NOWOTWORY -

ZWIĄZEK ŻYWIENIA Z
NOWOTWORAMI,
NATURALNE SKŁADNIKI
ŻYWNOŚCI
JAKO INICJATORY I PROMOTORY
PROCESU NOWOTWOROWEGO

Katarzyna
Marmol
Elżbieta Polak
Alina Żurek

ŻYWNOŚĆ A NOWOTWORY

W żywności mogą występować związki zarówno
mutagenne, jak i kancerogenne, które przyczyniają
się do powstawania i rozwoju nowotworów, a także
wiele związków hamujących ich rozwój lub
blokujących mutageny i kancerogeny.

Związki mutagenne można podzielić na:
- związki naturalnie występujące w żywności
- substancje powstałe w wyniku przechowywania i
przetwarzania
- związki, które dostały się do żywności ze
środowiska w trakcie
produkcji oraz sztuczne dodatki do żywności

MYKOTOKSYNY

Mykotoksyny to związki produkowane przez
pleśnie, przede wszystkim: Aspergillus
Penicilium Fusarium.

Do tej grupy należą trzy rodziny związków, którym
udowodniono właściwości rakotwórcze:

- Aflatoksyna
- Sterigmatocystyna
- Ochratoksyna A

NITROZAMINY

Nitrozaminy to związki powstające w środowisku
kwaśnym (np. w żołądku człowieka) z amin
obecnych w żywności oraz azotynów i azotanów.

Azotyny:

• peklowane lub wędzone mięsa

Azotany:

• źle uprawiane rośliny

• nowalijki

WIELOPIERŚCIENIOWE
WĘGLOWODORY
AROMATYCZNE

• pieczenie mięsa na ruszcie, smażenie

• dym wędzarniczy

• skorupiaki i ryby z zanieczyszczonych wód

• żywność z rejonów silnie zanieczyszczonych

HETEROCYKLICZNE
AMINY AROMATYCZNE

• powstają w czasie obróbki produktów
wysokobiałkowych w temp.

ok. 300

C (pieczone na otwartym ogniu ryby i mięsa)

• w niższych temp. powstają chinoliny i chinoksaliny ze
składników

żywności - kreatyniny, aminokwasów, cukrów

• można nie dopuszczać do ich wytworzenia poprzez:
- obróbkę w mikrofalówce
- gotowanie
- smażenie - tylko w malutkich kawałkach przez 2-3
minuty

TŁUSZCZE

• mogą być źródłem wielu związków mutagennych

• w czasie obróbki cieplnej łatwo utleniają się
przekształcając się
w nadtlenki, rodniki, epoksydy, aldehydy
(malonowy)

• należy wystrzegać się tłuszczu, który dymił
podczas smażenia,
przegrzanego, spalonego, zjełczałego

• duża ilość tłuszczów w diecie może zwiększyć
rozpuszczalność
i pochłanianie lipofilnych substancji
rakotwórczych

• dieta wysokotłuszczowa powoduje też nadmierną
sekrecję soli
kwasów tłuszczowych, uważanych w dużych
stężeniach za
czynniki rakotwórcze

• dieta wysokobiałkowa może zmieniać działanie
enzymów
wątrobowych metabolizujących substancje
kancerogenne,
może obniżać zdolność wątroby do detoksykacji i
neutra-
lizacji kancerogenów

• garbniki zawarte w herbacie, czerwonym winie,
mimo
słabych właściwości mutagennych, przy dużym
spożyciu tych
napojów mogą stanowić zagrożenie dla zdrowia

• w kawie mocno palonej mogą znajdować się
substancje
smoliste o właściwościach mutagennych

• na rozwój nowotworów wpływają również
niedobory pokar-
mowe, szczególnie niedobory witamin A i C,
ryboflawiny,
kwasu nikotynowego, składników mineralnych,
tj. Mg, Ca,
Zn, Mo, Se oraz długotrwały niedobór białka w
pożywieniu