Choroby nosa i zatok przynosowych

Nieżyt nosa

jest to stan zapalny błony śluzowej

nosa objawiający się jednym lub

kilkoma z następujących objawów:

–

uczucie niedrożności nosa

–

katar

–

świąd

–

kichanie

Nieżyt nosa

Jest schorzeniem ogólnoustrojowym,

prowadzi do złego samopoczucia,

dyskomfortu psychicznego i

fizycznego, zapalenia zatok

przynosowych, zapalenia oskrzeli i

astmy

Nieżyty nosa

- klasyfikacja

Zapalne 90%

–

Infekcyjne (wirusowe, bakteryjne, grzybicze)

–

Alergiczne (sezonowe, całoroczne)

–

Eozynofilowe niealergiczne (bez astmy, z

astmą)

Niezapalne 10%

–

Strukturalne

–

Naczynioruchowe

–

Hormonalne

–

Polekowe

–

Zespół bezdechów sennych

Nieżyty nosa

- klasyfikacja

Okresowy, gdy objawy występują:

–

Krócej niż 4 dni/ tydz.

–

Krócej niż 4 tyg.

Przewlekły, gdy objawy występują:

–

Dłużej niż 4 dni/ tydz.

–

Dłużej niż 4 tyg.

Nieżyty nosa

- klasyfikacja

Nieżyt o łagodnym przebiegu, gdy nie jest

spełnione żadne z poniższych kryteriów

Nieżyt o umiarkowanym lub ciężkim

przebiegu, gdy jest spełnione co najmniej

jedno z poniższych kryteriów:

–

Zaburzenia snu

–

Utrudnienie wykonywania czynności codziennych,

zajęć rekreacyjnych i/lub uprawiania sportu

–

Trudności w pracy lub nauce

–

Objawy oceniane jako uciążliwe

Nieżyt alergiczny

- rozpoznanie

Objawy nieżytu

Sezonowe/ całoroczne występowanie

Współistniejące zapalenie spojówek, czasami

napady duszności

Salut alergiczny

Bruzda alergiczna

Język geograficzny

Alergiczne cienie wokół oczu

Bruzdowate zmiany na powiekach dolnych

Twarz adenoidalna

Zapalenie ucha, zapalenie zatok przynosowych

Rozpoznanie alergenu

Nieżyt alergiczny

- leczenie

Leki przeciwhistaminowe w

sezonowych lub niezbyt nasilonych

objawach całorocznego nieżytu

Glikokortykosteroidy donosowe

Glikokortykosteroidy doustne

Niealergiczny eozynofilowy

nieżyt nosa

Objawy: długotrwała blokada nosa z

okresami remisji, rzadziej kichanie i wodnisty

wyciek

Negatywny wywiad atopowy, ujemne testy

naskórkowe, normalne stężenie IgE

Obrzęknięta bladosina błona śluzowa

małżowin nosowych

W części przypadków zmiany radiologiczne w

zatokach przynosowych

Ocena cytologiczna wymazu z nosa

Niealergiczny eozynofilowy

nieżyt nosa – leczenie

Unikanie czynnika sprawczego

Kortykosteroidy miejscowo

Dodać inne leki ( obkurczające błonę

śluzową, ipratropium,

przeciwhistaminowe)

Konchoplastyka

Nieżyt nosa i zatok z

nietolerancją na kwas

acetylosalicylowy

30 – 70 r.ż.

Ciężkie objawy nosowo-zatokowe:

uporczywa, stała blokada nosa,

upośledzenie węchu, gromadzenie

śluzu w nosogardle

W 80% rozwijają się polipy nosa

Polipy nosa

To wydęcie łagodnie zmienionej,

obrzękniętej błony śluzowej od strony

przewodów nosowych w kierunku

jamy nosa, doprowadzające do

niedrożności nosa

2 x częściej u mężczyzn

Najczęściej w 4 – 6 dekadzie życia

Polipy nosa

Objawy nieżytu nosa

Spływanie wydzieliny po tylnej ścianie gardła,

podrażnienie, drapanie w gardle, zaleganie

wydzieliny, kaszel

Utrata węchu, zaburzenia smaku

Bóle głowy i twarzoczaszki, uczucie rozpierania

Szumy uszne, bóle, zatkanie ucha, niedosłuch

W badaniu ORL: zniekształcenie nosa, w

rynoskopii obecność dobrze odgraniczonych,

półprzezroczystych mas o galaretowatej

konsystencji, śluzowa/ ropna wydzielina,

obecność polipów w nosogardle

Polipy nosa

Leczenie farmakologiczne:

–

Glikokortykosteroidy donosowe

–

Glikokortykosteroidy ogólnie

–

Czasowo leki obkurczające błonę śluzową nosa

Leczenie chirurgiczne:

–

Polipektomia wewnątrznosowa

–

Klasyczna etmoidektomia wewnątrznosowa

–

Zewnątrznosowe otwarcie zatok przynosowych

–

Endoskopowa chirurgia nosa i zatok

przynosowych

Czyrak przedsionka nosa i

wargi górnej

Trójkąt śmierci – obszar twarzy, którego podstawę

tworzy linia łącząca kąciki ust a wierzchołek –

szczyt piramidy nosa

Żyły nosa i wargi górnej łączą się przez żyłe

twarzową z układem żylnym szyi a przez żyłę

kątową i oczną wnikają do zatoki jamistej =

ryzyko zakrzepu zatoki jamistej

Czyrak – ostre zapalenie mieszka włosowego na

całej jego głębokości, przebiegające z martwicą

tkaneki odczynem zapalnym otaczającej skóry

Postępowanie:

–

Całkowity zakaz manipulacjii drenażu w obrębie zmiany

–

Antybiotykoterapia

–

Miejscowo środki odkażające i antybiotyki

Zapalenie zatok

przynosowych

Jest to proces zapalny błony śluzowej

zatok przynosowych, który rozwinął

się z powodu zaburzeń ich drenażu i

wentylacji, jako następstwo

zakażenia, alergii lub odmienności

budowy anatomicznej bocznej ściany

jamy nosowej

Zapalenie zatok

przynosowych

Blokada ujścia

Zaleganie wydzieliny w zatoce, jej

gęstnienie, obniżenie pH

Uszkodzenie błony śluzowej i rzęsek

Rozwój drobnoustrojów w zamkniętej

jamie zatoki

Stan zapalny tkanek

Pogrubienie błony śluzowej i dalsze

upośledzenie odpływu

Zapalenie zatok

przynosowych

Objawy główne:

–

Ból lub uczucie rozpierania twarzy

–

Upośledzenie drożności nosa

–

Spływanie wydzieliny po tylnej ścianie gardła

–

Zaburzenia węchu

–

Wydzielina śluzowo-ropna

–

Gorączka (ostre)

Objawy dodatkowe:

–

Bóle głowy

–

Gorączka (stany nieostre)

–

Cuchnienie z ust

–

Zmęczenie

–

Ból zębów

–

Kaszel

–

ból ucha/ ciśnienie w uchu/pełność

Zapalenie zatok

przynosowych

Ostre – do 4 tyg.

Podostre – 4-12 tyg.

Przewlekłe – więcej niż 12 tyg.

Ostre nawracające – 4 lub więcej epizodów

rocznie, każdy z nich trwa dłużej niż 7-10

dni, bez cech przewlekłego zapalenia

Nagłe zaostrzenie przewlekłego zapalenia

zatok – nagłe pogorszenie przewlekłego

stanu zapalnego, powrót do stanu

poprzedzającego po leczeniu

Zapalenie zatok

przynosowych

Antybiotykoterapia

–

W ostrym zapaleniu przez 14 dni

Amoksycylina

Amoksycylina z kwasem klawulanowym

Azytromycyna

Makrolidy (przy nadwrażliwości na antybiotyki

-laktamowych

–

W przewlekłym zapaleniu

Leczenie zaostrzeń

Radykalne leczenie zachowawcze przez kilka tygodni

Jako przygotowanie do zabiegu operacyjnego

Leki obkurczające błonę śluzową

Leki mukolityczne

Leki przeciwzapalne

–

Steroidy donosowo

–

Steroidy doustnie

Płukanie jam nosa

Punkcja zatok przynosowych

Zapalenie zatok

przynosowych

Leczenie chirurgiczne z dostępu

zewnętrznego

Czynnościowa chirurgia

wewnątrznosowa zatok

przynosowych

Nowotwory złośliwe zatok

przynosowych

Rzadkie <1% wszystkich nowotworów

złośliwych, około 3% nowotworów górnej

części dróg oddechowych i pokarmowych

Częściej mężczyźni

Najczęściej między 50-60 r.ż.

Czynniki ryzyka: pył drzewny, nikiel,

chrom, czynniki chemiczne uwalniane przy

procesach garbowania skór, rafineryjnych

Najczęściej rak płaskonabłonkowy

Najczęściej w zatokach szczękowych

Nowotwory złośliwe zatok

przynosowych - objawy

Ze strony nosa

–

Niedrożność jednostronna

–

Wyciek z nosa treści śluzowej, ropnej, krwistej, płynu mózgowo-rdzeniowego

–

cuchnienie

Ze strony narządu wzroku

–

Łzawienie

–

Ograniczone obrzęki wokół oczu

–

Wytrzeszcz jednostronny

–

Zaburzenia ostrości widzenia, dwojenie

–

Zaburzenie ruchomości gałki ocznej

Ze strony jamy ustnej

–

Bóle zębów, rozchwianie

–

Zniekształcenie podniebienia i wyrostka zębodołowego

–

Przetoka po usunięciu zęba

–

Szczękościsk

Twarzowe

–

Obrzęk lub zniekształcenie nosa i policzka

–

Zaburzenia czucia w zakresie nerwu V

Uszne

–

Wysiękowe zapalenie ucha

–

Niedosłuch jedno- lub obustronny

Nowotwory złośliwe nosa i

zatok przynosowych

Badanie przedmiotowe:

laryngologiczne, neurologiczne,

okulistyczne

Diagnostyka radiologiczna: CT, MRI,

angiografia, USG

Nowotwory złośliwe zatok

przynosowych

Linia Ohngrena – płaszczyzna

przechodząca przez wewnętrzny kąt

oka i kąt żuchwy, która dzieli masyw

sitowo-szczękowy na część tylno-

górną (suprastruktura) i przednio-

dolną (infrastruktura)

Nowotwory złośliwe zatok

przynosowych

Leczenie chirurgiczne

Radioterapia

Chemioterapia

Leczenie skojarzone

Przeżycie 5-letnie około 30%

Naczyniakowłókniak

młodzieńczy

Najczęstszy nowotwór łagodny tej

okolicy

0,5% wszystkich nowotworów głowy i

szyi

Wyłącznie u chłopców w okresie

dojrzewania

Częściej w Azji i Afryce

Naczyniakowłókniak

młodzieczy

Objawy:

–

Nawrotowe, samoistne krwotoki z nosa

–

Niedrożność jednej lub obu jam nosa

–

Niedosłuch przewodzeniowy

–

Deformacja policzka, wytrzeszcz gałki ocznej

Diagnostyka:

–

Badania radiologiczne: CT, MRI, angiografia

Leczenie:

–

Chirurgiczne

–

Radioterapia

–

Chemioterapia

Rak części nosowej gardła

Bardzo rzadki 1/100 000

Czynniki etiologiczne:

–

Zakażenie wirusem Ebsteina-Barr

–

Czynnik genetyczny

–

Czynniki środowiskowe: stałe spożywanie ryb konserwowanych

w soli, długotrwałe niedobory wit. C

Objawy – niecharakterystyczne

–

Upośledzenie drożności nosa

–

Bóle głowy

–

Przerzuty do węzłów chłonnych szyi – często jako I objaw

–

Jednostronny wysięk w uhu środkowym – naciekanie trąbki

słuchowej

–

Zaburzenia widzenia (naciekanie nn II-VI)

–

Zespół Hornera (naciekanie nn IX-XII i nn autonomicznych

Leczenie: radioteria, chemioterapia

Document Outline