Ekonomia ewolucyjna-

Ekonomia ewolucyjna-

w poszukiwaniu

w poszukiwaniu

alternatywnego

alternatywnego

wyjaśnienia rzeczywistości

wyjaśnienia rzeczywistości

społeczno-gospodarczej

społeczno-gospodarczej

Witold Kwaśnicki

Ewa Wodzińska

Początki ekonomii
ewolucyjnej



Krytyka

ekonomii neoklasycznej

ekonomii neoklasycznej

podstawą współczesnego rozwoju

ekonomii ewolucyjnej

ekonomii ewolucyjnej- 1970



Blaug: „w pewnych gałęziach przemysłu występowanie

korzyści skali, nie wspominając już o zjawisku efektów

zewnętrznych, w sposób oczywisty pokazuje, że niektóre z

warunków występowania równowagi ogólnej nie są

spełnione, A zatem jest ona raczej niemożliwa do spełnienia

a nie fałszywa (…)wydaje się raczej, że teoria RO dokonała

inwazji na ekonomię neoklasyczną i stopniowo

przekształciła ją w (…) najwyższym stopniu sformalizowany

aparat służący do wypowiadania się o gospodarce w sposób

sugerujący, że wypowiedzi te odnoszą się do rzeczywistej

gospodarki” (Blaug, 1995, s. 253)

Początki ekonomii
ewolucyjnej-c.d.



Do lat 50-tych- Ujęcie opisowe i
werbalne granicami ewolucyjnego
spojrzenia na rozwój gospodarczy



Modele ewolucyjne- „mocno
nieliniowe” → problem z
analitycznym badaniem



Lata 50., 60.- podejście symulacyjne
umożliwiło budowanie i badanie
modeli ewolucyjnych

Osiągnięcia ekonomii
ewolucyjnej



Na poziomie mikroekonomicznym-

pełniejszy opis rozwoju gospodarczego

i lepiej oddający rzeczywiste

zachowania podmiotów gospodarczych



Makroekonomia- jak dotąd dobre

wyjaśnienie na poziomie werbalnym

(brak modeli formalnych do badań

symulacyjnych, czy też analitycznych

zjawisk w gospodarce narodowej lub w

skali globalnej)



Podstawowa zaleta neoklasycznych

modeli wzrostu –

istnieją i funkcjonują !!!

Korzenie ewolucyjne

1)

Neoschumpetrian

2)

Instytucjonaliści

3)

Szkoła Austriacka

„Dynamika przede wszystkim”

Sidney Winter



Nacisk na zjawiska dynamiczne:



Problem czasu a zwłaszcza jego nieodwracalności



Koncentracja na stanach dalekich od równowagi

(chociaż podejście ewolucyjne nie wyklucza też

możliwości analizy stanów równowagi)



Podkreślenie zarówno zmian ilościowych, jak i

jakościowych



Widzenie procesu gospodarczego w perspektywie

historycznej, gdzie charakterystyki

makroekonomiczne są w znacznym stopniu

agregatami zachowań na poziomie mikro



Decyzje człowieka modelowane w sposób bardziej

zadowalający i bliższy rzeczywistości

Cechy podejścia
ewolucyjnego – c. d.



Widzenie populacyjne (!)-

traktowanie

obserwowanego procesu jako występującego w

obrębie zbioru (populacji) wzajemnie na siebie

wpływających elementów-podmiotów

gospodarczych (firm, krajów)



Uwzględnienie różnorodności i

heterogeniczności zachowań podmiotów

gospodarczych-

brak tego powoduje

nieadekwatność opisu



Poszukiwanie nowości (innowacji) i

istnienie informacji dziedzicznej (wiedzy)

mogącej podlegać modyfikacjom i leżącej u

podstaw pojawiających się innowacji

Cechy podejścia
ewolucyjnego – c. d.



Proces rozwoju gospodarczego
– spontaniczny



Mechanizm selekcji –
traktowany jako podstawowy do
wyjaśnienia zróżnicowanego
wzrostu podmiotów
gospodarczych

Różnice pomiędzy

paradygmatami

neoklasycznymi i

ewolucyjnymi

1)

Optymalizacja i równowaga

2)

Rola wiedzy w rozwoju
gospodarczym

3)

Koncepcja firmy

4)

Rozumienie czasu

5)

Rola czynników losowych

Optymalizacja i równowaga

Podejście
neoklasyczne

Ekonomia
ewolucyjna

1.

Analiza
zjawiska-

a)

Wyizolowanie pewnego

obszaru rzeczywistości i

określenie relacji między

otoczeniem i tym obszarem

b)

Zbudowanie modelu

opisującego najważniejsze

zjawiska w tym obszarze

rzeczywistości

c)

Wykorzystanie modelu do

prognozowania lub

określenia optymalnej

ścieżki rozwoju;

optymalnych decyzji

1)

Analiza

zjawiska-

a)

Wyizolowanie obiektu prowadzi

do nieuzasadnionych uproszczeń

i nieadekwatności modelu. W

procesach gospodarczych

„wszystko ze wszystkim się łączy,

wszystko na wszystko ma wpływ”

b)

Potrzeba poznania motywacji

ludzkich, procesów decyzyjnych

człowieka, mechanizmów

rozwoju gospodarczego, etc.
Pytania o optymalność rozwoju

stają się zatem mniej istotne od

pytań o mechanizmy rozwoju i

możliwości osiągnięcia

zadowalającej a nie optymalnej

ścieżki rozwoju.

Optymalizacja i

równowaga-c.d.

Podejście
neoklasyczne

Ekonomia
ewolucyjna

2) Koncentracja

na analizie

procesów gosp. w

stanie równowagi

2) W sytuacji

pojawiania się

innowacji, rozwój

gospodarczy

nigdy nie osiąga
stanu równowagi!

Raczej skupienie

się na analizie

procesów dążenia

do równowagi!!!

Wiedza

Podejście
neoklasyczne

Ekonomia ewolucyjna

Założenie pełnej
wiedzy

przedsiębiorcy,
decydenta o

procesie,
przesłankach i

konsekwencjach
wszelkich działań.

Dzięki tej wiedzy-
możliwość

dokonywania
optymalnych

wyborów

Wiedza ma zawsze
charakter lokalny, jest

rozproszona (F. Hayek),
w dużym stopniu

nieuświadomiona i
niewerbalizowalna

(M.Polanyi, H.A. Simon)
Możliwe jedynie decyzje
suboptymalne

Koncepcja firmy

Podejście
neoklasyczne

Ekonomia
ewolucyjna

1)

Podejście
„Reprezentatywne

j firmy”- skuteczne
w czasach

ograniczonych

możliwości badań
modeli matemat.

(modele liniowe o stos.

Niewielkiej liczbie

równań)

2)

Konkurencja-zbliża

produkcję i ceny

do stanu
równowagi

1)

Analiza modeli

matem. Poprzez

symulacje

komputerowe

(modele nieliniowe z

uwzględnieniem

obserwowanej w

rzeczywistych procesach
gosp. różnorodności)

2)

Konkurencja-
rywalizacja

- zostają

najefektywniejsi

** konkurencja

technologiczna

Koncepcja firmy-c.d.

Podejście
neoklasyczne

Ekonomia
ewolucyjna

3)

Kryterium

działania
podmiotów gosp.-

maksymalizacja
zysku

3) firmy

Kryterium

działania podmiotów
gosp.-
-decyzje niekoniecznie

optymalne w danym
momencie, ale

których intencją jest
chęć max zysku
- myślenie w
kategoriach dobrego
przyszłego rozwoju

firmy

Rozumienie czasu

Podejście
neoklasyczne

Ekonomia
ewolucyjna

- Czas nie istnieje
(natychmiast powrót

do równowagi)
- Natychmiastowe
skutki

podejmowania
decyzji
- Zmiana znaku
upływu czasu

prowadzi do
określenia stanów

osiągniętych przez
system w przeszłości

-

Istotne okresy

przejściowe
pomiędzy stanami

równowagi

-

proces wyznacza

kierunek upływu

czasu i nie jest
możliwe proste

odwrócenie biegu
czasu

-

nie jest możliwe

określenie stanu z

przeszłości skąd
osiągnięty został

stan obecny

Rola czynników losowych

Podejście
neoklasyczne

Ekonomia
ewolucyjna

-

czynnik losowy w

równaniach matem.
jako zmienne

losowe o zadanych
rozkładach

prawdopodob.

-

zmiany widziane

jako fluktuacje

wokół trendów
wyznaczanych

równaniami modelu

-

Niepewność

redukowalna do
koncepcji

informacji niepełnej

(w postaci charakterystyk

stochastycznych)

-istotna rola (!!!)
szczególnie w

procesie
podejmowania decyzji

i w procesie
poszukiwania
innowacji

(proces prób i

błędów)

Czasami nie jest
możliwe opisanie

niektórych
charakterystyk w

kategoriach znanych
rozkładów

prawdopodobieństwa

„Wszystkie modele są złe, tylko
niektóre są użyteczne”

(W.E. Deming)



Zbudowanie wskaźnika jakości (skalaru) dającego podstawę

do oceny różnicy zachowania się modelu i procesu

rzeczywistego



Badanie zasadności modelu- czy model jest użyteczny?



Problem- sformułowanie kryterium jakości

(np. wskaźnik cen

w USA)



„czyste kategorie”-

racjonalizm, empiryzm, stanowisko

pozytywistyczne



Ocena modelu – wybór ze zbioru alternatywnych

modeli opisujących daną rzeczywistość
kryterium: największy wskaźnik globalny
Sub-kryteria: poprawność, spójność,

uniwersalność, prostota, płodność, użyteczność

„SŁUSZNOŚCI TEORII EKONOMICZNEJ NIE POWINNIŚMY

OCENIAĆ POD WZGLĘDEM REALISTYCZNOŚCI OPISU ALE WG.

TRAFNOŚCI DOKONYWANYCH DZIĘKI TEJ TEORII PROGNOZ”

Dziękuję za uwagę!!!