Płynoterapia i

Płynoterapia i

zaburzenia

zaburzenia

elektrolitowe

elektrolitowe

Płyny ustrojowe

Płyny ustrojowe

Zawartość wody w organizmie:

Zawartość wody w organizmie:

-

Noworodki 70-80% m.c.

Noworodki 70-80% m.c.

-

Mężczyzna 60% m.c. Kobieta 50% m.c.

Mężczyzna 60% m.c. Kobieta 50% m.c.

Rozmieszczenie wody w ustroju:

Rozmieszczenie wody w ustroju:

-

ECF 20% m.c. (ISF 15% m.c + osocze 5%

ECF 20% m.c. (ISF 15% m.c + osocze 5%

m.c)

m.c)

-

ICF 30% m.c.

ICF 30% m.c.

-

Płyn przestrzeni transcelularnej (wydzieliny p.

Płyn przestrzeni transcelularnej (wydzieliny p.

pokarmowego, tchawicy, oskrzeli, układu

pokarmowego, tchawicy, oskrzeli, układu

wydalniczego, PMR, ciecz wodnista oka)

wydalniczego, PMR, ciecz wodnista oka)

Objętość krwi krążącej

Objętość krwi krążącej

- wcześniak – 95 ml/kg

- wcześniak – 95 ml/kg

- noworodek – 90 ml/kg

- noworodek – 90 ml/kg

- niemowlę – 80 ml/kg

- niemowlę – 80 ml/kg

- > 1 r.ż. – 70-75 ml/kg

- > 1 r.ż. – 70-75 ml/kg

Zapotrzebowanie na

Zapotrzebowanie na

wodę

wodę

- stałe podstawowe

- stałe podstawowe

- zmiany spowodowane urazem

- zmiany spowodowane urazem

- wcześniejsze niedobory

- wcześniejsze niedobory

- bieżące straty

- bieżące straty

Dobowe zapotrzebowanie

Dobowe zapotrzebowanie

na wodę

na wodę

Osoba dorosła – 2200ml woda przyjęta

Osoba dorosła – 2200ml woda przyjęta

+ 300 ml woda oksydacyjna

+ 300 ml woda oksydacyjna

(1500 ml/m

(1500 ml/m

2

2

/24h)

/24h)

Pierwsze 10 kg

Pierwsze 10 kg

100 ml/kg 1000 ml

100 ml/kg 1000 ml

Drugie 10 kg 50 ml/kg 500 ml

Drugie 10 kg 50 ml/kg 500 ml

Każdy kg > 20 kg 20-25 ml/kg

Każdy kg > 20 kg 20-25 ml/kg

Okołooperacyjne

Okołooperacyjne

wyrównywanie strat płynów

wyrównywanie strat płynów

-

lekki uraz

lekki uraz

(tonsillectomia, op. plastyczne)

(tonsillectomia, op. plastyczne)

2 ml/kg/h + 4 ml/kg/h

2 ml/kg/h + 4 ml/kg/h

-

nieznaczny uraz

nieznaczny uraz

(appendectomia,

(appendectomia,

toracotomia)

toracotomia)

2 ml/kg/h + 6 ml/kg/h

2 ml/kg/h + 6 ml/kg/h

-

ciężki uraz

ciężki uraz

(resekcja cz. jelita,

(resekcja cz. jelita,

niedrożność p. pok.)

niedrożność p. pok.)

2 ml/kg/h + 8 ml/kg/h

2 ml/kg/h + 8 ml/kg/h

Utrata wody

Utrata wody

Mocz

Mocz

~ 1500 ml

~ 1500 ml

Skóra

Skóra

~ 600 ml

~ 600 ml

Płuca

Płuca

~ 400 ml

~ 400 ml

Stolec

Stolec

~ 100 ml

~ 100 ml

razem ~ 2600 ml

razem ~ 2600 ml

Nadmierna utrata wody

Nadmierna utrata wody

Trzecia przestrzeń

Trzecia przestrzeń

Przewód pokarmowy

Przewód pokarmowy

( biegunka, wymioty, przetoki)

( biegunka, wymioty, przetoki)

Utrata niewidoczna

Utrata niewidoczna

(hiperwentylacja, wentylacja suchymi

(hiperwentylacja, wentylacja suchymi

gazami, nadmierne pocenie, parowanie,

gazami, nadmierne pocenie, parowanie,

gorączka)

gorączka)

Moczówka

Moczówka

Leczenie odwadniające

Leczenie odwadniające

Obniżona tolerancja na

Obniżona tolerancja na

płyny

płyny

- niewydolność nerek

- niewydolność nerek

- niewydolność krążenia

- niewydolność krążenia

- obniżone stężenie albumin

- obniżone stężenie albumin

- ADH (uraz, operacja, zakażenie)

- ADH (uraz, operacja, zakażenie)

HIPOWOLEMIA -

HIPOWOLEMIA -

zmniejszenie objętości

zmniejszenie objętości

wewnątrznaczyniowej

wewnątrznaczyniowej

-

-

bezwzględna w wyniku utraty

bezwzględna w wyniku utraty

płynów ustrojowych

płynów ustrojowych

- względna w wyniku nadmiernego

- względna w wyniku nadmiernego

wzrostu pojemności naczyń lub

wzrostu pojemności naczyń lub

znacznego zwiększenia oporów w

znacznego zwiększenia oporów w

układzie żylnym ograniczającego

układzie żylnym ograniczającego

dopływ krwi do serca

dopływ krwi do serca

Hipowolemia i wstrząs

Hipowolemia i wstrząs

Zmniejszona objętość

Zmniejszona objętość

krwi

krwi

•





rzutu serca

rzutu serca

•





dostarczania tlenu

dostarczania tlenu

niewydolne krążenie

niewydolne krążenie

wazokonstrykcja

wazokonstrykcja

hipoperfuzja

hipoperfuzja





przepływ kapilarny

przepływ kapilarny

ischemia

ischemia

tkankowa

tkankowa

niewydolność

niewydolność

narządów

narządów

nerk

nerk

i

i

jelit

jelit

a

a

endotokse

endotokse

mia

mia

wstrząs

wstrząs

septyczn

septyczn

y

y

Ocena nawodnienia

Ocena nawodnienia

Wywiad

Wywiad

Badanie fizykalne

Badanie fizykalne

- skóra

- skóra

- śluzówki

- śluzówki

- obrzęki

- obrzęki

- ciemiączko

- ciemiączko

- gałki oczne

- gałki oczne

Pomiary przyłóżkowe

Pomiary przyłóżkowe

- RR, tętno

- RR, tętno

- ilość moczu/bilans płynu

- ilość moczu/bilans płynu

- OCŻ

- OCŻ

- inne drogi utraty

- inne drogi utraty

Zapotrzebowanie na

Zapotrzebowanie na

elektrolity

elektrolity

-

-

Na

Na

1-2 mmol/kg

1-2 mmol/kg

70-150 mmol/70 kg

70-150 mmol/70 kg

- K

- K

0,8 -1 mmol/kg

0,8 -1 mmol/kg

50-80 mmol/70 kg

50-80 mmol/70 kg

- Ca

- Ca

0,1 mmol/kg

0,1 mmol/kg

7 mmol/70 kg

7 mmol/70 kg

- Mg 0,1 mmol/kg

- Mg 0,1 mmol/kg

7 mmol/70 kg

7 mmol/70 kg

- P

- P

i

i

0,1-0,5 mmol/kg

0,1-0,5 mmol/kg

7-35 mmol/70 kg

7-35 mmol/70 kg

Rozmieszczenie

Rozmieszczenie

elektrolitów

elektrolitów

JON ZAWARTOŚĆ ECF ICF KOŚCI

JON ZAWARTOŚĆ ECF ICF KOŚCI

Na ~4000 mmol 50% 10% 40%

Na ~4000 mmol 50% 10% 40%

K

K

~3500 mmol

~3500 mmol

2% 90% 8%

2% 90% 8%

Ca ~25000 mmol 0,05% 0,1%

Ca ~25000 mmol 0,05% 0,1%

99,85%

99,85%

Mg ~1000 mmol

Mg ~1000 mmol

1,5% 48,5% 50%

1,5% 48,5% 50%

P

P

i

i

~28000 mmol

~28000 mmol

1%

1%

14% 85%

14% 85%

Potas

Potas

Zapotrzebowanie podstawowe

Zapotrzebowanie podstawowe

0,8 – 1 mmol/kg

0,8 – 1 mmol/kg

60 – 80 mmol/70 kg

60 – 80 mmol/70 kg

Zapotrzebowanie podwyższone

Zapotrzebowanie podwyższone

- wyniszczenie

- wyniszczenie

- anabolizm

- anabolizm

- utrata z przewodu pokarmowego

- utrata z przewodu pokarmowego

- poliuria (moczówka, leki)

- poliuria (moczówka, leki)

Potas

Potas

Norma- 3,8-5,4 mEq/l

Norma- 3,8-5,4 mEq/l

- kwasica, katabolizm, hipoksja, odwodnienie,

- kwasica, katabolizm, hipoksja, odwodnienie,

hiponatremia,

hiponatremia,

β

β

-blokery, zmniejszona diureza

-blokery, zmniejszona diureza

→

→

wzrost K

wzrost K

+

+

w surowicy

w surowicy

- anabolizm, podaż insuliny z glukozą,

- anabolizm, podaż insuliny z glukozą,

rekonwalescencja, stymulacja

rekonwalescencja, stymulacja

β

β

2

2

adrenergiczna,

adrenergiczna,

hipotermia, nawodnienie,

hipotermia, nawodnienie,

hipernatremia →

hipernatremia →

spadek K

spadek K

+

+

w surowicy

w surowicy

Hipokaliemia - przyczyny

Hipokaliemia - przyczyny

Utrata nerkowa

Utrata nerkowa

(diuretyki, PNN, ONN, diureza osmotyczna,

(diuretyki, PNN, ONN, diureza osmotyczna,

zasadowica)

zasadowica)

Utrata przez p. pokarmowy

Utrata przez p. pokarmowy

(wymioty, biegunka, niedrożność jelit, przetoki,

(wymioty, biegunka, niedrożność jelit, przetoki,

środki przeczyszczające, kationowe

środki przeczyszczające, kationowe

wymienniki jonowe)

wymienniki jonowe)

Zmniejszone przyswajanie potasu

Zmniejszone przyswajanie potasu

(choroby górnego odcinka p. pokarmowego,

(choroby górnego odcinka p. pokarmowego,

podaż roztworów bezelektrolitowych)

podaż roztworów bezelektrolitowych)

Inne

Inne

(aldosteronizm, ch. Cushinga)

(aldosteronizm, ch. Cushinga)

Hipokaliemia - objawy

Hipokaliemia - objawy

-

osłabienie mięśniowe

osłabienie mięśniowe

-

wymioty, zaburzenia perystaltyki jelit

wymioty, zaburzenia perystaltyki jelit

-

zmiany stanu psychicznego (apatia)

zmiany stanu psychicznego (apatia)

-

obniżona tolerancja glukozy

obniżona tolerancja glukozy

-

uposledzenie zagęszczania moczu

uposledzenie zagęszczania moczu

-

zwiększona pobudliwość m. sercowego

zwiększona pobudliwość m. sercowego

-

zmiany EKG (załamek U, obniżenie

zmiany EKG (załamek U, obniżenie

amplitudy i odwrócenie T, przedłużenie

amplitudy i odwrócenie T, przedłużenie

QT)

QT)

-

arytmie, tachykardia, NZK (niedobór Mg,

arytmie, tachykardia, NZK (niedobór Mg,

podaż glikozydów naparstnicy)

podaż glikozydów naparstnicy)

Hipokaliemia -

Hipokaliemia -

postępowanie

postępowanie

-

eliminacja nadmiernej kumulacji K

eliminacja nadmiernej kumulacji K

+

+

w

w

komórkach

komórkach

-

uzupełnianie niedoborów K

uzupełnianie niedoborów K

+

+

-roztwór 20mEq/100 ml 0,9%NaCl

-roztwór 20mEq/100 ml 0,9%NaCl

- max. podaż 20 mEq/h; 2-3 mEq/kg/24h

- max. podaż 20 mEq/h; 2-3 mEq/kg/24h

-

wyrównanie niedoborów Mg

wyrównanie niedoborów Mg

Hiperkaliemia -

Hiperkaliemia -

przyczyny

przyczyny

Nerkowe

Nerkowe

ONN, PNN

ONN, PNN

Nadmierna podaż potasu

Nadmierna podaż potasu

(leczenie infuzyjne, masywne przetoczenia)

(leczenie infuzyjne, masywne przetoczenia)

Uwalnianie potasu z komórek

Uwalnianie potasu z komórek

(kwasica, uraz, oparzenia, katabolizm, odwodnienie,

(kwasica, uraz, oparzenia, katabolizm, odwodnienie,

hemoliza)

hemoliza)

Leki

Leki

(

(

β

β

-blokery, zatrucie glikozydami naparstnicy, NLPZ,

-blokery, zatrucie glikozydami naparstnicy, NLPZ,

sukcynylocholina, inh. ACE, cyklosporyna)

sukcynylocholina, inh. ACE, cyklosporyna)

Pseudohiperkaliemia !

Pseudohiperkaliemia !

(hemoliza podczas nakłucia naczynia, efekt

(hemoliza podczas nakłucia naczynia, efekt

mankietu uciskowego, leukocytoza, trombocytoza)

mankietu uciskowego, leukocytoza, trombocytoza)

Hiperkaliemia - objawy

Hiperkaliemia - objawy

Zmiany w EKG

Zmiany w EKG

-

wysoki spiczasty T

wysoki spiczasty T

-

zmniejszenie amplitudy P

zmniejszenie amplitudy P

-

wydłużenie odstępu PR

wydłużenie odstępu PR

-

poszerzenie QRS

poszerzenie QRS

-

bloki serca

bloki serca

-

możliwe obniżenie ST

możliwe obniżenie ST

-

zaburzenia rytmu serca, asystolia

zaburzenia rytmu serca, asystolia

Hiperkaliemia -

Hiperkaliemia -

postępowanie

postępowanie

-

przerwać podaż K

przerwać podaż K

+

+

-

podać jony antagonistyczne – glukonian

podać jony antagonistyczne – glukonian

wapnia, wodorowęglan sodu

wapnia, wodorowęglan sodu

-

stymulacja diurezy – diuretyki, ll.

stymulacja diurezy – diuretyki, ll.

osmotyczne

osmotyczne

-

wlew glukozy z insuliną (1j. ins/4-5 g

wlew glukozy z insuliną (1j. ins/4-5 g

glukozy)

glukozy)

-

wyrównywanie kwasicy

wyrównywanie kwasicy

-

zastosowanie wymienników jonowych

zastosowanie wymienników jonowych

-

dializoterapia

dializoterapia

Sód

Sód

-

kation osmotycznie czynny

kation osmotycznie czynny

przestrzeni pozakomórkowej

przestrzeni pozakomórkowej

-

zawartość Na w organizmie

zawartość Na w organizmie

odpowiada za objętość ECF

odpowiada za objętość ECF

-

zapotrzebowanie podstawowe 1-2

zapotrzebowanie podstawowe 1-2

mmol/kg

mmol/kg

-

zawartość w osoczu 135-145 mEq/l

zawartość w osoczu 135-145 mEq/l

Hiponatremia z

Hiponatremia z

hipowolemią

hipowolemią

Utrata Na większa niż wody

Utrata Na większa niż wody

-

-

przyczyny pozanerkowe

przyczyny pozanerkowe

- wymioty, biegunka, utrata do trzeciej

- wymioty, biegunka, utrata do trzeciej

przestrzeni

przestrzeni

(OZT, zapalenie otrzewnej, niedrożność

(OZT, zapalenie otrzewnej, niedrożność

jelit, rabdiomioliza, oparzenia

jelit, rabdiomioliza, oparzenia

-

-

przyczyny nerkowe

przyczyny nerkowe

-

leki moczopędne, diureza osmotyczna

leki moczopędne, diureza osmotyczna

-

nefropatia

nefropatia

-

niedobór mineralokortykoidów

niedobór mineralokortykoidów

Hiponatremia z

Hiponatremia z

euwolemią

euwolemią

Wzrost TBW, zawartość Na bliska

Wzrost TBW, zawartość Na bliska

normy

normy

- przyczyny

- przyczyny

- leki moczopędne

- leki moczopędne

- niedoczynność tarczycy

- niedoczynność tarczycy

- niedobór GKS

- niedobór GKS

- wzmożone wydzielanie ADH

- wzmożone wydzielanie ADH

Hiponatremia z

Hiponatremia z

hiperwolemią

hiperwolemią

Zwiększona zaw. Na w organizmie, ale

Zwiększona zaw. Na w organizmie, ale

relatywnie większy wzrost TBW

relatywnie większy wzrost TBW

- przyczyny pozanerkowe

- przyczyny pozanerkowe

- zastoinowa niewydolność serca

- zastoinowa niewydolność serca

- marskowść wątroby

- marskowść wątroby

- przyczyny nerkowe

- przyczyny nerkowe

- zespół nerczycowy

- zespół nerczycowy

- ostra niewydolność nerek

- ostra niewydolność nerek

- przewlekła niewydolność nerek

- przewlekła niewydolność nerek

Hiponatremia - objawy

Hiponatremia - objawy

Nasilenie objawów klinicznych

Nasilenie objawów klinicznych

uzależnione jest od wielkości i

uzależnione jest od wielkości i

szybkości molalności osocza

szybkości molalności osocza

- stupor, nadwrażliwość nerwowo –

- stupor, nadwrażliwość nerwowo –

mięśniowa, drgawki, śpiączka

mięśniowa, drgawki, śpiączka

(obrzęk, zaklinowanie rdzenia,

(obrzęk, zaklinowanie rdzenia,

centralna mielinoliza mostu)

centralna mielinoliza mostu)

Hiponatremia – leczenie

Hiponatremia – leczenie

-

odstawienie diuretyków, wyrównanie Na, K

odstawienie diuretyków, wyrównanie Na, K

-

odstawienie hipotonicznych płynów

odstawienie hipotonicznych płynów

-

w niewydolności nadnerczy -

w niewydolności nadnerczy -

hydrokortyzon

hydrokortyzon

-

ograniczenie podaży wody

ograniczenie podaży wody

-

leczenie zastoinowej choroby serca (inh.

leczenie zastoinowej choroby serca (inh.

ACE, ll. moczopędne)

ACE, ll. moczopędne)

-

hipertoniczny roztwór NaCl (wyrównywać

hipertoniczny roztwór NaCl (wyrównywać

max. 1 mEq/kg/h i 10 mEq/kg/24h

max. 1 mEq/kg/h i 10 mEq/kg/24h

-

hemofiltracja

hemofiltracja

Hipernatremia

Hipernatremia

Wywołana jest niedoborem wody w

Wywołana jest niedoborem wody w

stosunku do substancji osmotycznie

stosunku do substancji osmotycznie

czynnych

czynnych

- przyczyny nerkowe

- przyczyny nerkowe

- choroby miąższu nerkowego, diuretyki

- choroby miąższu nerkowego, diuretyki

pętlowe, diureza osmotyczna, moczówka

pętlowe, diureza osmotyczna, moczówka

prosta

prosta

- przyczyny inne

- przyczyny inne

- wymioty, biegunka, oparzenie, potliwość,

- wymioty, biegunka, oparzenie, potliwość,

tachypnoe, zaburzenia łaknienia, brak wody,

tachypnoe, zaburzenia łaknienia, brak wody,

guzy nadnercza

guzy nadnercza

Hipernatremia - objawy

Hipernatremia - objawy

-

uczucie pragnienia

uczucie pragnienia

-

splątanie, nadwrażliwość nerwowo –

splątanie, nadwrażliwość nerwowo –

mięśniowa, drgawki, śpiączka,

mięśniowa, drgawki, śpiączka,

krwawienia podkorowe,

krwawienia podkorowe,

podpajęczynówkowe

podpajęczynówkowe

-

duże ilości wydalanego moczu

duże ilości wydalanego moczu

-

zaburzenia przewodu pokarmowego

zaburzenia przewodu pokarmowego

Hipernatremia - leczenie

Hipernatremia - leczenie

-

wyrównywanie niedoborów wody

wyrównywanie niedoborów wody

(hipotoniczny roztwór soli, 5% Glukoza)

(hipotoniczny roztwór soli, 5% Glukoza)

niedobór wody = TBW x [(Na w

niedobór wody = TBW x [(Na w

surowicy/140)-1]

surowicy/140)-1]

TBW=60% m.c.

TBW=60% m.c.

-

przy towarzyszącej hipowolemii – diuretyk

przy towarzyszącej hipowolemii – diuretyk

pętlowy i wlew 5% Glukozy równoważący

pętlowy i wlew 5% Glukozy równoważący

diurezę

diurezę

-

wazopresyna, amiloryd, tiazydy

wazopresyna, amiloryd, tiazydy

Hipokalcemia - przyczyny

Hipokalcemia - przyczyny

Stężenie Ca całk. w surowicy < 4,5 mEq/l (2,2 mmol/l)

Stężenie Ca całk. w surowicy < 4,5 mEq/l (2,2 mmol/l)

-

niedoczynność przytarczyc (niedobór PTH)

niedoczynność przytarczyc (niedobór PTH)

-

niedobór witaminy D

niedobór witaminy D

-

choroby cewek nerkowych (nadmierna utrata Ca)

choroby cewek nerkowych (nadmierna utrata Ca)

-

choroby nerek (zmniejszenie syntezy Vit.D)

choroby nerek (zmniejszenie syntezy Vit.D)

-

niedobór Mg (względny niedobór PTH), hiperfosfatemia

niedobór Mg (względny niedobór PTH), hiperfosfatemia

-

OZT

OZT

-

hipoproteinemia

hipoproteinemia

-

osteogeneza

osteogeneza

-

wstrząs septyczny (supresja PTH, wytw. Vit.D)

wstrząs septyczny (supresja PTH, wytw. Vit.D)

-

nadmierne wydzielanie kalcytoniny (rak rdzeniasty tarczycy)

nadmierne wydzielanie kalcytoniny (rak rdzeniasty tarczycy)

Hipokalcemia - objawy

Hipokalcemia - objawy

-

nadpobudliwość nerwowo – mięśniowa

nadpobudliwość nerwowo – mięśniowa

-

kurcze mięśni

kurcze mięśni

-

encefalopatia

encefalopatia

-

obrzęk n. wzrokowego, zaćma

obrzęk n. wzrokowego, zaćma

-

Tężyczka (< 1,75 mmol/l)

Tężyczka (< 1,75 mmol/l)

-

kurcz krtani, uogólnione drgawki

kurcz krtani, uogólnione drgawki

-

zaburzenia rytmu serca (wydłużenie QT,

zaburzenia rytmu serca (wydłużenie QT,

ST)

ST)

-

sucha, łuszcząca się skóra, łamliwe

sucha, łuszcząca się skóra, łamliwe

paznokcie, szorstkie włosy

paznokcie, szorstkie włosy

Hipokalcemia - leczenie

Hipokalcemia - leczenie

-

napad tężyczki – 10 ml 10% glukonianu

napad tężyczki – 10 ml 10% glukonianu

wapnia i.v. w ciągu 10 min, następnie

wapnia i.v. w ciągu 10 min, następnie

uzupełnianie niedoborów Ca

uzupełnianie niedoborów Ca

-

w niewydolności nerek – ograniczenie

w niewydolności nerek – ograniczenie

podaży P

podaży P

-

uzupełnianie Vit. D

uzupełnianie Vit. D

-

kalcytriol

kalcytriol

Hiperkalcemia -

Hiperkalcemia -

przyczyny

przyczyny

Stężenie Ca całkowitego w surowicy > 5,5 mEq/l

Stężenie Ca całkowitego w surowicy > 5,5 mEq/l

-

nadmierna osteoliza (nadmiar PTH, nadczynność

nadmierna osteoliza (nadmiar PTH, nadczynność

przytarczyc, nadczynność tarczycy)

przytarczyc, nadczynność tarczycy)

-

zatrucie Vit.D lub A

zatrucie Vit.D lub A

-

unieruchomienie, para-, tetraplegie

unieruchomienie, para-, tetraplegie

-

nadmierne wchłanianie Ca (z. Burnetta, zatrucie

nadmierne wchłanianie Ca (z. Burnetta, zatrucie

Vit.D, sarkoidoza)

Vit.D, sarkoidoza)

-

wysokie stężenie białka w surowicy

wysokie stężenie białka w surowicy

-

obrzęk śluzowaty, ch. Addisina, ch. Cushinga,

obrzęk śluzowaty, ch. Addisina, ch. Cushinga,

diuretyki

diuretyki

-

zatrucie litem, teofiliną, neuroleptyki

zatrucie litem, teofiliną, neuroleptyki

Hiperkalcemia - objawy

Hiperkalcemia - objawy

-

zaparcia, brak apetytu, nudności, wymioty, ch.

zaparcia, brak apetytu, nudności, wymioty, ch.

wrzodowa, OZT, bóle brzucha, niedrożność

wrzodowa, OZT, bóle brzucha, niedrożność

p.pok.

p.pok.

-

wielomocz, nykturia, polidypsja

wielomocz, nykturia, polidypsja

-

zmiany nastroju, psychoza, osłupienie, śpiączka

zmiany nastroju, psychoza, osłupienie, śpiączka

-

osłabienie siły mięśniowej, drgawki

osłabienie siły mięśniowej, drgawki

-

hiperkalciuria, kamica nerkowa

hiperkalciuria, kamica nerkowa

-

zaburzenia rytmu serca

zaburzenia rytmu serca

-

ostetitis fibrosa cystica (nadmierna aktywność

ostetitis fibrosa cystica (nadmierna aktywność

osteoklastów stymulowanych przez PTH))

osteoklastów stymulowanych przez PTH))

Hiperkalcemia - leczenie

Hiperkalcemia - leczenie

-

wlew 0,9%NaCl +furosemid

wlew 0,9%NaCl +furosemid

-

hemodializa (bezwapniowy płyn dializacyjny)

hemodializa (bezwapniowy płyn dializacyjny)

-

fosforany podawane i.v. (0,5-1,0 g/24h)

fosforany podawane i.v. (0,5-1,0 g/24h)

-

kalcytonina (hamowanie cz. osteoklastów)

kalcytonina (hamowanie cz. osteoklastów)

-

steroidy nadnerczowe (prednizon)

steroidy nadnerczowe (prednizon)

-

bisfosfoniany (hamowanie resorpcji kości)

bisfosfoniany (hamowanie resorpcji kości)

-

plikamycyna (mitramycyna)

plikamycyna (mitramycyna)

-

leczenie chirurgiczne (usunięcie przytarczyc)

leczenie chirurgiczne (usunięcie przytarczyc)

Fosfor

Fosfor

-

norma 2,5–4,5 mg/dl (0,8–1,45 mmol/l )

norma 2,5–4,5 mg/dl (0,8–1,45 mmol/l )

-

85% P zawarte w kościach w postaci PO

85% P zawarte w kościach w postaci PO

4

4

-

w tk. miękkich zawarte głównie w ECF

w tk. miękkich zawarte głównie w ECF

-

składnik DNA i bł. komórkowych

składnik DNA i bł. komórkowych

-

rola w przenoszeniu O

rola w przenoszeniu O

2

2

do tkanek

do tkanek

-

udział w wytwarzaniu ATP

udział w wytwarzaniu ATP

-

Vit. D wzmaga wchłanianie P

Vit. D wzmaga wchłanianie P

Hipofosfatemia -

Hipofosfatemia -

przyczyny

przyczyny

Jest to stężenie P w surowicy <

Jest to stężenie P w surowicy <

2,5 mg/dl

2,5 mg/dl

-

głodzenie, zaburzenia wchłaniania,

głodzenie, zaburzenia wchłaniania,

biegunka, wymioty, nadużywanie

biegunka, wymioty, nadużywanie

diuretyków, teofiliny, glinu

diuretyków, teofiliny, glinu

- wyst. w ketonowej kwasicy cukrzycowej,

- wyst. w ketonowej kwasicy cukrzycowej,

alkoholizmie, TPN, zdrownieniu po urazach,

alkoholizmie, TPN, zdrownieniu po urazach,

oparzeniach

oparzeniach

-

nadczynność tarczycy (wzrost wydalania P z

nadczynność tarczycy (wzrost wydalania P z

moczem)

moczem)

Hipofosfatemia - objawy

Hipofosfatemia - objawy

-

osłabienie siły mm.

osłabienie siły mm.

-

rabdomioliza

rabdomioliza

-

osteomalacja

osteomalacja

-

encefalopatia, śpiączka

encefalopatia, śpiączka

-

niedokrwistość hemolityczna

niedokrwistość hemolityczna

-

upośledzenie uwalniania O

upośledzenie uwalniania O

2

2

z erytrocytów

z erytrocytów

-

upośledzenie funkcji limfocytów,

upośledzenie funkcji limfocytów,

erytrocytów

erytrocytów

Hipofosfatemia - leczenie

Hipofosfatemia - leczenie

-

leczenie przyczyny

leczenie przyczyny

-

doustna podaż fosforanu sodu,

doustna podaż fosforanu sodu,

fosforanu potasu (3g/24h), mleka

fosforanu potasu (3g/24h), mleka

-

podaż i.v. mieszaniny K

podaż i.v. mieszaniny K

2

2

HPO

HPO

4

4

i

i

KH

KH

2

2

PO (2mg/kg do dawki 7mg/kg)

PO (2mg/kg do dawki 7mg/kg)

Hiperfosfatemia -

Hiperfosfatemia -

przyczyny

przyczyny

Stężenie P > 4,5 mg/dl (1,46 mmol/l )

Stężenie P > 4,5 mg/dl (1,46 mmol/l )

-

zmniejszone wydzielanie PO

zmniejszone wydzielanie PO

4

4

przez nerki

przez nerki

(GFR<20ml/min)

(GFR<20ml/min)

-

niedoczynność przytarczyc

niedoczynność przytarczyc

-

nadmierne przyjmowanie fosforanów (np.

nadmierne przyjmowanie fosforanów (np.

lewatywy)

lewatywy)

-

zespół zmiażdżenia, rabdomioliza

zespół zmiażdżenia, rabdomioliza

-

zakażenia układowe

zakażenia układowe

Hiperfosfatemia c.d.

Hiperfosfatemia c.d.

-

objawy

objawy

-

przebieg bezobjawowy

przebieg bezobjawowy

-

tężyczka (przy współistnieniu

tężyczka (przy współistnieniu

hipokalcemii)

hipokalcemii)

-

leczenie

leczenie

-

zmniejszenie podaży P

zmniejszenie podaży P

-

węglan wapnia (wiąże PO

węglan wapnia (wiąże PO

4

4

)

)

Magnez

Magnez

Zawartość Mg w ustroju – 1000 mmol

Zawartość Mg w ustroju – 1000 mmol

-

50% Mg trudnowymienialne w

50% Mg trudnowymienialne w

kościach

kościach

-

49% Mg w ICF

49% Mg w ICF

-

1% w ECF

1% w ECF

Hipomagnezemia

Hipomagnezemia

Stężenie Mg w surowicy < 1,8mg/dl (0,7mmol/l)

Stężenie Mg w surowicy < 1,8mg/dl (0,7mmol/l)

-

stężenie Mg w surowicy nie musi odzwierciedlać

stężenie Mg w surowicy nie musi odzwierciedlać

zasobów Mg w ICF

zasobów Mg w ICF

-

przyczyny

przyczyny

-

niedobory pokarmowe

niedobory pokarmowe

-

zaburzone wchłanianie w p. pokarmowym i cewkach

zaburzone wchłanianie w p. pokarmowym i cewkach

nerkowych

nerkowych

-

niedobór białkowo – energetyczny (z. kwashiorkor)

niedobór białkowo – energetyczny (z. kwashiorkor)

-

wzrost zapotrzebowania u karmiących

wzrost zapotrzebowania u karmiących

-

wzmożona utrata Mg w: hipersekrecji aldosteronu, ADH,

wzmożona utrata Mg w: hipersekrecji aldosteronu, ADH,

hh. tarczycy, hiperkalcemii, kwasicy cukrzycowej

hh. tarczycy, hiperkalcemii, kwasicy cukrzycowej

-

leczenie diuretykami, cisplatyną

leczenie diuretykami, cisplatyną

Hipomagnezemia

Hipomagnezemia

-

objawy

objawy

-

brak apetytu, nudności, wymioty

brak apetytu, nudności, wymioty

-

senność, osłabienie

senność, osłabienie

-

tężyczka, skurcze mięśni

tężyczka, skurcze mięśni

-

napady toniczno – kloniczne

napady toniczno – kloniczne

leczenie

leczenie

-

podaż p.o., lub i.v. soli magnezowych

podaż p.o., lub i.v. soli magnezowych

(chlorki, siarczany magnezu)

(chlorki, siarczany magnezu)

Hipermagnezemia

Hipermagnezemia

Stężenie Mg w surowicy > 2,25mg/dl

Stężenie Mg w surowicy > 2,25mg/dl

(1,05mmol/l)

(1,05mmol/l)

-

przyczyna

przyczyna

– zażywanie preparatów zawierających

– zażywanie preparatów zawierających

Mg przez pacjentów z niewydolnością nerek

Mg przez pacjentów z niewydolnością nerek

-

objawy

objawy

– poszerzenie zespołu QRS, wydłużenie odc.

– poszerzenie zespołu QRS, wydłużenie odc.

PR, wzrost amplitudy zał. T, zanik odr. ścięgnistych,

PR, wzrost amplitudy zał. T, zanik odr. ścięgnistych,

hipotensja, porażenie oddechu, śpiączka, NZK (6-

hipotensja, porażenie oddechu, śpiączka, NZK (6-

7mmol/l)

7mmol/l)

-

leczenie

leczenie

– podaż 10-20 ml 10% glukonianu wapnia,

– podaż 10-20 ml 10% glukonianu wapnia,

furosemid, hemodializa, dializa otrzewnowa

furosemid, hemodializa, dializa otrzewnowa

Krystaloidy

Krystaloidy

Głównym składnikiem elektrolitowym

Głównym składnikiem elektrolitowym

krystaloidów jest NaCl

krystaloidów jest NaCl

Po 1 h od zastosowania w łożysku

Po 1 h od zastosowania w łożysku

naczyniowym utrzymuje się 20-25%

naczyniowym utrzymuje się 20-25%

objętości podanej.

objętości podanej.

W leczeniu krwotoku należy podać 3-4

W leczeniu krwotoku należy podać 3-4

krotność objętości utraconej

krotność objętości utraconej

Krystaloidy c.d.

Krystaloidy c.d.

SÓL IZOTONICZNA

SÓL IZOTONICZNA

pH 5,7

pH 5,7

Osmolarność 308 mOsmol/l

Osmolarność 308 mOsmol/l

Podanie 1000 ml 0,9%NaCl powoduje

Podanie 1000 ml 0,9%NaCl powoduje

wzrost objętości osocza o 275 ml.

wzrost objętości osocza o 275 ml.

Stężenie Cl większe niż w osoczu (154 v

Stężenie Cl większe niż w osoczu (154 v

103mEq/l), ryzyko hiperchloremicznej

103mEq/l), ryzyko hiperchloremicznej

kwasicy metabolicznej

kwasicy metabolicznej

Krystaloidy c.d.

Krystaloidy c.d.

MLECZAN RINGERA

MLECZAN RINGERA

-

pH 6,4

pH 6,4

-

osmolarność 273 mOsmol/l

osmolarność 273 mOsmol/l

-

zawiera K i Ca

zawiera K i Ca

-

bufor – mleczan sodu

bufor – mleczan sodu

Brak dowodów na przewagę mleczanu

Brak dowodów na przewagę mleczanu

Ringera nad solą izotoniczną

Ringera nad solą izotoniczną

Krystaloidy c.d.

Krystaloidy c.d.

ROZTWORY GLUKOZY

ROZTWORY GLUKOZY

5% Glukoza

5% Glukoza

-

osmolarność 253 mOsmol/l

osmolarność 253 mOsmol/l

-

170 kcal/1000 ml

170 kcal/1000 ml

Stosowane, gdy utrata wody przewyższa utratę

Stosowane, gdy utrata wody przewyższa utratę

elektrolitów

elektrolitów

Nie nadaje się do utraty hipowolemii

Nie nadaje się do utraty hipowolemii

Wady

Wady

-

zwiększa osmolarność płynów

zwiększa osmolarność płynów

-

zwiększa wytwarzanie CO

zwiększa wytwarzanie CO

2

2

-

zwiększa wytwarzanie mleczanów

zwiększa wytwarzanie mleczanów

-

może wywoływać niedokrwienie OUN

może wywoływać niedokrwienie OUN

Resuscytacja objętościowa

Resuscytacja objętościowa

krystaloidami

krystaloidami

Zalety

Zalety

- skład elektrolitowy

- skład elektrolitowy

- właściwości

- właściwości

buforujące

buforujące

- łatwy do podania

- łatwy do podania

- brak działań

- brak działań

niepożądanych

niepożądanych

- bez wpływu na

- bez wpływu na

hemostazę

hemostazę

- wzrost diurezy

- wzrost diurezy

- niska cena

- niska cena

Wady

Wady

- krótkotrwale w

- krótkotrwale w

naczyniach

naczyniach

- duże objętości

- duże objętości

- ryzyko hipotermii

- ryzyko hipotermii

- obniżenie COP osocza

- obniżenie COP osocza

- ryzyko obrzęków

- ryzyko obrzęków

- ryzyko przewodnienia

- ryzyko przewodnienia

Koloidy

Koloidy

Duże cząsteczki trudno przenikające przez

Duże cząsteczki trudno przenikające przez

błony półprzepuszczalne.

błony półprzepuszczalne.

Wywierają ciśnienie osmotyczne, jeżeli jest

Wywierają ciśnienie osmotyczne, jeżeli jest

wyższe od ciśnienia onkotycznego osocza

wyższe od ciśnienia onkotycznego osocza

(25 mmHg), to efekt objętościowy

(25 mmHg), to efekt objętościowy

koloidu > od objętości przetoczonej

koloidu > od objętości przetoczonej

Wskazania:

Wskazania:

-

ostra hipoproteinemia

ostra hipoproteinemia

-

oparzenia

oparzenia

-

ch. hemolityczna noworodków

ch. hemolityczna noworodków

Koloidy c. d.

Koloidy c. d.

ALBUMINY

ALBUMINY

5% Albuminy – COP 20 mmHg (wzrost obj. 0,7-1,3)

5% Albuminy – COP 20 mmHg (wzrost obj. 0,7-1,3)

20% Albuminy – COP 75 mmHg (wzrost obj. osocza 4-

20% Albuminy – COP 75 mmHg (wzrost obj. osocza 4-

5)

5)

-

efekt onkotyczny albumin trwa 12-18 h

efekt onkotyczny albumin trwa 12-18 h

-

zwiększenie obj. osocza odbywa się kosztem płynu

zwiększenie obj. osocza odbywa się kosztem płynu

międzykomórkowego

międzykomórkowego

-

25% Albumin nie stosuje się w leczeniu hipowolemii

25% Albumin nie stosuje się w leczeniu hipowolemii

-

nie ma ryzyka zakażenia wirusami

nie ma ryzyka zakażenia wirusami

-

po przeniknięciu przez uszkodzony śródbłonek

po przeniknięciu przez uszkodzony śródbłonek

mogą powodować obrzęki

mogą powodować obrzęki

Koloidy c.d.

Koloidy c.d.

Albuminy

Albuminy

Zalety

Zalety

- monosdyspersyjna, bez

- monosdyspersyjna, bez

pirogenów

pirogenów

- ciśnienie COP

- ciśnienie COP

- funkcje transportowe

- funkcje transportowe

- wiązanie substancji

- wiązanie substancji

toksycznych

toksycznych

- aktywność buforowa

- aktywność buforowa

- wymiatanie wolnych

- wymiatanie wolnych

rodników

rodników

- utrzymanie integralności

- utrzymanie integralności

śródbłonka

śródbłonka

- 1g wiąże 15 ml wody

- 1g wiąże 15 ml wody

Wady

Wady

- koagulopatie (

- koagulopatie (





agregacji

agregacji

płytek, nasilenie

płytek, nasilenie

hamowania cz. Xa

hamowania cz. Xa

przez AT III)

przez AT III)

- reakcje anafilaktyczne

- reakcje anafilaktyczne

- pogorszenie funkcji

- pogorszenie funkcji

oddechowej,

oddechowej,





PaO2/FiO2

PaO2/FiO2

- dysfunkcja nerek

- dysfunkcja nerek

- hipotensja

- hipotensja

(peptydy wazoaktywne)

(peptydy wazoaktywne)

- BSE ?

- BSE ?

- koszt, dostępność

- koszt, dostępność

Koloidy c. d.

Koloidy c. d.

Albuminy

Albuminy

Wskazania:

Wskazania:

- masywna utrata albumin w ciężkiej nerczycy

- masywna utrata albumin w ciężkiej nerczycy

- brak produkcji albumin w ciężkiej

- brak produkcji albumin w ciężkiej

niewydolności wątroby

niewydolności wątroby

- głęboki niedobór albumin < 20g/l

- głęboki niedobór albumin < 20g/l

- ostra, masywna utrata w ciężkim urazie,

- ostra, masywna utrata w ciężkim urazie,

oparzeniu

oparzeniu

- plazmafereza

- plazmafereza

Koloidy c. d.

Koloidy c. d.

Dekstrany

Dekstrany

Polidyspersyjne roztwory wielkocząsteczkowych

Polidyspersyjne roztwory wielkocząsteczkowych

polimerów glukozy o linearnej budowie

polimerów glukozy o linearnej budowie

łańcuchowej produkowanych w procesie

łańcuchowej produkowanych w procesie

fermentacji sacharozy przez

fermentacji sacharozy przez

Leuconostoc

Leuconostoc

mesenteroides.

mesenteroides.

charakterystyka

charakterystyka

Dekstran

Dekstran

40

40

Dekstran

Dekstran

70

70

stężenie (%)

stężenie (%)

10

10

6

6

COP (mmHg)

COP (mmHg)

68-70

68-70

28-30

28-30

woda (ml) wiązana przez 1g

woda (ml) wiązana przez 1g

30

30

20-25

20-25

T

T

1

1

/

/

2

2

(h)

(h)

3-4

3-4

6-8

6-8

przyrost objętości

przyrost objętości

wewnątrznaczyn. po

wewnątrznaczyn. po

przetoczeniu (%)

przetoczeniu (%)

maksymalna dawka

maksymalna dawka

130-200

130-200

15ml/kg

15ml/kg

mc

mc

100-130

100-130

20ml/kg

20ml/kg

mc

mc

Koloidy c. d.

Koloidy c. d.

DEKSTRANY

DEKSTRANY

-

-

eliminacja z łożyska naczyniowego:

eliminacja z łożyska naczyniowego:

biotransformacja z udziałem dekstranaz do

biotransformacja z udziałem dekstranaz do

mniejszych cząsteczek wydalanych przez mocz

mniejszych cząsteczek wydalanych przez mocz

- rozkład na dwutlenek węgla i wodę

- rozkład na dwutlenek węgla i wodę

Wskazania:

Wskazania:

-

Dekstran 40 – poprawa reologii w

Dekstran 40 – poprawa reologii w

mikrokrążeniu (

mikrokrążeniu (





lepkość krwi,

lepkość krwi,





agregację i

agregację i

rulonizację erytrocytów,

rulonizację erytrocytów,





adherencję

adherencję

leukocytów do uszkodzonego śródbłonka),

leukocytów do uszkodzonego śródbłonka),

zespół niedokrwienie - reperfuzja

zespół niedokrwienie - reperfuzja

-

Dekstran 70 – hipowolemia i

Dekstran 70 – hipowolemia i

normowolemiczna hemodylucja

normowolemiczna hemodylucja

Koloidy c. d.

Koloidy c. d.

DEKSTRANY c.d.

DEKSTRANY c.d.

Wady

Wady

-

zaburzenia krzepnięcia (hamowanie agregacji

zaburzenia krzepnięcia (hamowanie agregacji

płytek, aktywności cz. VII, nasilenie fibrynolizy)

płytek, aktywności cz. VII, nasilenie fibrynolizy)

-

reakcje anafilaktyczne 0,032%

reakcje anafilaktyczne 0,032%

-

niewydolność nerek – zaczopowanie cewek

niewydolność nerek – zaczopowanie cewek

bliższych przez cząsteczki dekstranu (12 x

bliższych przez cząsteczki dekstranu (12 x

wzrost lepkości moczu, nie podawać przy c.wł.

wzrost lepkości moczu, nie podawać przy c.wł.

> 1,030), obrzęk i wakuolizacja komórek cewek

> 1,030), obrzęk i wakuolizacja komórek cewek

bliższych

bliższych

-

utrudnienie wykonania próby krzyżowej

utrudnienie wykonania próby krzyżowej

Koloidy c. d.

Koloidy c. d.

HYDROKSYETYLKOSKROBIA (HAES)

HYDROKSYETYLKOSKROBIA (HAES)

Produkowany ze skrobi kukurydzianej lub

Produkowany ze skrobi kukurydzianej lub

ziemniaczanej poprzez podstawienie do

ziemniaczanej poprzez podstawienie do

cząsteczek glukozy rodników hydroksylowych

cząsteczek glukozy rodników hydroksylowych

celem uzyskania stabilności roztworu, wzrostu

celem uzyskania stabilności roztworu, wzrostu

oporności na działanie amylazy i zwiększenia

oporności na działanie amylazy i zwiększenia

powinowactwa do wody.

powinowactwa do wody.

Rodniki hydroksylowe podstawia się przy atomach

Rodniki hydroksylowe podstawia się przy atomach

węgla w pierścieniu glukozy w pozycji C2, C3, C6.

węgla w pierścieniu glukozy w pozycji C2, C3, C6.

Struktura chemiczna różnicuje właściwości

Struktura chemiczna różnicuje właściwości

roztworów.

roztworów.

Koloidy c. d.

Koloidy c. d.

HYDROKSYETYLKOSKROBIA (HAES)

HYDROKSYETYLKOSKROBIA (HAES)

6% HAES – COP 30mmHg (wzrost obj. 1-1,3)

6% HAES – COP 30mmHg (wzrost obj. 1-1,3)

-

syntetyczny koloid , 6% i 10% roztw. soli

syntetyczny koloid , 6% i 10% roztw. soli

izotonicznej

izotonicznej

-

długi efekt objętościowy

długi efekt objętościowy

-

znacznie tańszy od albumin

znacznie tańszy od albumin

-

we krwi rozkładany przez amylazę

we krwi rozkładany przez amylazę

-

wydalany przez nerki

wydalany przez nerki

-

b. rzadkie reakcje anafilaktyczne (0,0004%)

b. rzadkie reakcje anafilaktyczne (0,0004%)

Koloidy c. d.

Koloidy c. d.

HYDROKSYETYLKOSKROBIA

HYDROKSYETYLKOSKROBIA

(HAES)

(HAES)

HES

HES

200/0.5

200/0.5

HES

HES

200/0.5

200/0.5

HES

HES

130/0.4

130/0.4

m.cząsteczkowa

m.cząsteczkowa

(kD)

(kD)

200

200

200

200

130

130

stężenie (%)

stężenie (%)

10

10

6

6

6

6

C2/C6

C2/C6

6:1

6:1

6:1

6:1

9:1

9:1

MS

MS

0.5

0.5

0.5

0.5

0.4

0.4

m.cząsteczkowa in

m.cząsteczkowa in

vivo (kD)

vivo (kD)

110-120

110-120

110-120

110-120

65-70

65-70

COP (mmHg)

COP (mmHg)

61

61

32

32

36

36

czas efektu

czas efektu

objętościowego (h)

objętościowego (h)

4-6

4-6

4-6

4-6

4-6

4-6

dawka/24 h (ml/kg)

dawka/24 h (ml/kg)

20

20

33

33

33/50

33/50

Koloidy c. d.

Koloidy c. d.

HYDROKSYETYLKOSKROBIA (HAES)

HYDROKSYETYLKOSKROBIA (HAES)

-

poprawa hemoreologii - hemodilucja, wpływ

poprawa hemoreologii - hemodilucja, wpływ

na agregację elementów morfotycznych,

na agregację elementów morfotycznych,

tworzenie rulonów z erytrocytów i ich

tworzenie rulonów z erytrocytów i ich

interakcje z komórkami śródbłonka

interakcje z komórkami śródbłonka

-

hamowanie adherencji leukocytów do

hamowanie adherencji leukocytów do

uszkodzonych śródbłonków – istotne w

uszkodzonych śródbłonków – istotne w

zespole niedokrwienia-reperfuzji

zespole niedokrwienia-reperfuzji

Koloidy c. d.

Koloidy c. d.

HYDROKSYETYLKOSKROBIA (HAES)

HYDROKSYETYLKOSKROBIA (HAES)







aktywacji komórek śródbłonka -

aktywacji komórek śródbłonka -





poziomu

poziomu

osoczowych (sELAM-1, sICAM-1, sVCAM-1) i

osoczowych (sELAM-1, sICAM-1, sVCAM-1) i

śródbłonkowych molekuł adhezyjnych

śródbłonkowych molekuł adhezyjnych







uwalniania vWF

uwalniania vWF

-

przyłączanie cząsteczek HES do powierzchni

przyłączanie cząsteczek HES do powierzchni

aktywowanych komórek śródbłonka

aktywowanych komórek śródbłonka







chemotaksji i adherencję leukocytów

chemotaksji i adherencję leukocytów







chemotaktycznego uwalniania cytokin

chemotaktycznego uwalniania cytokin

prozapalnych (IL-6, IL-8)

prozapalnych (IL-6, IL-8)







przepływ trzewny

przepływ trzewny

Koloidy c. d.

Koloidy c. d.

HYDROKSYETYLKOSKROBIA (HAES)

HYDROKSYETYLKOSKROBIA (HAES)

-

szybka eliminacja z moczem

szybka eliminacja z moczem

-

nie wzrasta mimo powtarzanych przez

nie wzrasta mimo powtarzanych przez

wiele dni przetoczeń

wiele dni przetoczeń

-

niewielka kumulacja w osoczu i

niewielka kumulacja w osoczu i

tkankach

tkankach

-

świąd przy przewlekłym podawaniu

świąd przy przewlekłym podawaniu

-

wzrost stężenia amylazy we krwi

wzrost stężenia amylazy we krwi

-

wzrost lepkości moczu 3x

wzrost lepkości moczu 3x

-

bardzo rzadkie powikłania alergiczne

bardzo rzadkie powikłania alergiczne

Koloidy c. d.

Koloidy c. d.

Żelatyny

Żelatyny

-

polidyspersyjne roztwory polipeptydów

polidyspersyjne roztwory polipeptydów

powstałych w wyniku degradacji bydlęcego

powstałych w wyniku degradacji bydlęcego

kolagenu

kolagenu

-

w 3% metabolizowana przez endogenne peptydy,

w 3% metabolizowana przez endogenne peptydy,

wydalana przez nerki, 5-17% przez p. pokarmowy

wydalana przez nerki, 5-17% przez p. pokarmowy

-

ciężar cząsteczkowy 30 000-35 000 D

ciężar cząsteczkowy 30 000-35 000 D

-

roztwory 3-5%

roztwory 3-5%

-

siła onkotyczna 30 mmHg

siła onkotyczna 30 mmHg

-

przyrost objętości wewnątrznaczyniowej 80-90%

przyrost objętości wewnątrznaczyniowej 80-90%

Koloidy c. d.

Koloidy c. d.

Żelatyny c.d.

Żelatyny c.d.

-

brak niekorzystnego działania na nerki

brak niekorzystnego działania na nerki

-

bez istotnego wpływu na układ

bez istotnego wpływu na układ

krzepnięcia

krzepnięcia

-

nie kumulują się w tkankach

nie kumulują się w tkankach

-

częste reakcje anafilaktyczne

częste reakcje anafilaktyczne

-

krótki czas utrzymywania się w łożysku

krótki czas utrzymywania się w łożysku

naczyniowym (

naczyniowym (

T ½ : 1 – 2 h)

T ½ : 1 – 2 h)

– powtarzane

– powtarzane

dawki

dawki

-

BSE ?

BSE ?

Preparaty krwiopochodne

Preparaty krwiopochodne

KKCz

KKCz

-

Ht – 65 – 75%

Ht – 65 – 75%

-

przetoczenie 1j. KKCz powoduje wzrost

przetoczenie 1j. KKCz powoduje wzrost

stężenia Hg o około 1-1,5 g%, Ht o około 3-4%

stężenia Hg o około 1-1,5 g%, Ht o około 3-4%

Wskazania

Wskazania

-

niedokrwistość przy normowolemii

niedokrwistość przy normowolemii

-

Hg<6-8 g%; <10 g% przed zabiegiem

Hg<6-8 g%; <10 g% przed zabiegiem

Przeciwwskazania

Przeciwwskazania

-

niedokrwistość poddająca się leczeniu

niedokrwistość poddająca się leczeniu

preparatami Fe, Vit. B

preparatami Fe, Vit. B

12

12

, kw. Foliowego

, kw. Foliowego

Wady

Wady

-

ryzyko przeniesienia chorób wirusowych

ryzyko przeniesienia chorób wirusowych

-

poprzetoczeniowa reakcja hemolityczna

poprzetoczeniowa reakcja hemolityczna

Preparaty krwiopochodne

Preparaty krwiopochodne

FFP

FFP

-

osocze zamrożone w ciągu 6h od pobrania

osocze zamrożone w ciągu 6h od pobrania

-

zawiera wszystkie czynniki krzepnięcia, białko (60 g/l)

zawiera wszystkie czynniki krzepnięcia, białko (60 g/l)

-

należy stosować FFP zgodne w układzie AB0

należy stosować FFP zgodne w układzie AB0

-

nie wymaga próby krzyżowej

nie wymaga próby krzyżowej

Wskazania

Wskazania

-

krwotok z niedoborami cz. krzepnięcia w przebiegu: ch.

krwotok z niedoborami cz. krzepnięcia w przebiegu: ch.

wątroby, DIC, masywnych przetoczeń

wątroby, DIC, masywnych przetoczeń

-

koagulopatie z rozcieńczenia, transfuzja wymienna

koagulopatie z rozcieńczenia, transfuzja wymienna

-

wrodzone niedobory cz. krzepnięcia

wrodzone niedobory cz. krzepnięcia

-

odwrócenie działania doustnych antykoagulantów

odwrócenie działania doustnych antykoagulantów

-

plamica zakrzepowa małopłytkowa

plamica zakrzepowa małopłytkowa

Preparaty krwiopochodne

Preparaty krwiopochodne

FFP c.d.

FFP c.d.

Przeciwwskazania

Przeciwwskazania

- wyrównywanie objętości krwi krążącej

- wyrównywanie objętości krwi krążącej

- koagulopatia skutecznie leczona Vit. K,

- koagulopatia skutecznie leczona Vit. K,

krioprecypitatem, lub izolowanymi cz. krzepnięcia

krioprecypitatem, lub izolowanymi cz. krzepnięcia

- podawanie FFP jako źródło białka, immunoglobulin

- podawanie FFP jako źródło białka, immunoglobulin

Wady

Wady

-

ryzyko przeniesienia chorób wirusowych

ryzyko przeniesienia chorób wirusowych

-

nadmierne obciążenie płynami

nadmierne obciążenie płynami

-

ostra niewydolność płuc (obecność p/ciał)

ostra niewydolność płuc (obecność p/ciał)

-

reakcje z niezgodności grup krwi

reakcje z niezgodności grup krwi

(alloprzeciwciała)

(alloprzeciwciała)

Preparaty krwiopochodne

Preparaty krwiopochodne

KKP

KKP

1 j. KKP zawiera 0,6 x 10

1 j. KKP zawiera 0,6 x 10

11

11

trombocytów w 50ml

trombocytów w 50ml

osocza

osocza

i zwiększa liczbę płytek we krwi o 5000-10000/mm

i zwiększa liczbę płytek we krwi o 5000-10000/mm

3

3

Wskazania

Wskazania

- małopłytkowość z zaburzeń wytwarzania

- małopłytkowość z zaburzeń wytwarzania

- małopłytkowość z rozcieńczenia

- małopłytkowość z rozcieńczenia

- małopłytkowość spowodowana zniszczeniem

- małopłytkowość spowodowana zniszczeniem

płytek

płytek

- nieprawidłowości funkcji trombocytów

- nieprawidłowości funkcji trombocytów

Preparaty krwiopochodne

Preparaty krwiopochodne

KKP

KKP

Przeciwwskazania

Przeciwwskazania

- profilaktyka w krwotokach i zabiegach z

- profilaktyka w krwotokach i zabiegach z

zastosowaniem krążenia pozaustrojowego

zastosowaniem krążenia pozaustrojowego

- nieskuteczne w przypadku gwałtownego

- nieskuteczne w przypadku gwałtownego

niszczenia płytek w krążeniu biorcy (DIC,

niszczenia płytek w krążeniu biorcy (DIC,

hipersplenizm, posocznica)

hipersplenizm, posocznica)

Wady

Wady

-

ryzyko przeniesienia chorób wirusowych

ryzyko przeniesienia chorób wirusowych

-

stan refrakcji (wytwarzanie alloprzeciwciał)

stan refrakcji (wytwarzanie alloprzeciwciał)

-

gorączka, pokrzywka, plamica, niewyd. płuc,

gorączka, pokrzywka, plamica, niewyd. płuc,

anafilaksja

anafilaksja

Preparaty krwiopochodne

Preparaty krwiopochodne

KONCENTRATY GRANULOCYTARNE

KONCENTRATY GRANULOCYTARNE

Zawiera 10

Zawiera 10

10

10

/l granulocytów, limfocytów, płytek,

/l granulocytów, limfocytów, płytek,

erytrocytów w 200-300 ml osocza

erytrocytów w 200-300 ml osocza

Wskazania

Wskazania

- gorączka w posocznicy bakteryjnej utrzymująca

- gorączka w posocznicy bakteryjnej utrzymująca

się 24-48 h, nie odpowiadająca na leczenie

się 24-48 h, nie odpowiadająca na leczenie

antybiotykami

antybiotykami

- hypoplazja linii białokrwinkowej szpiku

- hypoplazja linii białokrwinkowej szpiku

Przeciwwskazania

Przeciwwskazania

- stosowanie profilaktyczne

- stosowanie profilaktyczne

Wady

Wady

- ryzyko przeniesienia chorób wirusowych

- ryzyko przeniesienia chorób wirusowych

Preparaty krwiopochodne

Preparaty krwiopochodne

KRIOPRECYPITAT

KRIOPRECYPITAT

Stężony preparat wybranych białek osocza:

Stężony preparat wybranych białek osocza:

cz. VII, cz. XIII, fibrynogen, fibronektyna

cz. VII, cz. XIII, fibrynogen, fibronektyna

Objętość 1 j krioprecypitatu - 20-30 ml

Objętość 1 j krioprecypitatu - 20-30 ml

Wskazania

Wskazania

- niedobory określonych cz. krzepnięcia

- niedobory określonych cz. krzepnięcia

Wady

Wady

- ryzyko przeniesienia chorób wirusowych

- ryzyko przeniesienia chorób wirusowych