Wpływ procesów poznawczych

na uczenie si

na uczenie si

ę

ę

Uczenie się przez obserwację

Uczenie się reguł

Mapy poznawcze

Uczenie się przez wgląd

background image

30

UCZENIE SIĘ POZNACZE

Uczenie się stanowi nieobserwowalny proces,

prowadzący do zmian w zachowaniu. Dokonuje

się on na podłożu indywidualnego doświadczenia.

Jest możliwy dzięki istnieniu pamięci, czyli

zdolności do przechowywania śladów tego

doświadczenia

W kontekście psychologii poznawczej, uczenie się

to nabywanie wiedzy

Formy aktywności poznawczej przejawianej przez

człowieka w procesie zdobywania wiedzy

(nabywania umiejętności):

Formułowanie lub/i precyzowanie celu uczenia się

Uruchamianie i wprowadzanie w życie strategii

poznawczych

Stosowanie strategii kontrolnych

background image

Uczenie się poznawcze:

nie dotyczy związków S-R, tylko związków miedzy
podmiotami i zjawiskami otoczenia, a więc ich znaczeń
(sensów), (związki te mogą być bardzo złożone).

 Uczeniu się towarzyszy lub stanowi istotę czynności
celowych (gdy jest ono celem aktywności).

 Nie obejmuje stereotypów reakcji na bodźce, a
pozwala te reakcje plastycznie dostosować do
znaczenia sytuacji.

 Zachodzi m. in. poprzez rozwiązywanie problemów –
nie tylko drogą reprodukcji, ale dzięki tzw. olśnieniu
(twórczy poziom uczenia się).

background image

Uczenie się poznawcze

Pamięć semantyczna i epizodyczną cechuje
długotrwałość – przechowywanie informacji wg. niektórych
badaczy nawet przez całe życie.

 Uczenie się poznawcze jest więc pokrewne jednemu z
procesów pamięciowych: zapamiętywaniu.

 Uczenie się przejawia się trwałą zmianą w zachowaniu, zaś
zapamiętywanie rozwojem wiedzy.

 Efekty zapamiętywania zalezą od aktywnego
przechowywania informacji w pamięci długotrwałej (LTM) i
od procesów odtwarzania.

 Badanie uczenia się poznawczego polega zawsze na
stwierdzeniu zmian w zachowaniu – także werbalnym (w
wydawaniu sądów).

background image

Wpływ dwóch kolejnych
procesów uczenia się
(zapamiętywania):

Wpływ negatywny:

Ilustruje to eksperyment:

Dwie grupy ludzi; grupa eksperymentalna (E)
oraz grupa kontrolna(K).

Hamowanie retroaktywne: gdy nabywanie

nowego materiału utrudnia przypominanie
materiału wcześniej wyuczonego.

Hamowanie proaktywne: gdy materiał dawniej

przyswojony utrudnia uczenie się nowego.

background image

Wpływ pozytywny:

Transfer – np. ułatwia naukę języków obcych

Badanie procesu uczenia się poznawczego zgodnie z
definicją tego procesu – obejmuje zwykle zachowanie.
Często obserwowalne zmiany są słabsze niż poziom
wyuczenia (różna czułość metod).

Pomiary odtworzenia treści w warunkach nie
zmienionych (materiał nie zmieniony) – uczenie się
rutyn np. wiersza na pamięć.

Pomiary w warunkach zmienionych np. uczenie się
reguł matematycznych (nastrój, warunki maja wpływ).

Wpływ dwóch kolejnych
procesów uczenia się
(zapamiętywania):

background image

Krzywe Ebinghausa

Kolejne próby
Kolejne próby

Krzywe uczenia się służą do prezentacji wyników
zapamiętywania.
 
Prezentują informacje o efektach uczenia się w
poszczególnych etapach (tempo, okresy zmęczenia)
oraz różnią poszczególne osoby (wpływ temperamentu,
inteligencji).

background image

Efektywność uczenia się zależy
od: 

organizacji materiału – zastosowanie reguł hierarchii
ogólności, ważności (rozłożenie w czasie samego procesu
uczenia się).

 Kodu – obrazowy, semantyczny; informacja, która może być
wyobrażona prowadzi do lepszych odtworzeń.

 Strategii zapamiętywania – wykorzystywanie organizację
i rodzaj kodu pamięciowego np. wskazówki, „przypominacze”
– obiekt towarzyszący zapamiętywaniu (zapominanie to tylko
brak wskazówek dla wydobycia informacji).

 Indywidualnych właściwości osoby – inteligencja, styl
poznawczy, samoocena, poziom aspiracji.

 Aktywności podmiotu – zaangażowanie w działanie,
dochodzenie do nowych stwierdzeń.


Document Outline


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Metody efektywnego uczenia si i pisania prac projektowych
4. UCZENIE SI MOTORYCZNE, Dydaktyka i metodologia
kwestionariusz Style uczenia siê
5Style uczenia si , Metodologia
specyficzne trudności z matematyką, [050501] Honorata Hanusek-Dro - Trudno ci w uczeniu si m, TRUDNO
119 Imelda Chlodna, Uczenie si Nieznany (2)
Pojcie sytuacji trudnej w uczeniu si i nauczaniu, Dydaktyka i metodologia
Media w uczeniu siŕ
zaburzenia uczenia siÄ
uczenie si przez zmys y kinezyterapia
II Uczenie siŕ i pami੠- wyklad II , Psychologia
Uczenie sië przez przyswajanie, Metodyka
Uczenie si , STUDIA, Biologia
metody nauczania -uczenia si , 00 PEDAGOGICZNE, ćwiczenia
gruszczyk kolczyska scenariusze zaj Dzieci ze spacyficznymi trudnociami w uczeniu si matematyki tema
Uczenie si
Prawa uczenia si czynno ci ruchowych w wodzie

więcej podobnych podstron