Pieniądz jest to powszechnie akceptowany towar,

za pomocą którego dokonywana jest wymiana

produktów i usług

• Funkcje pieniądza:
• Środka wymiany (cyrkulacji)
• Miernika wartości
• Środka płatniczego (umożliwiającego

realizację odroczonych płatności)

• Środka tezauryzacji (środka

przechowywania bogactwa)

Warunki jakie musi spełnić pieniądz aby

mógł pełnić funkcję środka wymiany:

• Powszechnie akceptowalny
• Łatwo przenośny
• Łatwo podzielny na mniejsze jednostki
• Trudny do podrobienia

• Pieniądz papierowy jest to znak wartości

niewymienialny na złoto i nie posiadający
wartości substancjalnej. Jest on symbolem
wartości, któremu państwo nadało kurs
przymusowy, właściwość środka cyrkulacji,
i środka płatniczego oraz przywilej
płacenia podatków i świadczeń na rzecz
skarbu państwa przez obywateli

.

• Pieniądz papierowy jest to znak wartości

niewymienialny na złoto i nie posiadający
wartości substancjalnej. Jest on symbolem
wartości, któremu państwo nadało kurs
przymusowy, właściwość środka cyrkulacji,
i środka płatniczego oraz przywilej
płacenia podatków i świadczeń na rzecz
skarbu państwa przez obywateli

.

• Pieniądz bezgotówkowy występuje w formie

zapisów na rachunkach bankowych.

Koszt posiadania pieniądza

= Straty wynikające z utraconych
dochodów,

jakie wiążą się z alternatywnymi
formami przechowywania bogactw

a

Oczekiwany koszt posiadania pieniądza

= =nominalnej stopie procentowej

(lub oprocentowaniu obligacji

państwowych)

Funkcje banków

1. Przyjmowanie zwrotnych wkładów pieniężnych

(depozytów) w zamian za odsetki

2. Świadczenie usług finansowych związanych z

obiegiem pieniądza jako środka cyrkulacji i
środka płatniczego

3. Udzielanie kredytów dla przedsiębiorstw i osób

fizycznych

4. Kreacja pieniądza

Banki

Depozyty

bankowe

Rezerwy

obowiązkowe

(20%)

Kredyty

A

1000

200

800

B

800

160

640

C

640

128

512

D

512

103

409

E

409

82

327

F

327

65

262

Banki A-F

3688

738

2950

Pozostałe banki

1312

262

1050

System

bankowy

ogółem

5000

1000

4000

Mnożnik kreacji pieniądza

Zad 1
Jeżeli wkłady w banku komercyjnym wynoszą 500 000zł, a
stopa rezerw obowiązkowych systemu bankowego jest
równa 10% to ile wyniesie całkowita kreacja pieniądza z
tego wkładu przez system bankowy?
Zad 2
Baza monetarna wynosi 15 mld zł. Stopę ubytku gotówki z
systemu bankowego szacuje się na 0,4.
a) Jaka będzie podaż pieniądza jeżeli władze monetarne
ustalą stopę rezerw obowiązkowych na 10%?
b) jak zmieni się podaż pieniądza jeśli władze monetarne
poprzez operacje otwartego rynku zwiększą bazę
monetarną o 2 mld zł?
c) Jak zmieni się podaż pieniądza, jeśli władze monetarne
podniosą stopę rezerw obowiązkowych do 20%?

Funkcje banku centralnego

1. Posiada monopol na emisje pieniądza

gotówkowego

2. Pełni funkcję banku banków, tzn. zaopatruje banki

komercyjne w pieniądz gotówkowy, reguluje
rezerwy tych banków i udziela im pożyczek

3. Pełni funkcję banku państwa, tzn. prowadzi

rozliczenia z rządem, obsługuje budżet państwa,
pokrywa zobowiązania zagraniczne państwa,
utrzymuje rezerwę państwową

4. Stabilizuje rynki finansowe, tzn. występuje jako

kredytodawca ostatniej instancji

5. Współuczestniczy w realizacji polityki pieniężnej

państwa

Narzędzia wykorzystywane przez Bank

Centralny do kontrolowania podaży

pieniądza

• Zmiany stóp rezerw obowiązkowych
• Zmiany stopy referencyjnej, lombardowej,

redyskontowej i depozytowej banku
centralnego

• Operacje otwartego rynku

Polityka ekspansywna polega na :

• Obniżeniu stopy rezerw obowiązkowych
• Obniżeniu stóp procentowych
• Skupie papierów wartościowych przez

bank centralny

Cel ekspansywnej polityki pieniężnej to

pobudzenia gospodarki

Polityka restrykcyjna polega na:

• Podniesieniu stopy rezerw obowiązkowych
• Podniesieniu stóp procentowych
• Sprzedaży papierów wartościowych przez

bank centralny

Cel restrykcyjnej polityki pieniężnej to walka

z inflacją

Inflacja jest to proces wzrostu

ogólnego poziomu cen

• „Ogólny poziom cen” nie jest cena

jakiegoś konkretnego dobra, lecz
konstrukcją statystyczną

Gdy inflacja jest niska to w przybliżeniu:

Realna stopa procentowa = nominalna stopa procentowa –
inflacja

Powolne procesy inflacyjne mogą wywierać

korzystny wpływ na gospodarkę:

• Przy założeniu iluzji pieniężnej, polegającej

na niepełnej i opóźnionej percepcji inflacji
przez podmioty gospodarcze, pozwala na
obniżenie realnego poziomu stóp
procentowych oraz poziomu płac realnych
i tym samym na wzrost rentowności
produkcji

• Umożliwia zmiany relacji cenowych w

warunkach istnienie sztywności cen w dół

Negatywne skutki inflacji

• Zniekształcenie informacyjnej funkcji cen
• „ucieczka” od pieniądza
• Redystrybucja dochodów
• Wzrost niepewności i osłabienie

aktywności gospodarczej

• Niekorzystne zmiany w bilansie płatniczym
• Wzrost kosztów obsługi działalności

gospodarczej

Teorie inflacji

• Monetarna (neoilościowa) MV=PY
• Popytowa
• Kosztowa

M – podaż pieniądza
V – prędkość obiegu pieniądza, traktowana jako stała
P – ogólny poziom cen
Y – realny dochód narodowy (poziom produkcji)