KANIULACJA NACZYŃ

Iwona Urbanowicz

Katedra i Klinika Medycyny Ratunkowej

Collegium Medicum UMK

Kaniulacja naczyń

UWAGI OGÓLNE

KANIULACJA OBWODOWYCH
NACZYŃ ŻYLNYCH

KANIULACJA TĘTNIC

Kaniulacja naczyń

Rodzaje dostępów naczyniowych
-żylny dostęp naczyniowy:
obwodowy,centralny
-tętniczy dostęp naczyniowy

Rodzaje dostępów

naczyniowych

Czasowe-stałe
Krótkotrwałe-długotrwałe
Twarde-miękkie
Krótkie-długie
Przezskórne –zabiegowe
Obwodowe-centralne
Żylne-tętnicze

Taktyka dostępów

dożylnych

Komu
W jakim celu
Na jak długo

Komu

Pacjenci w dobrym stanie ogólnym
Pacjenci z tendencją do
pogorszenia
Pacjenci wymagąjący szybkiej
interwencji
Pacjenci w stanie ciężkim
Pacjenci w stanie zagrożenia życia

W jakim celu

Jednorazowe pobranie krwi
Jednorazowe podanie leku
Preparaty o dużej gęstości
Podawanie całodobowe
Leki wazoaktywne lub drażniące
naczynia
Monitorowanie hemodynamiczne

MAKSYMALNE PRĘDKOŚCI PRZEPŁYWU

0,6 mm-24G-13 ml/min
0,8 mm-22G-31ml/min
1,0 mm-20G-54 ml/min
1,2 mm-18G-80 ml/min
1,4 mm-17G-125ml/min
1,7 mm-16G-180 ml/min
2,0 mm-14G-270ml/min- długość 45 mm
2,0 mm-14G-174ml/min-długość 160 mm
2,1 mm-14G-174ml/min-długość 200 mm
2,0 mm-14G-182ml/min-długość 150mm

Naczynia żylne dostępne

kaniulacji

pachowa
odłokciowa
odpromieniowa
szyjna zewnętrzna
szyjna wewnętrzna
podobojczykowa
udowa

Wybór miejsca kaniulacji

Dostęp obwodowy:
-rozpoczynać od dystalnych i

najbardziej widocznych
-kaniulować zawsze najbardziej

dystalny odcinek widocznego naczynia
-preferować kończynę lewą u

praworęcznych i odwrotnie
-unikać kaniulacji w zgięciach

Wybór miejsca kaniulacji

Dostęp centralny:
-długi cewnik z obwodu
-zaczynać od kaniulacji naczyń

dystalnych
-w sytuacjach pilnych zakładać dostęp

do naczynia najlepiej opanowany
-unikać dostępów centralnych u osób

pobudzonych psychoruchowo

PRZYGOTOWANIE

PACJENTA
MIEJSCA KANIULACJI
PRZYSTAPIENIA DO ZABIEGU

PRZYGOTOWANIE

PACJENTA

-próba nawiązania współpracy
-zastosowanie znieczulenia
miejscowego
-zastosowanie znieczulenia
ogólnego

Znieczulenie miejscowe do

kaniulacji

-ostrzyknięcie 0,5% lignokainą (1-2 ml)
bardzo cienką igłą

-

EMLA(lignokaina +prilokaina)

krem znieczulający , nakładany na 60 minut w

opatrunku okluzyjnym

Wady:

-

60 minut oczekiwania

-

brak wpływu na napięcie emocjonalne

-

kolejne odczekiwanie,jeśli kaniulacja była nieefektywna

-

możliwość methemoglobinemii związanej z absorpcją
prilokainy przy przekroczeniu zalecanych ilości kremu

Znieczulenie ogólne

Entonox - wziewnie- - 3 minuty
przed kaniulacją
Ketamina 1mg/kg i.m.

Miejsce kaniulacji

-właściwe ułożenie pacjenta
-uwidocznienie naczynia
-odkażenie pola zabiegu

PRZYSTAPIENIE DO

ZABIEGU

-przygotowanie instrumentarium :
-kaniula naczyniowa
-gaziki nasączone środkiem
odkażającym
-suche gaziki jałowe
-strzykawki 2 i 5 ml
-staza
-opatrunek

PRZYSTAPIENIE DO

ZABIEGU

Przygotowanie operatora:
-elementarne umycie rąk
-ewentualnie przemycie środkiem
odkażającym
-rękawiczki

TECHNIKA ZAKŁADANIA KANIUL KTÓTKICH

1.wyjęcie kaniuli z opakowania
2.unieruchomienie miejsca kaniulacji
3.włucie kaniuli pod skóre
4.wprowadzenie plastikowej kaniuli do
naczynia
5.sprawdzenie efektywności kaniulacji
6.zabezpieczenie i oklejenie

Wyjęcie kaniuli z

opakowania

-czy opakowanie nieuszkodzone
-czy data ważności aktualna
-wnętrze opakowania traktowane
jako jałowe
zalecane-tzw.wyjmowanie na
zgięciu

Unieruchomienie miejsca kaniulacji

Wkłucie kaniuli w skórę

-objecie kończyny od dołu
-miejsce kaniulacji 0,5 –1 cm poniżej
planowanego miejsca nakłucia
-kierowanie kaniuli pod kątem 25-
30% osi długiej żyły
-potwierdzenie-pojawienie się krwi
w komorze kaniuli

Wprowadzenie kaniuli do naczynia

I metoda:na przepływie

-po wyjeciu mandrynu ,przy wypływie

krwipodłączamy strzykawkę z solą
fizjologicznąpodawaną bardzo powoli
II metoda:jednoczesna
-jednoczesne wyjmowanie mandrynu i
wsuwanie kaniuli

Sprawdzenie efektywności

kaniulacji

-podanie 5-10 ml roztworu 0,9 % NaCl
-cechy prawidłowej kaniulacji:
brak reakcji bólowej pacjenta
niezaburzony wypływ przez kaniulę
brak uwypuklenia w okolicy końca kaniuli
łatwe cofanie się krwi po odłączeniu strzykawki

Zabezpieczenie i

opatrunek

-jałowe zaopatrzenie miejsca

kaniulacji

-oklejenie suche i pewne
-dostępy zakładane na głowie-

ogolenie skóry

-codzienna zmiana oklejenia z

zaznaczeniem daty

KANIULACJA NIEUDANA

-

jeśli naczynie nie zostało nakłute-dalsze próby

- jeśli powstał krwiak-odstapienie od prób w tym
miejscu-jałowy

opatrunek
Po kilu nieudanych próbach –inny wykonawca

RAZ WYSUNIĘTEGO MANDRYNU NIE WPROWADZAĆ DO

KANIULI !!!

OBCIĘCIE CEWNIKA
POWIKŁANIA ZATOROWE

POWIKŁANIA DOSTEPU KRÓTKIEGO

WCZESNE
PÓŹNE:

-infekcyjne
-nieinfekcyjne
-techniczne

POWIKŁANIA DOSTĘPU KRÓTKIEGO

WCZESNE:

1.miejscowy krwiak
zastosować miejscowy ucisk
zabezpieczyć jałowym gazikiem
odstąpić od dalszych prób kaniulacji
2.wczesne zakażenie dostępu
3.przypadkowe nakłucie tętnicy(obowiązuje 5-10 minutowy

ucisk)

POWIKŁANIA DOSTĘPU KRÓTKIEGO

POŹNE:
1.infekcyjne:
-zapobieganie –aseptyka
-źródło zakażenia:flora bakteryjna skóry ,rąk personelu
-leczenie:miejscowe zastosowanie antybiotyku (posiew)
ślepe zastosowanie maści przeciwbakteryjnych
Ostateczne usunięcie dostępu
2.nieinfekcyjne:
-zator powietrzny
-powikłania zatorowo-zakrzepowe(czas

utrzymania,rozmiar kaniuli,stan ogólny pacjenta
-zakrzep w świetle kaniuli
-wysunięcie kaniuli

OPIEKA NAD ŻYLNYM DOSTĘPEM

NACZYNIOWYM-KRÓTKIM

-utrzymanie właściwej jałowości miejsca kaniulacji:
codzienna obserwacja stanu wkłucia dystalnej i
proksymalnej części kończyny
utrzymanie jałowości użytkowania
dostępu(jednorazowe)

-przestrzeganie adekwatności rozmiaru naczynia-podaż
leku ze strzykawek
- zapewnienie stałej podaży do dostępu(jaowy korek)

Technika Seldingera

Istota:
-założenie kaniuli krótkiej
-wprowadzenie elastycznej prowadnicy przez kaniulę
krótką
-usunięcie kaniuli krótkiej
-wprowadzenie kaniuli długiej po elastycznej prowadnicy

Technika Seldingera

Etapy:
1.przygotowanie pacjenta i operatora
2.wkłucie donaczyniowe kaniuli krótkiej miękkiej lub ostrej

igły
3.wsunięcie metalowej prowadnicy (J) na wypływie krwi
4.wysunięcie kaniuli krótkiej
5.użycie rozszerzacza naczyniowego
6.zsunięcie kaniuli długiej po prowadnicy-ruchem okrężnym
Przy zbyt głebokim wprowadzeniu –do prawego

przedsionka-zaburzenia rytmu –WYSUNĄĆ PROWADNIĘ
7.usunięcie prowadnicy
8.umocowanie –szwy,opatrunek
9.kontrola radiologiczna

KANIULACJA ŻYŁ CENTRALNYCH

ŻYŁA SZYJNA ZEWNĘTRZNA
ŻYŁA SZYJNA WEWNĘTRZNA
ŻYŁA PODOBOJCZYKOWA

Żyła szyjna zewnętrzna

Zalety:
-jest naczyniem dużym
-2/3 biegnie pod skórą
-powikłania wczesne-rzadkie

Żyła szyjna zewnętrzna

Technika kaniulacji:
pacjent na plecach
wałek pod barki
opuszczenie głowy o 30stopni(próba
Valsavy)
głowa zwrócona przeciwnie do strony
kaniulacji
zastawka żylna 1-4 cm powyżej obojczyka
staranne oklejenie

Żyła szyjna zewnętrzna

-

powszechnie uznawana za pierwsze miejsce do
planowej kaniulacji centralnej

-

bywa dobrze widoczna,jeśli nie-kaniulacja bez
powodzenia

Powikłania kaniulacji:
-przebicie ściany naczynia z nastepowym krwiakiem

Żyła szyjna zewnętrzna

naczynie niewidoczne
bliskość tętnicy szyjnej
znieczulenie miejscowe
sedacja

Żyła szyjna zewnętrzna

Ułożenie:
na plecach,poz.Trendelenburga
wałek pod barki
odchylenie głowy o 30stopni i
odwiedzenie na stronę przeciwną
kaniulacji

Żyła szyjna zewnętrzna

Punkty orientacyjne:
-mięsień m.-o.- s.głowa mostkowa i
obojczykowa
-obojczyk
-tętnica szyjna
-sutek po stronie kaniulowanej

Żyła szyjna zewnętrzna

Powikłania wczesne:
- nakłucie tętnicy szyjnej
- odma opłucnowa
-zator powietrzny

Żyła podobojczykowa

Ułożenie:
na plecach,poz.Trendelenburga
wałek pod barki
odchylenie głowy o 30stopni i
odwiedzenie na stronę przeciwną
kaniulacji

Żyła podobojczykowa

dostęp podobojczykowy:
1/3 dystalna obojczyka
0,5 cm poniżej wkłucie kaniuli
wprowadzenie w kierunku połowy
obojczyka
1-3 cm ku górze

Żyła podobojczykowa

Powikłania:
-nakłucie tętnicy podobojczykowej
-odma opłucnowa
-uszkodzenie splotu barkowego
-zator powietrzny

TĘTNICZY DOSTĘP NACZYNIOWY

WSKAZANIA:
-konieczność bezpośredniego pomiaru
ciśnienia
-pobieranie próbek krwi
-wymienne przetoczenie krwi,
plazmafareza,ultrafiltracja,hemodializa

TĘTNICZY DOSTĘP NACZYNIOWY

WYBÓR NACZYNIA:
promieniowa
grzbietowa stopy
skroniowa
ramienna
pachowa i udowa
pępowinowa

TĘTNICZY DOSTĘP NACZYNIOWY

Test Allena:
czy tętnica łokciowa jest w stanie
zapewnić samodzielnie prawidłowy
dopływ krwi tętniczej całej dłoni

TĘTNICZY DOSTĘP NACZYNIOWY

Wykonanie:
-uciśnięcie tętnicy promieniowej i
łokciowej
-uwolnienie ucisku tętnicy
promieniowej
-czas 5 sekund
-dłoń zaróżowiona-test dodatni-można
kaniulować

TĘTNICZY DOSTĘP NACZYNIOWY

Kaniulacja:
-unieruchomienie 45 stopni
-mycie chirurgiczne
-palpacyjne umiejscowienie
-wkłucie kaniuli
-lub przebicie tętnicy i cofanie
-bez techniki na przepływie

TĘTNICZY DOSTĘP NACZYNIOWY

Pielęgnacja:
-oznaczenie !!!!!
-zmiana opatrunku 1x na dobę
-infuzja heparyny 1j/h
- przy podłączaniu niewielki ruch
aspirujący

TĘTNICZY DOSTĘP NACZYNIOWY

Powiłania:
-martwica dystalnych części
kończyny
-niedrożność tętnicy
-rozłączenie linii tętniczej
-omyłkowe podanie leków dożylnych
-cewnikopochodna infekcja