Uczenie się
Uczenie się
oznaczające proces
oznaczające proces
zdobywania wiadomości,
zdobywania wiadomości,
umiejętności i nawyków
umiejętności i nawyków
prowadzący do stałych zmian
prowadzący do stałych zmian
w zachowaniu uczącego się -
w zachowaniu uczącego się -
ucznia
ucznia
-Uczenie można rozpatrywać jako
-Uczenie można rozpatrywać jako
czynność
czynność
(pojedynczą, krótkotrwałą) lub
(pojedynczą, krótkotrwałą) lub
jako
jako
proces
proces
zbiór czynności podobnych
zbiór czynności podobnych
i/lub równoległych, długotrwały):
i/lub równoległych, długotrwały):
czynność
czynność
– wtedy gdy chcemy sobie coś
– wtedy gdy chcemy sobie coś
przyswoić np. wiersz,
przyswoić np. wiersz,
proces
proces
– to układy czynności.
– to układy czynności.
-O tym czy dana czynność lub proces
-O tym czy dana czynność lub proces
zachodzi wnioskujemy na
zachodzi wnioskujemy na
podstawie
podstawie
zaobserwowanych zmian -
zaobserwowanych zmian -
uczenie więc
uczenie więc
jest procesem nabywania doświadczeń
jest procesem nabywania doświadczeń
wyrażające się modyfikacją zachowania.
wyrażające się modyfikacją zachowania.
-Efekty uczenia się zależne są między
-Efekty uczenia się zależne są między
innymi od
innymi od
,
,
,
,
,
,
,
. Efektem
. Efektem
uczenia się jest nabycie określonej
uczenia się jest nabycie określonej
wiedzy lub umiejętności.
wiedzy lub umiejętności.
Sposoby uczenia się
Sposoby uczenia się
1.
1.
uczenie pamięciowe
uczenie pamięciowe
– jego celem jest
– jego celem jest
zapamiętanie układów wiadomości lub
zapamiętanie układów wiadomości lub
czynności tak, by można je było powtarzać w
czynności tak, by można je było powtarzać w
sposób bezbłędny – podstawowa czynność to
sposób bezbłędny – podstawowa czynność to
powtórzenia; odnoszą się do tego trzy prawa:
powtórzenia; odnoszą się do tego trzy prawa:
postawa czynna powoduje lepsze efekty niż
postawa czynna powoduje lepsze efekty niż
postawa bierna,
postawa bierna,
zapamiętanie początku i końca materiału
zapamiętanie początku i końca materiału
wymaga mniej powtórzeń niż zapamiętanie
wymaga mniej powtórzeń niż zapamiętanie
środka,
środka,
czas potrzebny do wyuczenia się określonego
czas potrzebny do wyuczenia się określonego
materiału jest wprost proporcjonalny do
materiału jest wprost proporcjonalny do
kwadratu długości szeregu.
kwadratu długości szeregu.
Sposoby uczenia się
Sposoby uczenia się
2. uczenie się przez rozwiązywanie
2. uczenie się przez rozwiązywanie
problemów
problemów
– gdy podmiot spotyka się z
– gdy podmiot spotyka się z
sytuacją nową, trudną, gdy zadanie nie może
sytuacją nową, trudną, gdy zadanie nie może
być rozwiązane przy pomocy posiadanej wiedzy.
być rozwiązane przy pomocy posiadanej wiedzy.
Uczeń informacje musi sam wytworzyć.
Uczeń informacje musi sam wytworzyć.
3. uczenie się przez próby i błędy
3. uczenie się przez próby i błędy
- wtedy
- wtedy
gdy podmiot znajduje się w jakiejś nowej
gdy podmiot znajduje się w jakiejś nowej
sytuacji, rozpatruje nowy układ zależności, po
sytuacji, rozpatruje nowy układ zależności, po
to by lepiej przystosować się do życia. Jest to
to by lepiej przystosować się do życia. Jest to
nieekonomiczny sposób uczenia się, stosowany
nieekonomiczny sposób uczenia się, stosowany
tam gdzie zawodzą inne. Podstawowe prawo
tam gdzie zawodzą inne. Podstawowe prawo
odnoszące się do tej formy uczenia się to prawo
odnoszące się do tej formy uczenia się to prawo
: wśród wielu wykonywanych
: wśród wielu wykonywanych
czynności, najsilniej utrwalają się te po których
czynności, najsilniej utrwalają się te po których
następuje efekt w postaci nagrody.
następuje efekt w postaci nagrody.
Sposoby uczenia się
Sposoby uczenia się
4.uczenie się przez wgląd
4.uczenie się przez wgląd
(zrozumienie
(zrozumienie
) - odkrywanie organizacji
) - odkrywanie organizacji
materiału, nadawanie mu jakiejś
materiału, nadawanie mu jakiejś
struktury. Chodzi o wniknięcie w istotę
struktury. Chodzi o wniknięcie w istotę
rzeczy, zobaczenie powiązań między
rzeczy, zobaczenie powiązań między
elementami, wniknięcie w terminy
elementami, wniknięcie w terminy
wchodzące w zakres działania.
wchodzące w zakres działania.
5.
5.
uczenie się sensoryczne
uczenie się sensoryczne
- polega
- polega
na wytwarzaniu odruchów warunkowych.
na wytwarzaniu odruchów warunkowych.
6.
6.
uczenie się przez naśladownictwo
uczenie się przez naśladownictwo
.
.
Sposoby uczenia się
Sposoby uczenia się
7.uczenie się uboczne
7.uczenie się uboczne
(mimowolne)
(mimowolne)
- następuje przy okazji
- następuje przy okazji
wykonywania jakichś czynności.
wykonywania jakichś czynności.
8.
8.
uczenie się poprzez zabawę -
uczenie się poprzez zabawę -
uczestnicząc w grach, konkursach,
uczestnicząc w grach, konkursach,
turniejach, ale także oglądając takie
turniejach, ale także oglądając takie
programy przyswajamy najczęściej
programy przyswajamy najczęściej
wiedzę i umiejętności praktyczne,
wiedzę i umiejętności praktyczne,
przydatne w codziennym życiu.
przydatne w codziennym życiu.
Uczenie się w relaksie
Uczenie się w relaksie
Wyniki badań dowiodły prawdziwości
Wyniki badań dowiodły prawdziwości
twierdzenia, że człowiek jest całością i
twierdzenia, że człowiek jest całością i
funkcje ciała i psychiki są ze sobą
funkcje ciała i psychiki są ze sobą
sprzężone. Okazało się, iż nie tylko myślą
sprzężone. Okazało się, iż nie tylko myślą
możemy wpływać na pracę ciała, ale
możemy wpływać na pracę ciała, ale
identyczna zależność istnieje także w
identyczna zależność istnieje także w
drugą stronę - dbając o prawidłowe
drugą stronę - dbając o prawidłowe
funkcjonowanie ciała, regulujemy pracę
funkcjonowanie ciała, regulujemy pracę
umysłu. Zależności te dają zupełnie
umysłu. Zależności te dają zupełnie
wymierne efekty: im mniej jest w nas
wymierne efekty: im mniej jest w nas
blokad i napięć, tym lepiej nam się myśli.
blokad i napięć, tym lepiej nam się myśli.
-
i napięcia blokują możliwości
intelektualne człowieka, uaktywniać
intelektualne człowieka, uaktywniać
je powinno coś, co jest
je powinno coś, co jest
przeciwieństwem stresu. Na
przeciwieństwem stresu. Na
podstawie tej tezy rozpoczęto
podstawie tej tezy rozpoczęto
badania nad zależnością między
badania nad zależnością między
nauką a stanem relaksu.
nauką a stanem relaksu.
-Okazało się, że człowiek w stanie
-Okazało się, że człowiek w stanie
relaksu potrafi uczyć się kilkakrotnie
relaksu potrafi uczyć się kilkakrotnie
szybciej, bardziej skutecznie i trwale
szybciej, bardziej skutecznie i trwale
bez względu na wiek.
bez względu na wiek.
Idealnym momentem do nauki jest
Idealnym momentem do nauki jest
stan głębokiego relaksu, bo wówczas
stan głębokiego relaksu, bo wówczas
półkule mózgowe
półkule mózgowe
.
.
Oto kilka zasad, według
Oto kilka zasad, według
których funkcjonuje nasza
których funkcjonuje nasza
pamięć:
pamięć:
1. Ważność
1. Ważność
Naturalne jest to, że z większą łatwością
Naturalne jest to, że z większą łatwością
zapamiętujemy informacje, które są dla
zapamiętujemy informacje, które są dla
nas ważne, jakby „same zostawały nam w
nas ważne, jakby „same zostawały nam w
głowie". W przypadku spraw dla nas
głowie". W przypadku spraw dla nas
ważnych, motywacja wewnętrzna jest na
ważnych, motywacja wewnętrzna jest na
tyle silna, że koncentracja osiąga bardzo
tyle silna, że koncentracja osiąga bardzo
wysoki poziom. Jednym słowem:
wysoki poziom. Jednym słowem:
zapamiętywanie jest tym trwalsze, im
zapamiętywanie jest tym trwalsze, im
większa chęć i głębsze przekonanie o
większa chęć i głębsze przekonanie o
potrzebie zapamiętania.
potrzebie zapamiętania.
2. Świeżość
2. Świeżość
Wszyscy wiemy, że świeżo przyjęte
Wszyscy wiemy, że świeżo przyjęte
informacje, łatwiej odtworzyć.
informacje, łatwiej odtworzyć.
Odpowiedzialna za to jest pamięć
Odpowiedzialna za to jest pamięć
krótkotrwała. Chcąc zapamiętać
krótkotrwała. Chcąc zapamiętać
informacje na dłużej, należy
informacje na dłużej, należy
powtórzyć je, aby zostały
powtórzyć je, aby zostały
przetransportowane do pamięci
przetransportowane do pamięci
długotrwałej.
długotrwałej.
Otoczenie
Otoczenie
Może ono zarówno przeszkadzać w
Może ono zarówno przeszkadzać w
zapamiętaniu, jak i wspierać je. Same
zapamiętaniu, jak i wspierać je. Same
bodźce słuchowe mogą działać w dwojaki
bodźce słuchowe mogą działać w dwojaki
sposób. Niektórych z nas rozpraszają, innym
sposób. Niektórych z nas rozpraszają, innym
łatwiej i przyjemniej pracuje się przy
łatwiej i przyjemniej pracuje się przy
muzyce. Znaczenie ma także porządek w
muzyce. Znaczenie ma także porządek w
miejscu pracy, jego atmosfera, zapach i
miejscu pracy, jego atmosfera, zapach i
inne. W późniejszym przywoływaniu
inne. W późniejszym przywoływaniu
informacji, można pomagać sobie,
informacji, można pomagać sobie,
wykorzystując bodźce działające na nasze
wykorzystując bodźce działające na nasze
zmysły w otoczeniu, w którym się uczyliśmy.
zmysły w otoczeniu, w którym się uczyliśmy.
4. Początek i koniec
4. Początek i koniec
Najskuteczniejsze zapamiętywanie
Najskuteczniejsze zapamiętywanie
początkowych i końcowych informacji
początkowych i końcowych informacji
cyklu, to tzw. „efekt początku i końca".
cyklu, to tzw. „efekt początku i końca".
Największe trudności mamy z
Największe trudności mamy z
odtworzeniem informacji
odtworzeniem informacji
„środkowych".
„środkowych".
5. Przerwa
5. Przerwa
Nasza koncentracja spada po kilkunastu-
Nasza koncentracja spada po kilkunastu-
kilkudziesięciu minutach uczenia się.
kilkudziesięciu minutach uczenia się.
Wtedy nauka jest nieskuteczna. Wystarczy
Wtedy nauka jest nieskuteczna. Wystarczy
kilka minut przerwy, aby powtórnie
kilka minut przerwy, aby powtórnie
uzyskać wyższy poziom koncentracji i móc
uzyskać wyższy poziom koncentracji i móc
wrócić do nauki. Ponadto, „rozbijając" blok
wrócić do nauki. Ponadto, „rozbijając" blok
nauki na krótsze, mamy więcej
nauki na krótsze, mamy więcej
„początków" i „końców", które są najlepiej
„początków" i „końców", które są najlepiej
zapamiętywane.
zapamiętywane.
1. FUNKCJE PAMIĘCI
1. FUNKCJE PAMIĘCI
Zapamiętywanie to proces
Zapamiętywanie to proces
odpowiedzialny za kodowanie
odpowiedzialny za kodowanie
(rejestrowanie), magazynowanie
(rejestrowanie), magazynowanie
(przechowanie) i odtwarzanie
(przechowanie) i odtwarzanie
docierających do nas informacji. Nasze
docierających do nas informacji. Nasze
zmysły cały czas rejestrują bodźce
zmysły cały czas rejestrują bodźce
płynące ze świata, lecz większość z
płynące ze świata, lecz większość z
nich trafia do naszego mózgu bez
nich trafia do naszego mózgu bez
naszego zaangażowania i dlatego nie
naszego zaangażowania i dlatego nie
jesteśmy w stanie ich odtworzyć.
jesteśmy w stanie ich odtworzyć.
Kodowanie
Kodowanie
Kodowanie (rejestracja)
Kodowanie (rejestracja)
jest pierwszym
jest pierwszym
krokiem do skutecznego zapamiętywania.
krokiem do skutecznego zapamiętywania.
Rejestrujemy te informacje, które wyróżnią
Rejestrujemy te informacje, które wyróżnią
się, zwrócą naszą uwagę. Musimy być
się, zwrócą naszą uwagę. Musimy być
świadomi napływania nowych wiadomości, po
świadomi napływania nowych wiadomości, po
czym, dzięki powtórkom, „transportujemy" je
czym, dzięki powtórkom, „transportujemy" je
do pamięci długotrwałej. Możliwość
do pamięci długotrwałej. Możliwość
zmagazynowania informacji w dużym stopniu
zmagazynowania informacji w dużym stopniu
zależy od intensywności pierwszego zapisu. Z
zależy od intensywności pierwszego zapisu. Z
tego względu specjalne sposoby podania
tego względu specjalne sposoby podania
wiedzy, ułatwiające jej zapamiętywanie, są
wiedzy, ułatwiające jej zapamiętywanie, są
niezwykle ważne. Należą do nich między
niezwykle ważne. Należą do nich między
innymi mnemotechniki, które wykorzystują
innymi mnemotechniki, które wykorzystują
wszystkie czynniki sprzyjające powstaniu
wszystkie czynniki sprzyjające powstaniu
mocnych śladów pamięciowych.
mocnych śladów pamięciowych.
Magazynowanie
Magazynowanie
Magazynowanie (przechowywanie)
Magazynowanie (przechowywanie)
informacji w pamięci długookresowe, to
informacji w pamięci długookresowe, to
proces, na który mamy mniejszy wpływ.
proces, na który mamy mniejszy wpływ.
Do przechowywania informacji służą
Do przechowywania informacji służą
różne rodzaje pamięci. np. pamięć
różne rodzaje pamięci. np. pamięć
krótkotrwała, długotrwała. Trwałe
krótkotrwała, długotrwała. Trwałe
przechowywanie informacji związane jest
przechowywanie informacji związane jest
z chemicznymi i strukturalnymi
z chemicznymi i strukturalnymi
zmianami w mózgu. Proces ten nie jest
zmianami w mózgu. Proces ten nie jest
całkowicie wyjaśniony.
całkowicie wyjaśniony.
Odtwarzanie
Odtwarzanie
Odtwarzanie (przypomnienie), to
Odtwarzanie (przypomnienie), to
moment, w którym przywołujemy
moment, w którym przywołujemy
zakodowane informacje. Proces ten
zakodowane informacje. Proces ten
można usprawnić pod warunkiem, że
można usprawnić pod warunkiem, że
będziemy prawidłowo zapamiętywali.
będziemy prawidłowo zapamiętywali.
2. RODZAJE PAMIĘCI
2. RODZAJE PAMIĘCI
Bezpośrednia
Bezpośrednia
Pamięć bezpośrednia (sensoryczna,
Pamięć bezpośrednia (sensoryczna,
zmysłowa) jest najkrótsza. Gromadzą się w
zmysłowa) jest najkrótsza. Gromadzą się w
niej wszystkie informacje odbierane przez
niej wszystkie informacje odbierane przez
nasze zmysły, ale krążą tylko przez kilka do
nasze zmysły, ale krążą tylko przez kilka do
20 sekund i potem „ulatniają się". Niektórzy
20 sekund i potem „ulatniają się". Niektórzy
badacze twierdzą, że wrażenia rejestrowane
badacze twierdzą, że wrażenia rejestrowane
przez pamięć bezpośrednią są gdzieś
przez pamięć bezpośrednią są gdzieś
magazynowane i powracają w czasie snu.
magazynowane i powracają w czasie snu.
W procesie trwałego zapamiętywania i
W procesie trwałego zapamiętywania i
uczenia się, pamięć ta nie odgrywa większej
uczenia się, pamięć ta nie odgrywa większej
roli. Istotne znaczenie mają tu pozostałe
roli. Istotne znaczenie mają tu pozostałe
rodzaje pamięci: krótkotrwała i długotrwała.
rodzaje pamięci: krótkotrwała i długotrwała.
Krótkotrwała
Krótkotrwała
Jeśli w momencie odebrania bodźca, zostanie
Jeśli w momencie odebrania bodźca, zostanie
stworzone połączenie myślowe, wówczas
stworzone połączenie myślowe, wówczas
informacja przesyłana jest do pamięci
informacja przesyłana jest do pamięci
krótkotrwałej i pozostaje w niej do 30 sekund.
krótkotrwałej i pozostaje w niej do 30 sekund.
Wybierane są jedynie informacje interesujące,
Wybierane są jedynie informacje interesujące,
ważne i te, które nam coś przypominają. Gdy w
ważne i te, które nam coś przypominają. Gdy w
tym czasie coś nas rozproszy, nie są one właściwie
tym czasie coś nas rozproszy, nie są one właściwie
uporządkowane i „zmagazynowane" tam, gdzie
uporządkowane i „zmagazynowane" tam, gdzie
ich potem szukamy.
ich potem szukamy.
Pamięć krótkotrwała ma ograniczoną pojemność,
Pamięć krótkotrwała ma ograniczoną pojemność,
która nie zależy od ogólnej ilości informacji, lecz
która nie zależy od ogólnej ilości informacji, lecz
od ilości odrębnych, zakończonych części, która
od ilości odrębnych, zakończonych części, która
jest stała i wynosi 7 (+/- 2) elementów, czyli od 5
jest stała i wynosi 7 (+/- 2) elementów, czyli od 5
÷ 9. Praktycznie oznacza to, że człowiek
÷ 9. Praktycznie oznacza to, że człowiek
zapamiętuje z jednakową trudnością 7 cyfr, 7 słów
zapamiętuje z jednakową trudnością 7 cyfr, 7 słów
lub 7 logicznych zdań.
lub 7 logicznych zdań.
Lewa półkula mózgu
Lewa półkula mózgu
odpowiada za pamięć krótkotrwałą.
odpowiada za pamięć krótkotrwałą.
Długotrwała
Długotrwała
W pamięci długotrwałej (trwałej, stałej)
W pamięci długotrwałej (trwałej, stałej)
przechowywane są wiadomości nabyte w czasie
przechowywane są wiadomości nabyte w czasie
nauki (między innymi dzięki powtórkom) oraz
nauki (między innymi dzięki powtórkom) oraz
uzyskane w wyniku doświadczenia życiowego. Ten
uzyskane w wyniku doświadczenia życiowego. Ten
rodzaj pamięci stanowi źródło wszelkiej wiedzy i
rodzaj pamięci stanowi źródło wszelkiej wiedzy i
umiejętności człowieka.
umiejętności człowieka.
Jest ona pod nadzorem
Jest ona pod nadzorem
prawej półkuli mózgu.
prawej półkuli mózgu.
Posiada praktycznie
Posiada praktycznie
nieograniczoną pojemność.
nieograniczoną pojemność.
Informacje przechowywane przez pewien czas w
Informacje przechowywane przez pewien czas w
pamięci krótkotrwałej mogą przekształcić się w
pamięci krótkotrwałej mogą przekształcić się w
pamięć długotrwałą, o ile nic nie zakłóci tego
pamięć długotrwałą, o ile nic nie zakłóci tego
procesu. Musimy je powtarzać, wizualizować,
procesu. Musimy je powtarzać, wizualizować,
łączyć, a cały ten proces powinien odbywać się
łączyć, a cały ten proces powinien odbywać się
przy dużym poziomie koncentracji uwagi.
przy dużym poziomie koncentracji uwagi.
Informacja, która trafia do pamięci trwałej jest
Informacja, która trafia do pamięci trwałej jest
odpowiednio przekształcana, sortowana,
odpowiednio przekształcana, sortowana,
grupowana i klasyfikowana. Przekształcania
grupowana i klasyfikowana. Przekształcania
pamięci krótkotrwałej w długotrwałą nosi nazwę
pamięci krótkotrwałej w długotrwałą nosi nazwę
konsolidacji.
konsolidacji.
3. SPOSOBY
3. SPOSOBY
ZAPAMIĘTYWANIA
ZAPAMIĘTYWANIA
1. Powtarzanie
1. Powtarzanie
1. Powtarzanie
1. Powtarzanie
Co prawda fundamentem efektywnego
Co prawda fundamentem efektywnego
uczenia się jest powtarzanie, ale jeśli
uczenia się jest powtarzanie, ale jeśli
zapamiętywanie ogranicza się do tej
zapamiętywanie ogranicza się do tej
czynności, to mamy do czynienia ze
czynności, to mamy do czynienia ze
zwykłym „wkuwaniem".
zwykłym „wkuwaniem".
nasz umysł działa tak, że aby
nasz umysł działa tak, że aby
zachować w nim informacje na długo,
zachować w nim informacje na długo,
powtórki są konieczne.
powtórki są konieczne.
Mechaniczne uczenie (powtarzanie)
Mechaniczne uczenie (powtarzanie)
uaktywnia naszą lewą półkulę mózgu.
uaktywnia naszą lewą półkulę mózgu.
2. Zrozumienie i
2. Zrozumienie i
uporządkowanie
uporządkowanie
Zacznijmy od przykładu. Spróbuj
Zacznijmy od przykładu. Spróbuj
zapamiętać w 10 - 15 sekund:
zapamiętać w 10 - 15 sekund:
KO TA ST Y
KO TA ST Y
TW CH CH
TW CH CH
BU JE OR
BU JE OR
Zapisz na kartce zapamiętane
Zapisz na kartce zapamiętane
zestawy liter.
zestawy liter.
I jak poszło? Ciężko? No cóż... Te litery
I jak poszło? Ciężko? No cóż... Te litery
nic nam nie mówią, trzeba je „wkuć".
nic nam nie mówią, trzeba je „wkuć".
A teraz wróć do pierwszego
A teraz wróć do pierwszego
przykładu i przeczytaj pary liter
przykładu i przeczytaj pary liter
poruszając się
poruszając się
z góry na dół,
z góry na dół,
a nie z
a nie z
lewej do prawej.
lewej do prawej.
Ten przykład najlepiej pokazuje jak
Ten przykład najlepiej pokazuje jak
ogromną rolę w procesie
ogromną rolę w procesie
zapamiętywania odgrywa
zapamiętywania odgrywa
zrozumienie.
zrozumienie.
Możemy skutecznie zapamiętać nową
Możemy skutecznie zapamiętać nową
informację przede wszystkim wtedy,
informację przede wszystkim wtedy,
gdy ją zrozumiemy,
gdy ją zrozumiemy,
3. Przeżywanie i działanie
3. Przeżywanie i działanie
Jakie sytuacje z życia pamiętasz najlepiej? W
Jakie sytuacje z życia pamiętasz najlepiej? W
większości te, które wywołały najsilniejsze
większości te, które wywołały najsilniejsze
emocje. Pamiętamy to, z czym czujemy się
emocje. Pamiętamy to, z czym czujemy się
związani emocjonalnie.
związani emocjonalnie.
Nasza pamięć magazynuje informacje związane
Nasza pamięć magazynuje informacje związane
z emocjami,
z emocjami,
Zapamiętujemy o wiele lepiej te czynności, które
Zapamiętujemy o wiele lepiej te czynności, które
możemy samodzielnie wykonać. Włączamy
możemy samodzielnie wykonać. Włączamy
wtedy swoje „ja", czyli angażujemy emocje. Jeśli
wtedy swoje „ja", czyli angażujemy emocje. Jeśli
nie możemy działać w rzeczywistości, to
nie możemy działać w rzeczywistości, to
postarajmy się wyobrazić sobie taką sytuację -
postarajmy się wyobrazić sobie taką sytuację -
to również sprzyja zapamiętywaniu.
to również sprzyja zapamiętywaniu.
A teraz sprawdź ile zajmie Ci
A teraz sprawdź ile zajmie Ci
zapamiętanie zdania:
zapamiętanie zdania:
Kot w butach
Kot w butach
jest chory.
jest chory.
1-2 sekundy? Wiesz skąd taka
1-2 sekundy? Wiesz skąd taka
różnica w czasie zapamiętania
różnica w czasie zapamiętania
pierwszego i drugiego przykładu?
pierwszego i drugiego przykładu?
Tym razem rozumiałeś(-aś) to, co
Tym razem rozumiałeś(-aś) to, co
miałeś(-aś) zapamiętać.
miałeś(-aś) zapamiętać.
Uczenie się różnych
Uczenie się różnych
przedmiotów
przedmiotów
Przedmioty humanistyczne
Przedmioty humanistyczne
Tu najważniejsze jest żeby dużo
Tu najważniejsze jest żeby dużo
czytać
czytać
i dużo
i dużo
pisać
pisać
. Czytanie
. Czytanie
wzbogaca wiedzę, daje inspirację do
wzbogaca wiedzę, daje inspirację do
własnych przemyśleń, a pisanie
własnych przemyśleń, a pisanie
pomaga w powtórzeniu i
pomaga w powtórzeniu i
usystematyzowaniu zdobytej wiedzy,
usystematyzowaniu zdobytej wiedzy,
Języki obce
Języki obce
Uczeniem się języków obcych rządzi
Uczeniem się języków obcych rządzi
jedna najważniejsza zasada -
jedna najważniejsza zasada -
jak
jak
najwięcej kontaktu z językiem
najwięcej kontaktu z językiem
.
.
Przedmioty ścisłe
Przedmioty ścisłe
(matematyka, fizyka,
(matematyka, fizyka,
programowanie,
programowanie,
częściowo chemia)
częściowo chemia)
zasada "
zasada "
działać = zrozumieć
działać = zrozumieć
"
"
operatywność wiedzy
operatywność wiedzy
,
,
rozwiązywanie
rozwiązywanie
zadań i
zadań i
problemów
problemów
Przedmioty przyrodnicze
Przedmioty przyrodnicze
(geografia, biologia, chemia
(geografia, biologia, chemia
- ale w ujęciu bardziej
- ale w ujęciu bardziej
opisowym,
opisowym,
doświadczalnym)
doświadczalnym)
Wiedza przyrodnicza opiera się na
Wiedza przyrodnicza opiera się na
dwóch filarach
dwóch filarach
faktach
faktach
i
i
związkach
związkach
między nimi
między nimi
.
.
duże znaczenie ma dobra
duże znaczenie ma dobra
pamięć
pamięć
,
,
Uczenie się społeczne
Uczenie się społeczne
Dollarda i Millera
Dollarda i Millera
Dollard, Miller i Bandura powiadają ze
Dollard, Miller i Bandura powiadają ze
uczymy się poprzez obserwowanie
uczymy się poprzez obserwowanie
zachowania innych, które polega na
zachowania innych, które polega na
tym, że my również niedostajemy
tym, że my również niedostajemy
żadnego wzmocnienia, uczymy się
żadnego wzmocnienia, uczymy się
nie dostając za ten proces nagrody.
nie dostając za ten proces nagrody.
Takie uczenie się nazywa się
Takie uczenie się nazywa się
UCZENIEM ZASTĘPCZYM.
UCZENIEM ZASTĘPCZYM.
METODA UCZENIA PRZEZ
METODA UCZENIA PRZEZ
POWTARZANIE
POWTARZANIE
Osoba badana powtarza jakiś materiał (albo czynność) tak długo aż
Osoba badana powtarza jakiś materiał (albo czynność) tak długo aż
wyuczy się go do określonego kryterium. Najczęściej stosowanym
wyuczy się go do określonego kryterium. Najczęściej stosowanym
kryterium jest jednorazowe lub kilkukrotne powtórzenie bezbłędne.
kryterium jest jednorazowe lub kilkukrotne powtórzenie bezbłędne.
Jako wskaźnik przyjmuje się czas lub liczbę powtórzeń niezbędnych do
Jako wskaźnik przyjmuje się czas lub liczbę powtórzeń niezbędnych do
osiągnięcia kryterium. Wskaźnik ten dostarcza informacji o szybkości
osiągnięcia kryterium. Wskaźnik ten dostarcza informacji o szybkości
uczenia się przez powtarzanie. Metoda uczenia się przez powtarzanie,
uczenia się przez powtarzanie. Metoda uczenia się przez powtarzanie,
zwłaszcza jej podstawowa wersja, często nie jest dogodna, a wskaźniki
zwłaszcza jej podstawowa wersja, często nie jest dogodna, a wskaźniki
uzyskiwane za pomocą niej tylko na pozór są łatwo porównywalne.
uzyskiwane za pomocą niej tylko na pozór są łatwo porównywalne.
Jeżeli osoba badana sama ocenia kiedy osiągnęła wymagany poziom
Jeżeli osoba badana sama ocenia kiedy osiągnęła wymagany poziom
opanowania materiału, może się zdążyć że sygnalizuje ten moment z
opanowania materiału, może się zdążyć że sygnalizuje ten moment z
opóźnieniem, nie wierząc w swoje możliwości, zdarza się również przy
opóźnieniem, nie wierząc w swoje możliwości, zdarza się również przy
nastawieniu bardziej beztroskim i optymistycznym , że chociaż badany
nastawieniu bardziej beztroskim i optymistycznym , że chociaż badany
próbuje osiągnąć kryterium, nie radzi sobie z reprodukcją całego
próbuje osiągnąć kryterium, nie radzi sobie z reprodukcją całego
materiału. Potrzebne są dalsze powtórzenia, kłopot sprawia jednak
materiału. Potrzebne są dalsze powtórzenia, kłopot sprawia jednak
uwzględnienie w ostatecznym wskaźniku nieudanej próby reprodukcji.
uwzględnienie w ostatecznym wskaźniku nieudanej próby reprodukcji.
Ujemną stroną opisanej wersji metody jest również to, że nie daje ona
Ujemną stroną opisanej wersji metody jest również to, że nie daje ona
wglądu w przebieg procesu uczenia się. Za pomocą jej uzyskuje się
wglądu w przebieg procesu uczenia się. Za pomocą jej uzyskuje się
tylko wskaźnik ogólny, nie dostarczający informacji o różnicach w
tylko wskaźnik ogólny, nie dostarczający informacji o różnicach w
uczeniu się poszczególnych części materiału. Trudności te mogą być
uczeniu się poszczególnych części materiału. Trudności te mogą być
przezwyciężone częściowo , gdy eksperymentator reguluje kolejne
przezwyciężone częściowo , gdy eksperymentator reguluje kolejne
powtórzenia i sprawdza po każdym z nich czego nauczyła się osoba
powtórzenia i sprawdza po każdym z nich czego nauczyła się osoba
badana.
badana.
TRWAŁOŚĆ PAMIĘCI
TRWAŁOŚĆ PAMIĘCI
Trwałość pamięci można uważać za wskaźnik pamięci zmieniający
Trwałość pamięci można uważać za wskaźnik pamięci zmieniający
się wraz z wiekiem. Źródłem informacji dotyczących pamięci dzieci
się wraz z wiekiem. Źródłem informacji dotyczących pamięci dzieci
starszych i osób dorosłych są zazwyczaj badania laboratoryjne,
starszych i osób dorosłych są zazwyczaj badania laboratoryjne,
niekiedy zaś uzyskuje się je po dokonaniu analizy ocen otrzymanych
niekiedy zaś uzyskuje się je po dokonaniu analizy ocen otrzymanych
podczas różnego rodzaju egzaminów. Wyniki uzyskiwane w
podczas różnego rodzaju egzaminów. Wyniki uzyskiwane w
badaniach laboratoryjnych nie zawsze spełniają warunki
badaniach laboratoryjnych nie zawsze spełniają warunki
upoważniające do formułowania wniosków. Na uwagę zasługuje
upoważniające do formułowania wniosków. Na uwagę zasługuje
eksperyment przeprowadzony przez Hundersona (Thorndike, 1950),
eksperyment przeprowadzony przez Hundersona (Thorndike, 1950),
w którym osoby badane w wieku 14, 15 – 16. 20 - 21 lat uczyły się
w którym osoby badane w wieku 14, 15 – 16. 20 - 21 lat uczyły się
fragmentów prozy. Stopień jej zapamiętania sprawdzono w różnym
fragmentów prozy. Stopień jej zapamiętania sprawdzono w różnym
okresie czasu po zaprzestaniu uczenia się: po kilku minutach, dwóch
okresie czasu po zaprzestaniu uczenia się: po kilku minutach, dwóch
dniach, czterech tygodniach. We wszystkich przypadkach wyniki były
dniach, czterech tygodniach. We wszystkich przypadkach wyniki były
zależne od wieku: im grupa była starsza, tym lepsze uzyskiwała
zależne od wieku: im grupa była starsza, tym lepsze uzyskiwała
wyniki. Thorndike porównywał osoby w wieku lat 22-24 z osobami
wyniki. Thorndike porównywał osoby w wieku lat 22-24 z osobami
42-letnimi. Sprawdzał on stopień ich znajomości esperanto w 77 dni
42-letnimi. Sprawdzał on stopień ich znajomości esperanto w 77 dni
po zakończeniu nauki tego języka. U osób w wieku 22-24 lat
po zakończeniu nauki tego języka. U osób w wieku 22-24 lat
stwierdził spadek szybkości i jakości wyrażający się liczbą 0,2 u osób
stwierdził spadek szybkości i jakości wyrażający się liczbą 0,2 u osób
42-letnich liczbą 4,9 . Badając trwałość pamięci w zakresie
42-letnich liczbą 4,9 . Badając trwałość pamięci w zakresie
wyuczonej poprzednio umiejętności pisania liter lewą ręką u osób w
wyuczonej poprzednio umiejętności pisania liter lewą ręką u osób w
różnym wieku stwierdził, że u osób młodszych po77 dniach, w czasie
różnym wieku stwierdził, że u osób młodszych po77 dniach, w czasie
których sprawność ta nie była ćwiczona, liczba liter pisanych w ciągu
których sprawność ta nie była ćwiczona, liczba liter pisanych w ciągu
minuty zmniejszyła się o 2,7 u osób starszych – o 5,5.
minuty zmniejszyła się o 2,7 u osób starszych – o 5,5.
STYL UCZENIA SIĘ
STYL UCZENIA SIĘ
Na styl uczenia się wpływa wiele czynników, z których jedynie
Na styl uczenia się wpływa wiele czynników, z których jedynie
część znajduje się pod kontrolą nauczyciela. Poza jego kontrolą
część znajduje się pod kontrolą nauczyciela. Poza jego kontrolą
pozostają czynniki:
pozostają czynniki:
-
-
Środowiskowe
Środowiskowe
- np.: dźwięk, światło, temperatura, wystrój
- np.: dźwięk, światło, temperatura, wystrój
pomieszczenia itp.
pomieszczenia itp.
Emocjonalne
Emocjonalne
– np.: poziom inteligencji emocjonalnej.
– np.: poziom inteligencji emocjonalnej.
Socjologiczne
Socjologiczne
– np.: postrzeganie pełnionej roli przez siebie i roli
– np.: postrzeganie pełnionej roli przez siebie i roli
w klasie itp.
w klasie itp.
Fizyczne
Fizyczne
- np.: stan zdrowia.
- np.: stan zdrowia.
Psychologiczne
Psychologiczne
– np.: typy inteligencji, zainteresowania itp.
– np.: typy inteligencji, zainteresowania itp.
Styl uczenia się warunkują także sposób analizy tekstu i strategia
Styl uczenia się warunkują także sposób analizy tekstu i strategia
uczenia się. Każdy uczeń inaczej w charakterystyczny dla siebie
uczenia się. Każdy uczeń inaczej w charakterystyczny dla siebie
sposób, postrzega swoje środowisko, uczenia się, integruje z nim,
sposób, postrzega swoje środowisko, uczenia się, integruje z nim,
reaguje na zachodzące w nim zmiany. Nauczyciel przez rozmowy
reaguje na zachodzące w nim zmiany. Nauczyciel przez rozmowy
dyskusji stosowane ćwiczenia powinien umożliwić rozpoznanie
dyskusji stosowane ćwiczenia powinien umożliwić rozpoznanie
uczniom ich własnego stylu uczenia się.
uczniom ich własnego stylu uczenia się.
TYPY INTELIGENCJI
TYPY INTELIGENCJI
Mówiąc o stylach uczenia się, nie możemy zapomnieć o teorii wielorakiej inteligencji
Mówiąc o stylach uczenia się, nie możemy zapomnieć o teorii wielorakiej inteligencji
Hawarda Gardnera. Według tej teorii nie ma ludzi nieinteligentnych, są oni wielorako
Hawarda Gardnera. Według tej teorii nie ma ludzi nieinteligentnych, są oni wielorako
inteligentni. Mogą wyróżniać się jedną, dwoma, lub kilkoma spośród następujących
inteligentni. Mogą wyróżniać się jedną, dwoma, lub kilkoma spośród następujących
typów inteligencji:
typów inteligencji:
inteligencja językowa (lingwistyczna) -
inteligencja językowa (lingwistyczna) -
osoba obdarzona tym typem inteligencji
osoba obdarzona tym typem inteligencji
wykazuje wrażliwość na wzorce, zorganizowanie, systematyczność, umiejętność
wykazuje wrażliwość na wzorce, zorganizowanie, systematyczność, umiejętność
rozumowania, gotowość do słuchania, czytania, zapamiętywania, szczegółów, dobry
rozumowania, gotowość do słuchania, czytania, zapamiętywania, szczegółów, dobry
mówca.
mówca.
Inteligencja matematyczno-logiczna -
Inteligencja matematyczno-logiczna -
osoba obdarzona tym typem inteligencji
osoba obdarzona tym typem inteligencji
charakteryzuje się myśleniem abstrakcyjnym, precyzją w wysławianiu się, dobrym
charakteryzuje się myśleniem abstrakcyjnym, precyzją w wysławianiu się, dobrym
zorganizowaniem, stosowaniem logicznych struktur myślowych, uporządkowanych
zorganizowaniem, stosowaniem logicznych struktur myślowych, uporządkowanych
notatek, zamiłowaniem do pracy z komputerem, eksperymentowania, rozwiązywania
notatek, zamiłowaniem do pracy z komputerem, eksperymentowania, rozwiązywania
problemów.
problemów.
Inteligencja wizualno-przestrzenna -
Inteligencja wizualno-przestrzenna -
osoba obdarzona tym typem inteligencji myśli
osoba obdarzona tym typem inteligencji myśli
obrazami, tworzy w umyśle rozmaite wizerunki rzeczywistości, używa przenośni, ma
obrazami, tworzy w umyśle rozmaite wizerunki rzeczywistości, używa przenośni, ma
poczucie sensu całości, lubi sztukę, odczytuje mapy, wykresy, diagramy, zapamiętuje
poczucie sensu całości, lubi sztukę, odczytuje mapy, wykresy, diagramy, zapamiętuje
informacje w postaci obrazów, ma dobre wyczucie koloru, tworząc obraz danej rzeczy,
informacje w postaci obrazów, ma dobre wyczucie koloru, tworząc obraz danej rzeczy,
korzysta ze wszystkich zmysłów.
korzysta ze wszystkich zmysłów.
Inteligencja muzyczna -
Inteligencja muzyczna -
osoba obdarzona tym typem inteligencji wykazuje się
osoba obdarzona tym typem inteligencji wykazuje się
wrażliwością na rytm, tonację, barwę dźwięków, ładunek emocjonalny muzyki, złożoną
wrażliwością na rytm, tonację, barwę dźwięków, ładunek emocjonalny muzyki, złożoną
strukturę muzyki, czasem wykazuje głębokie uduchowienie.
strukturę muzyki, czasem wykazuje głębokie uduchowienie.
Inteligencja motoryczna (kinestetyczna)
Inteligencja motoryczna (kinestetyczna)
- osoba posiada umiejętność wyjątkowego
- osoba posiada umiejętność wyjątkowego
panowania nad własnym ciałem, przedmiotami, jest uzdolniona manualnie, technicznie,
panowania nad własnym ciałem, przedmiotami, jest uzdolniona manualnie, technicznie,
ruchliwa, najlepiej uczy się przez ruch, działanie, uczenie innych, lubi uczestniczyć w
ruchliwa, najlepiej uczy się przez ruch, działanie, uczenie innych, lubi uczestniczyć w
zajęciach, sportowych, działaniu, zabawie.
zajęciach, sportowych, działaniu, zabawie.
Inteligencja interpersonalna(społeczna) -
Inteligencja interpersonalna(społeczna) -
charakteryzuje się łatwością w
charakteryzuje się łatwością w
nawiązywaniu kontaktów z innymi ludźmi, umiejętnością odczytywania cudzych intencji
nawiązywaniu kontaktów z innymi ludźmi, umiejętnością odczytywania cudzych intencji
umiejętnością porozumiewania się, czasem manipulowania innymi, odczytywania
umiejętnością porozumiewania się, czasem manipulowania innymi, odczytywania
znaczenia sytuacji towarzyskich. Osoby nią obdarzone lubią ludzi, mają wielu przyjaciół,
znaczenia sytuacji towarzyskich. Osoby nią obdarzone lubią ludzi, mają wielu przyjaciół,
lubią współpracować z innymi, pełnić rolę mediatora w dyskusji.
lubią współpracować z innymi, pełnić rolę mediatora w dyskusji.
SYSTEMY REPREZENTACJI
SYSTEMY REPREZENTACJI
POZNAWCZEJ
POZNAWCZEJ
Jednym ze sposobów rozpoznawania preferencji uczniów w zakresie uczenia
Jednym ze sposobów rozpoznawania preferencji uczniów w zakresie uczenia
się jest rozmowa z nimi. Drugim- obserwacja uczniów ze szczególnym
się jest rozmowa z nimi. Drugim- obserwacja uczniów ze szczególnym
zwróceniem uwagi na sposób mówienia danej osoby, oraz mowę ciała.
zwróceniem uwagi na sposób mówienia danej osoby, oraz mowę ciała.
Możemy wtedy ustalić, czy mamy do czynienia z uczniem:
Możemy wtedy ustalić, czy mamy do czynienia z uczniem:
Wzrokowym -
Wzrokowym -
zazwyczaj siedzi wyprostowany, wodzi oczami za
zazwyczaj siedzi wyprostowany, wodzi oczami za
prowadzącym zajęcia. Kiedy próbuje sobie przypomnieć potrzebną
prowadzącym zajęcia. Kiedy próbuje sobie przypomnieć potrzebną
wiadomość patrzy w górę, próbując sobie przypomnieć na którym miejscu
wiadomość patrzy w górę, próbując sobie przypomnieć na którym miejscu
strony ona się znajduje, ma napięte mięśnie, wysoki, nosowy głos. Używa
strony ona się znajduje, ma napięte mięśnie, wysoki, nosowy głos. Używa
zwrotów :chyba to widzę, to mi dobrze wygląda, wyobraź to sobie, itp.
zwrotów :chyba to widzę, to mi dobrze wygląda, wyobraź to sobie, itp.
Słuchowym (audytywnym) -
Słuchowym (audytywnym) -
często powtarza po cichu słowa wypowiadane
często powtarza po cichu słowa wypowiadane
przez prowadzącego lub energicznie kiwa potakująco głową. Kiedy próbuje
przez prowadzącego lub energicznie kiwa potakująco głową. Kiedy próbuje
sobie przypomnieć ważną informacje, to jakby:„odsłuchuje nagraną w głowie
sobie przypomnieć ważną informacje, to jakby:„odsłuchuje nagraną w głowie
informacje”, wpatrując się niewidzącym wzrokiem przed siebie. Mówi
informacje”, wpatrując się niewidzącym wzrokiem przed siebie. Mówi
głębokim, czystym melodyjnym głosem, ma słabe napięcie mięśni. Używa
głębokim, czystym melodyjnym głosem, ma słabe napięcie mięśni. Używa
zwrotów: słucham cię, to dobrze brzmi, gdzieś mi dzwoni, coś mi to mówi, itp.
zwrotów: słucham cię, to dobrze brzmi, gdzieś mi dzwoni, coś mi to mówi, itp.
Kinestetycznym -
Kinestetycznym -
słuchając , zazwyczaj swobodnie rozkłada się na krześle,
słuchając , zazwyczaj swobodnie rozkłada się na krześle,
lub bawi się przedmiotami, włączać i wyłączać długopis, przekładać kartki itp.
lub bawi się przedmiotami, włączać i wyłączać długopis, przekładać kartki itp.
Kiedy próbuje sobie przypomnieć ważną informacje to patrzy w dół, wykazuje
Kiedy próbuje sobie przypomnieć ważną informacje to patrzy w dół, wykazuje
dużą ruchliwość, mówi niskim głosem, oddycha głęboko. Używa zwrotów: nie
dużą ruchliwość, mówi niskim głosem, oddycha głęboko. Używa zwrotów: nie
czuje się z tym dobrze, nie kontaktuje..., to mnie zachęca, odpycha...itp.
czuje się z tym dobrze, nie kontaktuje..., to mnie zachęca, odpycha...itp.
Zakłada się, że systemy te występują proporcjonalnie mniej więcej u 1/3
Zakłada się, że systemy te występują proporcjonalnie mniej więcej u 1/3
populacji ludzkiej. W praktyce często spotykamy systemy mieszane np.:
populacji ludzkiej. W praktyce często spotykamy systemy mieszane np.:
wzrokowo-kinestetyczny.
wzrokowo-kinestetyczny.