ZABEZPIECZENIE PRZED

RYZYKIEM ZMIAN KURSU

WALUTOWEGO



Ryzyko kursowe i etapy zarządzania ryzykiem

kursowym



Istota problemu klasyfikacji metod oraz ich

podział



Wewnętrzne metody zabezpieczania się przed

ryzykiem kursowym



Zewnętrzne metody zabezpieczania się przed

ryzykiem kursowym



Ocena skuteczności zabezpieczania

różnorodnych metod zabezpieczania się przed

ryzykiem kursowym

Pojęcie i rodzaje ryzyka

kursowego, klasyfikacja metod

zabezpieczania się przed

ryzykiem kursowym

Pojęcie i rodzaje ryzyka

kursowego

-

istota [1]

Ryzyko zmian kursu walutowego oznacza
zmianę dotychczasowych warunków
działania

tych podmiotów, które pośrednio

lub bezpośrednio prowadzą wymianę
towarów i usług z zagranicą lub dokonują
transakcji pożyczkowych lub kapitałowych
na rynku międzynarodowym.

Pojęcie i rodzaje ryzyka

kursowego

-

istota

– [

2]

Źródłem ryzyka kursowego jest
czas, jaki upływa pomiędzy
momentem powstania należności
czy zobowiązań w walucie obcej a
momentem ich realizacji.

Pojęcie i rodzaje ryzyka

kursowego

–

istota

[

3]

Ryzyko to występuje w następujących

momentach czasowych [ryzyko kursowe jako

funkcja czasu poszczególnych transakcji]:

1/data planowania kupna/sprzedaży
2/data zawarcia umowy
3/data sprzedaży/kupna
4/dzień bilansowy
5/data zapłaty
6/data sprzedaży waluty

Pojęcie i rodzaje ryzyka

kursowego

–i

stota

[

4]

Ryzyko kursowe może występować w trzech
sferach działalności danego podmiotu:
1/w obszarze finansowo-księgowym
2/w transakcjach bieżących
3/w działalności operacyjnej.
W związku z tym można wyróżnić trzy formy
ryzyka zmian kursu walutowego, a mianowicie:
ryzyko księgowe [konwersji] – występujące w obszarze
finansowo-księgowym, ryzyko transakcyjne –

występujące w

transakcjach bieżących oraz ryzyko ekonomiczne
występujące w działalności operacyjnej.

Pojęcie i rodzaje ryzyka

kursowego

–i

stota [5]

Ryzyko księgowe-[accounting risk]
jest związane z upływem czasu
pomiędzy datą sprzedaży [kupna] a
datą zapłaty lub datą sprzedaży waluty.
Ryzyko konwersji ma miejsce przy
dokonywaniu wyceny bilansowej
dewizowych pozycji aktywów i
pasywów krajowych podmiotów oraz
przy konsolidacji sprawozdań
finansowych grup kapitałowych.

Pojęcie i rodzaje ryzyka

kursowego

–i

stota [6]



Proces konsolidacji sprawozdań finansowych

w ramach wielkich grup kapitałowych

wymaga dokonania konwersji wszystkich

pozycji bilansu oraz rachunku zysków i strat

na walutę kraju, w którym siedzibę posiada

podmiot dominujący. Ryzyko konwersji

[zwane też ryzykiem księgowym lub

bilansowym] odzwierciedla możliwość

wystąpienia różnic kursowych [zyski lub

straty kursowe] wynikających z

denominowanych w walutach zagranicznych

pozycji aktywów, pasywów oraz zysków w

skonsolidowanym bilansie oraz rachunku

zysków i strat.

Pojęcie i rodzaje ryzyka

kursowego

–i

stota [7]



Na ryzyko kursowe narażone są
następujące pozycje bilansu:



-środki pieniężne wyrażone w walutach
obcych



-papiery wartościowe wyrażone w
walutach obcych



-rozrachunki zagraniczne [należności i
zobowiązania zagraniczne]

Pojęcie i rodzaje ryzyka

kursowego

–i

stota [8]



W międzynarodowych standardach rachunkowości
możemy mieć do czynienia z czterema podstawowymi
metodami ujmowania zmian wartości poszczególnych
pozycji aktywów i pasywów wynikających ze zmian
poziomu kursu waluty, w której denominowane są
poszczególne pozycje bilansu. Możemy w tym miejscu
wyróżnić następujące metody:



1.metoda aktywów bieżących/trwałych



2.metoda aktywów pieniężnych/niepieniężnych



3.metoda czasowa



4.metoda kursów bieżących

Pojęcie i rodzaje ryzyka

kursowego

–i

stota [9]



Metoda aktywów bieżących/trwałych – dzieli

aktywa i pasywa na kategorie bieżące i

trwałe. W metodzie tej używa się przy tym

jako podstawowego kryterium podziału

czasu do terminu wykupienia [termin

zapadalności]. Wszystkie pozycje aktywów i

zobowiązań bieżących są wyceniane po

kursach bieżących, natomiast aktywa trwałe

i zobowiązania długoterminowe wyceniane

są po kursach historycznych czyli po

kursach obowiązujących w dniu ich nabycia.

Pojęcie i rodzaje ryzyka kursowego

–i

stota

[

10]

Zgodnie z metodą aktywów

bieżących/trwałych poziom ryzyka kursowego
na jakie narażone jest przedsiębiorstwo,
określony jest przez różnicę pomiędzy
aktywami bieżącymi i pasywami bieżącymi
denominowanymi w walutach obcych.

Pojęcie i rodzaje ryzyka kursowego

–i

stota [11]

Metoda aktywów pieniężnych/niepieniężnych
wszystkie pozycje bilansu dzieli na aktywa i pasywa
pieniężne oraz na aktywa i pasywa niepieniężne, nie
biorąc tym razem pod uwagę terminów zapadalności
poszczególnych pozycji bilansu. Aktywa pieniężne
[gotówka, należności, papiery wartościowe] oraz
pasywa pieniężne [zobowiązania bieżące, kredyty
długoterminowe] przeliczane są po kursach bieżących.
Natomiast pozostałe aktywa i zobowiązania
[niepieniężne] przeliczane są po kursach
historycznych.

Pojęcie i rodzaje ryzyka kursowego

–i

stota [12]

Metoda czasowa – następuje wybór kursu

walutowego, który będzie stosowany do
przeliczania bilansu handlowego, uzależniony
jest od metody wyceny używanej w stosunku
do poszczególnych pozycji bilansu. Jeżeli więc
konkretna pozycja jest utrzymywana według
swojej wartości bieżącej [historycznej], to
pozycja taka przeliczana będzie po kursie
bieżącym [historycznym].

Pojęcie i rodzaje ryzyka kursowego

–i

stota [13]

Metoda kursów bieżących – zakłada, że

wszystkie pozycje bilansu
przedsiębiorstwa denominowane w
walutach obcych są przeliczane po
kursach bieżących.

Pojęcie i rodzaje ryzyka kursowego

–i

stota [14]

W rachunku zysków i strat dochody ze
sprzedaży oraz odsetki generalnie
przeliczane są po przeciętnym kursie
historycznym przyjętym w danym
okresie. Niektóre ogólne wydatki o
charakterze administracyjnym [np.
koszt sprzedanych produktów] są
przeliczane po kursie historycznym,
natomiast pozostałe wydatki po kursie
bieżącym.

Pojęcie i rodzaje ryzyka kursowego

–i

stota [15]

W Polsce przedsiębiorstwa stosują nieco inną metodę
konwersji składników bilansu handlowego. W metodzie
tej środki pieniężne wyrażone w walutach obcych
utrzymywane przez przedsiębiorstwa na bankowym
rachunku dewizowym wycenia się na dzień bilansowy
według ogólnych zasad po obowiązującym w tym dniu
średnim kursie walut ustalonym przez NBP.
Wartość środków, która wynika z wyceny wpływów i
wydatków waluty według odpowiedniej metody
przyjętej przez daną jednostkę, pomniejszona o
wartość tego stanu ustaloną według średniego kursu
NBP na dzień bilansowy, stanowi różnicę kursową,
która wpływa na wynik finansowy i wykazywana jest w
ewidencji księgowej jako przychód finansowy lub koszt
finansowy.

Pojęcie i rodzaje ryzyka kursowego

–i

stota [16]

Wszystkie papiery wartościowe

wyrażone w walutach obcych
wyceniane są w Polsce w trakcie roku
obrotowego według kursu ich nabycia.

Natomiast wycena papierów

wartościowych na dzień bilansowy
odbywa się na dwa różne sposoby: w
zależności od tego czy są to papiery
wartościowe krótko czy
długoterminowe.

Pojęcie i rodzaje ryzyka kursowego

–i

stota [17]

Jeżeli chodzi o długoterminowe papiery wartościowe [o

okresie wykupu powyżej jednego roku] to wycena
odbywa się po cenie ich nabycia przy czym wartość
rynkowa tych papierów wartościowych na dzień
bilansowy wyrażona w cenie sprzedaży netto
rozumianej jako iloczyn nominału tych papierów, kursu
giełdowego tych papierów wyrażonego w walucie
obcej oraz kursu średniego NBP tej waluty
obowiązującej na dzień bilansowy nie może być trwale
niższa od ceny ich nabycia. Jeżeli natomiast cena
nabycia papierów wartościowych jest niższa od
wartości rynkowej tych papierów wyrażonej w cenie
sprzedaży netto i zjawisko to ma trwały charakter to
wycena nastąpi po cenie sprzedaży netto.

Pojęcie i rodzaje ryzyka kursowego

–i

stota [18]

Z kolei krótkoterminowe papiery

wartościowe [o okresie wykupu
krótszym niż rok] wyceniane są na
dzień bilansowy po cenie ich nabycia,
jeżeli cena nabycia tych papierów jest
niższa od ceny sprzedaży netto. Jeżeli
natomiast cena sprzedaży netto jest
niższa od ceny nabycia papierów
wartościowych to ich wycena nastąpi
po cenie sprzedaży netto.

Pojęcie i rodzaje ryzyka kursowego

–istota

[19]

Rozrachunki zagraniczne wyceniane są inaczej.

Otóż wartość towarów eksportowanych oraz sumę należności
eksportowych wyrażonych w walutach obcych ustala się w
wyniku pomnożenia ceny sprzedaży widniejącej na fakturze
danego towaru eksportowanego przez kurs danej waluty
stosowany przy odprawie celnej.
Wartość towarów importowanych czy też zobowiązań
wynikających z importu wyrażonych w walutach obcych,
oblicza się mnożąc cenę zakupu danego towaru wyrażoną w
walucie obcej [cenę widniejącą na fakturze handlowej] przez
stosowany kurs walutowy przy odprawie celnej.

Pojęcie i rodzaje ryzyka

kursowego –istota

[20]

Ryzyko transakcyjne – jest związane z
upływem czasu pomiędzy datą zawarcia
kontraktu a datą zapłaty.
Ryzyko transakcyjne ma miejsce wtedy,
gdy wynik rozliczenia należności i
zobowiązań z tytułu bieżących transakcji
zagranicznych powoduje pogorszenie
rachunku zysków i strat na skutek zmiany
kursu walutowego. Na ryzyko to narażone
są przede wszystkim te podmioty, które
zawierają kontrakty handlowe wymagające
rozliczenia w walucie obcej.

Pojęcie i rodzaje ryzyka

kursowego –istota

[21]

Z rachunkowego punktu widzenia nie jest istotna
data zawarcia kontraktu, gdyż dany kontrakt
pojawia się w księgach handlowych w dniu
sprzedaży [zakupu].
Natomiast powstałe w wyniku zamknięcia danej
transakcji różnice w wycenie kontraktu,
wynikające z różnicy pomiędzy wyceną w dniu
zamknięcia i wyceną w dniu sprzedaży [kupna]
zaliczane są do przychodów z operacji
finansowych [różnice dodatnie] lub do kosztów z
operacji finansowych [różnice ujemne].
Są to więc różnice faktycznie zrealizowane i
uwzględniane w momencie ustalania podstawy
opodatkowania podatkiem dochodowym.

Pojęcie i rodzaje ryzyka

kursowego –istota

[22]

Innym sposobem zamknięcia transakcji [w odróżnieniu
od zapłaty] jest kompensata rozrachunków
dokonywanych w walucie obcej z jednym
kontrahentem. Kompensata ta może się odbywać w
formie wzajemnych potrąceń wierzytelności z
wierzytelnościami drugiej strony. Jedynym warunkiem
takiego sposobu zamknięcia transakcji jest wymóg, by
wierzytelności te były wymagalne i nieprzedawnione.
Wierzytelności te są przeliczone za pomocą niższego
kursu waluty, po którym ustalono wartości należności
lub zobowiązania w momencie ich powstawania.
Różnice z tych przeliczeń stanowią zrealizowane
różnice kursowe i są zaliczane do kosztów finansowych
lub przychodów finansowych.

Pojęcie i rodzaje ryzyka

kursowego –istota

[23]

Ryzyko ekonomiczne – jest miarą

wrażliwości rynkowej wartości danego
podmiotu na przyszłe zmiany kursu
walutowego. Ryzyko to odnosi się głównie do
nieprzewidywalnej zmiany przyszłej wartości
przepływów pieniężnych pod wpływem zmian
kursów walutowych. Oznacza to także
możliwość zmiany wartości zaktualizowanej
przepływów pieniężnych generowanych z
obrotów zagranicznych danego podmiotu
wskutek nieantycypowanych zmian kursów
walut.

Pojęcie i rodzaje ryzyka

kursowego –istota

[24]

Na ekonomiczne ryzyko kursowe narażony

jest wynik operacyjny, a więc różnica
pomiędzy przychodami operacyjnymi i
kosztami operacyjnymi, które stanowią
podstawową pozycję rachunku zysku i strat.
W praktyce do ryzyka ekonomicznego
zaliczana jest też część ryzyka
transakcyjnego.

Pojęcie i rodzaje ryzyka kursowego

–istota [25]

PRZEDESIĘBIORSTWO -

Makroekonomiczne

skutki ryzyka kursowego zależą od tego czy
zmiana kursu walutowego spowoduje
zmianę wielkości sprzedaży, zmianę
poziomu cen towarów lub kosztów
produkcji. Przedsiębiorstwo starając się
przewidzieć ekonomiczne skutki ryzyka
kursowego może próbować przystosować
się do nowych warunków rynkowych,
zmieniających się pod wpływem fluktuacji
kursów walutowych.

Pojęcie i rodzaje ryzyka kursowego

–istota [26]

Aby dane przedsiębiorstwo
przystosowało się do zmieniających się
warunków rynkowych musi
przeprowadzić analizę różnych
możliwych scenariuszy oraz określić
możliwości potencjalnego wpływu
ryzyka kursowego na planowane wyniki
finansowe przedsiębiorstwa w
badanym okresie.

Pojęcie i rodzaje ryzyka kursowego

–istota [27]

Można wyróżnić kilka podstawowych
czynników z punktu widzenia ryzyka
kursowego przedsiębiorstwa, mających
wpływ na wielkość wyniku finansowego
przy planowanym poziomie udziału
transakcji importowych i eksportowych
w całkowitych transakcjach
przedsiębiorstwa:

Pojęcie i rodzaje ryzyka kursowego

–istota [28]



1.marża zysku brutto na poszczególnych
transakcjach zagranicznych



2.udział eksportu w całkowitej sprzedaży



3.udział importu w całkowitych kosztach
uzyskania przychodu



4.stopień aprecjacji/deprecjacji waluty
krajowej w stosunku do walut
zagranicznych

Pojęcie i rodzaje ryzyka kursowego

–istota [29]

W sytuacji ewentualnego wzrostu wartości
waluty krajowej w stosunku do walut
zagranicznych [aprecjacja waluty krajowej]
ma miejsce spadek opłacalności krajowego
eksportu oraz wzrost korzyści krajowych
eksporterów.
Sytuacja będzie wyglądała odwrotnie w
przypadku spadku wartości waluty krajowej w
stosunku do walut zagranicznych.

Pojęcie i rodzaje ryzyka kursowego

–istota [30]

W związku z tym w sytuacji
utrzymującego się przez dłuższy czas
kursu walutowego na poziomie różnym
od przewidywanego, przedsiębiorstwo
może osiągać z tego tytułu
ponadprzeciętne zyski lub ponosić
znaczne straty.

Pojęcie i rodzaje ryzyka kursowego

–istota [31]

Zmiany kursu walutowego wpływają na
efektywność działalności przedsiębiorstwa
poprzez dwa odrębne efekty:

1. Efekt przeliczenia zagranicznej ceny wyrobu

eksportowanego na walutę krajową po
bieżącym kursie walutowym

2. Efekt dostosowania, przejawiający się w

kształtowaniu takiej struktury kosztów
produkcji i cen sprzedaży wyrobów, która
zapewni utrzymanie marży zysku brutto na
odpowiednim poziomie

Pojęcie i rodzaje ryzyka kursowego

–istota [32]

Przy określonym poziomie ceny zagranicznej

efekt przeliczenia zagranicznej ceny

transakcyjnej na walutę krajową zależy od

poziomu zmiany kursu walutowego w badanym

okresie. Jeżeli waluta krajowa w okresie tym

ulega aprecjacji, to przedsiębiorstwo aby

utrzymać dotychczasowy poziom marży zysku

brutto, musi podnieść swoją cenę transakcyjną

przenajmniej w stopniu odpowiadającym

wielkości aprecjacji waluty krajowej. Posunięcie

to spowoduje niestety stosunkowe pogorszenie

pozycji konkurencyjnej danego przedsiębiorstwa.

Pojęcie i rodzaje ryzyka kursowego

–istota [33]

Z drugiej strony korzystny efekt
przeliczenia zagranicznej ceny
transakcyjnej na walutę krajową
występuje w sytuacji spadku kursu waluty
krajowej. W tym przypadku
przedsiębiorstwo w celu utrzymania
marży zysku brutto na niezmienionym
poziomie może obniżyć ceny transakcyjne
swoich wyrobów o wielkość deprecjacji
waluty krajowej w danym okresie.

Pojęcie i rodzaje ryzyka kursowego

–istota [34]

W przypadku wpływu zmian poziomu kursu
walutowego na rentowność eksportu poprzez
efekt dostosowawczy można stwierdzić że efekt
ten jest reakcją przedsiębiorstwa na spadek
marży zysku brutto w relacji do poziomu marży
zysku brutto osiąganej w wyniku sprzedaży na
krajowym rynku. Przedsiębiorstwo nie chcąc
dopuścić do spadku wielkości sprzedaży
eksportowej zdecyduje się prawdopodobnie na
podjęcie odpowiednich dostosowań cenowo-
kosztowych.

Pojęcie i rodzaje ryzyka kursowego

–istota [35]

Czynniki od których zależy stopień przenoszenia zmian
kursów walutowych na ceny na rynku odbiorcy:

1.stopień separacji rynków
2.Skala substytucji krajowych towarów importowanymi

produktami
3.Poziom koncentracji produkcji
4.Stopien uzależnienia produkcji krajowej od importu
5.poziom penetracji importowej rynku krajowego
6.bariery w wymianie międzynarodowej
7.udział kosztów sprzedaży w całkowitej wartości

sprzedaży
8.stopień trwałości zmian kursowych
9.pozycja firm z udziałem kapitału zagranicznego w hz

Zarządzanie ryzykiem zmian kursu
walutowego [1]

Zarządzanie ryzykiem obejmuje wszystkie rodzaje
działalności mające na celu planową i celową analizę,
sterowanie ryzykiem występującym w działalności
przedsiębiorstwa oraz kontrolę podejmowanych
przedsięwzięć.
A więc zarządzanie ryzykiem oznacza znalezienie drogi
prowadzącej do wyeliminowania lub zredukowania ryzyka do
akceptowalnego poziomu.
W zarządzaniu ryzykiem można wyróżnić następujące etapy:
1.identyfikacja i kwantyfikacja ryzyka
2.sterowanie ryzykiem
3.kontrola podejmowanych przedsięwzięć



Zarządzanie ryzykiem zmian kursu
walutowego [2]

Identyfikacja i kwantyfikacja ryzyka
kursowego

– punktem wyjścia w

zarządzaniu ryzykiem kursowym jest jego
identyfikacja tzn. określenie z jakimi
formami ryzyka kursowego mamy do
czynienia, czy jest to ryzyko księgowe,
transakcyjne czy ekonomiczne.
Na tym etapie należy określić czas jego
występowania, czyli początek i koniec
okresu występowania ryzyka walutowego.

Zarządzanie ryzykiem zmian kursu
walutowego [3]

Za początek okresu występowania ryzyka

walutowego przyjmuje się moment w
którym zostają ustalone ceny za
sprzedawane towary i nie jest już
możliwe zaabsorbowanie ruchów kursu
walutowego w cenę produktu.
Za koniec okresu występowania ryzyka
walutowego przyjmuje się moment
wpływu środków pieniężnych od
kontrahenta za zrealizowaną zgodnie z
kontraktem dostawę.

Zarządzanie ryzykiem zmian
kursu walutowego [4]

Kwantyfikacja ryzyka – można zarządzać tylko tym

ryzykiem, które jest mierzalne. Pomiaru ryzyka dokonuje

się w wyniku przemnożenia bezwzględnego poziomu

ekspozycji przez zmianę kursu walutowego wyrażoną w

procentach.
Wycena ryzyka konwersji polega na ustaleniu pozycji

aktywów, zobowiązań i kapitałów denominowanych w

walutach zagranicznych, które podlegają konwersji na

walutę krajową według kursów bieżących, kursów

średnich lub kursów walutowych historycznych.

Zarządzanie ryzykiem zmian
kursu walutowego [5]

Pozycja aktywów i pasywów które muszą zostać przeliczone
według kursów bieżących lub średnich kursów walutowych,
traktowane są jako narażone na ryzyko kursowe.
Pozostałe składniki aktywów i pasywów które
denominowane są w walutach zagranicznych i przeliczane
według kursów historycznych nie są traktowane jako
narażone na ryzyko kursowe.
Miarą ryzyka konwersji jest różnica pomiędzy wartością
aktywów a wartością pasywów wyrażonych w walutach
zagranicznych, przeliczanych po kursach bieżących lub
średnich na walutę krajową podmiotu który sporządza
roczne sprawozdanie finansowe.

Zarządzanie ryzykiem zmian
kursu walutowego [6]



Drugim etapem zarządzania
ryzykiem kursowym jest

sterowanie

ryzykiem

czyli podejmowanie

przedsięwzięć mających na celu
ograniczenie ryzyka do złożonych
dopuszczalnych rozmiarów.

Zarządzanie ryzykiem zmian
kursu walutowego [7]

W ramach sterowania ryzykiem podejmowane są dwa
rodzaje działań:
1.Przedsięwziecia wpływające na przyczyny wstępowania
ryzyka a więc mające na celu ograniczenie jego
wielkości-określane mianem aktywnej strategii
przeciwdziałania ryzyku.
2.Przedsięwzięcia oddziałujące na skutki a więc takie
przedsięwzięcia które mają na celu zmniejszenie
negatywnego wpływu niespodziewanych strat na pozycję
danego przedsiębiorstwa, polegające na zwiększeniu
kapitału, rezerw-określane jako pasywna strategia
przeciwdziałania ryzyku.

Aktywna strategia przeciwdziałania ryzyku
polega na podejmowaniu takich działań
które doprowadzą do całkowitego
wyeliminowania przyczyn zmian kursów lub
ich ograniczenia. Strategia ta może się
przejawiać w różnych formach
podejmowanych działań i które można
podzielić następująco:
-postawa ofensywna wobec ryzyka
kursowego
-postawa defensywna wobec ryzyka
kursowego

Zarządzanie ryzykiem zmian

kursu walutowego [8]

Zarządzanie ryzykiem zmian
kursu walutowego [9]



Postawa ofensywna wobec ryzyka kursowego

polega na dokonywaniu działań których celem

jest maksymalizacja korzyści z zawieranych

transakcji. Zgodnie z tą postawą w miarę

możliwości ogranicza się powstawanie

otwartych pozycji dewizowych [różnica między

należnościami i zobowiązaniami w w tej samej

walucie w danym okresie] oraz stosuje się

takie metody zabezpieczania, które

minimalizując straty, pozwalają jednocześnie

maksymalizować ewentualne zyski.

Zarządzanie ryzykiem zmian
kursu walutowego [10]



Postawa defensywna wobec ryzyka
kursowego polega na unikaniu
pozycji dewizowych lub może
polegać na ubezpieczaniu tych
pozycji, które pomimo takich działań
powstały.

Zarządzanie ryzykiem zmian
kursu walutowego [11]

Pasywna strategia przeciwdziałaniu ryzyka

polega na zwiększaniu kapitału, rezerw w celu

niwelowania wpływu strat lub zysków kursowych

na wynik bilansowy a często również na biernym

ponoszeniu ryzyka bez podejmowania

jakichkolwiek działań mogących to ryzyko

wyeliminować lub ograniczyć.

Zarządzanie ryzykiem zmian

kursu walutowego [12]

Wybór przez przedsiębiorstwo konkretnej strategii

zabezpieczającej zależy od stopnia awersji danego

przedsiębiorstwa do ryzyka.
Ogół strategii zabezpieczających podzielić można na:
1.zabezpiecznie wszystkiego, strategia ta występuje

w przypadku podmiotów charakteryzujących się silną

awersją do ryzyka
2.zabezpieczenie selektywne
3.zabezpiecznie uznaniowe

Zarządzanie ryzykiem zmian
kursu walutowego [13]



Czynniki określające wybór strategii
zabezpieczającej przez
przedsiębiorstwo:



1.forma ryzyka-decyduje o wyborze
zabezpieczeń-jeżeli towar jest
denominowany w walutach obcych
wówczas zabezpieczenie będzie po
stronie walut – jeżeli towar będzie
denominowany w walucie krajowej –
wówczas zabezpieczenie będzie po
stronie towaru przez jego ubezpiecznie

Zarządzanie ryzykiem zmian
kursu walutowego [14]



2.

Rozmiar ryzyka-stopień zabezpieczenia

rozległej ekspozycji netto powinien być większy
niż w przypadku gdy ekspozycja ta jest niewielka.



3.Stabilność waluty-jeżeli przedsiębiorstwo ma do
czynienia ze stabilną walutą przyjmuje się że
ekspozycja na ryzyko może zostać pokryta w
mniejszym stopniu niż w przypadku ekspozycji na
ryzyko w odniesieniu do niestabilnej waluty



4.Okres do wygaśnięcia ryzyka-stopień pokrycia
w przypadku ekspozycji o odległym terminie
wygaśnięcia jest niższy niż w przypadku
ekspozycji o terminie bliższym.

Zarządzanie ryzykiem zmian
kursu walutowego [15]



Zjawisko takie ma miejsce ze względu
na fakt, że prognozy dotyczące
poziomu kursów walutowych w
przyszłości są mniej pewne w
odniesieniu do prognozowania na
dłuższe terminy, niż w przypadku
prognozowania na krótsze terminy.

Zarządzanie ryzykiem zmian
kursu walutowego [16]

5.Zdolność do przewidywania ekspozycji na

ryzyko-jeżeli dane przedsiębiorstwo z

jakiegoś powodu nie jest w stanie przewidzieć

ekspozycji na ryzyko, to zabezpieczenie przed

ryzykiem walutowym nie będzie możliwe do

czasu wiążących umów. W tym przypadku

przyszłe przepływy walutowe pozostaną

niezabezpieczone aż do chwili powstania

rzeczywistego zobowiązania lub należności. 

Zarządzanie ryzykiem zmian
kursu walutowego [17]

6.Fachowa wiedza kadry

zarządzającej-kadra zarządzająca

oprócz wiedzy dotyczącej metod

zabezpieczenia się przed ryzykiem

walutowym, powinna również umieć

ocenić pozycję zastosowanych

instrumentów oraz umiejętnie

zaksięgować za ich pomocą operacje.

Zarządzanie ryzykiem zmian
kursu walutowego [18]

7.Stosunek udziałowców do ryzyka

walutowego-jeżeli udziałowców
cechuje awersja do ryzyka wówczas
maksymalnie zabezpieczają oni
otwarte pozycje walutowe lub w ogóle
unikają takich pozycji. W przypadku
udziałowców których cechuje
minimalna awersja do ryzyka wówczas
sytuacja jest odwrotna.

Zarządzanie ryzykiem zmian
kursu walutowego [19]

Kontrola zarządzania ryzykiem –

zbadanie efektywności
podejmowanych przedsięwzięć w
zakresie ograniczania ryzyka.
Kontrola ta powinna w szczególności
obejmować:
1.metody analizy z punktu widzenia
dokładności i aktualności

Zarządzanie ryzykiem zmian
kursu walutowego [20]

2.zastosowanie instrumentów

sterowania z punktu widzenia
poniesionych kosztów i osiąganych
korzyści
3.integrację z systemem
rachunkowości i systemem
informatycznym

Zarządzanie ryzykiem zmian
kursu walutowego [21]

Elementy procesu zarządzania ryzykiem

walutowym-wspólne dla wszystkich firm:
1.Kontrola organizacyjna -ma na celu
upewnienie się że istnieje jasny i
efektywny podział obowiązków pomiędzy
pracownikami zajmującymi się:
-podejmowaniem transakcji walutowych
-rozliczaniem transakcji walutowych
-księgowaniem transakcji walutowych

Zarządzanie ryzykiem zmian
kursu walutowego [22]

2.Kontrola proceduralna –

-transakcje są w całości rejestrowane w

księgach i sprawozdaniach finansowych firmy
-transakcje są poprawnie rozliczane
-autoryzowana sprzedaż jest błyskawicznie

identyfikowana i raportowana kadrze

zarządzającej
-ogólna kontrola która ma na celu że

wszystkie transakcje walutowe są na bieżąco

monitorowane z punktu widzenia ryzyka

walutowego

Zarządzanie ryzykiem zmian
kursu walutowego [23]



W procesie przeprowadzania kontroli
zarządzania ryzykiem walutowym należy
stosować zarówno mierniki jakościowe jak i
ilościowe. W przedsiębiorstwach
charakteryzujących się wyższą skłonnością
do podejmowania ryzyka istotne będą
mierniki ilościowe, natomiast w
przedsiębiorstwach odznaczających się
awersją do ryzyka większe znaczenie będą
miały mierniki jakościowe.

Podstawowe metody

zabezpieczania się przed

ryzykiem zmian kursu

walutowego

Zabezpieczanie się przed

ryzykiem zmian kursu
walutowego [1]

Przedsiębiorstwo podejmując działania zmierzające

do zabezpieczenia się przed ryzykiem zmian kursu

walutowego musi w pierwszej kolejności ustalić

tzw. pozycję walutową, w której aktualnie się

znajduje lub w przyszłości może się znaleźć.

Pozycja walutowa w danej walucie zagranicznej

jest równa – dla każdego okresu – różnicy między

należnościami i zobowiązaniami denominowanymi

w tej walucie.
Gdy należności w danej walucie są równe

zobowiązaniom wyrażonym w tej walucie, mamy

do czynienia z tzw. zamkniętą pozycją walutową.

Zabezpieczanie się przed

ryzykiem zmian kursu
walutowego [2]

Natomiast jeżeli należności w danej walucie nie są

równe zobowiązaniom w tej walucie – wówczas

mamy do czynienia z pozycją walutową otwartą

która może być krótka lub długa.
Długa pozycja walutowa występuje wówczas, gdy

wartość należności wyrażonych w danej walucie

jest większa od wartości zobowiązań wyrażonych w

tej walucie.
Gdy wartość należności wyrażonych w danej

walucie jest mniejsza od wartości zobowiązań

wyrażonych w tej walucie wówczas mamy do

czynienia z krótką pozycją walutową.

Zabezpieczanie się przed

ryzykiem zmian kursu
walutowego [3]

Całokształt rozliczeń w walutach obcych składa się

na globalną pozycję walutową przedsiębiorstwa.
O wyborze konkretnej techniki/metody

zabezpieczającej przez przedsiębiorstwo decyduje:
1.podział globalnej pozycji walutowej

przedsiębiorstwa na przedziały czasowe według

terminów zapadalności poszczególnych pozycji,
2.struktura walutowa czyli pozycje w

poszczególnych walutach,
3.pozycja walutowa netto w poszczególnych

walutach czyli różnica pomiędzy należnościami i

zobowiązaniami w danym przedziale czasowym.

Metody zabezpieczania się przed

ryzykiem zmian kursu walutowego
[1]

1. PRZEZORNOŚCI

2. OGRANICZANIA RYZYKA
3. PODZIAŁU RYZYKA
4. KOMPENSATY RYZYKA
5. PRZENIESIENIA RYZYKA
6. PRZERZUCENIA RYZYKA
7. ZATRZYMANIA RYZYKA
8. UNIKANIA RYZYKA
9. REDUKCJI RYZYKA

10. TRANSFERU RYZYKA
11. WEWNĘTRZNE METODY ADEKWATNE DO SPECYFIKI
DANEGO PRZEDSIĘBIORSTWA
12. ZEWNĘTRZNE METODY ADEKWATNE DO SPECYFIKI
DANEGO PRZEDSIĘBIORSTWA

Metody zabezpieczania się przed

ryzykiem zmian kursu walutowego

[2]

METODA PRZEZORNOŚCI – POLEGA NA

WYODRĘBNIENIU PRZEZ PRZEDSIĘBIORSTWO

NARAŻONE NA RYZYKO KURSOWE CZĘŚCI

ŚRODKÓW FINANSOWYCH I PRZEZNACZENIU ICH

NA STWORZENIU REZERWY, KTÓRA UMOŻLIWI

EWENTUALNE POKRYCIE STRAT POWSTAŁYCH W

WYNIKU POWSTANIA RYZYKA KURSOWEGO.
METODA OGRANICZANIA RYZYKA – POLEGA

NA JEGO MINIMALIZOWANIU POPRZEZ RÓŻNEGO

RODZAJU DZIAŁANIA [np. WYKORZYSTYWANIE

KOSZYKÓW WALUTOWYCH DO FAKTUROWANIA I

ROZLICZANIA TRANSKACJI ZAGRANICZNYCH].

Metody zabezpieczania się przed

ryzykiem zmian kursu walutowego
[3]

METODA PODZIAŁU RYZYKA – POLEGA NA

JEGO ROZŁOŻENIU NA RÓŻNE OPERACJE
PODEJMOWANE PRZEZ PRZEDSIĘBIORSTWO [np.
POPRZEZ DYWERSYFIKACJĘ RYNKÓW ZBYTU
PRZEDSIĘBIORSTWA].
METODA KOMPENSATY RYZYKA – POLEGA NA
PODEJMOWANIU TAKICH PRZEDSIĘWZIĘĆ, ABY
EWENTUALNA STRATA PRZEZ PRZEDSIĘBIORSTWO
NA JEDNYM MOGŁA BYĆ POKRYTA ZYSKIEM Z
INNEGO PRZEDSIĘWZIĘCIA.

Metody zabezpieczania się przed

ryzykiem zmian kursu walutowego
[4]

METODA PRZENIESIENIA RYZKA – POLEGA NA JEGO

PRZESUNIĘCIU NA ZAGRANICZNEGO PARTNERA BEZ
WYRAŹNEGO UZGODNIENIA ZAPŁATY ZA PRZEJECIE
TEGO RYZYKA [np. POPRZEZ SPRZEDAŻ PRZEZ
EKSPORTERA TOWARÓW I USŁUG IMPORTEROWI W
WALUCIE KRAJOWEJ].
METODA PRZERZUCENIA – POLEGA NA JEGO
ODPŁATNYM TRANSFERZE PRZEZ DANE
PRZEDSIĘBIORSTWO NA INNY PODMIOT, KTÓRY JEST
GOTÓW PRZEJĄĆ W NADZIEI NA OSIĄGNIĘCIE ZYSKU
[np. UBEZPIECZENIE RYZYKA W TOWARZYSTWIE
UBEZPIECZENIOWYM].

Metody zabezpieczania się przed

ryzykiem zmian kursu walutowego
[5]

ZATRZYMANIE RYZYKA – POLEGA NA ŚWIADOMYM

JEGO PONOSZENIU PRZEZ PRZEDSIĘBIORSTWO. IM

WIĘKSZA I BARDZIEJ ZDYWERSYFIKOWANA JEST

DZIAŁALNOŚĆ PRZEDSIĘBIORSTWA, TYM WIĘKSZA JEST

JEGO ZDOLNOŚĆ DO PONOSZENIA EWENTUALNYCH

STRAT WYNIKAJĄCYCH ZE ZREALIZOWANIA SIĘ RYZYKA.
UNIKANIE RYZYKA – POLEGA NA PROWADZENIU TAKIEJ

DZIAŁALNOŚCI, KTÓRA NIE WIĄŻE SIĘ BEZPOŚREDNIO Z

RYZYKIEM KURSOWYM [LUB WIĄŻE SIĘ W MINIMALYM

STOPNIU]. DANE PRZEDSIĘBIORSTWO STOSUJĄC TĄ

METODĘ MOŻE NA PRZYKŁAD UNIKAĆ WSPÓŁPRACY Z

PRZEDSIĘBIORSTWAMI KTÓRE FUNKCJONUJĄ NA

OBSZARZE GDZIE RYZYKO WAHAŃ KURSOWYCH JEST

DUŻE.

Metody zabezpieczania się przed

ryzykiem zmian kursu walutowego
[6]

REDUKCJA RYZYKA – POLEGA NA PODEJMOWANIU

TAKICH DZIAŁAŃ ZARADCZYCH, KTÓRE ZMNIEJSZAJĄ
PRAWDOPODOBIEŃSTWO ZREALIZOWANIA SIĘ RYZYKA
KURSOWEGO. PRZEDSIĘBIORSTWO MOŻE ZREDUKOWAĆ
RYZYKO KURSOWE DĄŻĄC DO UTRZYMANIA
ZAMKNIĘTYCH POZYCJI WALUTOWYCH.
TRANSFERU RYZYKA – POLEGA NA JEGO
PRZENIESIENIU NA INNY PODMIOT KTÓRY JEST GOTOWY
TO RYZYKO PRZYJĄĆ W ZAMIAN ZA PEWNĄ OPŁATĘ.
RYZYKO TO MOŻE BYĆ PRZENIESIONE PRZEZ
DYWERSYFIKACJĘ, UBEZPIECZENIE LUB HEDGING.

Metody zabezpieczania się przed

ryzykiem zmian kursu walutowego
[7]

WYBÓR I ZASTOSOWANIE OKREŚLONEJ TECHNIKI

ZABEZPIECZENIA SIĘ DANEGO PRZEDSIĘBIORSTWA

PRZED RYZYKIEM ZMIAN KURSU WALUTOWEGO

UZALEŻNIONE JEST OD:

1.

FORMY RYZYKA KURSOWEGO WYSTĘPUJĄCEGO W DANYM

PRZEDSIĘBIORSTWIE

2.

WIELKOŚCI DANEGO PRZEDSIĘBIORSTWA

3.

UDZIAŁU PRZEDSIĘBIORSTWA W OBROTACH I OPERACJACH

ZAGRANICZNYCH

4.

EFEKTYWNOŚCI RYNKU WALUTOWEGO

5.

POZIOMU ELASTYCZNOŚCI OPERACJI GOSPODARCZYCH

6.

KWALIFIKACJI KADRY KIEROWNICZEJ W ZARZADZANIU

FINANSAMI I JEJ PREFERENCJI DO STOSOWANIA

POSZCZEGÓLNYCH METOD ZABEZPIECZANIA SIĘ PRZED

RYZKIEM KURSOWYM

Metody zabezpieczania się przed

ryzykiem zmian kursu walutowego
[8]

WEWNĘTRZNE METODY ZABEZPIECZANIA SIĘ

PRZED RYZYKIEM KURSOWYM

:

1.WYBÓR WALUTY KRAJOWEJ W ROZLICZENIACH
2.KLAUZULE WALORYZACYJNE
3.PRZYSPIESZENIE LUB OPÓŹNIENIE ROZLICZEŃ

[LEADING AND LAGGING]

4.KOMPENSATA WEWNĘTRZNA [NETTING]
5.ZGRANIE TRANSAKCJI [MATCHING]

Metody zabezpieczania się przed

ryzykiem zmian kursu walutowego
[9]

WYBÓR WALUTY KRAJOWEJ W ROZLICZENIACH –

waluta kontraktu jest na ogół walutą płatności przy
czym strony biorące udział w rozliczeniach mogą
przyjąć do rozliczeń walutę kraju importera,
eksportera lub kraju trzeciego.
Eksporter jest zainteresowany wyborem stabilnej
waluty wymienialnej, wykazującej tendencję do
aprecjacji, natomiast importer jest zainteresowany
minimalizacją kosztów transakcji i dąży do wyboru
waluty słabej, wykazującej tendencję do
deprecjacji.

Metody zabezpieczania się przed

ryzykiem zmian kursu walutowego
[10]

O wyborze waluty w której można fakturować i rozliczać

transakcję decydują poniższe czynniki:

1.stabilność danej waluty w krótkim i długim okresie
2.tendencje rozwojowe w zakresie kursów głównych walut
3.dostępność waluty
4.charakter waluty transakcyjnej [pochodzenie, siła partnera]
5.struktura walutowa eksportu i importu
6.łatwość zbywania waluty transakcyjnej
7.przepisy dewizowe lub inne regulacje prawne obowiązujące

strony kontraktu

8.zakres wymienialności danej waluty
9.skala wartości kontraktu
10.sugestie własnego banku co do wyboru form rozliczeń płatności

Metody zabezpieczania się przed

ryzykiem zmian kursu walutowego
[11]

KLAUZULE WALORYZACYJNE – jedna z

najprostszych metod zabezpieczenia się przed
ryzykiem kursowym – polega na zmianie cen
towaru.
Klauzula waloryzacyjna umożliwia stronom
kontraktu zmianę cen towaru będącego
przedmiotem kontraktu w takich proporcjach w
jakich zmieni się kurs waluty kontraktu od
momentu zawarcia umowy do momentu zapłaty w
relacji do uzgodnionej innej waluty lub koszyka
walut.

Metody zabezpieczania się przed

ryzykiem zmian kursu walutowego
[12]

KLAUZULE WALORYZACYJNE – działają w obie

strony. Jeżeli kurs waluty będącej walutą
fakturowania i rozliczania transakcji rośnie, to
eksporter musi zapłacić importerowi pewną kwotę
pieniężną proporcjonalnie do wielkości zmiany
kursu walutowego.
Odwrotna sytuacja ma miejsce wtedy, gdy kurs
waluty fakturowania i rozliczania transakcji spada.

Metody zabezpieczania się przed

ryzykiem zmian kursu walutowego
[13]

KLAUZULE WALORYZACYJNE – w praktyce

gospodarczej można wyróżnić kilka rodzajów
klauzul waloryzacyjnych:

1.

Klauzula pełna

2.

Klauzula kursowa

3.

Klauzula koszyka walut

4.

Klauzula automatyczna z franszyzą

5.

Klauzula rewizji cen

Metody zabezpieczania się przed

ryzykiem zmian kursu walutowego
[14]

KLAUZULE WALORYZACYJNE –

Klauzula pełna – polega na tym, że w przypadku
zmiany kursu waluty kontraktu w okresie do
terminu płatności następuje proporcjonalna zmiana
ceny lub wartości kontraktu.
Klauzula kursowa – polega na tym, że wartość
kontraktu porównuje się z kursem innej mocnej
waluty w dniu zawarcia kontraktu; jeżeli nastąpi
zmiana kursów relacja ta służy do przeliczania
różnic w dniu płatności.

Metody zabezpieczania się przed

ryzykiem zmian kursu walutowego
[15]

KLAUZULE WALORYZACYJNE –

Klauzula koszyka walut – polega na tym, że wartość

kontraktu porównuje się do kilku odpowiednio dobranych

walut wymienialnych, które wchodzą w skład koszyka

walut; takim koszykiem walut już istniejących może być

np. SDR.
Klauzula automatyczna z franszyzą – polega na tym,

że zmiana wartości kontraktu następuje tylko w sytuacji,

gdy zmiana kursu przekracza określony wskaźnik

procentowy; np. zmiana wartości kontraktu nastąpi

dopiero wtedy, kiedy poziom kursu waluty kontraktu

ulegnie zmianie w stosunku do innej waluty lub innych

walut o 5%.

Metody zabezpieczania się przed

ryzykiem zmian kursu walutowego
[16]

KLAUZULE WALORYZACYJNE –

Klauzula rewizji – polega na tym, że eksporter
zastrzega sobie prawo zmiany ceny eksportowej w
przypadku określonego spadku kursu waluty
kontraktu w relacji do mocnych walut.

Metody zabezpieczania się przed

ryzykiem zmian kursu walutowego
[17]

PRZYSPIESZANIE I OPÓŹNIANIE PŁATNOŚCI –

[ LEADING AND LAGGING]
Istota tej metody polega na korygowaniu terminów

wpływów i płatności. Leading oznacza przy tym

przyspieszenie płatności, natomiast lagging

opóźnienie płatności.
Krajowi importerzy, posiadając określone

zobowiązania w walucie obcej, starają się

zazwyczaj przyspieszyć zapłatę – jeżeli przewidują

deprecjację krajowej waluty lub opóźnić zapłatę za

import, w sytuacji gdy oczekują wzrostu kursu

waluty krajowej [aprecjacji].

Metody zabezpieczania się przed

ryzykiem zmian kursu walutowego
[18]

PRZYSPIESZANIE I OPÓŹNIANIE PŁATNOŚCI –[
LEADING AND LAGGING]

Z kolei krajowi eksporterzy, którzy posiadają
określone należności w walucie obcej oraz
przewidując deprecjację waluty krajowej, starają
się przyspieszyć terminy płatności.

Metody zabezpieczania się przed

ryzykiem zmian kursu walutowego
[19]

PRZYSPIESZANIE I OPÓŹNIANIE PŁATNOŚCI –

[ LEADING AND LAGGING]

Przyspieszanie i opóźnianie płatności pociąga za sobą

zawsze konieczność przewidywania ruchów kursów

walutowych w przyszłości. W tej mierze metoda ta

zawiera element ryzyka, bowiem możemy zakładać, że

waluty będą się wzmacniać, gdy w rzeczywistości mogą

one ulec osłabieniu i na odwrót.
Jeżeli przedsiębiorstwo nie przewidzi trafnie zmiany

kierunku ruchu kursu walutowego wówczas może

ponieść nieprzewidzianą stratę kursową.

Metody zabezpieczania się przed

ryzykiem zmian kursu walutowego
[20]

KOMPENSATA WEWNĘTRZNA – NETTING
Polega na kompensowaniu wzajemnych należności
i zobowiązań wyrażonych w tej samej walucie w
celu zmniejszenia pozycji narażonych na ryzyko
kursowe. Celem stosowania tej metody jest
wyraźna identyfikacja ekspozycji walutowej oraz
efektywne zarządzanie tą ekspozycją, przy czym
poprzez efektywne zarządzanie ekspozycją należy
rozumieć zabezpieczenie ekspozycji jak
najmniejszą liczbą transakcji.

Metody zabezpieczania się przed

ryzykiem zmian kursu walutowego
[21]

KOMPENSATA WEWNĘTRZNA – NETTING

Netting jest metodą dostępną głównie dla dużych
przedsiębiorstw prowadzących rozległe transakcje
denominowane w różnych walutach, a w
szczególności dla grup kapitałowych.
Stosowanie tej metody pozwala na redukcję ryzyka
kursowego ponoszonego przez przedsiębiorstwo
poprzez zastąpienie wielkości brutto wielkościami
netto oraz zmniejsza koszty transakcyjne dzięki
redukcji liczby dokonywanych płatności i konwersji
walut.

Metody zabezpieczania się przed

ryzykiem zmian kursu walutowego
[22]

KOMPENSATA WEWNĘTRZNA – NETTING
Dwa najważniejsze warunki skutecznego
stosowania tej metody zabezpieczania się przed
ryzykiem kursowym to istnienie trafnej prognozy
ekspozycji walutowej przedsiębiorstwa oraz
komputerowego systemu wspomagającego
kompensowanie, jeżeli przepływy walutowe są
skomplikowane lub duże.

Metody zabezpieczania się przed

ryzykiem zmian kursu walutowego
[23]

KOMPENSATA WEWNĘTRZNA – NETTING
W praktyce mamy dwa rodzaje nettingu:

1.

Netting bilateralny – gdy dwa przedsiębiorstwa
należące do tej samej grupy kapitałowej
kompensują między sobą swoje otwarte pozycje
walutowe [długie i krótkie], bardzo często bez
udziału centrum rozliczeniowego
przedsiębiorstwa macierzystego.

Metody zabezpieczania się przed

ryzykiem zmian kursu walutowego
[23]

KOMPENSATA WEWNĘTRZNA – NETTING

2.

Netting multilateralny – dokonywany jest
natomiast przez dział rozliczeniowy jednostki
macierzystej, między przedsiębiorstwami [filiami]
należącymi do grupy. Filie są zobowiązane do
zawiadamiania działu rozliczeniowego jednostki
macierzystej o wszelkich należnościach i
zobowiązaniach denominowanych w walutach
obcych.

Metody zabezpieczania się przed

ryzykiem zmian kursu walutowego
[24]

ZGRANIE TRANSAKCJI MATCHING
Matching jest metodą zabezpieczania się przed
ryzykiem kursowym podobną do nettingu.
Polega on na wiązaniu otwartych pozycji
walutowych co najmniej w dwóch różnych
walutach, tak aby ewentualne straty ponoszone
na jednej z nich mogły być kompensowane przez
zyski powstające na innej otwartej pozycji
walutowej.
Matching jest najczęściej wykorzystywany przez
przedsiębiorstwa międzynarodowe.

Metody zabezpieczania się przed

ryzykiem zmian kursu walutowego
[25]

ZGRANIE TRANSAKCJI MATCHING
Największe trudności w matchingu mogą
wystąpić w sytuacji, gdy przedsiębiorstwo nie jest
w stanie dokładnie określić czasu przyszłych
wpływów i płatności walutowych.
Niespodziewane opóźnienia mogą powodować
dla centrum rozliczeniowego jednostki
macierzystej grupy duże problemy ze
skompensowaniem wpływów i płatności
walutowych grupy.

Metody zabezpieczania się przed

ryzykiem zmian kursu walutowego
[26]

ZEWNĘTRZNE METODY ZABEZPIECZANIA
SIĘ PRZED RYZYKIEM KURSOWYM:

1.FAKTORING
2.FORFAITING
3.DYSKONTO WEKSLI

FAKTORING

FAKTORING – istota [1]

Rodzaj transakcji handlowych
wykształconych w praktyce
anglosaskich instytucji finansowych
i w rozwiniętej już postaci
przeniesionych na grunt europejski
w latach pięćdziesiątych XX wieku.

FAKTORING – istota [2]

Istotą faktoringu jest krótkoterminowe
finansowanie usług i dostaw towarów
przez podmiot pośredniczący w
rozliczeniach finansowych pomiędzy
dostawcą i odbiorcą, co polega na tym,
że przedsiębiorstwo odsprzedaje
należności od odbiorców firmie
świadczącej usługi faktoringowe.

FAKTORING – istota [3]

W kategoriach ekonomicznych
faktoring jest konkurencyjnym wobec
kredytu bankowego sposobem
zapewnienia przedsiębiorstwu środków
finansowych o charakterze obrotowym, a
czasem również sposobem
zabezpieczenia przed nieściągalnością
należności.

FAKTORING – istota [4]

W kategoriach prawnych natomiast
specyficznym stosunkiem prawnym, w
którym uczestniczą co najmniej trzy
podmioty – faktor, przedsiębiorca
(faktorant), który w ramach
prowadzonej przez siebie działalności
gospodarczej zbywa towary lub
świadczy usługi za odroczonym
terminem płatności, oraz klienci
faktoranta (dłużnicy).

FAKTORING – istota [5]

Faktoring jest rodzajem
specjalistycznego pośrednictwa
handlowego, w którym wyspecjalizowana
instytucja finansowa (z reguły spółka z
udziałem banku) nabywa w drodze cesji
od przedsiębiorstw handlowych lub
przemysłowych roszczenie o zapłatę
należnych im kwot z różnego rodzaju
źródeł zobowiązanych, a zwłaszcza
sprzedaży.

FAKTORING – istota [6]



Umowę faktoringu zaliczać należy do tzw.

umów nienazwanych. Dopuszczalność zawierania
umów faktoringowych wynika z zasady swobody
umów (art. 353¹ Kodeksu cywilnego).



Faktoring uważany jest za umowę łączącą
elementy różnych umów, np. cesji wierzytelności i
umowy zlecenia, jednakże bez całkowitego
utożsamienia jej z którąkolwiek z tych umów.
Faktor w ramach umowy zobowiązuje się do
wykonania czynności dodatkowych, niezwiązanych
już bezpośrednio z samą cesją.

FAKTORING - podmioty [7]



Podmiotami biorącymi udział w faktoringu są:



strony umowy faktoringu:



Faktorant (klient) - przedsiębiorca trudniący
się sprzedażą, dostawą towarów lub
swiadczeniem usług;.



Faktor – termin ten wywodzi się z języka
łacińskiego (facere) i oznacza podmiot
działający (czyniący) za pośrednika. Z praktyki
światowej wynika, że faktorami z reguły są:



instytucje bankowe



wyspecjalizowane spółki faktoringowe

FAKTORING - podmioty [8]



Zaangażowanie banków w transakcje faktoringowe

jest w pełni zrozumiałe i uzasadnione zważywszy, że
czynności prawne i faktyczne, jakie wiążą się z istotą
faktoringu z natury swej nadają się do włączenia ich do
katalogu. Pierwsze spółki faktoringowe powstały w USA.
Ich działalność przejawia się głównie w nabywaniu
wierzytelności od sprzedawców (dostawców) czy
usługodawców oraz udzielaniu kredytów. W ten sposób
spółki faktoringowe stały się konkurentami banków i ich
tradycyjnej działalności. Nie ma przeszkód prawnych
ani faktycznych, aby działalność faktoringową mogła
prowadzić osoba fizyczna, zajmując się nią w sposób
profesjonalny. W prawie polskim podmiotem
gospodarczym może być osoba fizyczna.

FAKTORING - podmioty [9]



Dłużnik – odbiorca towarów lub usług

zobowiązany do zapłaty. Nabywcą towarów i usług
w stosunku faktoringowym może być każdy, kto
taki towar nabył lub na rzecz kogo wydano usługę.
Mogą być nimi w szczególności przedsiębiorstwa
produkcyjne, handlowe, czy usługowe, które tym
razem były nabywcami określonych dóbr i usług.
W stosunku faktoringowym oraz w stosunku
między sprzedawcą (dostawcą) lub usługodawcą a
nabywcami towarów lub usług, każda ze stron
może być wierzycielem i dłużnikiem, ponieważ
chodzi o zobowiązania wzajemne.

FAKTORING - klauzule [10]

Klauzula del credere – mocą tej klauzuli faktor godzi
się na ponoszenie względem przedsiębiorcy
odpowiedzialności za to, że dłużnik spełni ciążące na nim
świadczenie. Jeżeli zaś dłużnik nie uczyniłby tego (np. z
powodu niewypłacalności), to faktor jest zobowiązany do
spełnienia świadczenia własnym kosztem. W sferze
faktoringu będzie chodziło o zapłacenie przedsiębiorcy
pełnej kwoty wierzytelności przelanej na faktora
pomniejszonej o prowizję należną faktorowi. Jeżeli
wypłaci on już zaliczkę, to odpowiedzialność ta obejmuje
resztę należności przedsiębiorcy.

FAKTORING - klauzule [11]

Klauzula wyłączności – jest wyrazem założenia, że
faktorowi opłaca się (ma w tym interes prawny i
ekonomiczny), aby podmiot gospodarczy zawierając z
nim umowę uczynił przedmiotem faktoringu wszystkie
wierzytelności i aby nie zawierał podobnych umów z
innymi faktorami. Zamieszczenie tego rodzaju klauzuli
w umowie skutkuje także w stosunku do oddziałów, filii
czy agencji prowadzonych przez ten podmiot, chyba że
w umowie inaczej postanowiono. W razie gdy
kontrahent faktora nie dotrzymuje pod tym względem
postanowień umowy, może mu przysługiwać prawo do
wypowiedzenia umowy ze skutkiem natychmiastowym lub
nawet odstąpienia od umowy.

FAKTORING - klauzule [12]

Klauzula eksportowa – oznacza, że
przedsiębiorca będący eksporterem
towarów i usług ograniczy eksport bądź
do niektórych krajów, lub zawierać
będzie stosowane umowy tylko na
niektóre (w umowie wyszczególnione)
towary lub usługi. Wiąże się to z reguły
z ułatwieniem dla faktora egzekucji
przelanych na niego wierzytelności.

FAKTORING - klauzule [13]

Funkcja finansowania działalności – polega przede wszystkim na
finansowaniu przez faktora cyklu rozliczeniowego transakcji.
Oznacza to, że bank (faktor) zaliczkuje posiadaną należność
płacąc cenę kupna, pomniejszoną o procent, prowizję i
ewentualnie marżę stanowiącą zarobek faktora za wykonanie
dodatkowych czynności. Część ceny kupna (20-30%)
zatrzymywana jest przez faktora na pokrycie dodatkowych
kosztów do czasu wykupienia wierzytelności przez dłużnika.
Głównym powodem wypłacenia przez faktora jedynie części
wartości należności jest zamiar ograniczenia ryzyka. Jednak
zamrożenie środków przedsiębiorstwa na dłuższy czas może
doprowadzić do trudności przy finansowaniu kolejnych cykli
produkcji i zbytu towarów czy surowców. Dlatego bardzo ważne
jest uzyskanie przez niego gotówki na poczet przyszłych
rozliczeń, nawet w formie kredytu zaliczkowego, na który
faktorant wyraża zgodę podpisując umowę. W zależności więc
od momentu zakupu wierzytelności i momentu jej ostatecznego
rozliczenia, wyróżnia się dwie metody finansowania faktoranta
tzw. metodę awansową i dyskontową

FAKTORING - klauzule [14]

Metoda awansowa – do natychmiastowej dyspozycji
przedsiębiorcy stawia się zaliczkę obejmującą od
50% do 95% wartości faktury. Warunkiem
uruchomienia tych środków jest udokumentowanie
przez przedsiębiorcę faktu powstania
wierzytelności. Dokumentami uwierzytelniającymi
są kopie faktur, dokumentów wysyłkowych lub
innych załączników świadczących o realizowaniu
dostawy. Pozostała kwota wartości dostawy zostaje
zaksięgowana na koncie zablokowanym do
momentu wpływu pełnej kwoty należności od
odbiorcy lub terminu płatności. Istnieje również
możliwość przyznania przez faktora, oprócz
zaliczek, także kredytów na finansowanie
działalności obrotowej bądź inwestycyjnej.

FAKTORING - klauzule [15]

Metoda dyskontowa – polega na zakupie
wierzytelności przedsiębiorcy przez faktora z
terminem natychmiastowej wymagalności
(faktorant otrzymuje natychmiast środki
pieniężne). W tym przypadku faktor odlicza od
ceny zakupu stawkę dyskonta przyznanego
odbiorcom przez przedsiębiorcę oraz opłatę za
świadczone przez siebie usługi. Wysokość
potrąconej kwoty wynosi 4% do 6% ceny zakupu
wierzytelności. Po potrąceniu wyżej
wymienionych opłat pozostałość kwoty
przekazywana jest na rachunek bieżący
przedsiębiorcy do jego dyspozycji.

FAKTORING - klauzule [16]

Funkcja administracyjna (usługowa) – występuje wówczas,
gdy faktor poza nabyciem wierzytelności świadczy na rzecz
przedsiębiorcy określone usługi. Często są to funkcje
techniczne związane z księgowaniem, dokonywaniem
rozliczeń transakcji bezgotówkowych, również elektronicznych
oraz sporządzanie wyciągów z kont, dokonywanie zestawień
obrotów itp. Stwarza to zatem szansę na obniżenie kosztów
osobowych i zwiększenie zysku. Istniejące możliwości
wykorzystania nowoczesnych technologii transmisji i
przetwarzania informacji pozwalają koncentrować obrót
wierzytelnościami oraz umożliwiają wykorzystanie w dużej
skali wzajemnych kompensat oraz elastycznych źródeł
finansowania majątku obrotowego. Funkcja administracyjna
nie musi więc być kojarzona jedynie z obsługa wierzytelności
w przedsiębiorstwie, może również wpływać na skuteczność
zarządzania przedsiębiorstwem zarówno w sferze produkcji,
jak też sprzedaży. Praktyka bowiem dowodzi istnienia ścisłego
związku pomiędzy efektywnością zarządzania a skutecznością
monitorowania i windykacji wierzytelności.

FAKTORING - klauzule [17]

Funkcja gwarancyjna (del credere – podjęcie ryzyka) – polega na
zakupie wierzytelności przedsiębiorstwa przez faktora, z
wyłączeniem prawa regresu wobec sprzedającego wierzytelność, bez
względu na ryzyko występujące przy ściąganiu środków pieniężnych
od dłużnika. Oznacza to, że faktor zobowiązany jest do zapłacenia
swojemu klientowi w uzgodnionych terminach kwot przejętych
wierzytelności. Istnieje jednak po stronie faktora możliwość prawa
regresu wówczas, gdy kwota przejętych wierzytelności ulegnie
zmniejszeniu wskutek np. uzasadnionych reklamacji odbiorcy towaru
(usługi) czy zwrotów towaru. Przyjmując na siebie tego typu
zobowiązanie faktor musi właściwie ocenić zdolność dłużnika do
zapłaty należności. Dlatego szczegółowo analizuje jego sytuację
finansową, terminowość regulowania zobowiązań finansowych czy też
opinię, jaką cieszy się wśród przedsiębiorstw i banków. Po dokonaniu
oceny wiarygodności dłużnika faktor podejmuje decyzję o włączeniu
go (bądź nie) do kręgu tych, za których zobowiązania jest gotów
ponosić odpowiedzialność, do wysokości jednak ustalonego limitu.
Przy takim zobowiązaniu faktor ma możliwość ograniczyć
występujące ryzyko poprzez postawienie swojemu klientowi szeregu
warunków formalnych.

FAKTORING - klauzule [18]

Przede wszystkim, klient może być zobowiązany do zaoferowania
swojemu faktorowi do zakupu wszystkich posiadanych wierzytelności
– bieżących oraz przeszłych – powstających w okresie obowiązywania
umowy. Pozwala to faktorowi rozłożyć ryzyko oraz zapobiec
przejmowaniu wierzytelności od dłużników o wątpliwej płynności
finansowej. Faktor może także zastrzec w umowie prawo
zmniejszenia lub cofnięcia przyznanego uprzednio limitu. Innym
wymogiem stawianym przez faktora może być okres rozliczenia
zakupionych wierzytelności powstałych najczęściej na warunkach
kredytu kupieckiego, co najwyżej do 90-120 dni, w szczególnych
przypadkach do 180 dni. Często zatem z wierzytelnością faktor
zakupuje prawo własności towaru dostarczanego odbiorcy, które to
prawo faktorant z reguły zastrzega sobie wobec swojego partnera, na
wypadek nie dokonania przez niego zapłaty. Warto podkreślić, że w
praktyce faktor nie przejmuje wszystkich wierzytelności. Wyznacza
bowiem dla poszczególnych dłużników limity, w ramach których
przejmuje wierzytelności i decyduje się na podjęcie ryzyka.
Bezregresowy zakup wierzytelności nie oznacza także
natychmiastowej zapłaty za nią. Rozliczenie następuje bowiem w
uzgodnionych terminach, bądź w momencie faktycznego wpływu
kwoty należności od odbiorcy.

FAKTORING - formy [19]

Faktoring pełny (bez regresu) – wraz z cesją

wierzytelności na faktora przechodzi ryzyko
niewypłacalności dłużnika i w przypadku gdy dłużnik
nie jest w stanie spłacić wierzytelności, faktor nie ma
prawa regresu w stosunku do zbywcy wierzytelności.
Ta forma faktoringu jest korzystna dla zbywcy
wierzytelności, bowiem po dokonaniu transakcji
sprzedaży towaru lub usługi na rzecz dłużnika
faktorant od razu dysponuje środkami finansowymi i
wyzbywa się odpowiedzialności za ewentualną
niewypłacalność dłużnika. Ciężar odpowiedzialności za
niewypłacalność dłużnika spoczywa na faktorze, który
przy tej formie faktoringu analizuje głównie sytuacją

finansową dłużnika, jako zobowiązanego do zapłaty.

FAKTORING - formy [20]

Faktoring niepełny (z regresem) – dokonanie cesji
wierzytelności nie obejmuje przejęcia ryzyka
niewypłacalności dłużnika wobec faktora. Jest to de facto
zaciągnięcie kredytu krótkoterminowego przez faktoranta,
bowiem w przypadku nie dokonania zapłaty przez dłużnika,
on musi to uczynić na rzecz faktora. Ta forma faktoringu
powinna w pierwszej kolejności znaleźć zastosowanie przy
finansowaniu kredytów kupieckich udzielanych przez
dostawcę dla godnych zaufania odbiorców, kiedy wydłużone
terminy płatności wynikają ze specyfiki prowadzonej
działalności. Faktorant ponosi odpowiedzialność wobec
faktora i musi o tym pamiętać, wnioskując o udzielenie
faktoringu niepełnego, bowiem obciążają go skutki
niespłacenia kwoty wierzytelności w terminie.

FAKTORING - formy [21]

Faktoring mieszany – to połączenie faktoringu
pełnego i niepełnego. Faktor przejmuje ryzyko
odpowiedzialności dłużnika wyłącznie do pewnej
kwoty, natomiast odpowiedzialność spoczywa
nadal na faktorancie. Rozwiązanie to jest
rozłożeniem odpowiedzialności między faktora i
faktoranta.

FAKTORING - umowa [22]

Treść umowy faktoringu obejmuje z reguły dwie
części. Część pierwsza, podstawowa, obejmuje
postanowienia składające się niejako na "ogólne
warunki " takich umów. Są one dlatego
nazywane w praktyce "warunkami
standardowymi". Część druga umowy faktoringu
obejmuje postanowienia szczegółowe. Na ogół
bywa tak, że przedmiotem transakcji są jedynie
postanowienia szczegółowe. Jeżeli bowiem
przedsiębiorcy nie odpowiadają "warunki
ogólne" sformułowane w pierwszej części
umowy, to po prostu nie przystępuje w ogóle do
pertraktacji co do warunków szczegółowych.

FAKTORING - umowa [23]

Już z pierwszej części umowy powinno wynikać, czy strony doprowadzą
do skutku faktoring właściwy, czy też, poprzestaną na faktoringu
niewłaściwym. Należy zatem powiedzieć wyraźnie o tym, czy bank
faktoringowy bierze na siebie ryzyko wypłacalności dłużnika, czy też że
będzie ono nadal obarczać przedsiębiorcę. W przedstawionej części
umowy należy wskazać umowy zawarte pomiędzy przedsiębiorcą a jego
dłużnikiem, a z których wynikają wierzytelności przelewane przez
przedsiębiorcę na bank faktoringowy. Wskazanie to powinno obejmować
co najmniej dokładne oznaczenie stron tamtych umów, daty ich
zawarcia, ich przedmioty oraz terminy spełnienia świadczeń na rzecz
przedsiębiorcy. Jeżeli między przedsiębiorcą a jego dłużnikami zawarte
zostały umowy dodatkowe (zwane w praktyce "aneksami"), to powinny
one być wyszczególnione już w części podstawowej z podaniem takich
samych danych, jak w wypadku umów pierwotnych. Umowa faktoringu
obejmuje nierzadko kilka (kilkanaście) umów dostawy, sprzedaży, czy o
usługi, jakie doszły do skutku między przedsiębiorcą a jego partnerami.
W takiej sytuacji występuje szereg różnych terminów zapłaty należności
przedsiębiorcy. Podmioty umowy mogą wówczas uzgodnić tzw. średni
termin płatności dla wszystkich tych wierzytelności (z ang. average due
date). Należy też określić kwotę należną sprzedawcy (dostawcy) czy
usługodawcy z tytułu cesji ich wierzytelności.

FAKTORING - umowa [24]

W części podstawowej musi też być określona

wysokość prowizji należnej faktorowi. Wysokość ta
może być podana w wielkości bezwzględnej lub w
odpowiednim procencie (stopa procentowa) w
stosunku do wielkości wierzytelności. Na wysokość
prowizji wpływa oczywiście nie tylko kwota (wielkość)
wierzytelności, ale i pozycja ekonomiczno-prawna
nabywcy towarów i usług, zabezpieczenie
wierzytelności, przedmiot towarów i usług objętych
umowami sprzedaży, dostawy lub umowami o usługi,
a także terminy (długie czy krótkie) spełnienia
świadczenia przed dłużnika (dłużników). Oprócz
zwykłej prowizji, strony mogą sobie zastrzec dla
faktora prowizje dodatkową, wynikającą z reguły z
zakresu czynności dodatkowych, których ma podjąć
się faktor.

FAKTORING - umowa [25]

Oprócz prowizji zwykłej i dodatkowej możliwa
jest też prowizja podwyższona. Stosowana jest
przy faktoringu właściwym (pełnym) i tylko z tym
faktoringiem jest ona w praktyce obrotu
wiązana. Podwyższenie prowizji wiąże się tu
bowiem z przyjęciem przez faktora ryzyka
wypłacalności dłużnika. Należy również zawrzeć
postanowienia co do obowiązku płacenia odsetek
za korzystanie z cudzego kapitału oraz odsetek
za opóźnienie, poza tym umowa powinna
zawierać wszystkie inne dane niezbędne dla
zawarcia umowy, a więc oznaczenie stron z
podaniem adresu, ewentualnych pełnomocników
(prokurentów), czas trwania umowy (ściśle
określony lub na czas nieoznaczony).

FAKTORING - umowa [26]



Integralną część kontraktu faktoringowego

stanowią warunki szczegółowe. W tej części
umowy zawarte są postanowienia poszerzające
zakres świadczeń faktora na rzecz faktoranta.
Musi się tu znaleźć także dokładny opis
świadczeń dodatkowych. Faktor na mocy
dodatkowego porozumienia może świadczyć
inne usługi, takie jak:



działalność reklamową i marketingową



kojarzenie dostawców i odbiorców



wybór agentów handlowych



doradztwo prawne i ekonomiczne



prowadzenie postępowań spornych

FAKTORING - umowa [27]



Usługi te mogą obejmować ponadto:



inkaso należności



windykację należności



wykupywanie faktur na okres dłuższy, niż to wynika z terminu
płatności wskazanego na dokumencie



ustalenie okresu tolerancji



prowadzenie rozliczeń transakcji pomiędzy faktorantem i dłużnikiem
oraz informowanie go o terminowości wywiązywania się dłużnika z
płatności



kierowanie upomnień do opieszałych dłużników



zbieranie informacji i gromadzenie danych statystycznych o istotnym
znaczeniu gospodarczym dla faktoranta



opracowanie projektów rozwoju faktoranta.



W części drugiej umowy faktoringowej strony określają również
szczegółowe prawa i obowiązki. W praktyce obrotu umowy mogą
zawierać:



zakres uprawnień faktora



zakres obowiązków sprzedawcy (dostawcy) lub usługodawcy.

FORFAITING

FORFAITING- istota [1]



Forfaiting jest prostym

technicznie, akceptowanym na
całym świecie instrumentem
finansowania handlu
zagranicznego, polegającym na
dyskontowaniu lub
redyskontowaniu przez bank
wierzytelności z tytułu transakcji
handlowych.

FORFAITING- istota [2]



Bank - forfaiter dyskontuje

wierzytelności eksportowe
zabezpieczone przez bank
importera, dokonując wypłaty za
wyeksportowany towar z
potrąceniem tzw. odsetek
dyskontowych.

FORFAITING- istota [3]



Forfaiting może być zastosowany, gdy

importer i eksporter uzgodnią, że zapłata za
towar nastąpi w odroczonym terminie (np.:
3, 6, 9, 12 miesięcy po wysyłce towaru).
Ważne też jest, aby zapłata zabezpieczona
była wekslami własnymi lub trasowanymi
poręczonymi przez bank, lub nieodwołalną
akredytywą dokumentową ewentualnie
odrębną gwarancją bankową. bank
zabezpieczający zapłatę powinien być
zaakceptowany przez bank - Forfaitera.

FORFAITING- istota [4]



Eksporter zleca bankowi dyskonto

wierzytelności z akredytywy, a koszty dyskonta
(odsetek dyskontowych) kompensuje
odpowiednio skalkulowaną ceną eksportowanego
towaru. importer jest usatysfakcjonowany
odroczeniem zapłaty. Bank wypłaca eksporterowi
zdyskontowane wierzytelności tylko stwierdzi
zgodność dokumentów z warunkami akredytywy.
Możliwe jest także zastosowanie w miejsce
akredytywy weksla poręczonego przez bank
importera. W obu przypadkach warunki
wykonania forfaitingu uzgadniane są przez bank i
eksportera w drodze negocjacji.

FORFAITING- istota [5]



Z forfaitingu mogą korzystać:



osoby prawne,



jednostki organizacyjne nie mające
osobowości prawnej



osoby fizyczne prowadzące
działalność gospodarczą .

FORFAITING- istota [6]



Korzyści:



forfaiting jest korzystnym dla eksportera i najtańszym sposobem
finansowania jego transakcji,



umożliwia poprawę płynności eksportera dzięki wcześniejszemu
otrzymaniu należności za dostarczony towar lub wykonaną usługę,



eliminuje ryzyko związane z transakcją handlową np. ryzyko
niewypłacalności importera



uniknięcie potrzeby zaciągnięcia kredytu dla sfinansowania
odroczonych wierzytelności,



eksporter ponosi odpowiedzialność tylko za autentyczność i
poprawność dokumentów handlowych prezentowanych do forfaitingu
i poprawne zabezpieczenie się w kontrakcie handlowym oraz
wiarygodność żądania zapłaty,



w forfaitingu stosuje się standardowe dokumenty funkcjonujące w
handlu zagranicznym i prostą procedurę realizacji ,



eksporter może zaoferować Importerowi korzystne warunki płatności
czyli kredyt kupiecki (odroczenie płatności),



ryzyko kursu walutowego ogranicza się do okresu od dnia zawarcia
kontraktu handlowego do daty dyskontowania.

FORFAITING- istota [7]



Nabywane w ramach forfaitingu

wierzytelności obejmują zazwyczaj



weksel własny dłużnika lub weksel
trasowany (tratę) klienta, zabezpieczone
gwarancją lub awalem,



płatności odroczone w ramach
nieodwołalnej akredytywy
dokumentowej,



inne dokumenty świadczące o
wymagalności wierzytelności, np.
faktury handlowe wraz z kontraktem.

FORFAITING- istota [8]



Jakie dokumenty są wymagane przy umowie

forfaitingu?



Na początku jest to wniosek klienta oraz
prezentacja instrumentu, który będzie podlegać
skupowi. Potem wymagane są dodatkowe
dokumenty, w zależności od tego, jaki to jest
instrument, co się na nim znajduje, kto, do
czego się zobowiązał i jak dalece. Forfaiting nie
jest transakcją, którą się opisuje i sprzedaje w
oddziałach banku, nie występuje często i nie
dotyczy powszechnego klienta, dlatego
wszystko jest rozpatrywane indywidualnie, w
zależności od potrzeb klienta.

FORFAITING- istota [9]



Różnice pomiędzy forfaitingiem a faktoringiem



Faktoring to usługa, w której skupowane są
wierzytelności w postaci faktur, z reguły dotyczy
niższych kwot, krótszych terminów i dodatkowo
wierzytelności, które są tylko telnościami firm. W
forfaitingu chodzi o wyższe kwoty, dłuższe terminy i
skupowane są weksle zamiast faktur. Forfaiting jest
zawsze bez regresu, czyli ostateczne ryzyko ściągnięcia
pieniędzy od dłużnika spoczywa na banku. Faktoring
może być z regresem lub bez. Ostatnia różnica jest
taka, że faktoring jest z reguły usługą krajową, a
forfaiting występuje zazwyczaj w obrocie
międzynarodowym.

FORFAITING- istota [10]



Podstawowe zalety forfaitingu:



zamiana należności terminowych na gotówkę,



eliminacja ryzyka handlowego, politycznego i kursowego,



brak prawa regresu ze strony banku w stosunku do klienta,



możliwość finansowania pełnej wartości kontraktu,



możliwość ustalenia z góry stopy dyskonta,



prosta dokumentacja,



szybka realizacja.



Podstawowe wady forfaitingu:



wysoki koszt, bank potrąca z góry odsetki dyskontowe za
cały okres transakcji,



ograniczone zastosowanie usługi.



DYSKONTO WEKSLI

Dyskonto weksli

[1]

Weksel własny – [sola] to taki w którego

wystawca [trasant] będący zarazem płatnikiem

[trasatem] zobowiązuje się do zapłaty

posiadaczowi weksla [beneficjentowi]

określonej kwoty pieniężnej.
Weksel trasowany [ciągniony, trata] – to taki

weksel w którym wystawca [trasant] weksla

zleca wskazanej w wekslu osobie [trasatowi]

zapłacenie określonej kwoty pieniężnej

posiadaczowi weksla [beneficjentowi].

Dyskonto weksli

[

2]

Przedsiębiorstwo sprzedając towary lub usługi z

odroczonym terminem płatności przyjmuje od

odbiorcy weksle własne importera opiewające na

kwotę równą wartości dokonanej sprzedaży.

Następnie nie czekając do terminu wykupienia

weksli przez importera poddaje je operacji

dyskontowej w banku komercyjnym, który z góry

wypłaca mu wartość nominalną weksla

pomniejszoną o określoną kwotę, zwaną

dyskontem. Oprócz dyskonta bank potrąca również

stałą prowizję stanowiącą koszt usługi operacji

dyskontowej. W rezultacie dyskonta weksli

eksporter bezzwłocznie otrzymuje swoje

należności według bieżącego kursu kasowego nie

czekając na nadejście terminu płatności.

Dyskonto weksli

[3]

W tej operacji koszt osłony przed ryzykiem

kursowym sprowadza się do wysokości

zastosowanej stopy dyskontowej i pobranej

prowizji przez bank przyjmujący weksle do

dyskonta.

Ubezpieczenie ryzyka w

towarzystwie

ubezpieczeniowym [1]

Procedura i technika ubezpieczenia ryzyka w

towarzystwie ubezpieczeniowym jest skutecznym choć z

reguły bardzo kosztownym sposobem przeniesienia

ryzyka. Poprzez zawarcie umowy ubezpieczenia z

towarzystwem ubezpieczeniowym następuje rozłożenie

ciężaru ekonomicznego potencjalnych strat, na jakie

narażeni są przystępujący do ubezpieczenia [zagrożeni

identycznym ryzykiem], dzięki wykorzystaniu

wniesionych przez nich składek w celu utworzenia

specjalnego funduszu. Z funduszu tego pokrywane są

ewentualne straty lub potrzeby majątkowe podmiotów,

które opłaciły składkę. Jest to stosunkowo korzystna

forma zabezpieczenia się przed ryzykiem kursowym ze

względu na brak konieczności tworzenia własnych rezerw

finansowych przez ubezpieczające się podmioty.

Hedging finansowy

[1]

Polega na zamknięciu otwartej pozycji walutowej

poprzez zajęcie innej pozycji o tym samym

rozmiarze, lecz przeciwstawnej do pozycji

zabezpieczanej. Efektem tego działania jest

zredukowanie lub wyeliminowanie skutków zmian

wartości obydwu pozycji w efekcie zmian kursów

walutowych.

Hedging finansowy

[2]

Polega on na zamknięciu otwartej pozycji

walutowej, poprzez zajęcie identycznej pozycji

[taka sama waluta, wartość i termin] lecz

przeciwstawnej z punktu widzenia zabezpieczanej

pozycji wykorzystując w tym celu instrumenty

rynku pieniężnego. Najczęściej wykorzystywanym

instrumentem w hedgingu finansowym są lokaty i

kredyty zagraniczne.

Hedging finansowy

[3]

Jeżeli krajowy eksporter posiada należność w walucie

obcej z tytułu wyeksportowanych towarów lub usług

[długa pozycja walutowa] i jednocześnie przewiduje, iż

kurs waluty w której posiada należności, obniży się

[ulegnie deprecjacji], to może się zabezpieczyć przed

skutkami obniżki kursu poprzez zaciągnięcie w banku

kredytu lub pożyczki w tej walucie na taką samą kwotę

i termin [krótka pozycja walutowa]. Otrzymane w ten

sposób waluty obce zamienia się następnie na walutę

krajową. W ten sposób zamyka on otwartą pozycję

walutową poprzez zajęcie pozycji przeciwstawnej i tym

samym eliminuje on ryzyko kursowe, gdyż w

przypadku spadku kursu waluty obcej zakup walut

niezbędnych do spłaty kredytu przyniesie mu

określony zysk kursowy, który skompensuje niższe

wpływy z tytułu eksportu.

Hedging finansowy

[4]

Szczególnym przypadkiem hedgingu finansowego jest

inwestowanie w dłużne papiery denominowane w

walutach obcych bądź ewentualnie w papiery

indeksowane w oparciu o zmiany kursu walutowego.

Inwestycji tej można dokonać bezpośrednio poprzez

zakup przez przedsiębiorstwo tych papierów bądź

pośrednio w wyniku inwestycji w fundusz lokujący

aktywa w te instrumenty [np. Fundusz Skarbiec].
Alternatywą jest zakup certyfikatów depozytowych

indeksowanych w stosunku do zmian kursów walut

obcych.

Hedging finansowy

[5]

Certyfikat depozytowy jest krótkoterminowym [o

terminie zapadalności do roku] zbywalnym papierem

wartościowym, emitowanym przez bank, w którym

emitent zobowiązuje się do zwrotu złożonego

depozytu wraz z należnymi odsetkami, w z góry

określonym terminie.
Zakup certyfikatu depozytowego indeksowanego w

stosunku do zmian kursu waluty obcej jest z punku

widzenia nabywcy rodzajem lokaty, dla której

oprocentowanie jest ustalane w wysokości równej

zmianie procentowej kursu walut do złotówki. Zgodnie

z tym każda złotówka zainwestowana w certyfikat

depozytowy jest waloryzowana zgodnie ze zmianami

jej wartości w stosunku do podstawowych walut.

Hedging finansowy

[6]

Oznacza to, że po upływie okresu inwestycji emitent

certyfikatu wypłaci jego posiadaczowi taką kwotę

pieniężną wyrażoną w złotówkach za którą mimo

spadku kursu złotego [deprecjacji] będzie mógł nabyć

taką ilość waluty obcej jaką nabyłby za kwotę

ulokowaną w certyfikat depozytowy w momencie jego

zakupu.
Z drugiej strony jeżeli w terminie wykupu certyfikatu

kurs danej waluty obcej będzie niższy od kursu z dnia

emisji certyfikatu [aprecjacja złotówki] emitent wypłaci

jego posiadaczowi wartość nominalną certyfikatu.

Hedging finansowy

[7]

Obecnie w Polsce występują trzy rodzaje certyfikatów

depozytowych związanych z kursem walut obcych:

1/indeksowane w stosunku do USD którego

oprocentowanie jest równe procentowej zmianie kursu

PLN w stosunku do USD między dniem emisji

certyfikatu a dniem jego wykupu przez emitenta,

powiększonej o stawkę EUROLIBOR

2/indeksowanie w stosunku do kursu średniego waluty

EURO podawanego przez NBP

3/indeksowanie w stosunku do zmiany kursu USD i EURO

łącznie

Pozabilansowe transakcje

zabezpieczające

[1]

Pozabilansowe transakcje zabezpieczające to

transakcje zabezpieczające przed ryzykiem kursowym,

których zawarcie przez przedsiębiorstwo nie skutkuje

ich odzwierciedleniem w jego bilansie.
Transakcje te zwane również są walutowymi

kontraktami terminowymi lub inaczej walutowymi

instrumentami pochodnymi [derywaty].

Pozabilansowe transakcje

zabezpieczające

[2]

FORWARD WALUTOWY- zabezpieczenie się przed

ryzykiem kursowym za pomocą walutowych

kontraktów terminowych forward polega na zajęciu

pozycji odwrotnej w stosunku do pozycji walutowej,

którą chce się zabezpieczyć. Tym samym niezależnie

od tego, w którym kierunku zmieni się kurs walutowy,

zysk osiągnięty na jednej z tych pozycji powinien

skompensować stratę poniesioną na drugiej.
Podmiot pragnący zabezpieczyć długą pozycję

walutową w określonej walucie przed ryzykiem

kursowym, zajmuje krótką pozycję w kontrakcie

forward opiewający na tą walutę czyli sprzedaje

kontrakt forward. Natomiast podmiot chcący

zabezpieczyć krótką pozycję walutową w określonej

walucie, zajmuje długą pozycję w kontrakcie forward

czyli kupuje ten kontrakt.

Pozabilansowe transakcje

zabezpieczające

[3]

WALUTOWE KONTRAKTY FUTURES –

zabezpieczenie się przed ryzykiem kursowym za

pomocą walutowych kontraktów terminowych futures

polega na zajęciu na tym rynku pozycji odwrotnej w

stosunku do tej pozycji walutowej, którą chce się

zabezpieczyć. Ci którzy chcą się zabezpieczyć przed

spadkiem kursu walutowego [długa pozycja walutowa]

zajmują krótką pozycję na rynku futures sprzedając

odpowiednią liczbę kontraktów. Natomiast te podmioty

które chcą się zabezpieczyć przed wzrostem kursu

walutowego [krótka pozycja walutowa] zajmują długą

pozycję w tej walucie na rynku futures kupując

odpowiednią liczbę kontraktów.

Pozabilansowe transakcje

zabezpieczające

[4]

WALUTOWE OPCJE POZAGIEŁDOWE – osłona

transakcji przed ryzykiem kursowym za pomocą opcji

walutowych polega na jednoczesnym zawarciu takiej

opcyjnej transakcji walutowej, w efekcie której dzięki

osiągniętym zyskom możliwe będzie całkowite

pokrycie strat powstałych w wyniku realizacji

transakcji pierwotnej.
W zależności od przewidywań przedsiębiorstwa

odnośnie do kształtowania się przyszłych kursów

walutowych może ono zastosować jedną lub kilka z

wielu istniejących strategii zabezpieczających.

Pozabilansowe transakcje

zabezpieczające

[5]

Zalicza się do nich:

1.KRÓTKA POZYCJA WALUTOWA:
Zakup opcji kupna
Strategia byka [bull spread] z wykorzystaniem opcji kupna
Strategia byka [bull spread] z wykorzystaniem opcji sprzedaży
2.DŁUGA POZYCJA WALUTOWA:
Zakup opcji sprzedaży
Strategia niedźwiedzia [bear spread] z wykorzystaniem opcji

kupna

Strategia niedźwiedzia [bear spread] z wykorzystaniem opcji

sprzedaży

Pozabilansowe transakcje

zabezpieczające

[6]

Zakup opcji kupna – zakup przez przedsiębiorstwo opcji

kupna na walutę obcą w której ma ono otwartą pozycję

walutową czyli zajęcie długiej pozycji w opcji kupna [long

call]. Termin wygaśnięcia opcji oraz ilość walut, na które

opiewa opcja, muszą być zbliżone odpowiednio do terminu

zamknięcia oraz wielkości zabezpieczanej krótkiej pozycji

walutowej. Przedsiębiorstwo w tej strategii powinno wybrać

opcję z ceną wykonania maksymalnie zbliżoną do bieżącego

kursu waluty bazowej na rynku spot.
Jeżeli na rynku spot w terminie wygaśnięcia kurs waluty w

której przedsiębiorstwo posiada otwartą pozycję walutową

będzie niższy od ceny wykonania opcji to wartość pozycji

zabezpieczonej równa jest różnicy między wartością krótkiej

pozycji dla danego kursu i premia opcji gdyż przy tym

poziomie kursu opcja nie zostanie zrealizowana.

Pozabilansowe transakcje

zabezpieczające

[7]

Natomiast dla kursu spot ukształtowanego w terminie

wygaśnięcia na poziomie równym bądź wyższym od

ceny wykonania opcji, przedsiębiorstwo poniesie stratę

równą premii opcji.
Jak można łatwo zauważyć przedsiębiorstwo dzięki

zastosowanej strategii zabezpieczającej krótką pozycję

walutową ograniczyło możliwość poniesienia strat do

wielkości równej premii opcji kupna.

Pozabilansowe transakcje

zabezpieczające

[8]

Strategia byka [bull spread] z wykorzystaniem

opcji kupna – strategia ta polega na zakupie

walutowej opcji kupna przy równoczesnej sprzedaży

[wystawieniu] takiej samej opcji [ o tych samych

charakterystykach] ale o wyższej cenie wykonania.
Jeżeli w terminie wygaśnięcia kurs waluty

zabezpieczanej jest niższy na rynku spot od ceny

wykonania w zakupionej opcji kupna to

przedsiębiorstwo oraz podmiot który zakupił

wystawioną przez nie opcję kupna nie realizują żadnej

z nich. Strata jest więc ograniczona wielkością różnicy

między zapłaconą premią a otrzymaną. Z kolei jeżeli

kurs na rynku spot w terminie wygaśnięcia opcji jest

wyższy od ceny wykonania wystawionej opcji kupna to

obie opcje zostaną zrealizowane.

Pozabilansowe transakcje

zabezpieczające

[9]

Wtedy zysk przedsiębiorstwa na jednej walucie

wynosi: cena wykonania wystawionej opcji kupna –

cena wykonania zakupionej opcji kupna + otrzymana

premia-zapłacona premia.
Natomiast gdy kurs na rynku spot w terminie

wygaśnięcia jest wyższy od ceny wykonania

zakupionej opcji, a niższy od ceny wykonania

wystawionej opcji, to zakupiona przez

przedsiębiorstwo opcja kupna będzie zrealizowana. W

tej sytuacji wynik finansowy przedsiębiorstwa na

operacji hedgingowej wynosi: kurs na rynku spot-cena

wykonania zakupionej opcji kupna – zapłacona premia

+ otrzymana premia.

Pozabilansowe transakcje

zabezpieczające

[10]

Strategia byka [bull spread] z wykorzystaniem

opcji sprzedaży – jej istota polega na równoczesnym

zakupie walutowej opcji sprzedaży i sprzedaniu

[wystawieniu] takiej samej opcji sprzedaży lecz o

wyższej cenie wykonania.
Jeżeli w terminie wygaśnięcia kurs waluty

zabezpieczanej jest wyższy na rynku spot od ceny

wykonania wystawionej opcji sprzedaży to

przedsiębiorstwo oraz podmiot który zakupił

wystawioną przez nie opcję sprzedaży nie realizu8ją

żadnej z nich. W tej sytuacji przedsiębiorstwo osiąga

zysk równy premii netto [różnica między otrzymaną

premią a zapłaconą].

Pozabilansowe transakcje

zabezpieczające

[11]

Natomiast gdy kurs na rynku spot w terminie

wygaśnięcia opcji jest niższy od ceny wykonania

zakupionej opcji sprzedaży, to obie opcje zostaną

zrealizowane. Wtedy strata przedsiębiorstwa na jednej

walucie wynosi: cena wykonania wystawionej opcji

sprzedaży – cena wykonania zakupionej opcji

sprzedaży + premia netto. Z kolei gdy kurs waluty na

rynku spot w terminie wygaśnięcia jest wyższy od

ceny wykonania zakupionej opcji a niższy od ceny

wykonania wystawionej opcji to zakupiona przez

przedsiębiorstwo opcja sprzedaży będzie

zrealizowana. W tej sytuacji wynik finansowy

przedsiębiorstwa na operacji hedgingowej wynosi:

cena wykonania zakupionej opcji sprzedaży – kurs na

rynku spot + premia netto.

Pozabilansowe transakcje

zabezpieczające

[12]

Zakup opcji sprzedaży – polega on na zakupie przez

przedsiębiorstwo opcji sprzedaży wystawionej na

walutę obcą, w której ma ono długą pozycję walutową

czyli na zajęciu długiej pozycji w opcji sprzedaży.

Termin wygaśnięcia opcji i ilość walut na które opiewa

opcja muszą być zbliżone odpowiednio do terminu

zamknięcia oraz wielkości zabezpieczanej pozycji

walutowej. Przedsiębiorstwo w tej strategii powinno

wybrać opcję z ceną wykonania maksymalnie zbliżoną

do bieżącego kursu waluty bazowej na rynku spot.

Pozabilansowe transakcje

zabezpieczające

[13]

Jeżeli w terminie wygaśnięcia na rynku spot kurs

waluty w której przedsiębiorstwo posiada długą

pozycję walutową, będzie równy bądź niższy od ceny

wykonania opcji to przedsiębiorstwo zrealizuje opcję

ograniczając stratę do poziomu równego premii opcji.

Natomiast dla kursu spot ukształtowanego w terminie

wygaśnięcia na poziomie wyższym od ceny wykonania

opcji, wartość pozycji zabezpieczonej jest równa

różnicy między wartością długiej pozycji dla danego

kursu i premią opcji, gdyż przy tym poziomie kursu

opcja nie zostanie zrealizowana. Z powyższego

wynika, iż przedsiębiorstwo dzięki zastosowanej

strategii zabezpieczającej długą pozycję walutową

ograniczyło możliwość poniesienia strat do wielkości

równej zapłaconej premii.

Pozabilansowe transakcje

zabezpieczające

[14]

Strategia niedźwiedzia [bear spread] z wykorzystaniem opcji

kupna – strategia ta polega na zakupie walutowej opcji kupna i

równoczesnej sprzedaży takiej samej opcji kupna lecz o niższej cenie

wykonania.
Przedsiębiorstwo wykorzystując strategię bera call spread w celu

zabezpieczenia się przed ryzykiem kursowym ogranicza tym samym

swoją maksymalną stratę do poziomu równego różnicy między

cenami wykonania obu opcji minus otrzymana premia netto. Strata

tej wielkości ma miejsce gdy kurs waluty na rynku spot w terminie

wygaśnięcia jest równy bądź wyższy od ceny wykonania zakupionej

opcji. Jeżeli z kolei kurs waluty na rynku spot w terminie wygaśnięcia

jest równy bądź niższy niż cena wykonania wystawionej opcji kupna

to przedsiębiorstwo osiąga zysk równy premii netto. Natomiast w

sytuacji ukształtowania się kursu spot w przedziale między cenami

wykonania obu opcji jest realizowana wystawiona opcja kupna, a

wynik finansowy przedsiębiorstwa jest równy: kurs na rynku spot –

cena wykonania wystawionej opcji kupna + premia netto.

Pozabilansowe transakcje

zabezpieczające

[15]

Strategia niedźwiedzia [bear spread] z

wykorzystaniem opcji sprzedaży – polega ona na

zakupie walutowej opcji sprzedaży i sprzedaży

[wystawieniu] takiej samej opcji lecz o niższej cenie

wykonania.
Strategia ta jest lustrzanym odbiciem opisanej

wcześniej strategii byka z wykorzystaniem opcji

sprzedaży. W powyższej strategii maksymalna strata

przedsiębiorstwa jest ograniczona do poziomu

zapłaconej premii netto. Natomiast maksymalny zysk

jaki przedsiębiorstwo może osiągnąć stosując tę

strategię wynika z różnicy między cenami wykonania

obu opcji i premią netto.