ZALĄŻEK

OKRYTONASIENNYCH

ROZWÓJ GAMETOFITU MĘSKIEGO I ŻEŃSKIEGO

U OKRYTONASIENNYCH

PRZEMIANA POKOLEŃ

U OKRYTONASIENNYCH

Pojęcia związane z okrytonasiennymi

Zapylanie – GAMIA

1.

Wiatropylność – ANEMOGAMIA

2.

Zwierzopylność – ZOOGAMIA
Entomogamia
Ornitogamia
Teriogamia
Herpetogamia

3.

Wodopylność – HYDROGAMIA

4.

Samopylność - AUTOGAMIA

Przykłady wiatropylności

Corylus americana

Kw. męskie

Kw. żeńskie

Przykłady

zwierzopylno

ści

Ornitogamia

PTAKOPYLNOŚĆ

OWADOPYLNOŚĆ

ENTOMOGAMIA

ENTOMOGAMIA

OWADOPYLNOŚĆ

Herpetogamia – Banksia coccinea

TERIOGAMIA – SSAKOPYLNOŚĆ

Kwiat

teriogamiczny –

Adansonia digitata

Rozsiewanie

Siewność – CHORIA

1.

Wiatrosiewność – ANEMOCHORIA

2.

Zwierzosiewność – ZOOCHORIA
Epizoochoria
Endozoochoria

3.

Wodosiewność – HYDROCHORIA

4.

Samosiewność - AUTOCHORIA

TAKSONOMIA

KLASYFIKACJA

OKRYTONASIENNYCH

HISTORIA

Do końca lat 50-tych XX w. powszechnie uznawany był system
Wettsteina.
Za najprymitywniejsze pośród okrytonasiennych uważano te, które
miały kwia-
ty jednopłciowe. Za grupę wyjściową uważano nagozalążkowe.

Wszystkie współczesne nagozalążkowe mają kwiaty jednopłciowe.

Dopiero zrozumienie natury bennettytów – mezozoicznych roślin o
obupłcio-wych kwiatach – spowodowało, że zaczęto kwestionować
system Wettsteina.

Błąd Wettsteina polegał na tym, że postawił on znak równości
pomiędzy
„prymitywne” (proste) a „pierwotne”.

Bardzo często prostota budowy jest wynikiem ewolucji
regresywnej.

W takiej sytuacji „proste” jest w rzeczywistości wtórne

TEORIA SZYSZKOKWIATOWA

1.

Wywodzi prymitywne kwiaty od obupłciowej strobili

bennettytów.

2.

Uważa kwiat obupłciowy za pierwotny.

3.

Uznaje szereg cech za prymitywne

4.

Poszukuje cech prymitywnych
u współczesnych okrytonasiennych.

CECHY PIERWOTNE U ROŚLIN

1.

Pierwotne są rośliny o kwiatach obupłciowych

2.

Najstarsze rośliny okrytonasienne to formy drzewiaste

3.

Kwiaty osadzone terminalnie (szczytowo)

4.

Okwiat niezróżnicowany. Dno kwiatowe wydłużone,
„łodygokształtne”. Wiele pręcików i słupków. Spiralne
ułożenie elementów tworzących kwiat. Brak zrostów.

5.

Prymitywny słupek powstały z jednego owocolistka.

6.

W budowie anatomicznej oczekuje się cech
nawiązujących do nagozalążkowych.

ARCHETYP ROŚLINY OKRYTONASIENNEJ

1.

Cechy, uważane przez teorię szyszkokwiatową za
pierwotne występują u współczesnych roślin
okrytonasiennych.

2.

Są rozproszone w różnych taksonach (magnoliowce).

3.

Brak rośliny, której wszystkie cechy moża uznać za
pierwotne.

4.

Syntetyczny, konceptualny wzorzec rośliny pierwotnej:

ARCHETYP

POTWIERDZENIE SŁUSZNOŚCI TEORII

SZYSZKOKWIATOWEJ

Dilcher i Crane

Starokwiat Linnenbergera

ZAPRZECZENIE TEORII SZYSZKOKWIATOWEJ

Kwiat słupkowy

POWSZECHNIE AKCEPTOWANY POGLĄD

Teoria szyszkokwiatowa jest słuszna (weryfikacja poprzez
odkrycie
Archaeanthos).

Pierwotne są kwiaty obupłciowe, znane ze środkowej
kredy.

Jednopłciowość kwiatów pojawiła się wcześnie w ewolucji
okrytona-
siennych – już w kredzie, jednak jest zjawiskiem wtórnym.

TAKHTAJANIA PERRIERI

WINTERACEA

BRAK NACZYŃ W DREWNIE!

ARMEN LEONOWICZ

TAKHTAJAN

(Тахтажян)

28.V.1910

NOWE PROPOZYCJE

1. Zastosowanie metod sekwencjonowani DNA

przyniosło wyniki sugerujące inny przebieg
ewo-
lucji okrytonasiennych.

2

Kwiaty najprymitywniejszych roślin
okrytonasiennych mogły być jednopłciowe (?).

3

Najprymitywniejszą, współczesną rośliną
okrytonasienną jest Amborella trichopoda.
(najwcześniejsza boczna gałąź ewolucyjna)

Występowanie Amborella trichopoda - Amborellaceae

AMBORELLA TRICHOPODA

KWIAT ♀

KWIAT ♂

PROPONOWANA

FILOGENEZA

OKRYTONASIENNYCH:

W RAMCE

NIEFORMALNA GRUPA

„ANITA”

OBECNIE ZASTĘPOWANA

OKREŚLENIEM

„BASAL ANGIOSPERMS”

TRIMENIACEA
E

ARCHAEFRUCTUS

SINENSIS

OK. 148 MLN.

LAT TEMU

ARCHAEFRUCTUS TWORZY LINIĘ WCZEŚNIEJSZĄ OD

AMBORELLA ?

NAGOZALĄŻKOWE

W ŚWIETLE POWYŻSZYCH INFORMACJI TRADYCYJNY PODZIAŁ
OKRYTO-
NASIENNYCH NA DWIE KLASY: DWULIŚCIENNE I JEDNOLIŚCIENNE
NIE JEST
UPRAWNIONY. WŚRÓD TZW. DWULIŚCIENNYCH (MAGNOLIOPSIDA
S.L.) SĄ
FORMY („PRIMITIVE DICOTS”), KTÓRE MOŻNA UZNAĆ ZA
POPRZEDZAJĄCE
ZARÓWNO JEDNOLIŚCIENNE (MONOCOTS) JAK I DWULIŚCIENNE
WŁAŚ-
CIWE (EUDICOTS). PIERWOTNE OKRYTONASIENNE NIE WSZYSTKIE
MUSIAŁY
BYĆ FORMAMI DRZEWIASTYMI BĄDŹ KRZEWIASTYMI.
ARCHAEFRUCTUS
BYŁ PRAWDOPODONIE ROŚLINĄ ZIELNĄ. PIERWOTNE KWIATY
MOGŁY BYĆ
JEDNOPŁCIOWE (?).

„PRIMITIVE” DICOTS

SKŁAD
OKRYTONASIENNYCH

NAJLICZNIEJSZE RODZINY OKRYTONASIENNYCH

1. ASTERACEAE – 23600

2. ORCHIDACEAE – 21950

3. FABACEAE – 19400

4. RUBIACEAE – 13183

5. POACEAE – 10035

6. LAMIACEAE – 7170

7. EUPHORBIACEAE – 5735

8. CYPERACEAE – 4350

9. MALVACEAE – 4225

10.ARECACEAE - 4025

JEDNOLIŚCIENNE (ŁĄCZNIE OK. 52000 GATUNKÓW)

GROMADA

MAGNOLIOPHYTA –

MAGNOLIOWE

(OKRYTONASIENNE)

TRADYCYJNY PODZIAŁ

OKRYTONASIENNYCH

GROMADA: MAGNOLIOPHYTA

1. Klasa:

Magnoliopsida
DWULIŚCIENNE

• PODKLASY:
• Magnoliidae
• Hamamelidae
• Rosidae
• Caryophyllidae
• Dilleniidae
• Asteridae

2. Klasa: Liliopsida

JEDNOLIŚCIENNE

• PODKLASY:
• Alismatidae
• Liliidae
• Arecidae
• Commelinidae
• Zingiberidae

Magnoliopsida - podklasy

Podklasy dwuliściennych - Magnoliopsida

Podklasa

Cechy

Rzędy

Rodziny

Gatunki

Magnoliida

e

Pierwotne,
kwiaty z
wielu
elementów

8

39

11,000

Hamamelid

ae

Stare,
redukcje
okwiatu,
wiatropylność

11

24

3,400

Caryophyllida

e

Zielne,
betalainy,
łożysko
central-ne

3

14

11,000

Dilleniidae

Pojawia się

zrosłopłatkowo

ść,
rzadko

apokarpia

13

78

25,000

Rosidae

Wielopłatkowo

ść,
często liczne

pręciki

18

114

58,000

Asteridae

Głównie
zrosłopłatkow
e

11

49

56,000

Liliopsida - podklasy

Jednoliścienne

Podklasy jednoliściennych - Liliopsida

Podklasa

Cechy

Rzędy

Rodziny

Gatunki

Alismatida

e

Wodne,
pierwot-ne,
wieloelemen-
towe kwiaty

4

16

500

Arecidae

Wyspecjalizow
a-nem
kwiatostany

6

5

5,600

Commelinid

ae

Głównie
zielne,
redukcje w
obrę-bie
kwiatu

6

16

16,200

Zingiberidae

Górnozalążnio
we
rośliny zielne
triopików

2

9

3,800

Liliidae

Barwne listki
okwiatu, silne
redukcje

2

19

25,000