ZAŁOŻENIA ORGANIZACYJNE I METODYKA

WYBRANYCH FORM ANDROEDUKACJI.

ODCZYT POPULARNO-NAUKOWY

KURS

SAMOKSZTAŁCENIE

DOSKONALENIE I KSZTAŁCENIE ZAWODOWE

Odczyt popularno-naukowy

Odczyt lub wykład są to jedne z

podstawowych form pracy dydaktycznej oświaty
dorosłych.

Forma dydaktyczna kształcenia dorosłych jest to
zatem podstawowa jednostka organizacyjna
pracy, wyodrębniona w czasie (okres trwania od
45 do 90 minut) i stanowiąca określoną całość
treściową (F. Urbańczyk, Dydaktyka dorosłych,
Wrocław, 1973, s. 280).

Odczyt

jest całościowym przedstawieniem wybranego tematu,

przeznaczonym dla szerszego i bardziej różnorodnego kręgu odbiorców
(J. Półturzycki, Dydaktyka dorosłych, Warszawa, 1991, s.
185). Odczyty nazywane są często zamiennie prelekcjami lub
wykładem popularnym.

Wykład lub odczyt jest formą przekazywania słuchaczom metodą

podającą pewnego zespołu nowych w zasadzie wiadomości w umownej
jednostce czasu w celach dydaktycznych (F. Urbańczyk, Dydaktyka
dorosłych, Wrocław, 1973, s. 282).

Odczyt ma z reguły dwie odmiany: imprezy jednorazowej lub cyklu

zajęć skoncentrowanych wokół jednego zagadnienia, realizowanego

przez tego samego lub kilku prelegentów.

(T. Aleksander, Andragogika, Radom-Kraków, 2009, s. 194).

Wypada zaznaczyć, iż odczyt lub wykład popularny może mieć pewne

dodatki, jak np. dyskusja po jego zakończeniu, lub pytania słuchaczy w

momentach przeznaczonych na to przez prelegenta.

Kurs

Kurs

jest formą organizacyjną kształcenia,

dokształcania i doskonalenia zawodowego
pozaszkolnego, w zasadzie w jednej specjalności,
w terminach stosunkowo krótkich

(S. Karaś, Zarys dydaktyki kursów zawodowych,

Warszawa, 1984, s. 14).

ODCZYT

KURS

PODMIOT

- w grupie nie powinno być więcej
niż 30 słuchaczy;

- organizowany jest dla grupy ludzi
powiązanych z jakąś instytucją,
pracowników jakiegoś zakładu
pracy;

- dla grupy słuchaczy „z wolnego
naboru” zainteresowanych daną
tematyką (np. odczyt publiczny o
charakterze otwartym);

- odczyty (wykłady, prelekcje)
organizowane są zazwyczaj
doraźnie, na zapotrzebowanie
konkretnej instytucji lub grupy osób
o podobnych zainteresowaniach;

- słuchacze mają różne potrzeby,
zainteresowania, różne
doświadczenie życiowe i zawodowe.

S. Karaś, Dydaktyka oświaty
pozaszkolnej, Warszawa-Radom,
1995, s. 21-22.

- zespól ludzi dobranych
przypadkowo (tzw. wolny nabór)
albo wytypowanych przez zakłady
pracy (tzw. kursy zlecone);

- uczestnicy kursu są to przeważnie
osoby o zróżnicowanym wieku,
płci, wykształceniu, zawodzie, stażu
pracy, miejscu zatrudnienia i
zamieszkania;

- cechy słuchaczy kursów: myślenie
krytyczne, wstrzemięźliwość w
ujawnianiu swoich wątpliwości,
bardzo przeżywają swoje porażki i
sukcesy. Kursanci przychodzą na
zajęcia przeważnie po 8 godzinnym
dniu pracy, co sprawia, że są
zmęczeni fizycznie i psychicznie.
Często absorbują ich inne
obowiązki.

S. Karaś, Zarys dydaktyki kursów
zawodowych, Warszawa, 1984, s.
18-20.

ODCZYT

KURS

EDUKATOR/

NAUCZYCIE

L

- realizatorami odczytów mogą być
różne osoby mające rzetelną wiedzę
z danej tematyki;

- dobry prelegent powinien
przekazywać słuchaczom najnowszą
wiedzę, w
najkorzystniejszy dla nich sposób;

- edukator powinien dbać o
poprawność i jasność
własnego sposobu mówienia,
powinien uzyskać kontakt ze
słuchaczami (wiedzieć, do kogo
mówi – kim są z zawodu słuchacze,
na jakiej dziedzinie dobrze się znają,
jaki jest ich wiek), mieć podzielną
uwagę, żywą wyobraźnię, zdolność
wczuwania się w reakcje innych
osób.

S. Karaś, Dydaktyka oświaty
pozaszkolnej, Warszawa-Radom,
1995, s. 25-30.

- obowiązki nauczycieli
(wykładowców) kursów pełnią
różnorodni pracownicy o różnym
przygotowaniu zawodowym i
pedagogicznym. Są to najczęściej
pracownicy etatowi: szkół
podstawowych,
ponadpodstawowych, wyższych i
instytutów oraz organizacji
społecznych i politycznych;

- wykładowcy pracę na kursach
traktują jako zajęcie dodatkowe.
Zawód wykładowcy kursu jest
zawodem otwartym;

- cechy wykładowcy kursu: dobre
przygotowanie zawodowe i
pedagogiczne, duży zasób wiedzy
ogólnej, stosowanie nowoczesnych
metod nauczania i wychowania,
śledzenie na bieżąco zmian
następujących w swoim zawodzie,
twórcza postawa i szacunek dla
słuchaczy kursu.

S. Karaś, Zarys dydaktyki kursów
zawodowych, Warszawa 1984, s. 22-
28.

ODCZYT

KURS

BAZA DYDAKTYCZNA

- odczyty (wykłady
popularne, prelekcje)
organizują głównie
instytucje kultury: domy i
ośrodki kultury, kluby i
świetlice,
muzea i izby regionalne,
biblioteki i ich filie, a także
ośrodki (centra)
dokształcania i
doskonalenia zawodowego,
stowarzyszenia społeczne
(w tym także regionalne
stowarzyszenia kultury),
instytucje wydawnicze,
kościoły i grupy
wyznaniowe, związki
zawodowe, niektóre zakłady
pracy, samorząd
pracowniczy i lokalny.
- np. sale wykładowe,
konferencyjne, aule,
świetlice.

T. Aleksander, Andragogika,
Radom-Kraków, 2009, s.
193-194.

- sale wykładowe,

jednostki oświatowe.

ODCZYT

KURS

CEL

ZAJĘĆ

- przekazanie informacji,
pewnego zbioru wiadomości;

- wpływanie na kształtowanie
postaw, poglądów;

- dominuje cel poznawczy.

F. Urbańczyk, Dydaktyka
dorosłych, Wrocław, 1973, s.
289-290.

- cele formalne – są określone w programie
kursu, stanowią szczegółowe sformułowanie
jego celów;

- uświadomienie wszystkim słuchaczom
celu ich uczęszczania na kurs, pozyskanie
ich do przyjęcia tego celu jako własnego –
to jeden z zasadniczych warunków sprawnej
organizacji kursu i aktywności umysłowej
jego słuchaczy;

- cele perspektywistyczne – to przede
wszystkim wdrożenie i przekonanie
słuchaczy do samokształcenia w zawodzie,
do ciągłego aktualizowania wiadomości i
umiejętności zawodowych, poszerzanie
wiedzy ogólnej. Jasne i rzeczowe
uświadomienie słuchaczom celów
kształcenia ma zasadniczy wpływ na ich
motywację do uczenia się.

S. Karaś, Dydaktyka oświaty pozaszkolnej,
Warszawa-Radom, 1995, s. 77.

ODCZYT

KURS

TREŚCI

KSZTAŁCEN

IA

- tematyka powinna uwzględniać
potrzeby i zainteresowania
słuchaczy, ich doświadczenie
życiowe i zawodowe;

- o szczegółowym doborze treści
odczytu decyduje w dużym stopniu
prelegent, który zazwyczaj
otrzymuje od organizatorów gotowy
temat i zna ich intencje oświatowo-
wychowawcze;

- tematyka odczytu wiąże się
zazwyczaj z
aktualnymi sprawami życia
społecznego, gospodarczego czy
kulturalnego lub z bieżącymi
problemami zakładu pracy
zlecającego odczyt;

- organizowane są też cykle
odczytów (tzw. wszechnice
tematyczne) z zakresu wiedzy
ekologicznej, medycznej, prawnej,
pedagogicznej i innej.

S. Karaś, Dydaktyka oświaty
pozaszkolnej, Warszawa-Radom,
1995, s. 21, F. Urbańczyk,
Dydaktyka dorosłych, Wrocław,
1973, s. 282.

- treści kształcenia kursu zawarte są
w programie nauczania;

- wyróżniamy ogólny program
nauczania oraz szczegółowe
programy poszczególnych
przedmiotów,;

- plan nauczania zawiera:
zestawienie przedmiotów
nauczania, liczbę godzin
przewidzianą na realizację każdego
przedmiotu, uwagi odnośnie
realizacji przedmiotów.

S. Karaś, Dydaktyka oświaty
pozaszkolnej, Warszawa-Radom,
1995,s.70-73.

ODCZYT

KURS

METODY

NAUCZANIA

- metody oparte na słowie:
wykład, dyskusja.

Podział metod nauczania, kryteria:

1)

Metoda oparta na oglądzie:
pokazy poparte obserwacją
uczniów np. pokaz filmu,
tablic, schematów;

2)

Metody oparte na słowie:
pogadanka, dyskusja, opis,
opowiadanie i wykład,
posługiwanie się książką;

3)

Metody oparte na działaniu
praktycznym np. prace
pisemno-graficzne, zajęcia
szkolne o charakterze
produkcyjnym.

S. Karaś, Zarys dydaktyki kursów

zawodowych, Warszawa 1984
s.66-67.

ŚRODKI

DYDAKTYCZNE

- dobór środków dydaktycznych zależy
od tematyki odczytu;

- pomocne podczas odczytu mogą być
takie środki poglądowe jak: tablice,
schematy, ilustracje, mapy, rysunki
odręczne, modele, filmy itp.

F. Urbańczyk, Dydaktyka dorosłych,
Wrocław, 1973, s. 282.

- zasadniczym środkiem
dydaktycznym są opisy przypadków,
które mogą być podane w formie
ustnej lub pisemnej przez
wykładowcę bądź też za pomocą
środków wizualnych, audytywnych i
audiowizualnych;

- inne środki dydaktyczne to np.
tablica kredowa, plansze, wykresy,
filmy.

ODCZYT

KURS

ZASADY

KSZTAŁCENIA

- zasada poglądowości;

- zasada przystępności;

- zasada systematyczności;

- zasada świadomego i

aktywnego uczestnictwa;

- zasada trwałości wiedzy;

-zasada łączenia teorii z

praktyką;

- zasada wykorzystywania

doświadczeń osób dorosłych.

J. Półturzycki, Dydaktyka
dorosłych, Warszawa, 1991, s.
144-152.

1. świadomość celu wszystkich
uczestników kursu;
2. współdziałanie;
3. właściwa organizacja pracy;
4. współodpowiedzialność
uczestników i kadry
pedagogicznej za wyniki pracy
dydaktyczno-wychowawczej.

S. Karaś, Dydaktyka oświaty
pozaszkolnej, Warszawa-
Radom, 1995, s. 76.

ODCZYT

KURS

OCENA

brak

-według W.Okonia, ocena to:
„ustosunkowanie się nauczyciela do
osiągnięć ucznia, czego wyrazem może
być wystawienie stopnia szkolnego lub
opinii wyrażonej w formie pisemnej lub
ustnej, może być to także mimika lub
gest.
- ocena to rodzaj aprobaty lub
dezaprobaty,
- ocenianie zaś to proces wyrażania
opinii za pomocą stopnii lub ocen
opisowych, zarówno sporadycznie, jaki
i co kwartał lub przy końcu roku
szkolnego.
Formy kontroli:
- wstępna,
- bieżąca,
- końcowa,
- odroczona.

S. Karaś, Zarys dydaktyki kursów
zawodowych, Warszawa 1984 s. 160-
162.

UPRAWNIEN

IA

brak

- to zależy od specyfiki kursu np. kurs
na prawo jazdy kończy się egzaminem i
jeżeli ma on wynik pozytywny to
uprawnia do jazdy samochodem.