Wymaga od spedytora szczególnej uwagi,
ponieważ do takiego transportu bardzo
często niezbędne są specjalne pozwolenia
oraz specjalistyczna wiedza.

A przygotowanie ładunku i trasy przewozu
wymaga indywidualnego podejścia
logistycznego.

Transport ładunków, które swoją masą i/lub wymiarami
przekraczają dopuszczalne przepisami normy poruszania
się po drogach.

Podział ładunków ponadnormatywnych

Determinantami podziału ładunków ponadnormatywnych są: ciężar,
wymiary i kształt.

Do ładunków ponadnormatywnych zaliczają

się towary:

• Dłużycowe

Towary, których długość przekracza więcej niż 1/3 lub więcej niż 2
metry powierzchni ładunkowej pojazdu.

• Ładunki specjalne

Wszystkie produkty wymagające zapewnienia szczególnych
warunków przewozu, ze względu na grożące niebezpieczeństwo
innym użytkownikom dróg.

• Szczególnie ciężkie

Ładunki, których masa wraz z pojazdem powoduje nacisk na oś
pojazdu większą niż 10 ton.

Przykłady ładunków nienormatywnych

• duże konstrukcje stalowe
• maszyny budowlane
• zbiorniki
• przęsła mostowe
• kadzie do browarów
• turbiny i generatory
• słupy energetyczne
• szyby kopalniane, wieże wiertnicze
• kotły
• pogłębiarki
• przenośniki taśmowe
• kruszarki
• niestandardowe ładunki/obiekty

do 250 ton i 50 metrów długości

• elementy rurociągów, itp.

Pojazd nienormatywny

Pojazd lub zespół pojazdów, którego naciski osi wraz z ładunkiem lub bez
ładunku są większe od dopuszczalnych, przewidzianych dla danej drogi w
przepisach o drogach publicznych lub, którego wymiary lub rzeczywista
masa całkowita wraz z ładunkiem lub bez niego są większe od
dopuszczalnych, przewidzianych w przepisach niniejszej ustawy.

Za przekroczoną masę uważa się masę powyżej 42 ton natomiast, jeśli
chodzi o wymiary transport nienormatywny to taki, który przekracza:

• szerokość pojazdu - 250 cm;
• długość zestawu z naczepą - 1650 cm;
• długość zestawu z przyczepą - 1850 cm;
• wysokość pojazdu - 400 cm

Transport nienormatywny obsługiwany jest przez specjalne
dostosowane do tego samochody, które pozwalają przewieźć
ładunki.

Poniżej przedstawione są zestawy drogowe do transportu
ładunków ponadgabarytowych.

Do transportu tego typu ładunków wykorzystuje się głównie:

• przyczepy niskopodwoziowe o ładowności od 25 do 60 ton, których
pokłady można opuścić niemal do samego podłoża w sytuacji awaryjnej

• naczepy rozsuwane (wstawia się specjalne osie)
• naczepy niskopodwoziowe (rumbo lub multifunkcyjne) to naczepy z
dwoma pokładami ładunkowymi i hydraulicznie opuszczanymi najazdami

• naczepy teleskopowe rozciągają się pod ładunek od 13,6 do 36 m
• naczepy zagłębiane, które umożliwiają transport na wysokości 15 cm od
jezdni

• ciągniki siodłowe posiadające silniki o mocy np.: 500-620 KM i hamulce
o mocy 1000 KM

W transporcie ładunków
nienormatywnych
wykorzystywane są
specjalistyczne samochody:

• ciągniki siodłowe 2 i 3 osiowe
• naczepy: 3,4,5 i 6 osiowe
• samochody przeznaczone do
pilotażu

Przegląd pojazdów do przewozu ładunków nienormatywnych

• pojazd do przewozu ładunku dłużycowego (przekroczono skrajnię
długości) - ciągnik z naczepą dłużycową z możliwością rozciągu;

• pojazd o dużej ładowności z możliwością przewozu ładunków ciężkich –
ciągnik z obniżoną częścią naczepy, z możliwością rozciągu, dwie osie
skrętne naczepy sterowane hydraulicznie;

• pojazd o dużej ładowności do przewozu ładunków bardzo ciężkich, z
platformą prostą – ciągnik z przyczepą z 10 osiami skrętnymi
sterowanymi hydraulicznie;

• pojazd do przewozu maszyn i pojazdów – ciągnik z niskopodłogową
naczepą z najazdem

• Rodzaje naczep:

• naczepy rozciągane
• naczepy niskopodwoziowe –

wysokotonażowe

• naczepy niskopodwoziowe
• naczepy zagłębione
• naczepy modułowe
• samojezdne platformy podwoziowe
• ciągniki balastowe

• zapewnienie bezpieczeństwa ruchu drogowego podczas przejazdu
pojazdu

• zapewnienie właściwej organizacji przejazdu pojazdów zgodnie z
warunkami zawartymi w zezwoleniu

• sprawowanie bezpośredniego nadzoru nad przejazdem pojazdów w
czasie przejazdu i postoju

• kierowanie ruchem drogowym w niezbędnym zakresie określonym
przepisami o kierowaniu ruchem drogowym

Pilotaż

Zespół czynności wykonywanych na drodze przez pilotów
korzystających z pojazdów wykonujących pilotaż. Pilotowanie ma na
celu:

Pojazd wykonujący pilotaż

Odpowiednio wyposażony i oznakowany pojazd samochodowy,
przy którego użyciu zabezpiecza się przejazd pojazdu lub
kolumny pojazdów.

Pojazdem wykonującym pilotaż może być pojazd samochodowy o
dopuszczalnej masie całkowitej do 3,5 t, z wyjątkiem motocykla.

Wyposażenie pojazdu wykonującego pilotaż:

• tablica oznakowania pojazdu wykonującego pilotaż z napisem
PILOT i napisem określającym największą szerokość pojazdu
pilotowanego

• dwa światła błyskowe barwy żółtej, widoczne ze wszystkich
stron pojazdu z odległości co najmniej 150 m przy dobrej
przejrzystości powietrza i nie powodujące oślepiania innych
uczestników ruchu

• środki bezpośredniej łączności radiowej z pojazdami
pilotowanymi

• urządzenia nagłaśniające

Pojazd, który przekracza co najmniej jedną z następujących
wielkości:

• długość pojazdu - 23,00 m,
• szerokość - 3,20 m,
• wysokość - 4,50 m

Powinien być pilotowany przez jeden pojazd wykonujący pilotaż

Pojazd, który przekracza co najmniej jedną z następujących
wielkości:

• długość pojazdu - 28,00 m,
• szerokość - 3,60 m,
• wysokość - 4,70 m,
• masa całkowita - 60 t

Powinien być pilotowany przy użyciu dwóch pojazdów wykonujących
pilotaż, poruszających się z przodu i z tyłu pojazdu.

Pojazdy poruszające się w kolumnie powinny być pilotowane przy
użyciu dwóch pojazdów wykonujących pilotaż, poruszających się na
początku i końcu kolumny.

Do podstawowych zagadnień związanych z transportem ładunków
nienormatywnych należy zaliczyć:

• nakreślenie trasy przejazdu
• zmiany organizacji ruchu drogowego
• uzyskanie prawidłowych zezwoleń
• eskortę policji
• ubezpieczenie ładunku
• transport pod osłoną karnetu TIR
• pilotaż

Proces transportowy ładunków nienormatywnych

Na proces transportowy składają się następujące elementy:

• dobranie odpowiedniego zestawu drogowego
• opracowanie projektu załadunku i mocowania poszczególnych elementów
• odpowiednie dobranie trasy przewozu
• sprawdzenie trasy przewozu
• organizacja usuwania oznakowań drogowych, podnoszenia napowietrznych
linii kablowych

• ubezpieczenie towaru
• pozyskanie pozwoleń specjalnych na przewóz ładunku nienormatywnego
• sprawdzenie warunków realizacji transportu w innych krajach, jeżeli
transport będzie się odbywał poza granicami Polski

Uregulowania prawne drogowych przewozów
ponadnormatywnych

Transport ładunków ponadnormatywnych wymaga uzyskania zezwolenia od
określonego regionalnego wydziału komunikacji oraz porozumienia się z
zarządcami wykorzystywanych w transporcie dróg.

W przypadku przejazdów międzynarodowych takie pozwolenia musi wydać
każdy kraj, przez który przejazd ma się odbyć. Każde państwo ma
wyznaczone odpowiednie jednostki administracji publicznej, które wydają
zezwolenia na przewóz ponadnormatywny.

W Polsce w zależności od rodzaju i czasu pozwolenia urzędami, które
je wydają są:

• starosta właściwy dla danego obszaru
• generalny dyrektor Dróg Krajowych i Autostrad (poprzez upoważnione
jednostki organizacyjne)

• naczelnik urzędu celnego

Uzyskanie pozwolenia poprzedzone jest złożeniem wniosku,
który zawierać powinien:

• wnioskodawcę
• przewoźnika
• nadawcę
• termin przejazdu
• szczegółowe informacje o pojeździe
• informacje o ładunku - dokładna trasa przejazdu

Z wydaniem pozwolenie wiąże się również konieczność wniesienia
odpowiednich opłat. W Polsce ustala się je przy wydawaniu pozwolenia i są
one ustalane w oparciu o iloczyn liczby kilometrów przejazdu pojazdu nie
normatywnego i stawki opłat za przekroczenie dopuszczalnej wielkości
parametru tego pojazdu.

Do kosztów przejazdu należy doliczyć również opłaty za załadunek i
wyładunek ładunku, jego zabezpieczenia na pojeździe oraz w szczególnych
wypadkach modyfikację niektórych elementów trasy przejazdu.