Administracja i

zarządzanie publiczne -

sektor publiczny

3

Wstęp

społeczeństwo – państwo –

władza publiczna

4

Trochę historii –zmiany w

podejściu do administracji

publicznej

Monarchia absolutna – upoważnienie monarchy do

podejmowania każdej decyzji i interweniowania w

dowolnym trybie i jakimkolwiek zakresie spraw a

administracja to realizowała (państwo policyjne). Czyli

monarcha stanowił prawo, akty monarchy to: edykty,

dekrety, ordonanse (we Francji).

Współcześnie – administracja podporządkowana jest

prawu („rządy prawa”) czyli administracja to

instrument wykonywania przepisów ustaw i innych

formalnych źródeł prawa. W tych ramach wydaje się

akty prawne: generalne czyli przepisy wykonawcze i

akty prawa miejscowego, oraz konkretno-

indywidualne czyli decyzje administracyjne.

Jest to klasyczna (władcza) funkcja administracji:

tzw administracja reglamentacyjno –

porządkowa.

5

Trochę historii –zmiany w

podejściu do administracji

publicznej – c.d.

Ale to nie jest jedyny aspekt wykonywania administracji- są

również usługi publiczne oraz realizacja różnego rodzaju

polityk (ang. policy) służących rozwojowi (kraju, regionu,

gminy) poprzez rozwiązywanie różnorakich problemów

socjalnych czy ekonomicznych określonych grup ludzi.

To bardziej

zarządzanie publiczne

niż

biurokracja

.

I w tym obszarze następują działania służące wspierania

administracji w osiąganiu zaplanowanych rezultatów (jest

to tzw. zarządzanie poprzez rezultaty). Ten typ zarządzania

wymaga:

– precyzyjnego definiowania: celów, rezultatów i łańcucha

przyczynowo – skutkowego;

– budżetu w nowym układzie tzw. układ zadaniowy

budżetu;

– systemu kontroli zarządczej opartego na analizie

ryzyka.

6

Podsumowanie: podejście do

administracji

Funkcjonowanie administracji publicznej jest

rozpatrywane z trzech ujęć. Ujęcia te można określić

mianami: polityczne, prawne i menadżerskie.

Ujęcie polityczne  publiczny charakter administracji w

aspekcie jej politycznej odpowiedzialności przed

parlamentem i społeczeństwem;

Ujęcie prawne  adm. jako działalność normowana

prawem i poddana rządom prawa (formalizm jako

główny mechanizm nadający charakter administracji).

Ujęcie menadżerskie  podobieństwa organizacyjnych

cech administracji i sektora prywatnego (należyte

zarządzanie – efektywność i skuteczność)

Wszystkie te ujęcia przeplatają się w rozważaniach o roli i

przyszłości administracji publicznej, z tym, że nigdy

dotąd nie podkreślano tak mocno potrzeby

implementacji do sektora publicznego narzędzi

zarządzania stosowanych w sektorze prywatnym.

7

Państwo jako system

1. Społeczeństwo (naród, wspólnota, zbiorowość

obywateli)
 posiada wspólny „kod kulturowy” (język, historia).

(przykład: mniejszości narodowe vs. etniczne);
 posiada wspólne interesy (sprawy, „dobro

wspólne”, interes publiczny)

2. Tworzy się normy prawne i strukturę do ich realizacji

PLUS sposób (metoda) uzgodnienia jakie sprawy są

wspólne (wola polityczna, umowa społeczna). 

PAŃSTWO (wspólnota + normy + system (struktura)).

3. Istotą Państwa jest tworzenie sprzyjających „warunków

brzegowych”, w takich dziedzinach jak: edukacja,

przedsiębiorczość, ochrona zdrowia, poczucia

bezpieczeństwa, awansu zawodowego itp. Po to aby

były szanse (dla wszystkich obywateli) na godne i

spełnione życie – to jest właśnie to DOBRO WSPÓLNE.

8

Państwo jako system – c.d.

4. Czyli DOBRO WSPÓLNE to suma warunków życia

społecznego w jakich ludzie mogą szybciej i pełniej
osiągać swoją osobistą doskonałość.

5. Art.1 Konstytucji „ Rzeczpospolita Polska jest

dobrem wspólnym wszystkich obywateli”

6. WŁADZA PUBLICZNA to funkcja państwa -

oznacza prawo do realizacji (egzekwowania) oraz
realizowanie  wynika ona z powagi państwa

(autorytet) i siły państwa (zdolność do realizacji
zamierzeń – Weber).

PAŃSTWO to ludzie (społeczeństwo) + terytorium + władza państwowa.

9

Władza publiczna

Art.4 Władza zwierzchnia w RP należy do narodu.
Art.16 1.Ogół mieszkańców to samorząd terytorialny 2. Samorząd

terytorialny uczestniczy w sprawowaniu władzy publicznej

„

Dysponowanie odpowiednimi środkami

majątkowymi jest warunkiem umożliwiającym

wypełnianie przez państwo zadań, jakie
stawia mu społeczeństwo obywatelskie

.”

(Trybunał Konstytucyjny- 2000 r.)”

WŁADZA PUBLICZNA

SPOŁECZEŃSTWO

SPOŁECZEŃSTWO

Art. 4 (i 16

Konstytucj

i

Funkcja

państwow

a

Misją państwa jest urzeczywistnianie woli społeczeństwa

obywatelskiego

10

Dobro wspólne – podstawowe

problemy

Relacja pomiędzy „dobrem indywidualnym” a „dobrem

wspólnym” ?? Dwa podejścia:

1. „Dobro wspólne” jest ustalane w silnym

powiązaniu z dobrem indywidualnym
poszczególnych osób i jest ustalane ze względu i z
ukierunkowaniem na dobro jednostek (katolicka
myśl społeczna).

2. Jednak zdaniem Trybunału Konstytucyjnego -

pojęcie dobra wspólnego implikuje czasem
konieczność „przedłożenia w razie potrzeby dobra
ogólnego ponad dobro indywidualne czy
partykularny interes grupowy” (partyjny,
branżowy, inny).

Nie istnieją sytuacje korzystne dla wszystkich bez wyjątku, możliwe jest

kreowanie stanów które będą się przyczyniały do dobra jak największej

liczby członków wspólnoty.

11

Istota polityki (ang. politics)

Polityka - to sfera uzgadniania różnorakich interesów i

pragnień (często grupowych).

Do jej realizacji służą struktury administracji publicznej.

Narzędziem jest ustanowione prawo  władza

ustawodawcza i sądownicza oraz realizacja tego co

prawo nakazuje w tym różnego rodzaju projektów

(reform)  władza wykonawcza

Polityka może też być ograniczona do „administrowania

rzeczami” czyli realizowaniu tego co już jest w prawie i

reagowaniu na bieżące problemy (rozwiązywaniu ich).

Politycy lubią projekty zabarwione ideologicznie (aborcja,

zapłodnienie in vitro, rozliczanie z historią) bo to

pozwala im się MOCNO ODRÓŻNIĆ od innych partii

(wyrazistość).

12

Demokracja jako system

sprawowania władzy

Metoda demokratyczna to zespół technik i instytucji

służących do wyrażenia, zarejestrowania i zrealizowania

woli i interesu ludu.

Wyborca :
• wybiera nie tylko reprezentantów, ale także program (cele

polityczne i społeczne - metodę ich realizacji zostawia władzy

wykonawczej)

• utożsamia wybrane cele ze swoim /w jego odczuciu także

publicznym/ interesem i pod tym warunkiem jest gotów na

postawę legalistyczną, czyli szanowania prawa.

Problemy:
• wybory w zbyt dużym stopniu są wyborami emocji, a nie celów
• cele są formułowane na tyle ogólnie,, że łatwo o błędną

kalkulację wyborcy

• rządzący w trakcie kadencji zmieniają nie tylko środki, ale

same cele na które głosowaliśmy.

13

Zasady konstytucyjne dla konstrukcji

struktury państwa

1.

Zasada pomocniczości (subsydiarności)



takie

rozłożenie zadań publicznych, zgodnie z którym Państwo jako

całość wykonuje tylko te zadania, które nie mogą być

zrealizowane przez samych obywateli lub przez ich wspólnoty

czy organizacje. 

Zasada decentralizacji

władzy

publicznej (K-art.15). Podstawową i najpełniejszą formą

decentralizacji jest samorząd terytorialny (który K–art.16)

uczestniczy w sprawowaniu władzy publicznej.

2.

Zasada dekoncentracji

oznacza przenoszenie

rzeczywistego wykonywania konkretnych zadań publicznych,

w ramach jednego podmiotu władzy publicznej do

struktur stworzonych w jego ramach najbliżej obywatela.

3.

Zasada unitarności (jednolitości)

Państwo jako całość

posiada

pełną i wyłączną suwerenność, zaś jednostki

samorządu terytorialnego, nawet te ukształtowane na

najwyższym stopniu podziału terytorialnego, czyli

województwa, nie mają żadnych atrybutów,

charakterystycznych dla państwa federalnego lub państwa, w

którym występują regiony autonomiczne (K-art.3)

14

Trójpodział władzy publicznej

Trzy rozłączne obszary władzy publicznej:

• władza ustawodawcza

• władza wykonawcza

• władza sądownicza

Istota władzy wykonawczej  jest bardziej ogólna niż

ustawodawczej i sądowniczej ODPOWIEDZIALNOŚĆ

ZA SPRAWY PAŃSTWA MA CHARAKTER PRAKTYCZNY I

OGÓLNY (bo zależy od woli politycznej mieszkańców).

Decentralizacja tylko władzy wykonawczej to państwo

unitarne

(jednolite).

Decentralizacja władzy ustawodawczej i wykonawczej to

autonomia

(Włochy, Hiszpania);

Decentralizacja wszystkich trzech władz to

federalizm.

Art..10 Konstytucji; „ Ustrój Rzeczypospolitej Polskiej opiera się

na podziale i równowadze władzy ustawodawczej, władzy

wykonawczej i władzy sądowniczej.”

To tzw.

Monteskiuszowy (1748 r)

podział władz

15

Władza publiczna i jej

organy

16

Organy władzy

,

Rząd – centralna
władza wykonawcza:

• Rada Ministrów

• Prezes Rady
Ministrów

• Ministrowie

Samorząd terytorialny
– zdecentralizowana
władza wykonawcza:

• organy wykonawcze

• organy stanowiące
(uchwałodawcze)

Władza wykonawcza

Władza ustawodawcza

Sejm i Senat

Władza sądownicza

Sądy i Trybunały

17

Struktura władz publicznych -

przegląd

I. WŁADZA SĄDOWNICZA

Władza sądownicza

(judykatywa)

Według Konstytucji Rzeczypospolitej
Polskiej
władzę sądowniczą sprawują sądy i
trybunały.

Sąd - we współczesnych demokratycznych systemach prawnych -
niezawisły organ państwowy powołany do stosowania prawa w
zakresie rozstrzygania sporów między podmiotami pozostającymi w
sporze, a także decydowania o przysługujących uprawnieniach oraz
dokonywania innych czynności określonych w ustawach lub
umowach międzynarodowych. Wyposażony jest w atrybut
niezawisłości i funkcjonuje w szczególnej, procesowej formie.

 Sąd Najwyższy

 sądy powszechne (podział instancyjny: rejonowe, okręgowe,
apelacyjne,
Sąd Najwyższy: Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw
Publicznych, Izba Karna oraz Izba Cywilna)

 sądy administracyjne (Wojewódzkie Sądy Administracyjne,
Naczelny
Sąd Administracyjny)

 sądy wojskowe (garnizonowe, okręgowe SN - Izba Wojskowa).

18

Władza sądownicza – c.d.

Trybunały:
1. Trybunał Konstytucyjny – Jego podstawowym

zadaniem jest kontrolowanie zgodności norm

prawnych niższego rzędu (rangi ustawowej lub

podustawowej) z normami prawnymi wyższego

rzędu, przede wszystkim z Konstytucją i niektórymi

umowami międzynarodowymi (tzw. "sąd nad

prawem").

2. Trybunał Stanu – konstytucyjny organ władzy

sądowniczej, którego główne zadanie polega na

egzekwowaniu odpowiedzialności najwyższych

organów i urzędników państwowych za naruszenie

Konstytucji lub ustawy, w związku z zajmowanym

stanowiskiem lub w zakresie swojego urzędowania,

jeśli czyn ten nie wyczerpuje znamion

przestępstwa.

19

Władza ustawodawcza

(legislatywa)

II. WŁADZA USTAWODAWCZA

Zgodnie z Konstytucją, władzę ustawodawczą

sprawuje Sejm i Senat (art.95)

We współczesnych państwach demokratycznych

tworzenie prawa jest podstawowym zadaniem

parlamentu, ale to nie jedyny organ władzy do tego

upoważniony. Parlament jest jedynym organem

upoważnionym do tworzenia najwyższych aktów

prawnych – ustaw, na podstawie których ustala się

inne akty prawne. W ten sposób parlament wpływa

na zasady działania państwa i na życie obywateli.

Sejm - 460 posłów

Senat – 100 senatorów

20

Źródła prawa

.

Zadania publiczne

akty administracyjne

(ogólne,

indywidualne)

+ kompetencje przyznane ustawą

czynności faktyczne

Akty wewnętrzne

:

• uchwały Rady Ministrów, zarządzenia ministrów (art. 93 Konst.)
• kierownictwo
• polecenia służbowe (indywidualne akty kierownicze)

KONSTYTUCJA

USTAWY

UMOWY MIĘDZYNARODOWE

Rozporządzenia

Akty prawa miejscowego

21

Zasada legalizmu

Art..7 Konstytucji „

Organy władzy publicznej działają na

podstawie i w granicach prawa

”

Czyli dwie zasady:
PRAWORZĄDNOŚCI działanie w granicach prawa (przestrzeganie

prawa)

LEGALNOŚCI działanie administracji oparte na prawnej podstawie

(„na podstawie prawa”). Ale stopień prawnej determinacji nie jest

jednakowy dla wszystkich typów działań i czynności podmiotów i

organów administracji publicznej.

Rozróżnienie:
• działania władcze (określony w prawie zakres zadań + określenie

sposobu i prawnej formy realizacji zadania (ścisła procedura);

• działania niewładcze (w przepisie prawa jest określony cel a

organom jest pozostawiona możliwość wyboru miejsca, czasu,

przedmiotu i formy działania). Czyli: istnieje ogólna norma

kompetencyjna – upoważniająca do działania i określająca ogólnie

cel do osiągnięcia za pomocą działań ALE istnieje swoboda co do

tego czy i w jakim czasie i jakie czynności mają być wykonane i w

jakiej kolejności.

22

Władza wykonawcza

III. WŁADZA WYKONAWCZA
Władza publiczna centralna - W większości państw

demokratycznych dla kierowania realizacją

podstawowych funkcji państwa w ramach

określonych przez ustawy i koordynowania

działalności organów wchodzących w skład władzy

wykonawczej utworzono specjalny organ określany

zwykle mianem

RZĄDU.

Rząd = Rada Ministrów – organ kolegialny
Premier oraz Ministrowie – mający swoje

kompetencje w ustawach

Zadania rządu są

ZDEKONCENTROWANE:

–

Organy centralne

–

Wojewoda (reprezentuje rząd na obszarze województwa).

23

Władza wykonawcza

Władza publiczna terytorialna – samorząd

terytorialny – wykonuje on zadania publiczne nie

zastrzeżone przez Konstytucję bądź ustawy dla

organów innych władz publicznych (art.. 163

Konstytucji).

Gmina - 2479 gmin, w tym 306 gmin miejskich 586

gmin miejsko – wiejskich i 1587 gmin wiejskich.

[wójt, burmistrz, prezydent, rada gminy) Z tego 65

gmin wykonuje oprócz swoich zadań gminnych

również zadania powiatowe - miasta na prawach

powiatu.

Powiat - 314 powiatów [zarząd powiatu, rada powiatu]
Województwo – 16 województw [zarząd województwa,

sejmik województwa]

24

Istota samorządu terytorialnego

Trybunał Konstytucyjny (2005 r): Samorząd terytorialny

stanowi segment władzy wykonawczej, ponieważ:

• zakres działania należy do dziedziny władzy

wykonawczej;

• stosowane środki działania są administracyjne a nie

ustawodawcze czy sądownicze;

• samorząd nie działa suwerennie lecz tylko na

podstawie ustaw i w ramach przez nie wytyczonych

a zgodność działania z prawem podlega nadzorowi

organów państwowych;

• W systematyce Konstytucji przepisy dotyczące

samorządu są usytuowane bezpośrednio po

przepisach określających zasady i zakres działania

naczelnego organu wykonawczego tj. Rady

Ministrów.

25

Istota samorządu terytorialnego

1. Terytorialne zrzeszenie obywateli tworzy z mocy prawa

tzw. korporację prawa publicznego (lub publicznoprawny

związek osób).

2. Korporacja (zrzeszenie, wspólnota) wykonuje zadania

publiczne samodzielnie – w imieniu własnym i na własną

odpowiedzialność, co oznacza, że:

• posiada przymiot podmiotowości publicznoprawnej

odrębnej od państwa (uznanie przez prawo odrębności

interesów korporacji od interesu ogólnego –

reprezentowanego przez organy państwa czyli rząd i jego

administrację);

• jest wyposażona w podmiotowość publicznoprawną czyli

samodzielnie występuje w stosunkach cywilnoprawnych;

• zakres samodzielności wyznaczony jest ściśle przez prawo

(podlega ona ochronie sądowej);

Samorząd jest podmiotem władzy publicznej (uczestniczy w sprawowaniu

władzy publicznej – art..16 Konstytucji)  istnieje polityczno-prawna

odpowiedzialność władz samorządowych za stan spraw i rezultaty zarządzania.

26

Władza publiczna

Władza publiczna

– art.4 i art.16 Konstytucji –naród /ogół

mieszkańców jednostek zasadniczego podziału

terytorialnego, działający poprzez

organy władzy

publicznej

mające ustawowe kompetencje do

podejmowania decyzji władczych wiążących obywateli i

inne podmioty prawa oraz do wykonywania różnorodnych

zadań.

polityk

– zwykle jest osobą pełniącą funkcję organu władzy

 powinien wytyczać cele stawiane przed sektorem

publicznym i kontrolować ich realizację.
wybór, powołanie  rozliczalność]

urzędnik (biurokrata)

realizuje odpowiednie działania

służące do uzyskania zaplanowanych rezultatów.
[umowa o pracę, mianowanie  jawność]

Władza publiczna organy władzy publicznej (art.7 Konst)  osoba

piastująca funkcję organu urząd będący jej aparatem pomocniczym

wybór, powołanie  ROZLICZALNOŚĆ

umowa o pracę, mianowanie  JAWNOŚĆ

Organy władzy wraz z podporządkowanym im aparatem administracyjnym

27

Organ władzy a organ

administracji

1.

Organ władzy publicznej to organ ustrojowy w znaczeniu

reprezentowania podmiotu publiczno-prawnego (wójt, zarząd, rada)

2.

Organ administracji publicznej w znaczeniu wykonywania

funkcji władztwa, a więc w rozumieniu przepisów prawa

materialnego określających kompetencję i przepisów

proceduralnych.

3.

Całość struktur administracyjnych składa się z dwóch

podmiotów:

 organów (osób pełniących funkcję organów)

 urzędników.

Funkcje organu administracji publicznej

wykonuje człowiek (lub

grupa ludzi w przypadku organu kolegialnego), który:

 znajduje się w strukturze organizacyjnej państwa lub samorządu

terytorialnego;

 powołany jest w celu realizacji norm

prawa administracyjnego

w sposób i ze skutkami właściwymi temu prawu;

 działa w granicach przyznanych mu przez prawo kompetencyjne

(materialne).

Należy rozróżniać organ administracji od osoby pełniącej jego funkcję

Należy rozróżniać organ władzy od organu administracji

28

Podsumowanie

,

Władza ustawodawcza

Sejm, Senat

Władza sądownicza

Władza wykonawcza

 Centralna władza
wykonawcza
(rząd)
---------------------------

 Regionalna władza
wykonawcza
(samorząd
województwa)

 Lokalna władza
wykonawcza
( samorząd
powiatowy i
gminny)

System władz publicznych w Polsce:

3 rozłączne obszary. W dwóch z nich
tylko
organy centralne a w obszarze władzy
wykonawczej organ centralny (rząd)
plus zdecentralizowana trójszczeblowa
władza samorządowa (województwa,
powiaty, gminy).

29

Polska jako państwo unitarne

• Istnieje jeden system naczelnych (centralnych)

organów państwowych, których kompetencje

odnoszą się do całej Polski.

• Istnieje jedna Konstytucja RP i jednolity system

prawa, których normy obowiązują na całym

terytorium państwa polskiego.

• Istnieje jednolite obywatelstwo oznaczające, że

żadna z jednostek podziału terytorialnego nie

może ustanawiać i nadawać odrębnego

obywatelstwa.

• Działa jednolity system sądowy. Wymiar

sprawiedliwości wykonywany jest na podstawie

jednolitego na całym terytorium państwa systemu

prawa materialnego i procesowego.

30

Sektor publiczny

31

Co to jest sektor publiczny?

Dwie definicje:
1. Sektor publiczny to państwo (w szerokim

sensie).

2. Sektor publiczny to znacząca część gospodarki

narodowej, na którą składają się wszystkie
podmioty – osoby prawne, jednostki
organizacyjne nieposiadające osobowości
prawnej oraz fundusze celowe podległe
organom władzy publicznej, zarówno
państwowym jak i samorządowym.

Państwo w szerszym ujęciu – Rzeczypospolita.

państwowe w węższym ujęciu – wszystko to co nie jest samorządowe (czyli

rządowe + inne niż rząd ale nie samorządowe)

32

Sektor publiczny

Sektor przedsiębiorstw

publicznych (w tym

spółki)

Sektor instytucji

finansowych publicznych

w tym NBP.

Sektor finansów

publicznych (w tym

władz publicznych)

Sektor prywatny

Sektor przedsiębiorstw

prywatnych (w tym spółki)

Sektor instytucji

finansowych

prywatnych

Sektor gospodarstw

domowych

Sektor instytucji

niekomercyjnych

(fundacje, partie

polityczne, związki)

33

Przedsiębiorstwo publiczne

Definicja unijna:

P

rzedsiębiorstwem publicznym jest każde

przedsiębiorstwo, na które władze publiczne mogą,
bezpośrednio lub pośrednio, wywierać decydujący
wpływ na mocy:

• prawa własności do przedsiębiorstwa,
• finansowego uczestnictwa w przedsiębiorstwie lub
• na mocy przepisów, którym ono podlega.



Spółki z udziałem Skarbu Państwa

 spółki z udziałem jednostek samorządu terytorialnego
lub ich związków,

 przedsiębiorstwa państwowe

 przedsiębiorstwa komunalne.

34

Co wchodzi w obręb sektora

finansów publicznych ?

Ustawa o finansach publicznych (2009 r.) – art.9

Sektor finansów publicznych tworzą:

1)

organy władzy publicznej, w tym organy

administracji rządowej, organy kontroli państwowej i

ochrony prawa oraz sądy i trybunały;

2)

jednostki samorządu terytorialnego oraz ich związki;

3)

jednostki budżetowe;

4)

samorządowe zakłady budżetowe;

5)

agencje wykonawcze;

6)

instytucje gospodarki budżetowej;

7)

państwowe fundusze celowe;

8)

Zakład Ubezpieczeń Społecznych i zarządzane przez

niego fundusze oraz Kasa Rolniczego Ubezpieczenia

Społecznego i fundusze zarządzane przez Prezesa

Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego;

35

Co wchodzi w obręb sektora

finansów publicznych ? – c.d

8)Narodowy Fundusz Zdrowia;
9)samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej;
10)uczelnie publiczne;
11)Polska Akademia Nauk i tworzone przez nią

jednostki organizacyjne;

12)państwowe i samorządowe instytucje kultury oraz

państwowe instytucje filmowe;

13)inne państwowe lub samorządowe osoby prawne

utworzone na podstawie odrębnych ustaw w celu

wykonywania zadań publicznych,

z wyłączeniem

przedsiębiorstw, instytutów badawczych, banków i

spółek prawa handlowego.

Czyli podmioty i instytucje wykonujące zadania publiczne

i utrzymujące się ze środków publicznych

36

Co wchodzi w obręb sektora

finansów publicznych ? – c.d

Na sektor finansów publicznych składają się:
 organy władzy państwowej (wykonawczej,

ustawodawczej i sądowniczej);

 jednostki samorządu terytorialnego jako

zdecentralizowana władza wykonawcza;

 wszystkie podmioty wspomagające zarówno

organy państwa jak i samorząd terytorialny w

wykonywaniu ich zadań – jednostki

organizacyjne nieposiadające osobowości

prawnej, osoby prawne oraz fundusze celowe

podległe bądź organom władzy bądź

samorządowi terytorialnemu ALE z wyłączeniem

przedsiębiorstw, instytutów badawczych, banków

i spółek prawa handlowego.

37

Podsumowanie – struktura

władzy wykonawczej

,

Władza publiczna

Organy władzy

publicznej

Jednostki organizacyjne

nie posiadające bądź posiadające

osobowość prawną –

podległe, podporządkowane

bądź nadzorowane

przez daną władzę publiczną

(rząd, gmina, powiat, województwo)

Urząd będący

aparatem pomocniczym

organu władzy

publicznej

38

Do czego służy sektor publiczny?

1) Dostarcza dobra których obywatele nie mogą

sami wytworzyć ale które są im niezbędne:

–

bezpieczeństwo zewnętrzne, wewnętrzne;

–

polityka zagraniczna

–

stanowienie i egzekwowanie prawa.

2) Dostarcza dobra które przynoszą korzyści

zarówno bezpośredniemu konsumentowi jak i
reszcie społeczeństwa:

•

zdrowie, edukacja;

•

infrastruktura

Wydatki na te cele stanowią

w Polsce około 46 % PKB

39

Rola państwa w Polsce

40

Co to jest PKB?

PKB opisuje zagregowaną wartość dóbr i usług

finalnych wytworzonych na terenie danego kraju
w określonej jednostce czasu (najczęściej w ciągu
roku). Jeśli podzielimy tę wartość przez liczbę
mieszkańców kraju, uzyskamy PKB na głowę.
Powszechnie uważa się, że jest to najlepsza
istniejąca miara poziomu rozwoju gospodarczego.

Produkt Krajowy Brutto

(PKB)

wzrósł w I kwartale

2011 roku o 4,4

proc. - podał

Główny Urząd

Statystyczny.

PKB w 2010 r – 1.415.385

mln zl (jeden bilion czterysta

miliardów)

a państwowy dług publiczny –

747.906 mln. zł (52,8 % PKB).

Budżet państwa (2010 r.) to:

wydatki - 295 mld. zł

41

Administracja władzy

publicznej

42

Co to jest administracja

Źrodłosłów : ministrare – łacina: służyć
Minister: sługa monarchy.
Stąd administracja oznacza służbę lub działalność

wykonawczą, wykonywaną w stosunku do kogoś lub
czegoś ważniejszego, zwierzchniego bądź
decydującego. Ten zwierzchnik jest usytuowany w
systemie władz publicznych. administracja jest

operacyjnym instrumentem władzy wykonawczej.

„ Administracja to zespół działań, czynności i przedsięwzięć

organizatorskich i wykonawczych, prowadzonych na
rzecz realizacji interesu publicznego przez różne
podmioty, organy i instytucje, na podstawie ustawy i w
określonych prawem formach.” Kulesza

43

System organizacji

społeczeństwa

,

System polityczny

Prawo

Administracja

publiczna

Gospodarka

rynkowa

44

Władza publiczna a jej

administracja

1. Jeżeli chodzi o merytoryczny zakres działania to pojęcia władzy

publicznej i administracji są w dużym stopniu identyczne ale nie

są tożsame 

obu pojęć nie można utożsamiać ze sobą.

2. W działalności władzy wykonawczej wyróżnia się dwa zakresy:

polityczny i administracyjny:

– pierwszy polega na

wytyczeniu linii politycznej

dla realizacji

zadań w określonej dziedzinie (polega to np. na ustaleniu

hierarchii tych zadań, wskazaniu tempa i zakresu ich realizacji itp.).

– drugi na

wcielaniu jej w życie

przy pomocy środków i form

właściwych administracji, a więc stosowaniu prawa (np.

wykonywaniu ustaw) i działalności organizatorskiej. Dzieje się to za

pośrednictwem funkcjonariuszy państwowych powiązanych ze

sobą na różnych szczeblach organizacyjnych stosunkami

nadrzędności i podporządkowania.

W tym aspekcie administracja to

działalność służebna

wobec wykonawczych decyzji o charakterze

politycznym

, prowadzona przez zorganizowany, fachowy

aparat urzędniczy o charakterze pomocniczym.

45

Funkcje władzy publicznej

Misją władzy publicznej jest:
1.

Realizacja programu, który legł u podstaw objęcia władzy (w

obszarze zdefiniowania pola dobra wspólnego [

funkcja

rządzenia

];

2.

Odpowiedzialność za wykonywanie zadań publicznych

określonych ustawami [realizacja zadań bieżącej

administracji – działania władcze (porządkowo

reglamentacyjne) oraz administracja świadcząca (usługi

publiczne), zarządzanie rozwojem i zarząd majątkiem

publicznym (funkcja właścicielska)].

3.

Zarządzanie zasobami władzy publicznej (zasoby ludzkie,

materialne, środki finansowe, zasoby informacyjnie) oraz jej

rozwojem instytucjonalnym.

Te trzy funkcje wypełniają cały obszar ZARZĄDZANIA

PUBLICZNEGO i odbywają się w kilku skalach

terytorialnych niezależnych ale współpracujących.

W systemie poprzednim obowiązywały zasady: jednolitej władzy

państwowej oraz kierowniczej roli partii komunistycznej.

46

Administracja – podział

Administrację można podzielić na:

– państwową;

– samorządową;

– inną (np. biznesową).

Pojęcia

administracja państwowa

używa się w

znaczeniu nie samorządowa, czyli administracja

rządowa plus inne urzędy nie podległe rządowi ale

też nie samorządowe (są to urzędy obsługujące

konstytucyjne organy oraz tzw. urzędy autonomiczne)

Ponadto do adm. państwowej zalicza się

administrację władzy sądowej.

Używa się

również pojęcia administracja

publiczna.

Zakres tego pojęcia obejmuje

administrację rządową plus administrację

samorządową.

47

Organ administracji - definicja

Organ administracji:

– stanowi wyodrębnioną organizacyjnie część aparatu

administracji publicznej, tworzoną na podstawie prawa i w

sposób przez prawo przewidziany;

– działa w imieniu i na rachunek państwa;

– z reguły jest uprawniony do stosowania środków władczych;

– wykonuje zadania publiczne z zakresu administracji;

– działa w ramach przyznanych mu przez prawo kompetencji.

1. Aparatem pomocniczym organu jest

urząd,

czyli

struktura organizacyjna i majątkowa oraz zespół

ludzi wyodrębniony do realizacji zadań organu.

2. Pojęcie organu administracji należy odróżnić od

osoby, która pełni funkcję "piastuna" organu.

3. Często ustawy powierzają wójtowi

(burmistrzowi, prezydentowi) , staroście,

marszałkowi rolę „piastuna” organu

administracji publicznej.

48

Struktura administracji

Administrację

tworzą:

–

organy;

–

urzędy;

–

inne podmioty publiczne - powołane do
wykonywania określonych zadań,

1. Ustawy wskazują jednostki powołane do

wykonywania określonych zadań, precyzują ich
status prawny, strukturę, tryb powoływania,
nadzór, zadania i kompetencje.

2. Możliwy status prawny to: jednostki nie

posiadające osobowości prawnej bądź jednostki
posiadające osobowość prawną. państwowe

jednostki org.

aparat
administracyjny /
jednostki
administracji

49

Struktura administracji –

podstawowe zasady.

1.

Struktura większości organów i jednostek administracji

publicznej oparta jest na strukturze władz publicznych, czyli

obszar działania obejmuje jednostki zasadniczego

podziału terytorialnego (państwo, województwo, powiat,

gmina)  administracja oparta o zasadę terytorialną.

2.

Niemniej jednak występują w polskiej administracji organy i

jednostki administracji publicznej, które są zorganizowane

wokół

przedmiotowo zdefiniowanych

obszarów

działalności. Praktycznie to szczególny typ spraw (np.

podatki) lub ludzie z ich sprawami np. rolnicy, kombatanci,

bezrobotni, emigranci, leśnicy. To prowadzi do budowy

administracji specjalnych bardziej związanych z

problemem niż z terytorium podziału administracyjnego 

administracja oparta o zasadę przedmiotową, (inna nazwa to

administracje specjalne

).

3.

Wtedy czasami (ale nie zawsze) obszar działania nie pokrywa

się z obszarem zasadniczego podziału terytorialnego. Każdy z

tych organów wykonuje swoje kompetencje na – przypisanym

do niego – podziale specjalnym (np. gospodarka wodna,

inspekcja górnicza, rzeczna, morska).

50

Struktura administracji

rządowej

51

Struktura administracji

rządowej



Organy, urzędy, jednostki organizacyjne

na szczeblu centralnym –centralna
administracja rządowa;

oraz

zgodnie z zasadą DEKONCENTRACJI

:

 terenowe organy, urzędy i jednostki

organizacyjne.

52

Centralna administracja rządowa

Prezes Rady Ministrów i Rada Ministrów (rząd).

Rada Ministrów

prowadzi politykę (jako całość). Regułą pracy

jest konsensus (uzgodnienie). (K-art.146)

Prezes Rady Ministrów

– pełni dwie funkcje:

–

przewodniczącego Rady Ministrów;

–

organu administracji rządowej (z własnymi zadaniami i

kompetencjami prawodawczymi, personalnymi,

nadzorczymi)

W strukturze rządu działają organy pomocnicze i opiniodawcze:

–

Komitet RM;

–

rady i zespoły (np. Komisja Wspólna Rządu i Samorządu

Terytorialnego).

Struktury Administracyjne:

Kancelaria PRM – osobiste biuro Premiera + kancelaria państwa +

prace przy programowaniu strategicznym i prognozowaniu.

Rządowe Centrum Legislacji – koordynuje działalność legislacyjną

RM i Prezesa RM.

53

Zadania Premiera

Prezes Rady Ministrów ustala, w drodze rozporządzenia:

1. Szczegółowy zakres działania ministra

, niezwłocznie po

powołaniu Rady Ministrów, a jeżeli minister został

powołany w innym czasie - niezwłocznie po jego

powołaniu:

1)wskazuje, z uwzględnieniem przepisów o działach

administracji rządowej,

dział lub działy, którymi

kieruje minister

;

2)określa, z zastrzeżeniem przepisów odrębnych, zakres

uprawnień ministra jako

dysponenta

wyodrębnionej

lub wyodrębnionych

części budżetu państwa.

2. Ministerstwo lub inny urząd administracji rządowej, który

ma obsługiwać ministra, a w wypadku ministra

kierującego określonym działem administracji rządowej -

również organy jemu podległe lub przez niego

nadzorowane.

JEST TO TZW. ROZPORZĄDZENIE ATRYBUCYJNE.

54

Przedmiotowy podział administracji –

działy administracji rządowej

Ustawa o działach administracji rządowej – ustawa określa zakres

działów administracji rządowej, zwanych dalej "działami", oraz

właściwość ministra kierującego danym działem- 34 działy.

Przykładowo: gospodarka, gospodarka morska, łączność, obrona

narodowa, budżet, administracja publiczna, praca, rolnictwo, rozwój

wsi.

Ważne:
1.

Ministra kierującego określonym działem określa się jako ministra

właściwego do spraw oznaczonych nazwą danego działu.

2.

Kierowanie działami administracji rządowej: budżet, finanse

publiczne, instytucje finansowe powierza się jednemu ministrowi.

3.

Minister jest obowiązany do inicjowania i opracowywania polityki

Rady Ministrów w stosunku do działu, którym kieruje, a także

przedkładania w tym zakresie inicjatyw, projektów założeń

projektów ustaw i projektów aktów normatywnych na posiedzenia

Rady Ministrów - na zasadach i w trybie określonych w regulaminie

pracy Rady Ministrów.

4.

W zakresie działu, którym kieruje, minister wykonuje politykę Rady

Ministrów i koordynuje jej wykonywanie

przez organy, urzędy i

jednostki organizacyjne, które jemu podlegają lub są przez

niego nadzorowane.

55

Opis działu administracji -

przykład

Art. 9. 1. Dział gospodarka obejmuje sprawy gospodarki, w tym współpracy

gospodarczej z zagranicą, energetyki, certyfikacji, własności przemysłowej,

działalności gospodarczej oraz współpracy z organizacjami samorządu

gospodarczego.

2. Do ministra właściwego do spraw gospodarki należą w szczególności

sprawy:

1) funkcjonowania krajowych systemów energetycznych, z uwzględnieniem

zasad racjonalnej gospodarki i potrzeb bezpieczeństwa energetycznego

kraju;

2) działalności związanej z wykorzystaniem energii atomowej na potrzeby

społeczno-gospodarcze kraju;

3) kontroli obrotu z zagranicą towarami i technologiami w związku z

porozumieniami i zobowiązaniami międzynarodowymi;

4) ustalania taryf celnych, kontyngentów oraz wprowadzania zakazów

przywozu i wywozu towarów i technologii;

5) nadzoru nad świadczeniem usług związanych z podpisem elektronicznym

w rozumieniu przepisów o podpisie elektronicznym;

3. Minister właściwy do spraw gospodarki sprawuje nadzór nad Prezesem

Głównego Urzędu Miar i Prezesem Urzędu Regulacji Energetyki oraz nad

działalnością Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej.

4. Ministrowi właściwemu do spraw gospodarki podlega Urząd Dozoru

Technicznego, Agencja Rezerw Materiałowych oraz Polska Agencja Rozwoju

Przedsiębiorczości

.

56

Rozporządzenie atrybucyjne -

przykład

1.1 Rozporządzenie określa szczegółowy zakres działania

Ministra Gospodarki, zwanego dalej "ministrem".
2. Minister kieruje działem administracji rządowej -

gospodarka.
3. Minister jest dysponentem części 20 budżetu państwa.
4. Obsługę ministra zapewnia Ministerstwo Gospodarki.
5. Organami podległymi ministrowi lub przez niego

nadzorowanymi są:
1)

Prezes Głównego Urzędu Miar;

2)

Prezes Urzędu Regulacji Energetyki;

3)

Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej.

Ministerstwo jest aparatem pomocniczym Ministra zapewniającym

merytoryczną obsługę Ministra

57

Organizacja ministerstw

1.

Ministerstwo tworzy, znosi lub przekształca Rada

Ministrów, w drodze rozporządzenia ale Premier nadaje

Ministerstwu statut (zarządzeniem).

2.

Minister ustala regulamin organizacyjny czyli zakres

zadań i tryb pracy komórek organizacyjnych

ministerstwa oraz jednostek organizacyjnych

podległych i nadzorowanych przez ministra.

3.

Oddzielne komórki merytoryczne do realizacji zadań z

poszczególnych działów administracji (DEPARTAMENTY);

4.

Wspólne komórki usługowe dla całego Ministerstwa

(kadry, finanse, obsługa prawna itp.);

5.

Dyrektor generalny urzędu – wykonuje większość

funkcji kierownika jednostki organizacyjnej ALE

kierownikiem jest MINISTER;

6.

Sekretarz stanu oraz podsekretarze stanu –składają

dymisję wraz z dymisją Rządu;

7.

Doradcy Ministrów (gabinet polityczny).

58

Zadania Ministrów

Ministrowie

-

Minister kieruje odpowiednim działem

administracji rządowej (K- art.149). Minister, będąc

członkiem Rady Ministrów, uczestniczy w prowadzeniu

polityki wewnętrznej i zagranicznej RP, w

szczególności przez:

–

zapewnienie wykonywania ustaw,

–

wydawanie rozporządzeń i zarządzeń,

–

koordynowanie i kontrolę prac organów administracji rządowej,

–

inicjowanie i opracowywanie, w zakresie działu którym kieruje, polityki

Rządu oraz przedkładania w tym zakresie inicjatyw i odpowiednich

projektów aktów normatywnych na posiedzenia Rady Ministrów,

–

realizację polityki ustalonej przez Radę Ministrów.

Minister kieruje, nadzoruje i kontroluje działalność

podporządkowanych mu

organów, urzędów i

jednostek

, w szczególności w tym zakresie:

–

tworzy i likwiduje jednostki organizacyjne, 

–

powołuje i odwołuje kierowników jednostek organizacyjnych,

–

organizuje kontrolę sprawności działania, efektywności

gospodarowania oraz przestrzegania prawa przez jednostki

organizacyjne.

59

Rodzaje organów / urzędów

centralnych

Założenie: Ministerstwa i Ministrowie odpowiadać powinni za

tworzenie

określonych

polityk i za planowanie strategiczne

a

funkcje WYKONAWCZE, KONTROLNE I REGULACYJNE powinny

być wykonywane w odrębnych urzędach centralnych.

Najbardziej typowe urzędy centralne (obsługujące organy lub

będące urzędami centralnymi z własnymi zadaniami) to:



inspekcje

– prowadzące kontrolę przestrzegania

ustanowionych standardów w określonej dziedzinie

działalności (np. Główny Inspektor Nadzoru Budowlanego)

Generalny Inspektor Ochrony Środowiska;



urzędy regulacyjne

, wydające licencje na prowadzenie

różnego typu działalności i sprawdzające poprawność

wykonywania warunków tych licencji (np.. Urząd Regulacji

Energetyki);



urzędy standaryzacyjne i certyfikacyjne (

np.. Polskie

Centrum Akredytacji

)

;



urzędy nadzorcze

nad pewnymi sferami działalności (Urząd

Zamówień Publicznych);

 urzędy wykonujące

specjalne zadania publiczne (

np.

Agencja Atomistyki);

60

Organy administracji – case study

Art. 9. 1. Organami Służby Celnej są:

1) minister właściwy do spraw

finansów publicznych;

2) Szef Służby Celnej;
3) dyrektorzy izb celnych;
4) naczelnicy urzędów celnych.

Art. 10. 1. Minister właściwy do

spraw finansów publicznych

koordynuje i współdziała w

kształtowaniu polityki państwa w

zakresie zadań Służby Celnej.

2. Szef Służby Celnej podlega

ministrowi właściwemu do spraw

finansów publicznych.

3. Szef Służby Celnej kieruje Służbą

Celną oraz zapewnia sprawne i

efektywne wykonywanie jej zadań,

w szczególności przez:

1) sprawowanie nadzoru nad

działalnością dyrektorów izb

celnych i naczelników urzędów

celnych.

…………

Art. 5. 1. Organami Inspekcji są:
1) Główny Lekarz Weterynarii;
2) wojewódzki lekarz weterynarii,

jako kierownik wojewódzkiej

inspekcji weterynaryjnej

wchodzącej w skład zespolonej

administracji rządowej w

województwie;

3) powiatowy lekarz weterynarii,

jako kierownik powiatowej

inspekcji weterynaryjnej

wchodzącej w skład niezespolonej

administracji rządowej;

4) graniczny lekarz weterynarii.

Art. 6. 1. Inspekcją kieruje Główny

Lekarz Weterynarii będący

centralnym organem

administracji rządowej.

2. Główny Lekarz Weterynarii

podlega ministrowi właściwemu

do spraw rolnictwa.

Ustawa o Inspekcji Weterynaryjnej

Ustawa o Służbie Celnej

61

Organy / urzędy administracji –

c.d.

1.

Organy centralne, nazewnictwo: prezes, przewodniczący,
szef, główny inspektor. Funkcję tą może też pełnić podsekretarz
stanu (wtedy jest obsługiwany również przez Ministerstwo), np.
Szef Służby Celnej (MFin), Szef Obrony Cywilnej kraju (MSWiA).

2.

Organy centralne są obsługiwane przez urzędy o takich
nazwach jak: komenda główna, agencja, główny inspektorat,
urząd, dyrekcja itp.

3.

Specyficznymi jednostkami wykonującymi zadania administracji
rządowej, w obszarze bezpieczeństwa publicznego, są

formacje uzbrojone

(niektóre umundurowane), powoływane

przez ustawy i podległe poszczególnym ministrom.

4.

Część z nich stanowi aparat wykonawczy centralnych organów
administracji rządowej, np. komendantów głównych (policja),
część - np. Biuro Ochrony Rządu, Żandarmeria Wojskowa,
Służba Więzienna - podlega bezpośrednio ministrom i wykonuje
zadania specjalistyczne w dziedzinie bezpieczeństwa i
porządku publicznego.

62

Narzędzia Ministra

Ustawa o Radzie Ministrów:
Art. 34a. 1. Minister, w celu dostosowania do polityki ustalonej

przez Radę Ministrów zasad i kierunków działania podległych lub

nadzorowanych centralnych organów administracji rządowej,

innych urzędów lub jednostek organizacyjnych nie mających

osobowości prawnej, może wydawać kierownikom urzędów

centralnych oraz kierownikom innych urzędów i jednostek

organizacyjnych

wiążące ich wytyczne i polecenia.

Ustawa o działach administracji rządowej:
Art. 38. 1. W celu realizacji swoich zadań minister kierujący

określonym działem

współdziała

, na zasadach i w trybie

określonych w odrębnych przepisach oraz w zakresie

wynikającym z potrzeb danego działu, z innymi członkami Rady

Ministrów oraz innymi organami administracji rządowej i

państwowymi jednostkami organizacyjnymi, organami

samorządu

63

Administracja rządowa - systemy

administracyjne

Art. 2 ufp (słowniczek)
7) O ile jest mowa o

jednostce w dziale

— rozumie się

przez to jednostkę sektora finansów publicznych podległą

ministrowi kierującemu określonym działem administracji

rządowej lub przez niego nadzorowana lub jednostkę

sektora finansów publicznych obsługującą organ podległy

ministrowi kierującemu określonym działem administracji

rządowej lub przez niego nadzorowany.

Jednostką w dziale jest więc:
•

ministerstwo

•

jednostki obsługujące organy centralne

•

urzędy centralne (nie obsługujące organu)

•

agencje wykonawcze,

•

dysponenci państwowych funduszy celowych;

•

państwowe osoby prawne

64

Administracja rządowa - systemy

administracyjne

.

System instytucjonalny

ministra właściwego to

organy bądź jednostki

podległe bądź nadzorowane

•

ministerstwo

• organy centralne + jednostki je obsługujące

• urzędy centralne

• inne państwowe jednostki organizacyjne
(posiadające lub nie osobowość prawną) takie
jak:

- agencje wykonawcze,
- dysponenci państwowych funduszy
celowych;
- inne państwowe osoby prawne

65

Nowe obowiązki Ministra (ufp)

Art.70 ufp

1

.

Minister kierujący działem sporządza, do końca listopada

każdego roku,

plan działalności na rok następny dla

kierowanych przez niego działów administracji rządowej.

2. Plan działalności zawiera w szczególności określenie celów w

ramach poszczególnych zadań budżetowych wraz ze

wskazaniem podzadań służących osiągnięciu celów oraz

mierniki określające stopień realizacji celu i ich planowane

wartości.

3. Minister kierujący działem sporządza do końca kwietnia każdego

roku sprawozdanie z wykonania planu działalności oraz

składa Oświadczenie o stanie kontroli zarządczej za

poprzedni rok w zakresie kierowanych przez niego działów

administracji rządowej.

4. Minister kierujący działem

może zobowiązać kierownika

jednostki w dziale

do sporządzania planu działalności na rok

następny dla tej jednostki oraz sporządzania sprawozdania z

wykonania planu działalności i składania Oświadczenia o stanie

kontroli zarządczej za poprzedni rok w zakresie kierowanej przez

niego jednostki.

66

Spojrzenie od strony budżetu

państwa - dysponenci budżetowi.

1)

Dysponenci główni - dysponenci części budżetowych

2)

Dysponenci drugiego stopnia - jednostki podległe bezpośrednio
dysponentom głównym. Otrzymują środki budżetowe od
dysponentów głównych i mają wykorzystać je na zadania własne
oraz mają obowiązek przekazania części środków dla dysponentów
trzeciego stopnia.

3)

Dysponenci trzeciego stopnia. Natomiast dysponenci trzeciego
stopnia wykorzystują otrzymane środki i nie mają prawa ani

obowiązku przekazania ich innym podmiotom.

Jednostka budżetowa (art. 11. ufp)
1. Jednostkami budżetowymi są jednostki organizacyjne sektora finansów

publicznych nie posiadające osobowości prawnej, które pokrywają swoje
wydatki bezpośrednio z budżetu, a pobrane dochody odprowadzają na
rachunek odpowiednio dochodów budżetu państwa albo budżetu
jednostki samorządu terytorialnego.

2. Jednostka budżetowa działa na podstawie statutu określającego w

szczególności

jej nazwę, siedzibę i przedmiot działalności.
3. Podstawą gospodarki finansowej jednostki budżetowej jest plan

dochodów

i wydatków, zwany dalej „planem finansowym jednostki budżetowej”.

67

Rozporządzenie Ministra Finansów

w sprawie szczegółowego sposobu wykonywania budżetu państwa i

szczegółowych zasad obsługi rachunków bankowych budżetu

państwa oraz zakresu i terminów sporządzania przez Narodowy

Bank Polski informacji i sprawozdań z wykonania budżetu

państwa w ramach obsługi bankowej budżetu państwa.

§ 3. 1. Dysponentami środków budżetu państwa są dysponenci części

budżetowych i kierownicy podległych tym dysponentom państwowych

jednostek budżetowych.

2. Dysponenci części budżetowych są głównymi dysponentami środków

budżetu państwa.

3. Kierownicy państwowych jednostek budżetowych, podległych

dysponentom głównym, mogą być dysponentami środków budżetu

państwa

drugiego stopnia lub dysponentami środków budżetu

państwa trzeciego stopnia.

4. Dysponent główny ustanawia bezpośrednio mu podległych dysponentów

drugiego i trzeciego stopnia.

5. Dysponent drugiego stopnia ustanawia bezpośrednio mu podległych

dysponentów trzeciego stopnia.

6. Dysponent główny może, w porozumieniu z Ministrem Finansów, ustanowić

dysponentami środków budżetu państwa kierowników państwowych

jednostek organizacyjnych nie będących państwowymi jednostkami

budżetowymi.

7. Dysponent główny może być jednocześnie dysponentem trzeciego

stopnia, w zakresie wykonywania wydatków ujętych w planie finansowym

jednostki.

68

Działy administracji rządowej a część

budżetowa

Podporządkowanie jednoznaczne tzn. minister

właściwy do spraw działu =

dysponent

główny

określonej części budżetowej, za

wyjątkiem:

1. Ministra Sprawiedliwości który kieruje

działem sprawiedliwość ale jest dysponentem

dwóch części: 15 i 37 (sądy powszechne), oraz

2. Ministra Finansów, który kieruje działami:

budżet, finanse publiczne i instytucje finansowe

ale jest dysponentem 11 części budżetowych:

19 oraz ; 77, 78, 79, 81, 82, 83, 84, 94, 97 i 98.

3. Ministra właściwego ds. wewnętrznych

kieruje działem sprawy wewnętrzne (część 42)

oraz jest dysponentem części 80 (RIO).

69

Obowiązek Ministra (ufp) - nadzór

Art. 175. 1. Dysponenci części budżetowych sprawują nadzór i kontrolę:

1)

nad całością gospodarki finansowej podległych im jednostek

organizacyjnych, w tym nad dokonywaniem przez te jednostki
wstępnej oceny celowości poniesionych wydatków oraz realizacją
właściwych procedur;

2)

wykorzystania dotacji udzielonych z budżetu państwa;

3)

realizacji zadań finansowanych z budżetu państwa

;

4)

efektywności i skuteczności realizacji planów w układzie

zadaniowym na podstawie mierników stopnia realizacji celów.

2. Przedmiotem nadzoru i kontroli, o których mowa w ust. 1, jest w

szczególności:
1)

prawidłowość i terminowość pobierania dochodów;

2)

zgodność wydatków z planowanym przeznaczeniem;

3)

prawidłowość wykorzystania środków finansowych, w tym

zakres zrealizowanych zadań;

4)

wysokość i terminy przekazywania dotacji;

5)

prawidłowość wykorzystania dotacji udzielonych z budżetu państwa,

pod względem zgodności z przeznaczeniem oraz wysokości
wykorzystanej dotacji a

stopniem realizacji zadań

przewidzianych

do

sfinansowania dotacją z budżetu państwa.