Czynność wątroby

Dariusz Nowak
Zakład Fizjologii Klinicznej
UMed Łódź

Czynność wątroby

•

Rożne funkcje

•

Zachodzą jednocześnie i wzajemnie oddziałują
na siebie, dlatego przy chorobach wątroby jest
zespół różnych objawów

1. Filtracja i magazynowanie krwi
2. Metabolizm węglowodanów, białek, tłuszczy,

hormonów, obcych związków chemicznych

3. Tworzenie żółci
4. Magazynowanie witamin, żelaza
5. Tworzenie czynników krzepnięcia

Anatomia czynnościowa wątroby

Anatomia czynnościowa wątroby

• Największy organ w ciele człowieka
• Masa 1.5 kg lub ~ 2% masy ciała
• Płacik (zrazik) wątrobowy
• 50 000 do 100 000 płacików w

wątrobie

Basic structure of a liver lobule, showing the liver cellular plates,
the blood vessels, the bile-collecting system, and the lymph flow

system composed of the spaces of Disse and the interlobular

lymphatics.

Przepływ krwi przez wątrobę

• Duży przepływ krwi, mały opór naczyniowy
• 1050 ml/min z żyły wrotnej
• 300 ml/min z tętnicy wątrobowej
• Daje to 27% spoczynkowego rzutu serca
• ∆P między ż. wrotną a żż wątrobowymi = 9 mm Hg
• Marskość (cirrhosis) b. zwiększa opór naczyniowy
• Cirrhosis np. poalkoholowa, po zatruciu np. CCl

4

,po

zakażeniach wirusowych, w wyniku zastoju żółci, zakażenie
w drogach żółciowych

• Zakrzep ż. wrotnej → wrotne nadciśnienie (zaburzony

odpływ krwi z jelit i śledziony)→ w kapilarach P osiąga 12-20
mmHg → przesiękanie płynów do światła jelit, jamy
otrzewnowej → śmierć

Wątroba – rezerwuar krwi

• Rozciągalny narząd
• Normalnie jest w nim 450 ml krwi

(~10%)

Gdy rośnie ciśnienie w prawym

przedsionku

(„zastój krwi w wątrobie”) wątroba

rozciąga się i dodatkowo mieści 0.5 do 1
L krwi

Typowe dla niewydolności serca

Wątroba - limfa

• Bardzo duży przepływ chłonki
• Duże pory w sinusoidach

wątrobowych

• Dużo płynu i białka przechodzi do

przestrzeni około-zatokowych

• Limfa ma dużo białka ~ 6g/dL
• Połowa limfy powstaje w wątrobie

Wątroba - krew

• Gdy ciśnienie w żż wątrobowych wzrośnie jedynie

o 3 do 7 mmHg powyżej prawidłowego (~0
mmHg) to dużo płynu przechodzi do limfy i
przecieka przez torebką wątroby bezpośrednie do
jamy otrzewnowej → ascites (wodobrzusze)

• Zablokowanie przepływu wrotnego tez spowoduje

ascites → obrzęk ścian jelit → przesiękanie płynu
do jamy otrzewnej

Regeneracja wątroby

• Częściowa hepatektomia, ostre toksyczne uszkodzenie

wątroby→ hepatocyty zaczynają się dzielić do momentu
uzyskania pierwotnego wymiaru i objętości

• Regenerację stymulują: HGF (hepatocyte growth factor,

produk. przez komórki mezenchymalne, nie przez
hepatocyty), TNF, IL-6, EGF(epidermal growth factor)

• Terminacja regeneracji: TGFβ (transforming growth factor β)
• Regeneracja – tak by trzymać odpowiedni stosunek masy

wątroby do masy ciała

• W zwłóknieniu wątroby, zapaleniu wirusowym procesy

regeneracji upośledzone

• U szczura wycinamy 70% masy wątroby → odrasta po 5-7

dniach

Oczyszczanie krwi

• Krew z kapilar jelitowych zawiera bakterie
• Z krwi z żyły wrotnej można wyhodować bakterie,

z krwi systemowej (przeszła przez wątrobę)
niezmiernie rzadko

• Filtrują- fagocytują bakterie komórki Kupffer’a

(duże makrofagi wyścielające zatoki żylne w
wątrobie

• Chwilowy kontakt bakterii z KK (mniej niż 0.01 s !)

wystarczy by ją sfagocytować i później zabić

• Skuteczność filtracji > 99%

Metabolizm węglowodanów

• Magazynowanie dużych ilości glikogenu
• Konwersja galaktozy i fruktozy do glukozy
• Glukoneogeneza (z aminokwasów i glicerolu)
• Tworzenie wielu związków z pośrednich produktów

przemiany węglowodanów

Utrzymywanie prawidłowego stężenia glukozy we krwi

(glucose buffer function)

Upośledzona czynność wątroby → stężenie glukozy we krwi

może 2 do 3x wzrosnąć po posiłku bogatym w węglowodany

Metabolizm tłuszczu

• Utlenianie kwasów tłuszczowych by dostarczyć energii dla

innych funkcji organizmu

• Synteza dużych ilości cholesterolu,fosfolipidów i większości

lipoprotein

• Synteza tłuszczu z białek i węglowodanów( prawie wyłącznie

w wątrobie)

• Tłuszcz → (glicerol) kwasy tłuszczowe→ (beta-oksydacja)

acetylo-CoA→ (cykl kwasu cytrynowego, utlenianie) →

energia , ATP

• Beta-oksydacja najszybciej zachodzi w hepatocytach ;

nadmiar acetylo-CoA →(kondensacja 2 cząsteczek) kwas

acetooctowy → wychodzi z wątroby do krwi a póżniej do

innych komórek →rekonwersja do acetylo-CoA→i produkcja

ATP

Metabolizm tłuszczu

• 80% syntezowanego w wątrobie cholesterolu jest

konwertowane do kwasów żółciowych

• Pozostałe 20% → lipoproteiny i transport do

całego organizmu

• Fosfolipidy →tworzenie błon, struktur

wewnątrzkomórkowych, molekuł sygnałowych

• Tłuszcz syntezowany z białek i węglowodanów

→lipoproteiny →tkanka tłuszczowa

Metabolizm białek

• Ta funkcja jeśli ustanie na kilka dni spowoduje śmierć organizmu
• Deaminacja aminokwasów (zachodzi też w nerkach ale dużo

mniej)

• Tworzenie mocznika by usunąć amoniak z płynów ciała
• Tworzenie białek osocza
• Przetwarzanie aminokwasów w inne aminokwasy (transaminacja)

i synteza różnych związków z aminokwasów

NH

3

– pochodzi z deaminacji i z przewodu pokarmowego, tworzony

przez bakterie, wzrost NH

3

– śpiączka

90% wszystkich białek osocza powstaje w wątrobie, (wyjątek część

γ-globulin, przeciwciała)

Maksymalna szybkość syntezy białek 15 do 50 g/dzień
Usunięcia białek osocza → przerost wątroby by zwiększyć syntezę

Magazyn witamin i Fe

• Witamina A – na 10 miesięcy
• Wit D – na 3 do 4 miesięcy
• Wit B

12

- >1 rok, 3 do 4 lat

• Kwas foliowy – 6 miesięcy
• Wit K – 1 miesiąc

• Ferrytyna (magazyn Fe) , białko apoferrytyna

• Ferrytyna↔ Fe + apoferrytyna (blood iron buffer)

Synteza czynników

krzepnięcia

• Fibrynogen
• Protrombina
• Czynniki VII, IX, X (rola witaminy K)

• Wapń w dużej mierze wydalany jest

do żółci a później z kałem

Bilirubin formation and excretion.