Pobierz cały dokument

Rozmiar 52 KB

Psychologia osobowości dr Kofta wykład 4 Osobowość w świetle teorii uczenia sie

background image

 

 

OSOBOWOWOŚĆ W ŚWIETLE 

TEORII UCZENIA SIĘ

 

Krytyka kategorii "osobowość"

 (a także: 

"cecha", "obraz samego siebie", 
"samoświadomość", "ja podmiotowe", "ego", 
"nieświadoma motywacja" itp.):

 
-        odnoszą się do bytów 

nie podlegających 

obserwacji

 (bądź trudnych do operacjonalizacji)

 
-        zakładają istnienie znacznej stabilności i
 międzysytuacyjnej 

spójności zachowania

.

 

background image

 

 

GŁÓWNE ZAŁOŻENIA TEORII UCZENIA SIĘ :

 
1. Znaczenie 

uczenia się

: (wszelkie bardziej 

złożone formy zachowania człowieka są 
produktem uczenia się). 

 
2. Znaczenie 

uwarunkowań 

środowiskowych

 (zachowanie znajduje się 

pod kontrolą konfiguracji bodźców 
środowiskowych i antycypowanych 
wzmocnień). 

 

background image

 

 

OGÓLNE IMPLIKACJE DLA PSYCHOLOGII OSOBOWOŚCI:

 
- geneza względnie 

stałych tendencji w zachowaniu

 (np. 

nawyków) - tkwi w doświadczeniu człowieka, a nie w 
genach;

 
- w sporze między sytuacjonizmem a personalizmem - 

zdecydowane podkreślanie 

roli sytuacji

 jako determinanty 

zachowania;  

 
- Każde zachowanie podlega 

modyfikacji 

poprzez 

(umiejętną) zmianę w środowisku; 

 
- wyjaśnianie stałości zachowania - wynika ze 

stałości 

środowiska

 oraz 

nabywania nawyków

 (poprzez uczenie 

się), a nie z istnienia ogólnych, wewnętrznych dyspozycji;

background image

 

 

- zaburzenia psychiczne - rezultat 

uczenia się

 zachowań 

dezadaptacyjnych bądź deficytu uczenia się zachowań 
adaptacyjnych;

 
- terapia opiera się na zastosowaniu do zmiany zachowania 

reguł teorii uczenia się

 (a nie na próbach reorganizacji 

osobowości);

 
- socjalizacja człowieka: 
(a)          rola 

emocjonalnych odruchów warunkowych

 w 

uczeniu się norm   społecznych; 

(b)         znaczenie 

wzmocnień wtórnych

 dla rozwoju 

systemów motywacyjnych (np.: w jaki sposób nabywa 
wartości pieniądz, wysoka pozycja społeczna, osiągnięcia 
na polu intelektualnym?)

background image

 

 

NA JAKICH KONCEPCJACH TEORETYCZNYCH OPIERA 

SIĘ TEN NURT?

1. 

WARUNKOWANIE KLASYCZNE

. (Pojęcia: bodziec 

bezwarunkowy; bodziec warunkowy; generalizacja 

bodźca; generalizacja reakcji; generalizacja semantyczna; 

różnicowanie; wygaszanie; przewarunkowanie).

 

Implikacje dla psychologii osobowości

: 

 
- nerwica jako następstwo 

niemożności różnicowania

; 

 
- 

warunkowanie i generalizacja lęku

 jako proces prowadzący 

do fobii i innych zaburzeń neurotycznych; 

 
- 

systematyczne odwrażliwianie

 (J. Wolpe) - Etapy: (a) 

uczenie sztuki relaksu, (b) rekonstrukcja hierarchii 

bodźców lękotwórczych; (c) trening odwrażliwiający (Jego 

istota - wygaszaniu reakcji lęku z równoczesnym 

nabywaniem reakcji relaksu na bodżce lękotwórcze). 

background image

 

 

2. 

WARUNKOWANIE SPRAWCZE

 (Skinner). 

 
Zachowania 

reaktywne

 (respondent behavior) i zachowania 

sprawcze

 (operant behavior). Pojęcie wzmocnienia - 

pozytywnego i negatywnego. Pojęcie nagrody i kary. 

 

Implikacje dla psychologii osobowości

: 

(a) Rozwój.  Znaczenie 

schematów wzmocnienia

 (w 

nabywaniu różnych elementarnych umiejętności, ale także 
złożonych kompetencji społecznych i osobistych).

 
(b) Psychopatologia. 

"Symptomy" są równoznaczne z 

"chorobą".

 Usuniecie "symptomów" jest równoznaczne z 

wyleczeniem. 

Istota zaburzeń: ludzie nie "produkują" reakcji pożądanej 

(deficyt behavioralny), bądź nabyli, drogą uczenie się, 
reakcje niepożądane. Deficyt wzmocnień (obiektywny i 
subiektywny) a symptomy depresji. 

background image

 

 

(c) Leczenie - wymaga oceny zachowania (behavioral 

assessment). Ocena ABC (

Antecedent conditions, 

Behavior, Consequences of the behavior

). 

Np. modyfikacja napadów złości u dziecka (temper 
tantrum) wymaga; 

     

(1) dokładnego opisu tego zachowania, 

     

(2) rozpoznania specyficznych bodźców 

środowiskowych  które wywołują, ukierunkowują, lub 
wzmacniają to 

zachowanie, 

(3)rozpoznanie czynników środowiskowych 

(okoliczności, 

wzmocnień), dzięki którym możliwe 

byłoby modyfikowanie 

tego zachowania. 

background image

 

 

3. ZNACZENIE POPĘDÓW I ICH REDUKCJI W 

PROCESACH UCZENIA SIĘ

 (C. Hull; J. Dollard i N. 

Miller).  

 
 
Teoria uczenia się C. Hulla; główne pojęcia
 

siła nawyku

 (siła związku S i R);  

s

E

r

 = 

s

H

r

 x D

 

popęd

 (każdy silny bodziec, zdolny do pobudzenia 

organizmu do działania). 

 

Popędy 

pierwotne

 i popędy 

wtórne 

(nabywane dzięki 

uczeniu się). 

 

Uczenie się zachowań instrumentalnych - dzięki 

redukcji 

popędu

. 

background image

 

 

Koncepcja J. Dollarda i N. Millera

 („Osobowość i 

psychoterapia”, 1950).  Próba integracji  

teorii uczenia się 

z psychoanalizą

. 

 
Reakcje 

instrumentalne

 vs. reakcje 

sygnałotwórcze

 

(związane z systemem językowym - procesy myślenia, 
przewidywania skutków swoich działań, planowania, 
analizy własnego zachowania itp). 

 

Natura konfliktu

 typu „+ -„. (model N. Millera).

Zaburzenia zachowania związane z wyuczonym sposobem 

radzenia sobie z konfliktami motywacyjnymi. Rola 
konfliktów z okresu wczesnego dzieciństwa. Na czym 
polega 

uczenie się wyparcia

? 

 
Psychoterapia jako proces 

przywracania reakcji 

sygnałotwórczych

 (zdolności do werbalizacji własnych 

problemów).  

background image

 

 

NOWSZE UJĘCIA - Od społecznej teorii uczenia się - 

do społeczno-poznawczej teorii osobowości

 

4. 

TEORIA WYUCZONEJ BEZRADNOŚCI

 jako model 

depresji - (M.E. P. Seligman). 

 

Postulat 

nowego rodzaju uczenia się

 (uczenie się braku 

kontroli)

 

PRZYCZYNA

: utrata kontroli nad biegiem zdarzeń – 

sytuacja treningu bezradności. 

 

PROCES POŚREDNICZĄCY

:  uczenie się, że 

nie ma 

związku

 między działaniem a jego następstwami + 

formowanie zgeneralizowanego 

oczekiwania braku 

kontroli

 w przyszłości. 

background image

 

 

NASTĘPSTWA

:  syndrom wyuczonej bezradności. 

deficyty

: 

poznawczy (asocjacyjny)
motywacyjny (aktywności)
emocjonalny (pogorszenie nastroju)

 

Model przeformułowany wyuczonej bezradności i depresji

 

(L. Abramson, M. Seligman, i J. Teasdale, 1979):

 
Rola 

ATRYBUCJI PRZYCZYNOWYCH

 w wyznaczaniu charakteru, 

trwałości, i zakresu deficytów „bezradnościowych” i 

podatności na depresję.   

 
atrybucje do 

czynników

 

wewnętrznych – zewnętrznych 
stałych – zmiennych
globalnych – specyficznych. 
 

Pesymistyczny vs. optymistyczny styl atrybucyjny 

(eksplanacyjny)

 jako czynnik ryzyka w depresji reaktywnej.    

background image

 

 

5. 

TEORIA SPOŁECZNEGO UCZENIA SIĘ

 (W. Mischel, A. 

Bandura). 

 
Rola procesów 

modelowania społecznego

 i wzmocnień 

społecznych w nabywaniu i kontroli nowych zachowań. 

 
Rola pośrednika poznawczego - 

przekonań o własnej 

skuteczności

 (self-efficacy) w podejmowaniu działania. 

 
Znaczenie 

specyfiki sytuacji

 i specyfiki przekonania o 

skuteczności w kontroli działania.

 
 
Bardziej ogólnie: Interakcyjny model uwarunkowania 

zachowania: Osobowość X Kontekst (społeczny, 

zadaniowy) zachowania. 

 
Integracja z modelem 

poznawczo-społecznym

 (zwłaszcza: W. 

Mischel & Y. Shoda, 1995: A Cognitive-Affective System 

Theory of Personality, Psychological Review). 

 


Document Outline

  • Slide 1
  • Slide 2
  • Slide 3
  • Slide 4
  • Slide 5
  • Slide 6
  • Slide 7
  • Slide 8
  • Slide 9
  • Slide 10
  • Slide 11
  • Slide 12
Pobierz cały dokument

Rozmiar 52 KB

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
5 Osobowość w świetle teorii uczenia się
Psychologia osobowości dr Kofta wykład 3 Osobowość z perspektywy teorii cech
Psychologia osobowości dr Kofta wykład 9 Poznawcza teoria Ja
Psychologia osobowości dr Kofta wykład 7b Osobowość jako system wiedzy osobistej
Psychologia osobowości dr Kofta wykład 10 Społeczne aspekty Ja
Psychologia osobowości dr Kofta wykład 5b Psychodynamiczne podejście do osobowości cd ppt
Psychologia osobowości dr Kofta wykład 6a Neopsychoanaliza
Psychologia osobowości dr Kofta wykład 2 Sytuacjonizm
Psychologia osobowości dr Kofta wykład 5a Psychodynamiczne podejście do osobowości
Psychologia osobowości dr Kofta wykład 7a Podstawowe funkcje osobowości w ujęciu poznawczym ppt
Psychologia osobowości dr Kofta wykład 6b Psychologia humanistyczna
Psychologia osobowości dr Kofta wykład 1 Zagadnienia wstępne
Psychologia osobowości dr Kofta wykład 12a Cele działań
Psychologia osobowości dr Kofta wykład 12b Seymour Epstein poznawczo doswiadczeniowa teoria Ja pp
Psychologia osobowości dr Kofta wykład 8 Poznawcze konstruowanie rzeczywistości
Psychologia osobowości dr Kofta wykład 11 Rozwój Ja
Osobowosc w swietle teorii(1), Studia UG, Psychologia, Semestr 4
PSYCHOLOGIA KLINICZNA-dr Molicka - wykłady - PWSZ Leszno, pedagogika społeczna
wykład 09 zeszły rok uczenie sie przez cale życie, studia, andragogika

więcej podobnych podstron

Kontakt | Polityka prywatności