Wykład 1

Wiadomości ogólne

Nagromadzenie w jednym miejscu większych ilości minerału użytecznego wśród skał płonnych

nazywa się złożem kopalni użytecznej

Według pochodzenia złoża dzieli się według pochodzenia, rodzaju kopaliny i kształtu.

Podział według pochodzenia:
1.

Złoża osadowe – mechaniczne (piaskowce, iły, gliny, żwiry), chemiczne (gipsy, sole,
anhydryty), organiczne (wapienie, kreda, margle, węgle, ropa naftowa, gaz ziemny);

Złoża magmowe (granity, sjenity, bazalty, porfiry, diabazy);

Złoża metamorficzne (kwarcyty, dolomity, łupki, rudy).

Podział ze względu na kształt:
1.

Złoża foremne (regularne) – pokłady, soczewki pokładowe, żyły proste.

Złożą nieforemne (nieregularne) – słupy, masywy, składy, gniazda, okruchy, żyły

» Pokład

» Soczewka

pokładowa

» Żyła prosta

Słup solny

Masyw

Składy

Gniazda

Soczewki

•

Nieregularności pierwotne

•

Ścienienie

•

Wyklinienie

•

Zgrubienie

•

Rozszczepienie

•

Nieregularności wtórne

•

Sfałdowanie

•

Kopuła

•

Niecka

Nieregularności wtórne

Uskoki

Elementy uskoku:
h – zrzut uskoku,
r – rozstęp,
a – amplituda uskoku,
s – szczelina uskoku,
 – kąt nachylenia pokładu,


–

kąt nachylenia płaszczyzny uskokowej,

m – miąższość pokładu.

Uskok normalny
Uskok odwrócony

Uskok schodowy
Zrąb tektoniczny

Rów tektoniczny
Nasunięcie

Wiadomości ogólne

Sposoby eksploatacji górniczej
1. Górnictwo odkrywkowe
2. Górnictwo podziemne
3. Górnictwo otworowe

Obszar górniczy – przestrzeń, w granicach której przedsiębiorca jest uprawniony do wydobywania
kopaliny oraz robót górniczych związanych z wykonywaniem koncesji

Teren górniczy – przestrzeń, objęta przewidywanymi szkodliwymi wpływami robót górniczych zakładu
górniczego

Zakład górniczy – wyodrębniony technicznie i organizacyjnie zespół środków służących bezpośrednio
do wydobywania kopaliny ze złoża, w tym wyrobiska górnicze, obiekty budowlane oraz technologicznie
związane z nimi obiekty i urządzenia przeróbcze

Wykład 2

Roboty Górnicze - Udostępnienie

Podział robót górniczych:

- Roboty udostępniające:

wykonuje się w celu otwarcia złoża minerału użytecznego, wydzielenia

poziomów wydobywczych oraz połączenia z powierzchnią terenu dla celów
transportowych
i wentylacyjnych.

- Roboty przygotowawcze

mają na celu wydzielenie pięter i pól eksploatacyjnych, wydzielenie filarów

eksplo-atacyjnych, zapewnienie komunikacji, wentylacji wyrobisk
górniczych i odpro-wadzenia wody kopalnianej.

- Roboty eksploatacyjne:

Związane są z bezpośrednim pozyskaniem składnika użytecznego

odpowiednim system eksploatacji i sposobem likwidacji zrobów.

Rodzaje wyrobisk udostępniających

Wyrobiska udostępniające z uwagi na

położenie mogą być wykonywane jako:

pionowe,

poziome,

pochyłe.

Wyrobiska pionowe:

Szyby i szyby ślepe,

Szybiki i szybiki ślepe,

Dukle.

Wyrobiska poziome:

Przecznice,

Przekopy,

Sztolnie,

Tunele,

Chodniki główne.

Wyrobiska pochyłe:

Upadowe,

Pochylnie.

Szyb pionowy

Wyrobiska udostępniające

Poziom I

Poziom II

Poziom III

Poziom I

Poziom II

Poziom III

Sztolnia

Tunel

Przecznica

Przekop

Roboty udostępniające

1. Upadowa z

powierzchni

2. Pochylnia do

powierzchni

3. Chodnik

Przecznica poz.I

Przecznica poz.II

Poziom wyrobisk

wentylacyjnych

iê

Chodniki

piêtrowe

Chodniki podstawowe poz.II

Chodniki podstawowe poz.I

Chdoniki g³owne wentylacyjne

Podział poziomu
wydobywczego

Struktura
geometryczna

Struktura złożowa

Przecznica, poz.I

Przecznica, poz.II

Przecznica, poz.III

Przecznica polowa

³ó

Poch

ylnia

wen

tylac

yjna

Poch

ylnia

wen

tylac

yjna

Szybik wydobywczy

Szybik wentylacyny

POZIOM I

POZIOM II

POZIOM III

Struktura geometryczna

Wykład 3

Roboty przygotowawcze

Wyrobiska przygotowawcze

Wyrobiska przygotowawcze są wyrobiskami chodnikowymi

wykonanymi w złożu kopaliny użytecznej od miejsc jego
udostępnienia.

Wyrobiska te mają do spełnienia dwa zadania:
1. Podzielić pokład w obrębie poziomu wydobywczego na piętra wydobywcze,
podpiętra i pola eksploatacyjne.
2. Zapewnić wentylację kopalni, transport urobku, dostawę materiałów i urządzeń,

doprowadzić energię i podsadzkę hydrauliczną, dojście załogi, odprowadzenie wód
kopalnianych.

Podział wyrobisk przygotowawczych.

W zależności od nachylenia i położenia względem rozciągłości pokładu:

poziome

– chodniki po spągu lub pod stropem,

pochyłe

– pochylnie, upadowe, dowierzchnie,

przekątne

– przecinki, chodniki pośrednie przekątne.

Znaczenie wyrobiska dla podziału pokładu:

główne

(podstawowe) – chodniki główne, pochylnie transportowe i wentylacyjne, chodniki

wentylacyjne, chodniki podstawowe

drugorzędne

– przecinki wentylacyjne, dowierzchnie, chodniki eksploatacyjne.

Funkcji jakie wyrobisko pełni w czasie eksploatacji.

Wyrobiska przygotowawcze

Systemy drążenia chodników

System wyrobisk pojedynczych

System wyrobisk podwójnych

System wyrobisk wielochodnikowy

SPOSOBY DRĄŻENIA

WYROBISK

Wyrobiska mogą być wykonywane

jako:

• Kamienne
• Kamienno-węglowe
• Węglowe

CYKL PRODUKCYJNY

Na cykl produkcyjny składają się czynności:
• Główne:

- urabianie skały,

- ładowanie urobku,

- wykonywanie obudowy,
- przewietrzanie wyrobiska,
- transport przodkowy.

• Operacje i czynności pomocnicze:

- przekładka urządzeń odstawczych,
- przedłużanie rurociągów (wodny, sprężonego powietrza),
- dostawa materiałów,
- wydłużanie lutniociągów,
- konserwacja maszyn i urządzeń.

URABIANIE

W wyrobiskach kamiennych i przygotowawczych w kopalniach

rud, urabianie skały odbywa się za pomocą MW. W wyrobiskach
węglowych i soli kamiennej stosowane jest urabianie
mechaniczne za pomocą kombajnów węglowych. Nie wyklucza
to stosowania techniki strzelniczej w tych wyrobiskach.

Przy zastosowaniu do urabiania skały techniki strzelniczej

konieczne jest wykonanie odpowiedniej ilości otworów
strzałowych dla umieszczenia w nich ładunków materiału
wybuchowego (MW).

Do tego celu służą:
- Wiertarki o napędzie na sprężone powietrze lub elektryczne.
- Wiertnice,
- Wozy wiertnicze.