Rynki finansowe
Rynki finansowe
Wykład
Wykład
Agenda wykładu
Pojęcie finansów
Pojęcie finansów
System finansowy
System finansowy
Rynki finansowe
Rynki finansowe
Klasyfikacja rynków finansów
Klasyfikacja rynków finansów
Rynek pieniężny
Rynek pieniężny
Rynek kapitałowy
Rynek kapitałowy
Rynek walutowy
Rynek walutowy
Rynek kredytowy
Rynek kredytowy
2
3
Wstęp
Wstęp
Właśnie dowiedzieliście się, że NBP zamierza
podnieść bazową stopę procentową o 0,5 p.p.
Jak to może wpłynąć na oprocentowanie
kredytu, którym zamierzasz sfinansować
zakup nowego fantastycznego sportowego
samochodu?
Czy oznacza to, że w przyszłości będziesz
mógł łatwiej pozwolić sobie na kupno domu?
Czy znalezienie pracy w przyszłym roku
stanie się prostsze czy też trudniejsze?
4
Pojęcie finansów
Pojęcie finansów
Finanse potocznie uważane są za równoznaczne ze
znaczeniem terminu zasoby pieniężne.
W terminologii ekonomicznej słowem finanse określa
się stosunki ekonomiczne, polegające na gromadzeniu,
podziale oraz wydatkowaniu zasobów pieniężnych
Finanse – dział nauki, który zajmuje się badaniem
określonego elementu rzeczywistości ekonomicznej
bazującego na pieniądzu i formułowaniem na
podstawie uzyskanych wyników określonych twierdzeń
i praw (Korenik).
5
Pojęcie finansów
Pojęcie finansów
Finanse są to zjawiska i procesy pieniężne.
Finanse – ogół zjawisk pieniężnych powstających w
związku z działalnością gospodarczą i społeczną
człowieka.
Finanse – to środki pieniężne zgromadzone i
wydatkowane przez różne podmioty gospodarcze, do
których zalicza się:
•
państwo,
•
przedsiębiorstwa,
•
gospodarstwa domowe (konsumenci).
Można zatem dokonać podziału na finanse publiczne i
prywatne.
6
Pojęcie finansów
Pojęcie finansów
Gospodarka finansowa obejmuje działania
podmiotów (jednostek gospodarujących) w dziedzinie
zjawisk pieniężnych, polegających na:
•
przygotowaniach do przeprowadzenia
wszelkiego rodzaju operacji pieniężnych, co
obejmuje między innymi ich planowanie,
•
faktyczna realizację tych operacji pieniężnych,
•
ewidencje i analizę operacji pieniężnych
zrealizowanych w przeszłości m.in. w celu
przygotowania decyzji co do działań w
przyszłości.
7
Pojęcie finansów
Pojęcie finansów
Polityka finansowa oznacza dokonywanie
zarówno wyboru celów, które mają być osiągnięte
w wyniku gospodarki finansowej, jak i metod czy
sposobów działania dla osiągnięcia wybranych
celów.
8
Podział finansów
Podział finansów
Niezależnie od różnic w poglądach na zakres
nauki finansów zjawiska finansowe analizuje
się w co najmniej czterech ujęciach:
•
podmiotowym,
•
przedmiotowym,
•
instrumentalnym,
•
funduszowym
.
9
System finansowy -
System finansowy -
definicja
definicja
System finansowy - ogół norm prawnych oraz
zespół instytucji finansowych, których zadaniem
jest gromadzenie, dzielenie oraz wydatkowanie
zasobów pieniężnych w państwie.
System finansowy - zespół logicznie ze sobą
powiązanych form organizacyjnych, aktów
prawnych, instytucji finansowych oraz innych
elementów
umożliwiających
podmiotom
nawiązywanie stosunków finansowych zarówno
w sektorze realnym, jak i sektorze finansowym.
10
Funkcje systemu
Funkcje systemu
finansowego
finansowego
funkcja płatnicza
funkcja płatności,
funkcja oszczędności
funkcja akumulacji bogactwa
funkcja kredytowa,
funkcja minimalizacji ryzyka
funkcja polityki gospodarczej,
11
Rynki finansowe
Rynki finansowe
•
Miejsce na którym transferowane są kapitały
od ludzi, którzy posiadają nadwyżkę
dostępnych funduszy, do tych którzy
odczuwają ich brak.
•
Proces zwiększenia wydajności gospodarczej -
przekazanie funduszy od ludzi, którzy nie
mają dla nich produktywnych zastosowań do
osób, które takie możliwości mają,
zwiększając w ten sposób efektywność
gospodarczą.
12
Rynek finansowy w
Rynek finansowy w
strukturze rynku
strukturze rynku
13
system bankowy,
system budżetowy,
system finansowy ubezpieczeń,
system finansowy podmiotów
gospodarczych,
system finansowy ludności (gospodarstw
domowych).
Elementy systemu
Elementy systemu
finansowego
finansowego
14
Klasyfikacja rynków
Klasyfikacja rynków
finansów
finansów
ze względu na przeznaczenie kapitału
(terminy płatności);
ze względu na miejsce wykonywania
operacji;
ze względu na miejsce obrotu
instrumentami;
ze względu na charakter instrumentów;
15
Klasyfikacja ze względu
Klasyfikacja ze względu
na charakter
na charakter
instrumentów
instrumentów
Instrumenty dłużne
Instrumenty właścicielskie
16
RYNEK
FINANSOWY
PIENIĘŻNY
KAPITAŁOWY
WALUTOWY
PAPIERÓW
WARTOŚCIOWYCH
BANKOWY
Klasyfikacja rynku
Klasyfikacja rynku
finansowego
finansowego
17
Tendencje rozwojowe na
Tendencje rozwojowe na
rynkach finansowych
rynkach finansowych
informatyzacja,
sekuryzacja,
instytucjonalizacja,
futuryzacja,
liberalizacja,
deregulacja,
internacjonalizacja,
globalizacja.
18
Rynek pieniężny
Rynek pieniężny
Miejsce, w którym dochodzi do
kształtowania się podaży i popytu na
najbardziej płynny instrument
finansowym, czyli pieniądz.
Przedmiotem transakcji są instrumenty o
zapadalności do 1 roku.
Instrumenty te mają charakter
wierzycielski.
Bezpieczeństwo na r. pieniężnym
Cel r. pieniężnego
19
Bezpieczeństwo na r.
Bezpieczeństwo na r.
pieniężnym
pieniężnym
Jest to rynek bardzo bezpiecznym
gdyż podmioty (rząd, banki czy też
duże przedsiębiorstwa) emitujące
papiery wartościowe są podmiotami
wiarygodnym.
Bezpieczeństwu sprzyja także
wysoka płynność i krótkoterminowy
okres zapadalności instrumentów
finansowych.
20
Segmenty rynku
Segmenty rynku
pieniężnego
pieniężnego
Ze względu na wielkość transakcji
Rynek hurtowy
Rynek detaliczny
Ze względu na dostęp do rynku:
Rynek zamknięty
Rynek otwarty
21
Instrumenty rynku
Instrumenty rynku
pieniężnego
pieniężnego
depozyty międzybankowe,
certyfikaty depozytowe,
papiery komercyjne,
bony skarbowe,
bony pieniężne NBP,
warunkowe transakcje repo i sell –
buy – back,
swapy walutowe;
22
Instrumenty
Instrumenty
Krótkoterminowe depozyty i pożyczki
bankowe,
Krótkoterminowe papiery
wartościowe:
Eurocertyfikaty depozytowe,
Euroweksle,
Europapiery handlowe.
23
Międzynarodowy rynek
Międzynarodowy rynek
pieniężny
pieniężny
Rynek ten cechuje się:
dużym udziałem nierezydentów danego
kraju w transakcjach,
brakiem nadzoru władz monetarnych
kraju,
zawieraniem transakcji w walutach
obcych.
W ramach mrp można wyodrębnić:
rynki narodowe
eurorynki
24
Rynek kapitałowy
Rynek kapitałowy
Rynek, na którym dochodzi do
przepływu średnio – i długoterminowych
oraz udziałowych strumieni
finansowych,
Kto tworzy podaż na tym rynku?
Funkcje rynku kapitałowego
alokacyjna
informacyjna
wyceniająca
transformacyjna
dyscyplinująca
25
Funkcje rynku
Funkcje rynku
kapitałowego
kapitałowego
alokacyjna
informacyjna
transformacyjna
wyceniająca
dyscyplinująca
26
Instrumenty r.
Instrumenty r.
kapitałowe
kapitałowe
Akcje
Obligacje
Samorządowe
Korporacyjne
skarbowe
27
Międzynarodowy rynek
Międzynarodowy rynek
kapitałowy
kapitałowy
obejmuje transakcje średnio – i
długoterminowymi zbywalnymi
papierami wartościowymi,
emitowanymi na rynkach
zagranicznych przez podmioty o
wysokim standingu finansowym,
międzynarodowy obrót papierami
wartościowymi dokonywany jest na
wewnętrznych oraz eksterytorialnych
rynkach kapitałowych.
28
Ceny akcji wg Dow Jones
Ceny akcji wg Dow Jones
Industrial Average, w latach
Industrial Average, w latach
1950 - 1996
1950 - 1996
29
Rynek walutowy
Rynek walutowy
Miejsce transferu kapitału z jednego
państwa do innego,
Podstawowe narzędzie przepływu
funduszy miedzy państwami,
Kurs walutowy – cena waluty jednego
kraju wyrażona w walucie innego
kraju
30
Dwa obszary rynku
Dwa obszary rynku
walutowego
walutowego
Rynek bieżący czyli kasowy (spot
market)
Rynek terminowy (forward market)
31
Notowania kursów na
Notowania kursów na
rynku spot
rynku spot
Waluta
Bid
Ask
Zmiana
%
Czas
EUR/PLN
3.8673
3.8708
0.0049
0.13
14:54:54
USD/PLN
2.9108
2.9208
0.0044
0.15
14:54:29
EUR/USD
1.3266
1.3271
-0.0020
-0.15
14:55:07
GBP/USD
1.963
1.9635
0.0009
0.05
14:54:13
EUR/GBP
0.6757
0.676
-0.0020
-0.30
14:53:30
EUR/JPY
157.01
157.06
0.1700
0.11
14:52:54
USD/JPY
118.33
118.38
0.1700
0.14
14:53:47
GBP/JPY
232.33
232.4
0.7600
0.33
14:55:07
32
Notowania jako kurs
Notowania jako kurs
średni
średni
USD/PLN = 2,9108 – 2,9208
Kurs średni 1 PLN = (2,9108
USD/PLN + 2,9208 USD/PLN)/2 =
2,9158 USD/PLN
33
Notowania kursów
Notowania kursów
terminowych
terminowych
Kursy
terminowe
USD/PLN
EUR/PLN
GBP/PLN
CHF/PLN
JPY/PLN
1Y
2.8926
3.8765
5.6372
2.4303
2.5729
6M
2.8987
3.8700
5.6738
2.4077
2.5170
3M
2.9056
3.8677
5.6932
2.3971
2.4908
2M
2.9087
3.8673
5.7005
2.3937
2.4825
1M
2.9122
3.8671
5.7079
2.3905
2.4745
1W
2.9148
3.8669
5.7132
2.3880
2.4684
34
Kurs walutowy USD w
Kurs walutowy USD w
latach 1970 - 1996
latach 1970 - 1996
35
Kurs walutowy USD/PLN
Kurs walutowy USD/PLN
10.2007-10.2008
10.2007-10.2008
36
System bankowy
System bankowy
System bankowy jednostopniowy
System bankowy dwu stopniowy
Rodzaje banków
Regulowanie systemu bankowego
Innowacje finansowe
37
System kontynentalny a
System kontynentalny a
anglosaski
anglosaski
System
rynkowy
(anglosaski)
System
kontynentalny
(bankowy)
Cechy
systemó
w
∙ duże znaczenie finansowania
wewnętrznego,
∙ finansowanie zewnętrzne za
pośrednictwem anonimowych
rynków kapitałowych,
∙ nacisk na krótkoterminowe
pasywne stosunki instytucji
finansowych i przedsiębiorstw,
∙ brak udziału banku w kapitale
przedsiębiorstwa,
∙ kontrola nad przedsiębiorstwami
przez rynki kapitałowe.
∙ duże znaczenie finansowania
zewnętrznego,
∙ finansowanie zewnętrzne oparte na
indywidualnych negocjacjach
kredytów bankowych,
∙ nacisk na długoterminowe, aktywne i
bliskie stosunki pomiędzy instytucjami
finansowymi i firmami,
∙ udział banków w kapitale firm,
∙ kontrola banków uniwersalnych nad
przedsiębiorstwami.
Typ i rola
instytucji
finansowy
ch
∙ wysoka specjalizacja instytucji,
∙ banki zorientowane na
krótkoterminową działalność
pożyczkową,
∙ duża skłonność do tworzenia
innowacji finansowych.
∙ niski stopień specjalizacji,
∙ banki uniwersalne, zorientowane na
długoterminową działalność
pożyczkową,
∙ niższa skłonność do innowacji
finansowych.
38
Cechy stabilnego
Cechy stabilnego
systemu bankowego
systemu bankowego
Makroekonomiczne cechy stabilnego systemu
bankowego:
• stabilna gospodarka oraz zdrowe zasady
ogólnogospodarcze,
• stabilność finansów publicznych,
• etapowo wprowadzana liberalizacja.
Mikroekonomiczne cechy stabilnego systemu
bankowego:
• system prawny,
• wiarygodność i przejrzystość,
• zarządzanie i corporate governance,
• nadzór i kontrola.
39
2001
2004
Analiza konkurencji
Analiza konkurencji
udział aktywów bankowych w PKB
liczba mieszkańców
na jedną osobę zatrudnioną
w sektorze bankowym
relacja kredytów zagrożonych
do kredytów ogółem
ROA - zwrot na
aktywach
relacja
udzielonych
kredytów do PKB
400%
500 %
100%
200%
300%
160%
200%
120%
40%
80%
0,6%
3%
1,2%
2,4%
1,8%
100
0
200
400
300
20%
5%
10%
15%
0%
udział aktywów bankowych w PKB
liczba mieszkańców
na jedną osobę zatrudnioną
w sektorze bankowym
relacja kredytów zagrożonych
do kredytów ogółem
ROA - zwrot na
aktywach
relacja
udzielonych
kredytów do PKB
400%
500 %
100%
200%
300%
160%
200%
120%
40%
80%
0,6%
3%
1,2%
2,4%
1,8%
100
0
200
400
300
20%
5%
10%
15%
0%
Hiszpania
udział aktywów bankowych w PKB
liczba mieszkańców
na jedną osobę zatrudnioną
w sektorze bankowym
relacja kredytów zagrożonych
do kredytów ogółem
ROA - zwrot na
aktywach
relacja
udzielonych
kredytów do PKB
400%
500 %
100%
200%
300%
160%
200%
120%
40%
80%
0,6%
3%
1,2%
2,4%
1,8%
100
0
200
400
300
20%
5%
10%
15%
0%
Polska
udział aktywów bankowych w PKB
liczba mieszkańców
na jedną osobę zatrudnioną
w sektorze bankowym
relacja kredytów zagrożonych
do kredytów ogółem
ROA - zwrot na
aktywach
relacja
udzielonych
kredytów do PKB
400%
500 %
100%
200%
300%
160%
200%
120%
40%
80%
0,6%
3%
1,2%
2,4%
1,8%
100
0
200
400
300
20%
5%
10%
15%
0%
40
Analiza konkurencji
Analiza konkurencji
2001
2004
Czechy
udział aktywów bankowych w PKB
liczba mieszkańców
na jedną osobę zatrudnioną
w sektorze bankowym
relacja kredytów zagrożonych
do kredytów ogółem
ROA - zwrot na
aktywach
relacja
udzielonych
kredytów do PKB
400%
500 %
100%
200%
300%
160%
200%
120%
40%
80%
0,6%
3%
1,2%
2,4%
1,8%
100
0
200
400
300
20%
5%
10%
15%
0%
udział aktywów bankowych w PKB
liczba mieszkańców
na jedną osobę zatrudnioną
w sektorze bankowym
relacja kredytów zagrożonych
do kredytów ogółem
ROA - zwrot na
aktywach
relacja
udzielonych
kredytów do PKB
400%
500 %
100%
200%
300%
160%
200%
120%
40%
80%
0,6%
3%
1,2%
2,4%
1,8%
100
0
200
400
300
20%
5%
10%
15%
0%
Belgia
udział aktywów bankowych w PKB
liczba mieszkańców
na jedną osobę zatrudnioną
w sektorze bankowym
relacja kredytów zagrożonych
do kredytów ogółem
ROA - zwrot na
aktywach
relacja
udzielonych
kredytów do PKB
400%
500 %
100%
200%
300%
160%
200%
120%
40%
80%
0,6%
3%
1,2%
2,4%
1,8%
100
0
200
400
300
20%
5%
10%
15%
0%
udział aktywów bankowych w PKB
liczba mieszkańców
na jedną osobę zatrudnioną
w sektorze bankowym
relacja kredytów zagrożonych
do kredytów ogółem
ROA - zwrot na
aktywach
relacja
udzielonych
kredytów do PKB
400%
500 %
100%
200%
300%
160%
200%
120%
40%
80%
0,6%
3%
1,2%
2,4%
1,8%
100
0
200
400
300
20%
5%
10%
15%
0%
41
Regulowanie rynku
Regulowanie rynku
bankowego
bankowego
Ewolucja oddziaływania konkurencji i regulacji:
» regulacja i konkurencja są sprzeczne,
» regulacje regulują konkurencję,
» regulacje wspierają konkurencję.
Ewolucja koncepcji regulowania rynku bankowego:
lata 70. – instrumenty o charakterze
administracyjnym,
lata 80./90. – “dzika liberalizacja”,
lata 90. – reregulacja i nacisk na przepisy
regulacyjne wspierające konkurencję:
» regulacje ostrożnościowe,
» kontrola wewnętrzna,
» dyscyplina rynkowa.
42
Jakie mechanizmy nadzoru bankowego –
rynkowe czy administracyjne – lepiej służą
rozwojowi i stabilności sektora bankowego?
Czy bezpośredni wpływ państwa, poprzez
własność oraz nadzór, sprzyja rozwojowi rynku
usług bankowych?
Jak szeroki powinien być zasięg podmiotowy
działalności nadzoru (nadzór zintegrowany czy
wyspecjalizowany), by efektywnie wypełniał
powierzone mu funkcje?
Nadzór
Nadzór
nad rynkiem
nad rynkiem
bankowy
bankowy
m
m
Dziękuję za uwagę
Dziękuję za uwagę