Eutanazja

EUTANAZJA

Słowo pochodzenia greckiego

Εύ (eu)

– dobry, łagodny,

pomyślny

Θανατως (thanatos)

– śmierć

Rodzaje eutanazji

• Bierna (ortoazyjna)-zaniechanie

dalszego sztucznego
podtrzymywania życia pacjenta
będącego w stanie agonalnym.

• Czynna- jako zabójstwo z litości.

Rys historyczny

Zjawisko eutanazji nie jest wytworem współczesnej

cywilizacji, lecz była ona już praktykowana w

starożytności. Zmianę w postępowaniu przyniosła

dopiero tradycja judaistyczna oraz rozwijające się

chrześcijaństwo, które uwzględniło życie ludzkie

jako dar od Boga Stwórcy i tylko On przez swą

Opatrzność może wpływać na kształt naszego

życia. Sytuacja taka utrzymała się do oświecenia,

gdzie w XVI wieku .Tomasz More w „Utopi” uznał

eutanazje za element idealnego społeczeństwa.

Następnie różne prądy filozoficzne różnie

podchodziły do eutanazji.

Regulacje prawne w

Polsce

Eutanazja czynna w Polsce jest zabroniona; traktuje się ją jak
rodzaj zabójstwa karanego w łagodniejszy sposób. Osoba jej
dokonująca jest obecnie zagrożona karą pozbawienia wolności od 3
miesięcy do 5 lat. Wyjątkowo sąd może zastosować nadzwyczajne
złagodzenie kary, a nawet odstąpić od jej wymierzenia. Warunkiem
łagodniejszej odpowiedzialności jest, aby pokrzywdzony zażądał
pozbawienia go życia, zaś dokonujący eutanazji - działał pod
wpływem współczucia dla niego. Przepis art. 150 kodeksu karnego,
który określa przestępstwo zabójstwa eutanatycznego nie wymaga
natomiast wprost, aby osoba żądająca go była śmiertelne chora,
jednak wymóg taki wprowadza orzecznictwo. Specyficznym typem
przestępstwa związanego z szeroko pojętą eutanazją jest pomoc do
samobójstwa (art. 151 kodeksu karnego), który obejmuje także tzw.
eutanatyczną pomoc do samobójstwa, czyli ułatwienie osobie
śmiertelnie chorej zamachu samobójczego.

Regulacje prawne na

świecie

Eutanazja jest obecnie zalegalizowana w Holandii, Belgii, Luksemburgu (w

tym chorych dzieci) i amerykańskim stanie Oregon, a do niedawna także w

australijskim Terytorium Północnym (Sąd australijski orzekł, że ta kwestia

należy do spraw wyłącznie federalnych i uchylił legalność eutanazji).
Szczególna forma dozwolonej eutanazji występuje w Szwajcarii, gdzie

można przepisać lek nasenny w śmiertelnej dawce, jednak chory musi go

przyjąć samodzielnie.
W pozostałych krajach eutanazja jest niedozwolona i karana jak zwykłe

zabójstwo lub w sposób łagodniejszy.
W Holandii eutanazja została zalegalizowana początkowo pod warunkiem

wyrażenia świadomej zgody przez chorego. W 2005 roku dopuszczalność

eutanazji rozszerzono na niemowlęta i dzieci do lat 10. Pomimo warunku

wyrażenia zgody częste są przypadki poddawania eutanazji osób, które

takiej zgody nie mogą udzielić ponieważ są nieprzytomne i ocenia się, że

do 40% zgonów w zakładach psychiatrycznych w Holandii dochodzi w

wyniku eutanazji. W 2001 roku ONZ, a następnie Komisja Europejska

skrytykowały holenderską praktykę eutanazyjną w dokumencie

"Legalisation of Euthanasia in Europe. Written Declaration No. 312".

Stanowisko Kościołów

• Judaizm-Żydowskie prawo odrzuca wszelkie środki, które

zmierzają do skrócenia ludzkiego życia. Mimo to dyskutuje się

nad pewnymi wyjątkami, np.: gdy ludzie są nieuleczalnie

chorzy i dzięki eutanazji można by uniknąć nadmiernych

cierpień. Midrasz nawiązuje do historii króla Saula, który

rzucił się na swój miecz, aby uniknąć tortur. Średniowieczne

autorytety debatowały nad kwestią, czy dozwolona jest

modlitwa o szybką śmierć nieuleczalnie chorego. Modlitwę

taką ocenia się zasadniczo pozytywnie, ale zakazuje się

bezpośredniej pomocy w umieraniu.

• Współczesne autorytety rabinackie zezwalają na podawanie

środków uśmierzających ból, chociaż w znacznym stopniu

skracają one życie śmiertelnie choremu. Zakazują jednak

iniekcji czy podawania środków, które przyspieszają śmierć.

Tak samo odrzucają medyczne interwencje, które sztucznie

przedłużają życie.

Stanowisko Kościołów

• Chrześcijaństwo-Etyka chrześcijańska stanowczo odrzuca

eutanazję bezpośrednią (m.in. w KKK 2277 czytamy: "Eutanazja
bezpośrednia, niezależnie od motywów i środków polega na
położeniu kresu życiu osób upośledzonych, chorych lub
umierających. Jest ona moralnie niedopuszczalna.").

• W 1995 papież Jan Paweł II w swojej encyklice "Evangelium

Vitae" ponownie odrzucił eutanazję bezpośrednią, lecz oddzielił
od niej decyzję o rezygnacji z "uporczywej terapii" ("pewne
zabiegi medyczne, które przestały być adekwatne do realnej
sytuacji chorego, ponieważ nie są już współmierne do rezultatów,
jakich można by oczekiwać, lub też są zbyt uciążliwe dla samego
chorego i dla jego rodziny"). Taką decyzję o zaprzestaniu terapii,
papież wyraźnie oddzielił od eutanazji i samobójstwa.

• Analogiczne rozważania podejmuje się w ramach etyki

prawosławnej i protestanckiej.

Stanowisko Kościołów

• Islam-Na Pierwszej

Międzynarodowej Konferencji
Medycyny Muzułmańskiej (Kuwejt,
1981) zostały potępione
samobójstwo i eutanazja.
Zgromadzenie to opowiedziało się
także za rezygnacją z metod
sztucznego przedłużania życia.

Stanowisko Kościołów

• Buddyzm-Buddyzm nie aprobuje eutanazji ze względu na swą naukę o karmani

ani też z punktu widzenia psychologii. Zły karman, który warunkuje cierpienia

człowieka (chorego), powinien tak długo trwać, dopóki się nie wyczerpie i nie

przestanie wpływać na kolejne narodziny. Jeśli się przerwie cierpienie, zacznie

się ono na nowo w kolejnym wcieleniu, aż do wyczerpania. Jeśli się jednak

zniesie cierpienie jako rezultat złego, negatywnego karmana, można się

ponownie odrodzić w lepszej egzystencji.

• Buddyjska psychologia wychodzi z faktu, że także śmierć zadana ze współczucia

przepełniona jest nienawiścią i negatywnymi uczuciami do cierpień pacjenta.

Nawet jeśli pierwotnym motywem jest uśmierzenie chwilowego cierpienia, dobra

intencja przeobraża się w momencie decyzji w działanie nacechowane odrazą.

Chociaż lekarz sądzi, że uśmierca z litości, to jednak w rzeczywistości działa z

odrazy do cierpienia. Tym samym wzbudza on dla siebie i dla swego pacjenta

negatywną energię karmiczną.

• Lekarze buddyjscy dyskutują również na temat dokładnego momentu śmierci, tj.

kiedy można wyłączyć aparaturę, która jedynie sztucznie przedłuża życie, gdy

tymczasem jest ona potrzebna innym pacjentom. Bardzo ważne jest w tym

kontekście pojęcie

prany

(prana - tchnienie życia). Pojawia się ono już w

upaniszadach i oznacza "siłę życiową" człowieka, tkwiącą w sercu. Gdy zaniknie,

lekarzowi wolno zaniechać swych wysiłków.

Stanowisko Kościołów

• Hinduizm-Eutanazja jest postrzegana jako

śmierć z wyboru i aprobowana jako
ucieczka od przywiązania do własnego
„ja”, które cierpi (np. z powodu starości);
daje możliwość uwolnienia się od
niewygodnej formy życia i przejścia do
następnego życia (reinkarnacja). Ci, którzy
podejmują decyzję samobójczą, jak i ci,
dokonują eutanazji, winni się uwolnić od
złych zamierzeń, namiętności i egoizmu.

Badania nad akceptacją

eutanazji

Poparcie dla eutanazji w

zależności od kraju

81%

80%

80%

76%

57%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

Australia

Wileka

Brytania

Holandia

Kanada

USA

Polskie badania

Zapytano:

„Czy należy spełniać wolę

cierpiących, nieuleczalnie

chorych, którzy domagają się

podania im środków

powodujących śmierć”

47%

44%

37%

30%

40%

49%

23%

16%

14%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

1988

1999

2001

rok

odpowiedź negatywna

odpowiedź pozytywna

osoby nie mające zdania