CHOROBY USZU, NOSA,

CHOROBY USZU, NOSA,

GARDŁA I KRTANI U DZIECI

GARDŁA I KRTANI U DZIECI

ZAPALENIE PRZEWODU

ZAPALENIE PRZEWODU

SŁUCHOWEGO

SŁUCHOWEGO

ZEWNĘTRZNEGO

ZEWNĘTRZNEGO

(otitis externa)

(otitis externa)

1. Otitis externa circumscripta

1. Otitis externa circumscripta

2. Otitis externa diffusa

2. Otitis externa diffusa



efekt nadmiernego czyszczenia przewodu

słuchowego zewnętrznego lub zmiany warunków

miejscowych (pH, wilgotność, równowaga flory

bakteryjnej); kąpiele -

„ucho pływaka”

„ucho pływaka”



cukrzyca, zaburzenia hormonalne, stany łojotokowe



czyrak

dotyczy części chrzęstnej przewodu

słuchowego; efekt gronkowcowego zakażenia

mieszków włosowych i otaczającej skóry



rozlane zapalenie przewodu słuchowego

dotyczy głębszych warstw skóry w części chrzęstnej

i kostnej przewodu; zakażenie paciorkowcowe,

potem dołącza się nadkażenie gronkowcami,

pałeczką ropy błękitnej oraz grzybami

Etiopatogeneza

Etiopatogeneza

OBJAWY

OBJAWY



ból ucha



nasila się przy ucisku na skrawek, pociąganiu małżowiny,

żuciu, wkładaniu wziernika



zwężenie światła przewodu słuchowego, skóra napięta,

zaczerwieniona, z guzkowatym uwypukleniem, na szczycie

którego widoczny może być biały, martwiczy czop



zwężający światło bolesny obrzęk skóry przewodu

słuchowego zewnętrznego, cuchnący, białożółty wyciek,

złuszczające się masy nabłonkowe



objawy ogólne: gorączka, dreszcze



zakażenie może przejść na skórę i ochrzęstną małżowiny

usznej



czyraki tylnej ściany przewodu mogą powodować obrzęk

okolicy zamałżowinowej z odstawaniem małżowiny usznej

Leczenie

Leczenie



nie wolno nacinać czyraka!



sączki z roztworem przeciwzapalnym i odkażającym

(rivanol, kwas borny)



można usunąć martwiczy czop



antybiotyk oporny na działanie penicylinazy

gronkowcowej (penicyliny, cefalosporyny, makrolidy)



przy nawracającej czyraczności – leczenie schorzenia

podstawowego (np. cukrzycy)



rozlane zapalenie: staranne, częste oczyszczanie

przewodu słuchowego z wydzieliny, płukanie 0,9%

NaCl, kwasem bornym, rivanolem; antybiotyk o

szerokim spektrum (wg wyniku antybiogramu)



leki przeciwgrzybicze miejscowo/ogólnie

OSTRE ZAPALENIE UCHA

OSTRE ZAPALENIE UCHA

ŚRODKOWEGO

ŚRODKOWEGO

(

(

otitis media acuta)

otitis media acuta)



Najczęstsza choroba wieku dziecięcego



U niemowląt i u dzieci w wieku przedszkolnym



W 90% występuje w przebiegu infekcji górnych
dróg oddechowych



U 70% I-szy epizod występuje poniżej 2 r.ż.



U 30% dzieci poniżej 4 r.ż. stwierdza się co
najmniej 3 epizody zapalenia ucha środk.; u
starszych dzieci odsetek ten spada 2-, 4-krotnie

Etiologia

Etiologia



Streptococcus pneumoniae – 40%



Haemophilus influenzae – 30%



Moraxella catarrhalis – 15%



Paciorkowce z grupy A i B,
gronkowiec złocisty, beztlenowce

Etiopatogeneza

Etiopatogeneza



krótka, szeroka, poziomo ustawiona trąbka
słuchowa



częste infekcje górnych dróg oddechowych



refluks żołądkowo-przełykowy



przetrwała śluzakowata tkanka łączna
umiejscowiona podnabłonkowo w jamach
bębenkowych, a także skłonność do
odczynu obrzękowego

OBJAWY

OBJAWY



Ból ucha



Upośledzenie słuchu (przewodzeniowe, o

różnym nasileniu, szumy uszne)



Objawy ogólne



W otoskopii: brak refleksu świetlnego,

przekrwienie błony bębenkowej i jej

uwypuklenie, zmniejszona ruchomość,

perforacja błony bębenkowej, wyciek treści

śluzowo-ropnej (bez zapachu)

OBJAWY U NIEMOWLĄT

OBJAWY U NIEMOWLĄT

(1)

(1)



są mniej charakterystyczne !!!

są mniej charakterystyczne !!!

- niepokój
- upośledzone łaknienie
- niechęć do ssania, przerywa ssanie z

powodu bólu
- pociąga i pociera ucho
- silnie wyrażone objawy ogólne: gorączka,

biegunka, objawy zapalenia dolnych dróg

oddechowych

OBJAWY U NIEMOWLĄT

OBJAWY U NIEMOWLĄT

(2)

(2)



Otoskopia gdy dziecko płacze



Przekrwienie, nastrzyknięcie błony

bębenkowej (czasem jedynie jej górnej

części)



Czasem jedynym objawem jest

spływanie wydzieliny ropnej z jamy

nosowo-gardłowej, przy słabo

zaznaczonych objawach otoskopowych

Leczenie

Leczenie



antybiotykoterapia



leki przeciwbólowe



krople do nosa



PARACENTEZA

PARACENTEZA

-

znaczne uwypuklenie błony bębenkowej

-

septyczny przebieg choroby

-

powikłania ostrego zapalenia ucha środkowego w postaci

zapalenia wyrostka sutkowatego, porażenia nerwu

twarzowego, zapalenia ucha wewnętrznego, zapalenia

opon mózgowo-rdzeniowych



codzienna toaleta przewodu słuchowego

zewnętrznego (po paracentezie)

WYSIĘKOWE ZAPALENIE UCHA

WYSIĘKOWE ZAPALENIE UCHA

ŚRODKOWEGO

ŚRODKOWEGO

(otitis media secretoria)

(otitis media secretoria)

„glue ear”

„glue ear”

Etiopatogeneza



obecność płynu w obrębie ucha środkowego za zachowaną błoną bębenkową



upośledzenie wentylacji ucha środkowego przez trąbkę słuchową
prowadzące do podciśnienia w jamie bębenkowej i gromadzenia wysięku
- przerost migdałka gardłowego,
- skrzywienie przegrody nosa,
- polipy,
- alergiczne i zapalne obrzęki błony śluzowej nosa,
- guzy,
- ciała obce



nawracające infekcje górnych dróg oddechowych



zaburzenia immunologiczne, endokrynologiczne, wady rozwojowe części
twarzowej czaszki, dyskineza rzęsek, skłonność osobnicza



atopia, ekspozycja na dym tytoniowy

OBJAWY

OBJAWY



Pogorszenie słuchu

Pogorszenie słuchu

- u małych dzieci: opóźniony rozwój mowy
- u starszych: pogorszenie wyników w nauce
- bardzo głośne słuchanie radia, muzyki
- konieczność kilkakrotnego powtarzania poleceń



Otoskopia:

Otoskopia:

pogrubiała, wciągnięta, żółtawo-bursztynowa

błona bębenkowa, poziom płynu,

ograniczenie/zniesienie ruchomości błony bębenkowej



Badania słuchu

Badania słuchu

- audiometria impedancyjna: krzywa typu B, brak

odruchów strzemiączkowych
- audiometria tonalna: niedosłuch przewodzeniowy w

zakresie niskich tonów

Leczenie

Leczenie



leczenie farmakologiczne



przedmuchiwanie trąbek słuchowych
metodą Politzera



adenotomia (udrożnienie trąbki
słuchowej)



założenie drenażu jam bębenkowych
(dreny transtympanalne)

JAMA USTNA I GARDŁO

JAMA USTNA I GARDŁO

Migdałek gardłowy

Migdałek gardłowy

i migdałki podniebienne

i migdałki podniebienne

Pierścień gardłowy

Waldeyera



migdałek gardłowy



migdałki podniebienne



migdałek językowy



migdałki trąbkowe



pasma boczne



grudki chłonne na tylnej ścianie
gardła

Rola migdałków w układzie

Rola migdałków w układzie

odpornościowym

odpornościowym



Procesy rozpoznawania i informowania

ustroju o otaczających antygenach



Neutralizacja i niszczenie antygenów w

wyniku odpowiedzi komórkowej i

humoralnej



Powstawanie komórek pamięci

immunologicznej



Recyrkulacja limfocytów

Przerost migdałka gardłowego (1)

Przerost migdałka gardłowego (1)



Przerost fizjologiczny

– odwracalny i nie zaburza drożności dróg

oddechowych



Przerost patologiczny

– gdy stanowi przeszkodę upośledzającą

drożność nosa



Objawy:

Objawy:



Zaburzenia drożności nosa oraz stałe oddychanie przez usta

podczas snu i w ciągu dnia



Zmiana barwy głosu, nosowanie tylne zamknięte



Chrapanie w czasie snu



Objawy zespołu obturacyjnych bezdechów w czasie snu



Zaburzenia w ukształtowaniu części twarzowej czaszki i

powstanie wad zgryzu – gdy długotrwały przerost migdałka



Twarz adenoidalna



Upośledzenie drożności trąbek słuchowych (wysiękowe

zapalenie ucha środkowego

Przerost migdałków

Przerost migdałków

podniebiennych

podniebiennych



Objawy:



zaburzenia mowy, mowa niewyraźna,
„kluskowata”



Trudności w połykaniu, zwłaszcza
pokarmów stałych



Zespół obturacyjnych bezdechów w
czasie snu

Typy migdałków podniebiennych (I, II, III)

Typy migdałków podniebiennych (I, II, III)

Wskazania do adenotomii

Wskazania do adenotomii

Wskazania bezwględne



Przerost migdałka gardłowego powodujący

niedrożność nosa, stałe oddychanie przez usta



Objawy zespołu obturacyjnych bezdechów

sennych

Wskazania względne



Wysiękowe zapalenie ucha środkowego



Nawracające ostre zapalenie ucha środkowego



Przewlekłe ropne zapalenie ucha środkowego –

jako przygotowanie do zabiegu operacyjnego ucha



Wady zgryzu i nieprawidłowe ukształtowanie

części twarzowej czaszki

Wskazania do tonsylektomii

Wskazania do tonsylektomii

Wskazania miejscowe:



Ropień okołomigdałkowy



Nawracające anginy



Pobranie migdałka do badania
histopatologicznego przy podejrzeniu
rozrostu o charakterze nowotworowym

Wskazania ogólne:



Choroby ogólnoustrojowe, w których źródłem
infekcji mogą być migdałki podniebienne

Przeciwwskazania do adenotomii

Przeciwwskazania do adenotomii

i tonsylektomii

i tonsylektomii



Anemia



Ostra infekcja dróg oddechowych



Nie operowany rozszczep
podniebienia



Zaburzenia układu krzepnięcia



Przyjmowanie salicylanów (odroczyć
zabieg o 2 tygodnie)

ZAPALENIE ZATOK

ZAPALENIE ZATOK

PRZYNOSOWYCH

PRZYNOSOWYCH

Zapalenia zatok (1)

Zapalenia zatok (1)



proces zapalny błony śluzowej zatok spowodowany

zaburzeniami ich drenażu i wentylacji będących

następstwem zakażenia, alergii lub szczególnej budowy

anatomicznej w obrębie kompleksu ujściowo-

przewodowego



obecnie używa się terminu:

rhinosinusitis

rhinosinusitis



w

90%

90% przyczyna to zakażenia bakteryjne: Streptococcus

pneumoniae, Haemophilus influenzae, Moraxella

catarrhalis oraz Streptococcus pyogenes, Staphylococcus

aureus, beztlenowce, inne bakterie Gram(-);



zakażenia grzybicze



wirusy: Rhinowirusy, wirusy paragrypy i grypy

KOMPLEKS UJŚCIOWO-PRZEWODOWY

KOMPLEKS UJŚCIOWO-PRZEWODOWY

CZYNNIKI SPRZYJAJĄCE

CZYNNIKI SPRZYJAJĄCE

ZACHOROWANIU NA ZAPALENIE

ZACHOROWANIU NA ZAPALENIE

ZATOK PRZYNOSOWYCH

ZATOK PRZYNOSOWYCH



zakażenie górnych dróg oddechowych

zakażenie górnych dróg oddechowych



kolonizacja gardła przez paciorkowce typu A

kolonizacja gardła przez paciorkowce typu A



alergiczny nieżyt nosa, astma

alergiczny nieżyt nosa, astma



zanieczyszczenie środowiska

zanieczyszczenie środowiska



zakażenia zębowe, stan po ekstrakcji zęba

zakażenia zębowe, stan po ekstrakcji zęba



zaburzenia hormonalne

zaburzenia hormonalne



czynniki jatrogenne

czynniki jatrogenne



nieprawidłowości anatomiczne

nieprawidłowości anatomiczne



mukowiscydoza

mukowiscydoza



przerost migdałka gardłowego

przerost migdałka gardłowego



zespół Kartagenera

zespół Kartagenera



zespół nieruchomych rzęsek

zespół nieruchomych rzęsek

OBJAWY ZAPALENIA

OBJAWY ZAPALENIA

ZATOK PRZYNOSOWYCH (1)

ZATOK PRZYNOSOWYCH (1)



objawy duże

objawy duże

- ból w obrębie twarzy

- ból w obrębie twarzy

- niedrożność nosa

- niedrożność nosa

- ropna wydzielina w nosie

- ropna wydzielina w nosie

- spływanie wydzieliny po tylnej ścianie gardła

- spływanie wydzieliny po tylnej ścianie gardła

- osłabienie węchu

- osłabienie węchu

- gorączka (w ostrym zapaleniu)

- gorączka (w ostrym zapaleniu)

OBJAWY ZAPALENIA

OBJAWY ZAPALENIA

ZATOK PRZYNOSOWYCH (2)

ZATOK PRZYNOSOWYCH (2)



Objawy małe

Objawy małe

- ból głowy

- ból głowy

- foetor ex ore

- foetor ex ore

- zmęczenie

- zmęczenie

- ból zębów

- ból zębów

- ból ucha

- ból ucha

UMIEJSCOWIENIE DOLEGLIWOŚCI BÓLOWYCH

UMIEJSCOWIENIE DOLEGLIWOŚCI BÓLOWYCH

W ZAPALENIU ZATOK PRZYNOSOWYCH

W ZAPALENIU ZATOK PRZYNOSOWYCH

DIAGNOSTYKA NIEŻYTÓW NOSA

DIAGNOSTYKA NIEŻYTÓW NOSA

I ZATOK PRZYNOSOWYCH

I ZATOK PRZYNOSOWYCH

I.

Wywiad

II.

Badanie przedmiotowe

- rynoskopia przednia
- rynoskopia tylna
- endoskopia

III.

Badanie bakteriologiczne

IV.

Diagnostyka alergologiczna

- testy skórne (skin prick test)
- oznaczenia całkowitego poziomu IgE
- oznaczenie specyficznych przeciwciał

V.

Diagnostyka radiologiczna

- zdjęcie przeglądowe
- KT

Zapalenie
zatoki szczękowej

Zapalenie zatoki
szczękowej z
poziomem płynu
po stronie
prawej

Zapalenie zatoki czołowej

Zapalenie zatoki czołowej

Zapalenie zatok sitowych

Zapalenie zatok sitowych

LECZENIE ZAPALEŃ

LECZENIE ZAPALEŃ

ZATOK PRZYNOSOWYCH

ZATOK PRZYNOSOWYCH



antybiotykoterapia: 2 tygodnie

antybiotykoterapia: 2 tygodnie

3 tygodnie

3 tygodnie



leki obkurczające błonę śluzową nosa

leki obkurczające błonę śluzową nosa



leki mukolityczne

leki mukolityczne



leki przeciwzapalne

leki przeciwzapalne



płukanie zatok metodą Proetza

płukanie zatok metodą Proetza



punkcja zatok szczękowych

punkcja zatok szczękowych

KRTAŃ

KRTAŃ

Funkcje krtani

Funkcje krtani



oddechowa



obronna (odruch kaszlowy)



fonacyjna

Objawy towarzyszące schorzeniom

Objawy towarzyszące schorzeniom

krtani, tchawicy i oskrzeli

krtani, tchawicy i oskrzeli



duszność



stridor



chrypka



kaszel

Wrodzona wiotkość krtani

Wrodzona wiotkość krtani



najczęstsza wada rozwojowa krtani



2 razy częściej u chłopców



objawy:

stridor wdechowy

stridor wdechowy

o

zmiennym nasileniu, narastający przy
wysiłku, niepokoju, płaczu lub podczas
karmienia



badanie endoskopowe



leczenie zachowawcze w 90%

Zapalenia krtani

Zapalenia krtani



ostre podgłośniowe zapalenie krtani



ostre zapalenie nagłośni



ostre rozlane zapalenie krtani

Ostre podgłośniowe zapalenie

Ostre podgłośniowe zapalenie

krtani (pseudokrup)

krtani (pseudokrup)



u niemowląt i małych dzieci (6m.ż. – 3 r.ż.)



przewaga chłopców



sezonowość: jesienią i na początku zimy oraz na

przełomie zimy i wiosny



infekcja wirusowa (Parainfluenza typ I i II)



objawy:
- suchy, napadowy, szczekający kaszel
- stridor wdechowy
- chrypka, ale głos przy płaczu pozostaje

dźwięczny
- duszność wdechowa lub dwufazowa

Ostre zapalenie nagłośni

Ostre zapalenie nagłośni

(epiglottitis)

(epiglottitis)



u dzieci 2 – 7 r.ż.



częstość wielokrotnie mniejsza w porównaniu z

pseudokrupem



czynnik etiologiczny: Haemophilus influenzae typ B



objawy:
- ból gardła
- utrudnienie połykania
- zmieniony głos („barani głos”)
- duszność o charakterze wdechowym
- ciężki stan ogólny, wysoka gorączka



stan zagrożenia życia!!!