Techniki prowadzenia

wywiadu

Izabela Kaźmierczak

Zamknięte vs. otwarte

• Pytania zamknięte: „Czy uważasz

okres studiów za szczęśliwy?”

Gdy badany ma gotowe opinie na jakiś temat, np. w
badaniach opinii publicznej, selekcji zawodowej

• Pytanie otwarte: „Jak oceniasz czas

studiów?”

Badany w czasie wywiadu dopiero formułuje swoje opinie,
odczucia, chcemy wiedzieć więcej nt. kontekstu danego
odczucia (opinii), źródeł, odcieni, dynamiki odczucia;
wywiady kliniczne.

Wprost vs. projekcyjne

• Pytania wprost: „Jak się pani zachowała w

tej sytuacji?”

Odwołują się bezpośrednio do doświadczeń lub przemyśleń
OB.

• Pytania projekcyjne: „Jakich spraw twoim

zdaniem ludzie najbardziej w życiu się

wstydzą?”

Odwołują się do hipotezy projekcyjnej

– Pytania hipotetyczne: „Gdyby mogła pani

jeszcze raz wybrać studia, jaki to by był

kierunek?”

Neutralne vs. tendencyjne

• Pytania neutralne: „Co sprawiło, że

zdecydowała się pani podjąć taką

decyzję?”

Nie zawierają wyrażonej wprost ani ukrytej sugestii jakiej
odpowiedzi się oczekuje

• Tendencyjne:

zawierają w swej budowie ukryte

sugestie lub założenia

– Pytania sugerujące: „„Jak często kłócisz się

z żoną/mężem?”

– Pytania alternatywne: „Woli pan spędzać

czas z rodziną czy ze znajomymi?”

Zaklasyfikuj pytania do

odpowiednich kategorii

• Jak minął pierwszy dzień w pracy?
• Czy nie sądzi pan, że lepiej przyznać się przed

szefem, że to pan ukradł to pióro?

• Jak pani sądzi, mężczyźni uważają za

atrakcyjne kobiety o ciemnym czy jasnym

kolorze włosów?

• Jakie jest pani zdanie na temat

nieodpowiedzialnego zachowania pani syna?

• Co składnia ludzi do wyjazdu zagranicę?
• Pani jako matka z pewnością zabroniła synowi

spotykać się z tym łobuzem Jarkiem?

*

Techniki zadawania pytań

• Pytania pierwszo i drugoplanowe

• Pytania właściwe i przejściowe

„Przypuszczam, że zarówno pan i żona spotykacie się towarzysko z innymi

ludźmi. Czy może pan opowiedzieć mi o waszych znajomych?”

*Kończysz rozmowę o szkole i chcesz przejść do tematu relacji z

rówieśnikami. Zastosuj pytanie przejściowe

• Pytania uwikłane

„Chciałbym dowiedzieć się, jakiego rodzaju kary stosuje pani wobec

swego dziecka i jak często. Czy pozbawia je pani jakiejś przyjemności, np.

oglądania telewizji, wyjścia na podwórko? Jak często? A jak z odsyłaniem

do swojego pokoju – czy każe mu tam pani zostać? Jak długo?

Jak często

daje mu pani klapsa, bije go?

Czy wstrzymuje mu pani kieszonkowe? Na

jak długo? Czy każe mu pani wykonać jakąś nieprzyjemną czynność, jak

wynoszenie śmieci przez jakiś czas?”

* Zadaj pytanie uwikłane dotyczące stosowania autoagresji fizycznej

Techniki zadawania pytań cd

• Pytania odroczone

• Progresja /od mniej zagrażających do bardziej/

„Czy lubisz się wprawiać w miły nastrój słuchając

muzyki? A jak z atmosferą pomieszczenia? Czy dla

dobrego nastroju potrzebne jest ci specyficzne

oświetlenie, wnętrze pokoju, czy jeszcze coś innego?

A jaki wpływ na twój nastrój maja papierosy? Czy

lubisz zapalić dla poprawienia nastroju? A co z

alkoholem, czy on cię rozluźnia? Czy próbowałeś

„czegoś mocniejszego”, trawki? A czegoś innego?”

*zapytaj o stosowanie środków antykoncepcyjnych i

przerywanie ciąży

Kolejność pytań w obrębie

tematu

• „Lejek”: od pytań ogólnych do

szczegółowych; pozwala badanemu
samodzielnie decydować o zakresie i
głębokości poruszanego wątku

• „Odwrócony lejek”: od szczegółowych do

ogólnych; gdy badana/y jest napięty lub
np. przypuszczamy, że nie ma
skrystalizowanych przemyśleń na określony
temat.

Prośba o rozwinięcie temat

/Pytanie o charakterze nakłaniającym
do kontynuowania wypowiedzi/

„Proszę mi powiedzieć coś więcej na ten
temat?”
„Czy jest jeszcze coś związanego z tym
tematem?”
„Jak się pani czuła w tej sytuacji?”
„Jak się pan w tej sytuacji zachował?”

Parafraza

• O ile dobrze rozumiem, ....… , czy tak?
• Powiedziała pani, że … Czy dobrze

zrozumiałam?

• Z tego co pan powiedział, zrozumiałam,

że… Czy zgadza się pan z tym?

• ……… Czy tak?
• Z tego co zrozumiałam …. Jak pani to

odbiera?

• Rozumiem, że …., tak?

Klaryfikacja

wyostrzenie widzenia nieostrego materiału

• Nie do końca rozumiem czy

problemem jest …. czy …

• Słuchając pani nie było dla mnie

jasne czyje zachowanie było dla pani
nie do zniesienia: męża czy ojca?

• Zgubiłam się. Pozwól że zapytam…
• Straciłam wątek. Nie jest dla mnie

jasne… czy możemy do tego wrócić?

Odzwierciedlenie

• Uczuć – rozpoznawanie i nazywanie uczuć pacjenta, oddzielanie

ich od własnych uczuć, które budzi w nim pacjent, np.
Gdy mówiła pani o rozwodzie, miałam wrażenie, że temat ten

wywołuje w pani złość. Jak pani to widzi?/ Jak to dla pani brzmi?

• Doświadczeń – przy dostrzeganej sprzeczności przekazu i

zachowania lub mimiki (wskazówka: najpierw powtórz co

słyszysz potem opisz to co widzisz), np.
Rozumiem, że żal pani koleżanki która dostała naganę od szefa.

Gdy opowiadała mi pani o tej sytuacji, odniosłam wrażenie, że

się pani uśmiecha. Mogę się mylić, ale może jest jakiś powód

tego, że ta sytuacja oprócz żalu budzi jeszcze inne uczucia?

• Treści

Z tego co pani mówi rozumiem, że zerwała pani relację z

siostrą, bo drażniło panią jej zachowanie. Czy tak?

Podsumowanie

/parafraza dłuższej wypowiedzi OB/
Czy jest jeszcze coś, co chciałby pan

dodać?

Czy pominęłam coś ważnego?
Na ostatnim spotkaniu rozmawialiśmy

o… być może chciałby pan dziś
dodać coś w tym temacie?

Inne interwencje ..

• Informowanie
• Milczenie
• Kierowanie bezpośrednie

– Co pan rozumie przez sformułowanie, że

„w domu nie da się żyć”?

– Czym dla pana jest „monotonność”?
– Czy może pan opisać jakąś ostatnią

sytuację kiedy czuł się pan w domu
„okropnie”?