Układ kostny.
Wykonała:
Sylwia Leniek
Edukacja medialna
Budowa i rozwój aparatu
ruchu
.
Aparat ruchu składa się z:
-
układu kostno-stawowego (układ bierny)
– mocne i
twarde kości stanowią
wewnętrzny szkielet
(podpora i
ochrona dla pozostałych części ciała). Układ kostny
człowieka utworzony jest przez 206 pojedynczych
kości połączonych różnymi rodzajami stawów.
Średnia waga szkieletu to 10 kg u kobiet i 12 kg u
mężczyzn.
-
układu nerwowo-mięśniowego (układ czynny)
-połączone z elementami szkieletu mięśnie kurczą
się i rozkurczają, powodując ruchy poszczególnych
elementów szkieletu względem siebie.
Część osiowa szkieletu.
Kości czaszki
Czaszka człowieka utworzona jest z dwóch głównych
części: powierzchnia kostna czaszki, która obejmuje
część ośrodkowego układu nerwowego czyli mózg - jest
to
czaszka mózgowa
. Natomiast kości twarzy
stanowią
trzewioczaszkę
(czaszka trzewna).
Czaszka mózgowa to część tylno-górna. Czaszka
trzewna obejmuje powierzchnię przednio-dolną.
W czaszce mózgowej wyróżniamy:
- Sklepienie
- Podstawę
- Ściany: przednią, tylną i boczne
Analizując kości czaszki wzdłuż sklepienia od
przodu ku tyłowi a następnie przez podstawę ku
przodowi wyróżniamy:
- kość czołową
- kość sitową
- kości ciemieniowe
- kość potyliczną
- dwie kości skroniowe
- kość klinową
Do kości czaszki trzewnej zaliczamy:
- kość łzową
- lemiesz
- małżowinę nosową dolną
Grupę kości twarzy czyli:
- szczęka
- kość nosowa
- kość jarzmowa
- kość podniebienna
- żuchwa
- kość gnykowa
Kręgosłup
Kręgosłup stanowi ruchomą oś pośrodkową,
która jest położona po stronie grzbietowej ciała.
Kręgosłup zaczyna się u podstawy czaszki łącząc
się z nią poprzez stawy szczytowo-potyliczne.
Biegnie przez cały tułów aż do jego dolnego
końca gdzie kończy się
kością guziczną
.
Kręgosłup zbudowany jest z
33-34
kręgów, które
poukładane są jeden na drugim. Budowa
poszczególnych kręgów się różni i jest to
uwarunkowane od położenia w kolumnie.
Całą konstrukcje jaką tworzą kości
kręgosłupa dzielimy na części:
- szyjną (7),
- piersiową (12),
- lędźwiową(5),
- krzyżową (5),
- guziczną (4-5).
Klatka piersiowa.
Część obwodowa szkieletu człowieka.
1. Kończyny górne.
Kończyna górna człowieka
-
szkielet ręki człowieka.
Kończyna górna dzieli się na obręcz
kończyny górnej, i część wolną.
Kości kończyny górnej za
pośrednictwem łopatki i obojczyka
łączą się z kośćmi tułowia stanowiąc
tzw. kości obręczy barkowej.
Kości ręki
utworzone są przez dwadzieścia siedem kości
podzielonych na trzy odcinki: nadgarstek, śródręcze i palce.
Kości nadgarstka
stanowi osiem kości o nieregularnych
kształtach ułożonych w dwa rzędy. W rzędzie bliższym
znajdują się: kość łódeczkowata, księżycowata, trójgraniasta i
grochowata, w dalszym: kość czworoboczna większa,
czworoboczna mniejsza, główkowata i haczykowata.
Kości śródręcza
tworzy pięć kości długich. Końcem
bliższym (podstawą) łączą się stawowo z nadgarstkiem i
sąsiednią kością śródręcza. Koniec dalszy (głowa) łączy się z
podstawą paliczka bliższego. W przestrzeniach
międzykostnych pomiędzy kośćmi śródręcza znajdują się
mięśnie międzykostne.
Kości palców
składają się z paliczków. Oprócz kciuka,
który zbudowany jest z dwóch paliczków, pozostałe
palce utworzone są przez trzy paliczki: bliższy,
środkowy i dalszy. Koniec dalszy paliczka dalszego
posiada guzowatość, która stanowi podłoże opuszki
palca.
Staw promieniowo-nadgarstkowy
jest stawem
elipsoidalnym utworzonym przez połączenie kości
promieniowej z bliższym rzędem kości nadgarstka.
Wzmocniony jest więzadłem promieniowo-
nadgarstkowym oraz mniejsze więzadła.
Stawy śródnagarstkowe
to połączenie kości
nadgarstka. Możliwe ruchy to zgięcie dłoniowe i
grzbietowe, odwodzenie promieniowe i łokciowe,
obwodzenie.
Stawy nadgarskowo-śródręczne i stawy
międzyśródręczne
są stawami płaskimi o
minimalnej ruchomości. Wyjątkiem jest staw
dotyczący kciuka, w którym możliwe są ruchy
odwodzenia i przywodzenia, przeciwstawienia i
odprowadzenia, obwodzenia.
2. Kończyny dolne.
Kości kończyny
dolnej
łączą się z tułowiem za
pośrednictwem obręczy kończyny dolnej,
utworzonej z dwóch kości miednicznych i
kości krzyżowej - tworzących wspólnie
pierścień kostny zwany
miednicą
.
Budowa kończyny dolnej i górnej jest
schematycznie zbliżona. Kościec kończyny
dolnej zbudowany jest z:
kości udowej
(odpowiadającej kości ramiennej kończyny
górnej), dwóch kości podudzia
(
piszczelowej i strzałkowej
),
kości stępu
(7),
kości śródstopia
(5),
kości palców
(paluch- dwa paliczki, pozostałe palce - po
trzy paliczki).
Rozwój układu kostno-
stawowego
Szkielet człowieka obok funkcji podporowych,
fizjologicznych oraz ochronnych, decyduje w
głównej mierze o wielkości i kształcie ciała i
stanowi bierną część aparatu ruchu.
Ze względu na wygląd wyróżnia się kości
długie
(np. kość udowa, ramienna),
płaskie
(np. łopatka,
kości czaszki, kość biodrowa) oraz
krótkie
(np.
kości nadgarstka, stepu)
różnokształtne
(np.kości
części twarzowej czaszki)
U człowieka występują również kości
pneumatyczne, czyli takie, które zawierają
przestrzenie wypełnione powietrzem np. kość
sitowa, czy czołowa.
.
Z zewnątrz kość tworzy istota zbita pokryta
okostną
,
a w części stawowej chrząstką stawową. Pod istotą zbitą
znajduje się istotą gąbczastą charakteryzującą się luźną
struktura w postaci blaszek i beleczek kostnych o takim
układzie architektonicznym który zapewnia z jednej strony
lekkość, z drugie zaś – wytrzymałość na działające na kości siły
mechaniczne. W kościach długich długich trzon zbudowany jest
z
tkanki kostnej
zbitej
, a nasady z
tkanki kostnej gąbczastej
.
Znajdujące się wewnątrz trzonów jamy szpikowe i przestrzenie
między beleczkami tkanki gąbczastej wypełnia szpik kostny .
Do około 6 roku życia we wszystkich kościach jest to
szpik
czerwony
(krwiotwórczy), który stopniowo, głownie w trzonach
kości długich ulega stłuszczeniu i przekształca się w
szpik źółty.
Każda kość pokryta jest błoną łącznotkankową
–
okostną
-włóknista błona
ochraniająca kość
. Jest ona
ukrwiona i unerwiona.
Znajdują się tu
osteoblasty
– komórki kościotwórcze.
Okostna odgrywa ważną rolę w procesie wzrostu
kości i jej odbudowy po złamaniach.
a.
b.
z osteocytami
d.
Głównymi komórkami kości są osteoblasty, osteocyty i
osteoklasty.
Rozwój kości odbywa się dzięki komórkom
kościotwórczym (
osteoblastom
), są to komórki
mezenchymatyczne odpowiedzialne za rozrost kości i jej
przebudowę - wydzielają białkową substancję
podstawową (
osteoid
) zawierającą włókna klejodajne,
Osteocyty
- są ostateczną formą komórek dojrzałej kości,
powstają
z przemiany osteoblastów w trakcie mineralizacji. Istota
włóknista przekształca się w istotę zbitą na skutek
wydzielania soli wapnia tzw. pierwotne jądra kostnienia.
Osteoklasty
są komórkami kościogubnymi, mające
zdolność rozpuszczania i wchłaniania tkanki kostnej,
uczestniczą
w prawidłowym procesie przebudowy tkanki kostnej.
Osteocyty (obraz mikroskopowy).
Osteoklast (obraz mikroskopowy).
Widoczne liczne jądra komórkowe pośród
piankowatej cytoplazmy
Bibliografia
-
Biomedyczne podstawy rozwoju i wychowania , Andrzej Jopkiewicz, Edyta Suliga
Radom-Kielce 2005
- http://imgx.doz.pl/image/zdrowie/214
http://imgx.doz.pl/image/zdrowie/216
-
http://linemed.pl/upload/30188_czaszka2.jpg
-
http://www.anatomia.republika.pl/szkielet/gorna.htm
-
http://www.anatomia24.pl/kosci-reki.htm
-
http://static1.opracowania.pl/images/187370/szkielet_ko%C5%84czyny_dolnej.jpg
-
http://www.zapaleniestawow.eu/files/images/44444.jpg