TEMAT 7

UCZENIE SIĘ A NAUCZANIE wzajemne zależności wg. Pearsona

UCZENIE SIĘ

• UCZENIE SIĘ - Jedno z podstawowych pojęć oznaczające proces zdobywania wiadomości, umiejętności i nawyków (sprawności), prowadzący do stałych zmian w zachowaniu uczącego się - ucznia.

• Uczenie można rozpatrywać jako:

- czynność (pojedynczą, krótkotrwałą), wtedy gdy chcemy sobie coś przyswoić
np. wiersz lub opanować umiejętność pływania.
Może być czynnością zamierzoną lub niezamierzoną

- proces (zbiór czynności podobnych i/lub równoległych, długotrwały), to układy czynności.

• Efekty uczenia się zależne są między innymi od pamięci, koncentracji uwagi, motywacji, zainteresowań, zdolności.

• Efektem uczenia się jest nabycie określonej wiedzy lub umiejętności.

NAUCZANIE

• Działalność nauczyciela, o charakterze planowej, celowej pracy, ukierunkowanej na wyposażenie uczniów w wiadomości, umiejętności i nawyki oraz rozwijanie ich uzdolnień.

• Nauczanie związane jest z uczeniem się, obydwa pojęcia tworzą wspólnie pojęcie kształcenia

UCZENIE SIĘ A NAUCZANIE - WZAJEMNE ZALEZNOŚCI WG. PEARSONA

• Pearson stwierdził, że:

„ uczenie się wiąże się z nauczaniem w ten sposób, iż zgodnie z każdym pojmowaniem nauczania jest traktowane jako usiłowanie wywołania uczenia się ”.

RELACJA LOGICZNA

• Wg. Pearsona uczeni się i nauczanie nie są powiązane logicznie, czyli nie ma logicznej relacji między nauczaniem a uczeniem się.

Relacja logiczna - to stosunek zachodzący między przedmiotami, pojęciami, wielkościami itp. Powinna być niezmienna.

• Pearson przez powiązanie logiczne rozumie - RELACJĘ WYNIKOWĄ

• RELACJA WYNIKANIA

- Bycie koniecznym

- Bycie wystarczającym

• Uczenie się i nauczanie nie tworzą relacji logicznej ponieważ:

- Nauczanie nie jest koniecznym, ani wystarczającym warunkiem uczenia się.

- Nauczanie nie jest warunkiem niezbędnym do uczenia się, gdyż uczenie się może odbywać się bez nauczania.

- Nauczanie nie jest wystarczającym warunkiem uczenia się, ponieważ nauczanie nie implikuje uczenia się, tzn. z nauczania nie wynika uczenie się.

- Nauczanie może mieć miejsce, a uczenie może wcale nie zachodzić.

• Pearson mówi też, o:

INTENCJI WYWOŁANIA UCZENIA SIĘ

O ile nauczanie nie zakłada uczenia się, to jednak zakłada intencję wywołania uczenia się.

SKUTECZNYM NAUCZANIU

Skuteczne nauczanie zakłada, że uczenie się ma miejsce, opisując uczenie się jako właściwy czy pożądany wynik nauczania.

W związku z tym, bierze pod uwagę istnienie logicznej relacji między:

SKUTECZNYM NAUCZANIEM a UCZENIEM SIĘ

ZALEŻNOŚĆ ONTOLOGICZNA

• Zależność ontologiczna to:

- Dane pojęcie jest zależne ontologicznie od drugiego pojęcia, jeśli to pierwsze jest bezsensowne pod nieobecność drugiego.

- Ontologiczna zależność nie jest niczym więcej, jak głoszeniem, że aby pojęcie A było sensowne musi istnieć inne pojęcie B.

• Związek między nauczaniem a uczeniem się wg. pojęcia ontologicznej zależności:

„ Jeśli nikt nigdy nie uczył się byłoby trudno wyobrazić sobie, że znamy pojęcie nauczania. Bo jeśli uczenie się po prostu nigdy nie nastąpiło, jakie znaczenie miałoby nauczanie?”

• Pearson zadaje wiele pytań, aby rozstrzygnąć pojęcie ontologicznej zależności między nauczaniem a uczeniem się:

- Czy jest tak, że pojęcie nauczania byłoby bezsensowne bez pojęcia uczenia się?

- Czy stwierdzenie, że istnieje pojęcie uczenia się, jest warunkiem niezbędnym do stwierdzenia, że pojecie nauczania jest sensowne?

- Czy z faktu, że pojęcie nauczania jest sensowne wynika, że istnieje pojęcie uczenia się?

TAK

- Elementem znaczenia słowa „nauczanie” jest intencja wywołania uczenia się, to sens pojęcia nauczania zakłada istnienie pojęcia uczenia się, ponieważ nie można życzyć sobie uczenia się, jeśli nie ma czegoś takiego jak uczenia się.

WYNIKA Z TEGO TYLKO JEDNO

Nauczanie zawiera intencje wywołania uczenia się.

W przypadku nauczania - pojęcie ontologicznej zależności - jest równoznaczne z relacją logiczną - że intencja wywołania uczenia się jest warunkiem koniecznym pojęcia nauczania.

RELACJA PRZYCZYNOWO -SKUTKOWO

Istnieje wiele relacji przyczynowo-skutkowych między innymi:

- przyczyny konieczne

- przyczyny wystarczające

- przyczyny konieczne i wystarczające

- kombinacje czynników przyczynowych

- przyczyny przeciwdziałające

• O przyczynie można powiedzieć wtedy, gdy przyczyna daje formułę i receptę, która zapewni pojawienie się efektu.

istnienie związku przyczynowego

=

konieczność pojawienia się efektu

• Pearson wyjaśniając to przyjmuje słabszy punkt widzenia, czyli:

„nauczanie może być czynnikiem wywołującym uczenie się”

Nauczanie jako częściowa przyczyna uczenia się.

• Pearson nie przedstawił dowodów, że:

„nauczanie jest czynnikiem sprawczym uczenia się”

Przypadki nauczania są w istocie przyczyną przypadków uczenia się

WARUNEK INUS

P- zdarzenie, zjawisko

ABC- zestaw zdarzeń bądź warunków
(warunki wystarczające)

Jeśli ABC to wystąpi P.

ABC = P

Jeżeli:

A ≠ P AB ≠ P

B ≠ P AC ≠ P

C ≠ P BC ≠ P

(np. p- śmierć, A- spożycie znacznej ilości arszeniku, B- brak przeciwtoksyn, C-brak tolerancji na arszeni

ABC są wystarczającym warunkiem do wystąpienia P, ale każde występujące ABC nie jest konieczne, gdyż P może wystąpić bez pojawienia się ABC.

Używając tej formuły, że

„po każdym ABC następuje P”,

możemy przedstawić relację między A a P mówiąc, że

A jest dla wystąpienia P „ niewystarczającą,ale nieredundantną częścią niekoniecznego, ale wystarczającego warunku.

A jest warunkiem inus tej sytuacji wystąpienia P.

LITERATURA

• Pearson A.T., Nauczyciel. Teoria i praktyka w kształceniu nauczyciela. WSiP, Warszawa 1998, s.90-98

---