Wykład 1
Wiadomości ogólne
Wiadomości ogólne
Nagromadzenie w jednym miejscu większych ilości minerału użytecznego wśród skał płonnych
nazywa się złożem kopalni użytecznej
Według pochodzenia złoża dzieli się według pochodzenia, rodzaju kopaliny i kształtu.
Podział według pochodzenia:
1.
Złoża osadowe – mechaniczne (piaskowce, iły, gliny, żwiry), chemiczne (gipsy, sole,
anhydryty), organiczne (wapienie, kreda, margle, węgle, ropa naftowa, gaz ziemny);
2.
Złoża magmowe (granity, sjenity, bazalty, porfiry, diabazy);
3.
Złoża metamorficzne (kwarcyty, dolomity, łupki, rudy).
Podział ze względu na kształt:
1.
Złoża foremne (regularne) – pokłady, soczewki pokładowe, żyły proste.
2.
Złożą nieforemne (nieregularne) – słupy, masywy, składy, gniazda, okruchy, żyły
» Pokład
» Soczewka
pokładowa
» Żyła prosta
Słup solny
Masyw
Składy
Gniazda
Soczewki
•
Nieregularności pierwotne
•
Ścienienie
•
Wyklinienie
•
Zgrubienie
•
Rozszczepienie
•
Nieregularności wtórne
•
Sfałdowanie
•
Kopuła
•
Niecka
Nieregularności wtórne
Uskoki
Elementy uskoku:
h – zrzut uskoku,
r – rozstęp,
a – amplituda uskoku,
s – szczelina uskoku,
– kąt nachylenia pokładu,
–
kąt nachylenia płaszczyzny uskokowej,
m – miąższość pokładu.
Uskok normalny
Uskok odwrócony
Uskok schodowy
Zrąb tektoniczny
Rów tektoniczny
Nasunięcie
Wiadomości ogólne
Sposoby eksploatacji górniczej
1. Górnictwo odkrywkowe
2. Górnictwo podziemne
3. Górnictwo otworowe
Obszar górniczy – przestrzeń, w granicach której przedsiębiorca jest uprawniony do wydobywania
kopaliny oraz robót górniczych związanych z wykonywaniem koncesji
Teren górniczy – przestrzeń, objęta przewidywanymi szkodliwymi wpływami robót górniczych zakładu
górniczego
Zakład górniczy – wyodrębniony technicznie i organizacyjnie zespół środków służących bezpośrednio
do wydobywania kopaliny ze złoża, w tym wyrobiska górnicze, obiekty budowlane oraz technologicznie
związane z nimi obiekty i urządzenia przeróbcze
Wykład 2
Roboty Górnicze - Udostępnienie
Podział robót górniczych:
- Roboty udostępniające:
wykonuje się w celu otwarcia złoża minerału użytecznego, wydzielenia
poziomów wydobywczych oraz połączenia z powierzchnią terenu dla celów
transportowych
i wentylacyjnych.
- Roboty przygotowawcze
:
mają na celu wydzielenie pięter i pól eksploatacyjnych, wydzielenie filarów
eksplo-atacyjnych, zapewnienie komunikacji, wentylacji wyrobisk
górniczych i odpro-wadzenia wody kopalnianej.
- Roboty eksploatacyjne:
Związane są z bezpośrednim pozyskaniem składnika użytecznego
odpowiednim system eksploatacji i sposobem likwidacji zrobów.
Rodzaje wyrobisk udostępniających
Wyrobiska udostępniające z uwagi na
położenie mogą być wykonywane jako:
-
pionowe,
-
poziome,
-
pochyłe.
Wyrobiska pionowe:
-
Szyby i szyby ślepe,
-
Szybiki i szybiki ślepe,
-
Dukle.
Wyrobiska poziome:
-
Przecznice,
-
Przekopy,
-
Sztolnie,
-
Tunele,
-
Chodniki główne.
Wyrobiska pochyłe:
-
Upadowe,
-
Pochylnie.
Szyb pionowy
Wyrobiska udostępniające
Poziom I
Poziom II
Poziom III
Poziom I
Poziom II
Poziom III
Sztolnia
Tunel
Przecznica
Przekop
Roboty udostępniające
1
2
3
1. Upadowa z
powierzchni
2. Pochylnia do
powierzchni
3. Chodnik
Przecznica poz.I
Przecznica poz.II
Poziom wyrobisk
wentylacyjnych
P
o
z
io
m
I
P
o
z
io
m
I
I
P
iê
tr
o
I
P
iê
tr
o
I
I
P
iê
tr
o
I
II
P
iê
tr
o
I
V
Chodniki
piêtrowe
Chodniki podstawowe poz.II
Chodniki podstawowe poz.I
Chdoniki g³owne wentylacyjne
Podział poziomu
wydobywczego
Struktura
geometryczna
Struktura złożowa
Przecznica, poz.I
Przecznica, poz.II
Przecznica, poz.III
Przecznica polowa
Przecznica polowa
Przecznica polowa
Pr
ze
ko
p
G
³ó
w
ny
Pr
ze
ko
p
G
³ó
w
ny
Pr
ze
ko
p
G
³ó
w
ny
Pr
ze
ko
p
W
en
ty
la
cy
jn
y
Pr
ze
ko
p
W
en
ty
la
cy
jn
y
Poch
ylnia
wen
tylac
yjna
Poch
ylnia
wen
tylac
yjna
Szybik wydobywczy
Szybik wentylacyny
POZIOM I
POZIOM II
POZIOM III
Struktura geometryczna
Wykład 3
Roboty przygotowawcze
Wyrobiska przygotowawcze
Wyrobiska przygotowawcze są wyrobiskami chodnikowymi
wykonanymi w złożu kopaliny użytecznej od miejsc jego
udostępnienia.
Wyrobiska te mają do spełnienia dwa zadania:
1. Podzielić pokład w obrębie poziomu wydobywczego na piętra wydobywcze,
podpiętra i pola eksploatacyjne.
2. Zapewnić wentylację kopalni, transport urobku, dostawę materiałów i urządzeń,
doprowadzić energię i podsadzkę hydrauliczną, dojście załogi, odprowadzenie wód
kopalnianych.
Podział wyrobisk przygotowawczych.
-
W zależności od nachylenia i położenia względem rozciągłości pokładu:
poziome
– chodniki po spągu lub pod stropem,
pochyłe
– pochylnie, upadowe, dowierzchnie,
przekątne
– przecinki, chodniki pośrednie przekątne.
-
Znaczenie wyrobiska dla podziału pokładu:
główne
(podstawowe) – chodniki główne, pochylnie transportowe i wentylacyjne, chodniki
wentylacyjne, chodniki podstawowe
drugorzędne
– przecinki wentylacyjne, dowierzchnie, chodniki eksploatacyjne.
-
Funkcji jakie wyrobisko pełni w czasie eksploatacji.
Wyrobiska przygotowawcze
Systemy drążenia chodników
System wyrobisk pojedynczych
System wyrobisk podwójnych
System wyrobisk wielochodnikowy
SPOSOBY DRĄŻENIA
WYROBISK
Wyrobiska mogą być wykonywane
jako:
• Kamienne
• Kamienno-węglowe
• Węglowe
CYKL PRODUKCYJNY
Na cykl produkcyjny składają się czynności:
• Główne:
- urabianie skały,
- ładowanie urobku,
- wykonywanie obudowy,
- przewietrzanie wyrobiska,
- transport przodkowy.
• Operacje i czynności pomocnicze:
- przekładka urządzeń odstawczych,
- przedłużanie rurociągów (wodny, sprężonego powietrza),
- dostawa materiałów,
- wydłużanie lutniociągów,
- konserwacja maszyn i urządzeń.
URABIANIE
W wyrobiskach kamiennych i przygotowawczych w kopalniach
rud, urabianie skały odbywa się za pomocą MW. W wyrobiskach
węglowych i soli kamiennej stosowane jest urabianie
mechaniczne za pomocą kombajnów węglowych. Nie wyklucza
to stosowania techniki strzelniczej w tych wyrobiskach.
Przy zastosowaniu do urabiania skały techniki strzelniczej
konieczne jest wykonanie odpowiedniej ilości otworów
strzałowych dla umieszczenia w nich ładunków materiału
wybuchowego (MW).
Do tego celu służą:
- Wiertarki o napędzie na sprężone powietrze lub elektryczne.
- Wiertnice,
- Wozy wiertnicze.
URABIANIE
Wiertarka udarowo-obrotowa na
podpórce pneumatycznej. Zasilanie
sprężonym powietrzem. Typ wiertarki
WUP-22, typ podpórki PWR-50
Wiertarka obrotowa elektryczna typu
WE
URABIANIE
URABIANIE
SWW-2H
URABIANIE
SWWN-7H
Ładowarka koszowa TUR
Wóz odstawczy CB-4
Obudowa górnicza
Podporowa
Spinająca
Drewniana
Metalowa
Murowa
Mieszana
Prostokątna
Łukowa
Z cegły
Z betonu
Z betonitów
Kotwy
mechaniczne
Kotwy wklejane
Obudowa drewniana
Obudowa metalowa ŁP
Wyrobisko w obudowie ŁP
Obudowa kotwowa
Typy kotew
Kotwy o działaniu mechanicznym – KE-3
Kotwy wklejane
Obudowa murowa
Obudowa wielobokowa
Obudowa mieszana stalowo-
murowa