Literatura

• Maria Cieślak – Prognozowanie gospodarcze

• Józef Biolik, Andrzej Stanisław Barczak – Podstawy

ekonometrii

• Aleksander Zeliaś – Teoria prognozy
• Maddala G.S. Ekonometria
• Dziechciarz Józef – Ekonometria. Metody, Przykłady, Zadania

• Radzikowska Barbara – Metody prognozowania

• Gruszczyński Marek – Ekonometria i badania operacyjne

• Dittmann Paweł – Prognozowanie w przedsiębiorstwie

• Mynarski Stefan – Analiza danych rynkowych i

marketingowych ….

Znaczenie prognoz

w zarządzaniu przedsiębiorstwem

Pytania menedżer’a:
• Jaką ilość każdego produktu powinno wytworzyć

przedsiębiorstwo wciągu następnego tygodnia,
miesiąca i roku ?

• Ile przedsiębiorstwo będzie mogło wydać na

badania rozwój oraz na próbną sprzedaż nowych
produktów ?

• W jaki sposób należy zareagować na pracownicze

żądania 15-procentowych podwyżek?

• Jeśli przedsiębiorstwo sfinansuje ekspansje

kredytem, to czy będzie mogło go spłacić ??

Prognozowanie –

podstawowe pojęcia

 
• Przewidywanie to wnioskowanie o zdarzeniach nieznanych na

podstawie zdarzeń znanych.

• Zdarzenia nieznane należą bądź do przeszłości, bądź do

przyszłości. Zdarzenia znane są to natomiast tylko takie, które już

zaszły, a więc należą do przeszłości.

• Przykład wnioskowania o zdarzeniach nieznanych należących do

przeszłości, jest określenie bogactwa złoża minerału za pomocą

próbnych wierceń (wnioskowanie statystyczne).

• Wnioskowanie o zdarzeniach, które zajdą w czasie późniejszym niż

czynność przewidywana, a więc należących do przyszłości,

odbywające się również na podstawie informacji o przeszłości,

nazywamy przewidywaniem przyszłości.

Prognozowanie –

podstawowe pojęcia

 
• Przewidywanie przyszłości:
• RACJONALNE,

gdy

wnioskowanie

jest

logicznym

procesem przebiegającym od przesłanek, tj. od zbioru
faktów należących do przeszłości i ich interpretacji, do
konkluzji;
-

zdroworozsądkowe

–

wnioskowanie

oparte

na

doświadczeniu, bez posługiwania się regułami nauki.
- naukowe – w procesie wnioskowania korzystamy z reguł
nauki.

• NIERACJONALNE, gdy przesłanki nie zostały podane i

(lub) nie zachowano związku między przesłankami a
konkluzją (wróżby, proroctwa).

Prognozowanie –

podstawowe pojęcia (Cieślak

Maria)

 Prognozowanie jest racjonalnym, naukowym

przewidywaniem przyszłych zdarzeń.

 
Przez

prognozę

rozumiemy

sąd

o

następujących właściwościach:

- sformułowany z wykorzystaniem dorobku nauki,
- odnoszący się do określonej przyszłości,
- weryfikowany empirycznie,
- niepewny, ale akceptowalny.

Prognozowanie –

podstawowe pojęcia

Prognozowanie jest oparte na prawidłowościach

charakteryzujące prognozowane zjawisko lub
występujących między nim a innymi zjawiskami.

Prawidłowości mogą występować w:
- rozwoju prognozowanego zjawiska- częstość,

tendencja rozwojowa, wahania przypadkowe;

- pomiędzy zjawiskiem prognozowanym a innymi

zjawiskami – zależności przyczynowo-skutkowe,
symptomatyczne (współistnienia), podobieństwo
rozwoju

Prognozowanie –

podstawowe pojęcia

Przewidujemy zatem, że:
- zdarzenie nastąpi, ponieważ wystąpiło

w przeszłości

- zdarzenie nastąpi, ponieważ wskazuje

na to częstość jego wystąpienia

- zdarzenie nastąpi, ponieważ wskazuje

na to silne powiązanie z innym
zdarzeniem, które wystąpiło.

Prognozowanie –

podstawowe pojęcia

Prognoza

jest

sądem

dotyczącym

przyszłości

prognozowanego zjawiska – precyzyjnym ale niepewnym.

Prognozę której stopień niepewności jest akceptowalny

przez odbiorcę, nazywa się prognozą dopuszczalną.

Trafność prognozy określa się wielkością błędu.

Przesłanki prognostyczne są hipotezami (założeniami)

przyjętymi na podstawie wiedzy o prawidłowościach

występujących

w

prognozowanym

zjawisku

i

określającymi jego mechanizm rozwojowy, a więc

czynniki wpływające na prognozowane zjawisko oraz

kierunki ich oddziaływania.

Prognozowanie –

podstawowe pojęcia

Postawy prognostyczne:

pasywna – oznacza przyjęcie założeń o stałości (n

w okresie, z którego pochodzą dane użyte do

skonstruowania prognozy, oraz w okresie,dla

którego tworzy się prognozę) związków

występujących między zjawiskiem prognozowanym

a oddziałującymi na te czynnikami.
aktywna – charakteryzuje założenie, że przyszłość

jest mniej lub bardziej niezależna od przeszłości.

Dopuszcza się zatem zmianę dotychczasowych

związków występujących między zjawiskiem

prognozowanym a oddziaływującymi na nie

czynnikami.

Prognozowanie –

podstawowe pojęcia

Okresem prognozy - nazywamy okres dla,

którego jest tworzona prognoza.

Horyzontem prognozy – nazywamy liczbę

okresów objętych prognozą.

Interwał prognozy – to czas dzielący

moment sporządzenia kolejnych prognoz

Zmienne prognozowane (ilościowe,

jakościowe)

Prognozowanie –

podstawowe pojęcia

Prognoza ilościowa może być prognozą:
Punktową – określona wartość, jaką przyjmie zmienna

prognozowana w przyszłości.

Przedziałową – formułowaną w postaci określonego

przedziału liczbowego, który obejmuje przyszłą

wartość zmiennej prognozowanej. W zależności od

sposobu jego konstrukcji mamy do czynienia z

przedziałem ufności bądź przedziałem predykcji.

Wariantową – formułowaną w postaci określonych

wartości, które może przyjąć zmienna prognozowana

w okresie prognozy.

Prognozowanie –

podstawowe pojęcia

Prognozując w przedsiębiorstwie, należy pamiętać, że:

Nigdy nie dysponujemy pełną informacją o

nabywcach produktów firmy

Inicjatywy konkurentów mogą wpłynąć na efekty

działań podejmowanych przez przedsiębiorstwo

Niekontrolowane przez firmę jej otoczenie może

się zmienić, co niewątpliwie wpływa na trafność

sporządzonych prognoz.