Kaniulacja

naczyń

Maria Wujtewicz 

 

Klinika Anestezjologii i Intensywnej Terapii

Katedry Anestezjologii i Intensywnej

Terapii GUMed

Dostępy naczyniowe

• żylne: obwodowe i centralne
• tętnicze

Przepływ przez typowe kaniule dożylne

Obwodowe

Centralne

Rozmiar (G)*

Przepływ
(ml/min)

Rozmiar (G)*

Przepływ( ml/
min)

23
21

18,5

16
14

* Gauge

16
21
48

121
251

16
14

110
230

Głównym czynnikiem determinującym szybkość przepływu

przez kaniulę jest jej średnica wewnętrzna podniesiona do

potęgi czwartej

Zapewnienie dostępu żylnego –

podstawowy zabieg w praktyce

klinicznej

•

Resuscytacja chorych

•

Podawanie leków

•

Utrzymywanie bilansu wodnego –
płynoterapia

•

Dostęp naczyniowy niezbędny dla
rozpoczęcia znieczulenia ogólnego i
miejscowego

Dojście do żyły

Warstwy tkanek o zróżnicowanej oporności i różnych

funkcjach żyła

• Skóra
- bariera przeciw bakteriom, wzmocniona przez

mało

uwodnioną warstwę keratyny
- receptory bólowe: ból przy wszystkich

zabiegach

- przekłucie skóry niszczy jej funkcję ochronną
zwiększone ryzyko infekcji

Dojście do żyły

- szczelny opatrunek uwadnia keratynę i

pogarsza jej

właściwości ( bariera przeciwbakteryjna)

• Podskórna unaczyniona tkanka tłuszczowa (mała

oporność, dostateczna grubość dla ukrycia żyły)

• Bolesność wkłucia: miejsce i rozmiar kaniuli

(śródskórne podanie lidokainy – igła 25)

• Poruszanie wkłutym cewnikiem: ból przez okres

pozostawania w naczyniu staranne umocowanie

Dostęp żylny obwodowy

Miejsce nakłucia

• grzbiet ręki
• przedramię
• skóra głowy-noworodki
• żyła szyjna zewnętrzna
• żyła odpiszczelowa

(kostka)

Miejsce nakłucia

• stopa
• zgięcie łokciowe

(wyjątkowo)

• u osób praworęcznych

kończyna lewa

• ogolona skóra

Dostęp żylny obwodowy

Nie należy nakłuwać żył
• w okolicy stawu

→

unieruchomienie

• w miejscu, gdzie ich przebieg jest kręty

Uwagi praktyczne

• kończyna ogrzana i opuszczona nieco do dołu

• po założeniu opaski zaciśnięcie ręki, oklepywanie

miejsca wkłucia

• zahamować odpływ żylny, zachować dopływ

tętniczy

• po ułożeniu kończynę (skórę) naciągnąć, aby

unieruchomić naczynie

Uwagi praktyczne

• unikać wielokrotnych nakłuć skurcz

naczynia

• znieczulenie miejscowe

• podświetlanie

Uwagi praktyczne

• nakłucie bezpośrednie (skóra → naczynie)

• nakłucie pośrednie (1-2 cm kanał w tkance

podskórnej → naczynie)

Wybór dostępu

żylnego

Zależy od:

• odporności żyły na podawane do niej leki i płyny

• czasu wlewu

• stanu żył i ich dostępności

• ryzyka powikłań

• zgody i wygody chorego

Sprzęt

Kaniula –

krótkie wkłucie dożylne

Cewnik, kateter –

wkłucie długie

zakładane do żyły centralnej

 

                                                                                         

Podział dostępów żylnych w zależności od

czasu

utrzymywania kaniulacji

1. nakłucie

2. dostęp krótkoterminowy ( kilka dni)

3. dostęp średnioterminowy ( kilka tygodni)

4. dostęp długoterminowy - tunelizacja
( miesiące, lata)

–

cewniki Broviaca, Hickmana

–

cewniki typu ,,port”

Cewniki

• wykonane z polimerów- tworzyw sztucznych

impregnowanych solami baru lub wolframu 

rtg

• dostęp krótkoterminowy – z poliuretanu

• dostęp dłuższy – pochodne silikonu  mniej

zakrzepów

Cewniki wieloświatłowe

• 2-3 światła o jednakowej średnicy lub 1większe i dwa

mniejsze

• ujścia dystalne w odległości od siebie minimum 1

cm.

• mniejsza ilość punkcji

• ryzyko powikłań nie większe niż przy

jednoświatłowych

Wskazania do założenia cewnika do żyły

centralnej

• brak możliwości wkłucia do żyły obwodowej

• podawanie środków obkurczających naczynia

( aminy katecholowe)

• stosowanie środków o dużej osmolarności

( żywienie pozajelitowe)

• intensywna płynoterapia (wstrzas hipowolemiczny)

• długotrwała terapia dożylna ( chemioterapia)

 

Wskazania do założenia cewnika do żyły

centralnej

• pomiar OCŻ

• założenie elektrody endokawitarnej

• badania hemodynamiczne

• hemodializa, plazmafereza

• doświadczenie anestezjologa

Umiejscowienie centralnego cewnika

dożylnego

Koniec cewnika w żyle głównej

Optymalnie: końcówka tuż przed ujściem

żyły głównej górnej do prawego

przedsionka ( w tej okolicy nie ma

zastawek żylnych)

Dostęp do żyły głównej

górnej

Dostęp z obwodu – żyły kończyny górnej i
żyła szyjna zewnętrzna

Dostęp centralny – żyła szyjna wewnętrzna,
podobojczykowa, pachowa,
bezimienna (ramienno-

głowowa),

udowa (rzadko)

 

Kontrola położenia

cewnika

Zdjęcie RTG klatki piersiowej

Zapis EKG z końca cewnika (podwyższony

załamek P –prawy

przedsionek)

 

Powikłania kaniulacji żył

centralnych

Powikłania wczesne

– związane z

zakładaniem

cewnika

Powikłania późne

– związane z

obecnością

cewnika w

naczyniu

Powikłania wczesne

1.

uszkodzenie miąższu płuc → odma

• opłucnowa
• śródpiersiowa
• podskórna

2. p

owietrzny zator żylny

3.

uszkodzenie naczynia krwionośnego → krwiak

• podskórny
• śódpiersia
• opłucnowy

Powikłania wczesne

4.

przebicie przedsionka i tamponada serca

5.uszkodzenie przewodu piersiowego

6. powikłania neurologiczne:

• uszkodzenie splotu barkowego
• porażenie nerwu przeponowego
• porażenie nerwu krtaniowego

Uwaga:

Dreny łączące płyn infuzyjny z

kaniulą powinny tworzyć pętlę

zwisającą

poniżej miejsca wkłucia →

zapobieganie zatorom powietrznym

Powikłania późne

1. zakażenia

2. powikłania zakrzepowe i zatorowe

3. powikłania mechaniczne

(niedrożność, uszkodzenie,
przemieszczenie cewnika)

Zakażenia cewnika

Kontaminacja cewnika u 3-8% chorych

→ odcewnikowe zakażenie → 40-60%
wszystkich zakażeń krwi →
odpowiada za 1% śmiertelności

Zakażenia cewnika

Do zakażeń cewnika dochodzi:

• w czasie wprowadzania
• w wyniku zakażenia skóry w miejscu

wprowadzenia cewnika

• w trakcie przetaczania płynów i

podawania leków

• drogą krwiopochodną

Zasady przy zakładaniu

cewnika

1. dezynfekcja rąk jak przy zabiegu

operacyjnym

2. sterylna czapka, rękawiczki, maseczka,

fartuch

3. pole obłożone jałowymi serwetami

4. narzędzia rozłożone na jałowej serwecie

Zasady przy zakładaniu

cewnika

5. dezynfekcja skóry - ważny jest

czas
działania środka!

6. cewniki zakładane ,,na ostro”

należy jak najszybciej wymienić.

Umyć, wysuszyć i odkazić

ręce!!!

Powikłania kaniulacji żył

obwodowych

• Rozłączenie

• Przemieszczenie

• Naciek

• Wylew

• Zapalenie żył

Kaniulacja naczyń tętniczych

Miejsce kaniulacji :

tętnica promieniowa, udowa, rzadziej: ramienna,

grzbietowa stopy

Cel kaniulacji :

pomiar ciśnienia metodą bezpośrednią,

pobieranie próbek krwi na badania (rkz)
rzadko: kontrpulsacja aortalna, trombolityki

Zmodyfikowany test Allena

< 7s test dodatni

8-14 s wynik niepewny
15 s lub > wynik ujemny(brak właściwego krążenia obocznego

Kaniulacja naczyń

tętniczych

Powikłania: (rzadko)

Zakrzepica, zakażenia, przetoka,

tętniak, obwodowe niedokrwienie

Nie wolno tą drogą podawać leków

→ skurcz

tętnicy i uszkodzenie

ręki!