Psychoterapia osób
chorych na nowotwór.



Choroba nowotworowa jest skrajnie

traumatycznym przeżyciem.



Jest przyczyną ogromnego stresu i

licznych problemów psychicznych u

pacjentów oraz ich rodzin (ból, stany

lękowe, depresja, anoreksja).



Często odczuwają: brak energii,

słabość mięśni, męczliwość,

senność, zmniejszoną motywację do

działania, uczucie beznadziejności,

apatię, poirytowanie i smutek.

Leczeniem zaburzeń
związanych z następstwami
chorób nowotworowych
zajmuje się specjalna
dziedzina naukowa-
PSYCHOONKOLOGIA.

Elizabeth Kubler-Ross uważa ze
przebieg choroby nowotworowej
można ująć w pięciu etapach:



Zaprzeczenia i izolacji



Gniewu



Targowania się



Depresji



Pogodzenia się

Faza pierwsza



Pacjent dowiadując się o chorobie
odbiera wszelkie wiadomości i
informacje jakoby nie dotyczyły to
jego osoby.



Często pyta kilkakrotnie o
diagnozę -chce usłyszeć
zaprzeczenie.

Faza druga



To czas buntu, wybuchów gniewu,
rozżalenia i drażliwości.



Odgrażania się personelowi, iż jest
nieskuteczny, a jego metody
leczenia nieefektywne.

Faza trzecia



W której pacjent zawiera swojego rodzaju
’’umowy’’ z lekarzami, z Bogiem.



Umowy te mają charakter zapewnień typu:

-,,Boże, już nie będę krzywdził ludzi, tylko

uzdrów mnie’’

-,,postaram się być zdyscyplinowanym

pacjentem, tylko przyrzeknijcie mi, iż będę
zdrowy’’

Faza czwarta



Rozumiana jako faza depresji.

Podzielić ja można ze względu na dwie

przyczyny:

-pierwsza, która jest następstwem zmian w życiu

chorego, (utrata pracy, duże wydatki

finansowe na leczenie, przebywanie w

szpitalu)

-druga, rozumiana jako depresja

przygotowawcza, pojawia się w czasie gdy

pacjent duchowo przygotowuje się do śmierci.

Faza piąta



Następuje po przejściu
poprzednich faz, oznacza
akceptacje choroby i jej następstw
(śmierć)



Większość pacjentów nie jest w
stanie dojść do tego etapu.

Aby ułatwić przejście wszystkich etapów
choroby stworzono rożne teorie i metody
pomocy chorym:



Terapia przez sztukę



Terapia oparte na założeniach teorii Carla Gustawa
Junga

-archetypowa terapia przez sztukę,
-terapia poprzez spontaniczny ruch,



terapia śmiechem- klownterapia,



Terapia behawioralno-poznawcza



Terapia humanistyczno-egzystencjalna



Wizualizacje



Terapia rodzinna



Terapia grupowa

Terapia przez sztukę -
ARTETERAPIA



Wykorzystuje do celów leczniczych i

terapeutyczne rożne formy plastyczne,

muzyczne, literackie i teatralne.



Daje możliwość symbolicznego wyrazu

trudnych przeżyć, doświadczeń i emocji w

bezpiecznych warunkach, w formie mówienia

"nie wprost".



Obniża napięcie i pomaga nazwać problem.

ARTETERAPIA pozwala na:



uzyskanie wewnętrznego spokoju ‘’katharsis’’



zapanowanie nad uczuciami, zmęczeniem, stresem



kreatywność pacjenta



możliwość przepracowania tematu śmierci



wytwarza kontakt miedzy terapeuta a pacjentem



duże możliwości pracy z bólem nowotworowym poprzez
strategie:

-oceny nasilenia bólu za pomocą formowania kształtów z

modeliny,

-nadanie kształtu bólowi przez wykorzystanie formy, barwy i

ich odcieni,

-ekspresja bólu przez rysowanie i nadawanie mu kształtu.

Terapie oparte na założeniach teorii Carla
Gustawa Junga:



archetypowa terapia przez sztukę



terapia poprzez spontaniczny ruch



klownterapia

Archetypowa terapia przez
sztukę



Symbole typowe dla całej kultury

ludzkiej



Celem archetypowej terapii przez

sztukę jest wydobycie archetypów

rządzących wyobraźnią pacjenta



Opiera się na klasycznych

technikach terapii tj. malowanie,

rzeźbienie w piasku, tatr kukiełkowy.

Terapia poprzez spontaniczny
ruch



Oparta na Jugowskiej koncepcji
aktywnej wyobraźni, według której
myśl uczenia i obraz wyrażają się przez
ruchy ciała.



Polega ona na stopniowym uczeniu
pacjenta spontanicznego
doświadczania swego ciała oraz na
budzeniu zaufana do odczuć z niego
płynących.

Klownterapia



Skoncentrowana na postaci klowna który

jest odwiecznym wzorcem kulturowym-

postacią oznaczającą rozrywkę, cyrk,

sztukę ulicy.



Służy wydobyciu na światło dzienne

unikalnej części psychiki pacjenta.



Pomaga w pracy z myślami

nieuświadomionymi



Zabawa, spontaniczność, humor,

kreatywność zapobiegają bólowi i lękom.

Terapia behawioralno-poznawcza



Techniki poznawcze:

-monitorowanie myśli,
-modelowanie nastroju, poprzez

wspólnie spędzany czas z bliskimi,

-terapia racjonalna,

Terapia behawioralno-
poznawcza

W przypadku nasilenia bólu zaleca się:
-hipnozę,
-biofeedback
-relaksację.



W celu poprawy emocjonalnego
funkcjonowania stosuje się trening
radzenia robie ze stresem.

Terapia humanistyczno-
egzystencjalna- LOGOTERAPIA



Polega na odnalezieniu sensu cierpienia.



W wypadku gdy ból nowotworowy jest
często niedozniesienia w połączeniu ze
świadomością umierania ważna jest
umiejętność ‘’wyjścia’’ poza granice
samego siebie i choroby, która pozwala
na otwartość w relacji z innymi ludźmi i
na pogłębione spostrzeganie otoczenia.

Wizualizacja- TERAPIA
WYOBRAŻENIOWA



Oznacza wykorzystywanie
zdolności pacjenta do wyobrażania
sobie własnego ciała aktywnie
walczącego z nowotworem,



Pobudza odporność
immunologiczną która sprawia ze
wykreowana myśl staję się
rzeczywistością

Terapia rodzinna



,,Rak atakuje rodzinne życie i zaburza jej

funkcjonowanie’’



Podczas terapii rodzinnej terapeuta współpracuje

najczęściej z jedną osobą z rodziny która jest

najbliższa pacjentowi, bądź też z całą rodziną.



Celem terapii rodzinnej jest korekta zaburzonych

zachowań :

-nauczenie rodziny bardziej efektywnego

radzenia sobie z problemem

-edukacja domowników w zakresie choroby i

wzajemnego wspierania się

Terapia grupowa



Zapewnia pacjentom społeczne wsparcie

przez poczucie wspólnoty, (możliwość

uczenia się od pacjentów w grupie

nawzajem)



Stwarza możliwość zastosowania terapii

poprzez pomaganie-rozpacz chorych

zamienia się w wiarę w siebie i wyższą

samoocenę i tym samym możliwość pomocy

innym członkom grupy



Przynosi dobre efekty przy małych kosztach

porównując prace terapii indywidualnej.

Inne formy pomocy:



Medytacja- polega na uczeniu chorego skupiania się

na pewnych aspektach wewnętrznego lub

zewnętrznego doświadczenia, Np. praca z

oddechem, mantry (powtarzane dźwięki lub frazy),

koncentracja na przedmiotach.



Psychoterapia pastoralna- na początku jej zadaniem

jest ocena duchowego stanu pacjenta, czyli:

-określenie priorytetów w jego życiu,
-ocena, jakie wydarzenia z poprzedniego roku były

dla pacjenta najważniejsze,

-określenie subiektywnego znaczenia choroby dla

pacjenta (poczucie żalu, łaski, skruchy)



Interwencja kryzysowa-

stosowana w nagłych

wydarzeniach życiowych, zaskakujących i
dezorganizujących.

Choroba nowotworowa jest takim wydarzeniem,

szczególnie w wypadku:

-poznania diagnozy,
-nawrót choroby lub przerzuty,
-wiadomość o konieczności leczenia operacyjnego.

W takich wypadkach interwencja polega na:
-pomocy w zrozumieniu sytuacji przez wyjaśnienie

wątpliwości chorego,

-udzielaniu pacjentowi oraz jego rodzinie wsparcia przez

zachęcanie do otwartego wyrażania uczuć,

-budowanie nadziei chorego przez stworzenie mu

perspektyw na najbliższe dni,

-propozycjach konkretnych zachowań, np. przemyślenia

decyzji o operacji, dodatkowe rozmowy z lekarzem.



Poradnictwo przez telefon- które często zapewnia
wsparcie psychiczne, a także dostęp do informacji o
chorobie i leczeniu.



Terapia multimodalna (wieloaspektowa) w której
ukojeniu bólu, żalu, ukojenia, poczucia winy,
uczestniczą poza lekarzami i psychologami wszyscy
którzy mogą pomóc, czyli:

-członkowie rodziny,
-prawnik,
-duchowni.



Farmakologicznie- antydepresanty o działaniu
uspokajającym przy atakach paniki lub nasilonego
leku.