Wydział Pielęgniarstwa

Uniwersytetu

Rzeszowskiego

Wykłady z Chirurgii

Wykład VIII

Neurochirurgia

Ortopedia

Chirurgia klatki piersiowej

NEUROCHIRURGIA

Dostępy do wnętrza

czaszki

•

Nacięcie skóry planuje się tak aby uniknąć

przecięcia naczyń- t.skroniowej, t.czołowej i

t. Potylicznej.

•

Wytwarza się płaty podstawą skierowane ku

dołowi.

•

Otwarcie kości czaszki- trepanacja,

poszerzenie otworu kleszczami kostnymi-

pozostaje ubytek.

•

Najczęściej – kraniotomia-płatowe otwarcie

czaszki z płatem kostnym całkowicie wolnym

lub związanym z powłokami.

Powikłania po operacjach

neurochirurgicznych

• Krwiak w loży pooperacyjnej
• Postępujący obrzęk mózgu
• Niedokrwienie mózgu
• Płynotok
• Zakażenie
• Uszkodzenie struktur i dróg

nerwoweych

• Padaczka

Wady wrodzone leczone

neurochirurgicznie

• Przepukliny oponowe i rdzeniowe (rozszczepy

kręgosłupa)

• Wodogłowie
• Guzy-włókniaki,tłuszczaki
• Jamistość rdzenia

• Znaczenie diagnostyki wewnątrzmacicznej dla

sposobu przeprowadzenia porodu i ew.

natychmiastowej operacji NCh.

• Często u jednego dziecka występuje kilka wad

wymagających leczenia NCh.

Nowotwory układu

nerwowego

• Glejak-------------------------60%
• Przerzut-----------------------20%
• Oponiak-----------------------10%
• Gruczolak----------------------6%
• Nerwiak i inne-----------------4%

Nowotwory układu

nerwowego

• Część z nich rozwija się ze struktur

otaczających mózg , ale dają objawy
mózgowe, dlatego nazywa się je guzami
mózgu.

• Poprawny termin-
nowotwory wewnątrzczaszkowe.
 W Polsce przeprowadza się rocznie ok. 6500

operacji nowotworów wewnątrzczaszkowych
co stanowi ok.. ¼ wszystkich operacji NCh.

Guzy przerzutowe mózgu

• Powstają tylko drogą krwiopochodną,

bo mózg nie ma naczyń chłonnych.

• Najsilniejsze powinowactwo mają:

czerniak60%, rak płuca20%, rak

nerki10%,rak piersi10%.

• Wskazaniem do NCh są pojedyncze

guzy korzystnie położone. W guzach

mnogich-jeżeli możliwe z jednego

dostępu.

Tętniaki

wewnątrzczaszkowe

•

Częstość ok. 5% populacji-w RP ok.2mln.

Krwawienia z tętniaków –ok 4000 na rok

•

Ok. 25% krwawiących tętniaków nie dojeżdża
do szpital z powodu nagłego zgonu.Dalsze
25% umiera w trakcie leczenia. 50% z tych,
którzy przeżyją ma trwałe kalectwo.

•

Powstają w miejscu podziału głównych pni
tętniczych na tle wrodzonej wady budowy
tętnicy.

Krwotok z tętniaka mózgu

• Najczęściej w wieku 40-60 lat
• Ryzyko pęknięcia tętniaka zwiększają:palenie

tytoniu, nadużywanie alkoholu. Nadciśnienie

tętnicze nie, ale znacznie pogarsza skutki już

dokonanego pęknięcia.

• Objawy guza mózgu uciskającego nerwy

czaszkowe doprowadzają do diagnostyki

tętniaków niepękniętych.

• Pęknięcie- nagły, bardzo silny ból głowy,

wymioty, utrata przytomności, objawy oponowe

Leczenie tętniaków mózgu

• Płatowe otwarcie czaszki najczęściej

w okolicy czołowo skroniowej.

• Po wypreparowaniu naczynia

zasilającego tętniak zakłada się
klips tytanowy.

• Alternatywna do chirurgii jest

przeznaczyniowa embolizacja
tętniaków.

Chirurgia klatki

piersiowej

Zabiegi na klatce

piersiowej

• Mediastinoskopia- bezpośredni wgląd

do śródpiersia w okolicę
okołotchawiczą głównie celem
pobrania materiału z powiększonych
węzłów chłonnych, określenia stopnia
zaawansowania raka płuca lub
różnicowania innych guzów
śródpiersia.

• Dostęp przedni szyjny.

Punkcja opłucnej

• Wykonuje się w przypadku stwierdzenia

płynu w opłucnej.

• Skórę znieczula się miejscowo, igłę

wkłuwa się po górnej krawędzi żebra, po

przejściu opłucnej ściennej aspiruje się

płyn.

• Płyn posyła się na badania cytologiczne,

ogólne i bakteriologiczne.

• Powikłania- odma, przesunięcia

śródpiersia.

Torakoskopia i

wideotaorakoskopia

• W znieczuleniu ogólnym

wprowadza się do jamy opłucnej
wideoskop i ewentualnie narzędzia
do pobrania materiału do badań.

• Pozwala uściślić rozpoznanie i

wykonać zabiegi terapeutyczne.

Torakotomia- otwarcie

klatki piersiowej

• Prawo lub lewoboczna
• Tylno-boczna, przednio-boczna,

przednia, pachowa, sternotomia

podłużna, torakotomia poprzeczna

obustronna, dostępy piersiowo-

brzuszne.

• Przy wyjściu z opłucnej konieczność

założenia 1 lub 2 drenów ssących

odbarczających odmę i płyn.

Urazy klatki piersiowej

• Obrażenia nieprzenikające (tępe,

zamknięte).

• Obrażenia przenikające

( ostre,otwarte).

Urazy zamknięte

• Mechanizm deceleracji – nagłe

zmiany prędkości.

• Uraz bezpośredni tępym

narzędziem

• Uraz miażdżący- przygniecenie,

zasypanie

Obrażenia przenikające

• Rany kłute, postrzałowe, nadziania

się na ostry przedmiot.

Podziały urazów na strefy

• Strefy zewnętrznej- uszkodzenia

powłok i rusztowania kostnego.

• Strefy wewnętrznej- uszkodzenia

opłucnej i miąższu płuca.

• Strefy środkowej- uszkodzenia

serca i dużych naczyń, drzewa
oskrzelowego i tchawicy, przełyku,
przepony.

Obrażenia ściany klatki

piersiowej

• Obrażenia tkanek miękkich
• Obrażenia kośćca
- złamanie żebra (żeber)
- wiotka klatka piersiowa
- złamanie mostka
- złamanie obojczyka
- złamanie łopatki
- złamanie kręgosłupa piersiowego.

Złamania żeber

• Rzadko I- III
• Najczęściej VI- X
• Podstawowy objaw ból, ból oddechowy
• Wyłamanie kilku żeber z wolnymi

odłamami – wiotka klatka piersiowa,

oddech opaczny. Unieruchomienia

zewnętrzne –ramki; lub wewnętrzne-

intubacja z oddechem kontrolowanym.

Pourazowa odma opłucnej

• Rodzaje - otwarta, zamknięta lub prężna
• Otwarta – powietrze z otoczenia dostaje się

do opłucnej i z powrotem. Płuco ulega
zapadowi. Przy wdechu powietrze zasysane
jest do opłucnej powiększając odmę i zapad
płuca. Na miejscu wypadku należy
zamienić odmę otwartą na zamkniętą. W
warunkach szpitalnych drenaż ssący i
zamknięcie otworu ściany klp.

Odma prężna

• Inne określenia - odma zastawkowa, odma

z nadciśnieniem.

• Stan kiedy obecność powietrza w jamie

opłucnej dopełnia się przy każdym wdechu
na skutek uszkodzenia płuca. Nadciśnienie
powoduje przesunięcie śródpiersia,
uciśnięcie przepony, zaburzenia
wentylacyjne i krążeniowe.

• Leczenie- nakłucie z wentylem, następnie

drenaż ssący

Inne powikłania urazu klp

• Pourazowa odma podskórna
• Odma śródpiersia
• Pourazowy krwiak opłucnej
• Stłuczenie płuca
• Rozerwanie miąższu płucnego
Wskazanie do torakotomii-
>1500ml krwi w 12 –24 h, 200ml/h
obfity przeciek płucny.
• Przepuklina przeponowa

Układ ssący do drenażu

opłucnej

• Jednobutlowy
• Dwubutlowy

Rak płuca

• Najczęstszy nowotwór u mężczyzn
• Około 20 000 zachorowań rocznie dla

obu płci i tyle samo zgonów.

• Jest to nowotwór tytoniozależny,

również u palaczy biernych.

• Objawy późno, w wysokim stadium

zaawansowania – kaszel, krwioplucie,

ból, chrypa, duszność , objawy

ogólnoustrojowe.

Rak płuca- histopatologia

• Rak płaskonabłonkowy
• Rak drobnokomórkowy
• Rak gruczołowy
• Inne- mieszane

Rak płuca - leczenie

• W leczeniu drobnokomórkowego raka

płuca (DRP) leczeniem pierwszego
rzutu jest CHEMIOTERAPIA.

• Są dwie postacie-
- ograniczona – lepsza- przeżycie 10-

20%

- rozlana – gorsza- przeżycie 1-

2%

Leczenie raka płuca

• W przypadku niedrobnokomórkowego

raka płuca NDRP postępowaniem z

wyboru radykalne wycięcie

ewentualnie z leczeniem skojarzonym

chemio i radioterapią.

• Wyniki- 5 lat przeżycia
I stopień – 60-70%, II stopień – 40-

50%,

III A stopień- 10-20%, IIIB i IV- 1%

Rodzaje operacji w raku

płuca

• Wycięcie płuca- pulmonectomia
• Wycięcie płata- lobectomia
• Wycięcie 2 płatów płuca prawego
• Wycięcie mankietowe
• Wycięcie miąższu płucnego ze

ścianą klp, przeponą, osierdziem.

• We wszystkich zabiegach wykonuje

się lifadenektomię N1 i N2.

PRZERWA ?

ORTOPEDIA

Wrodzona dysplazja stawu

biodrowego

• „Najlepszym czasem rozpoznania i

rozpoczęcia leczenia jest pierwszy
dzień życia; żaden inny okres nie jest
wystarczająco wczesny”.

• Zaburzenia w ustawieniu głowy i

panewki doprowadzają do stopniowego
wysuwania się głowy z panewki i
zwichnięcia biodra-luxatio coxae
congenita

Wrodzone zwichnięcie

stawu biodrowego.

• Objawy- ograniczenie odwiedzenia z

przykurczem przywodzicieli, pogłębienie

fałdu pachwinowego i asymetria fałdów

udowych, skrócenie kończyny

• Leczenie w początkowym etapie- poduszka

Frejki, w dalszym etapie wyciąg bezpośredni

za kończyny dolne.

• W razie niepowodzenia lub zaniedbania

leczenie operacyjne- repositio simplex lub

acetabulopalstyka z osteotomią kierunkową

kości udowej

Choroba Pertesa

• Jest to jałowa martwica głowy kości udowej
• Najczęściej występuje u chłopców,

jednostronnie, najczęściej w wieku 5-8 lat.

• Na rtg spłaszczenie i rozfragmentowanie

głowy kości udowej.

• Leczenie- zachowawczo-czynnościowe w

opatrunku gipsowym ćwiczebnym.

• Zabieg chirurgiczny- zmiana orientacji

przestrzennej panewki i osteotomie

kierunkowe.

Zmiany zwyrodnieniowe

stawu biodrowego-

coxarthrosis

• Objawy ból biodra, kolana,

utykanie, skrócenie kończyny,
ograniczenie rotacji wewnętrznej.

• Leczenie zachowawcze – NSLPZ,

fizykoterapia, odciążenie biodra,
zalecanie odchudzenia, odciążanie
przez noszenie laski po przeciwnej
stronie.

Leczenie operacyjne

• Uporczywe dolegliwości nie reagujące

na leczenie zachowawcze – całkowita
alloplastyka stawu.

• Polega na usunięciu zniszczonej głowy

i szyjki kości udowej, osadzeniu
cementowym lub bezcementowym
metalowego trzpienia w kości udowej,
osadzeniu sztucznej panewki.

Wady postawy

Trzy główne rodzaje deformacji

kręgosłupa

 Skoliozy
 Kifozy
 Lordozy.

Skoliozy

• Skrzywienie boczne kręgosłupa

przekraczające 10 stopni w płaszczyżnie

czołowej mierzonej na radiogramie.

• 85% to skoliozy idiopatyczne, częściej u

dziewcząt w okresach przyspieszonego

wzrostu.

• Zniekształcenie tułowia prowadzi do

ograniczenia wydolności fizycznej.

• Stanowi również poważny problem

psychologiczny i estetyczny .

• Ryzyko rodzinnego występowania- ok. 20%

Skoliozy

• Konieczne zwracanie uwagi na postawę dziecka.
• Podejrzenie skoliozy: nierówno ustawione barki,

brak symetrii talii, odstająca łopatka, krzywo

przebiegający kręgosłup, nierówno ustawione

biodra, pochylanie się w jedną stronę.

• Do 25 stopni - obserwacja
• 29- 45stopni - gorset
• Powyżej 45stopni po zakończeniu wzrostu

operacja ortopedyczna wyprostowanie odcinka

10-14 kręgów.

Kifoza

• Początek 12-14rok życia. Dziewczęta

=chłopcy pod względem częstości.

• Objawy-postępujące zaokrąglenie

pleców, ból kręgosłupa

• W początkowym etapie

modyfikowane do wzrostu gorsety.

• Przy przekroczeniu 60stopni, przy

objawach neurologicznych zabieg

ortopedyczny.

Traumatologię

ortopedyczną musicie

doczytać Państwo we

własnym zakresie.