Unia Gospodarczo - Walutowa

(UGW)

• Historia:
1) Bretton Woods (22 lipiec 1944),
2) Plan Barra (4 marca 1970),
3) Raport Wernera (8 październik 1970),
4) 15 sierpnia 1971 - zawieszenie

wymienialności dolara na złoto,

5) 1972 - „wąż walutowy”,
6) 18 grudzień 1978 - Europejski

System Walutowy (ESW), ECU,

7) Droga do euro

System walutowy z

Bretton Woods

• Podpisany 22 lipca 1944 r.,
• Opierał się na 3 podstawowych

zasadach:

1) wymienność walut,
2) równowaga bilansów płatniczych,
3) utrzymywanie stałych parytetów,

co oznaczało, że każdy kraj bronił
parytetu swojej waluty.

• Plan Barre’a (2.03.1970) i Raport

Wernera (8.10.1970) proponowały
stopniowe tworzenie unii
gospodarczo-walutowej wewnątrz WE
(zakładano do 1980 r.),

• 15.08.1971 - „powiew” unii

walutowej; decyzja o zawieszeniu
wymienialności dolara na złoto i
zgoda na jego wahania,

• Instrumenty wprowadzone w 1972 r. -

„wąż walutowy”, co oznacza wąskie
widełki wahań uczestniczących walut.

Europejski System Walutowy

• ESW (European Monetary System) zaczął

funkcjonować od 13.09.1979 r.,

• Zasady ESW zostały określone na mocy

porozumienia między bankami
centralnymi krajów członkowskich,

• W ramach systemu przyjęto zasadę, że

kursy rynkowe między walutami tych
krajów mogą zmieniać się tylko w
określonych granicach wokół
bilateralnych kursów centralnych,
ustalanych na podstawie wspólnej decyzji,

Europejski System Walutowy

• Granice te zostały określone na

poziomie +- 2,25%. Dla krajów
słabszych ekonomicznie przewidziano
możliwość stosowania granic +- 6%.

• Banki centralne krajów członkowskich

zobowiązały się do podejmowania
interwencji niezbędnych dla
utrzymywania kursów rynkowych w tych
przedziałach,

• W celu ułatwienia operacji

interwencyjnych ustanowiono system
wzajemnej pomocy kredytowej,

Europejski System Walutowy

•

Jeżeli utrzymanie kursu było niemożliwe,
zmianie mógł ulec bilateralny kurs centralny,

•

Zmiany takie jak dewaluacje (rewaluacje)
mogły być dokonywane tylko na mocy
wspólnej decyzji,

•

W efekcie ESW stał się systemem kursów
stałych (tj. zmieniających się tylko w
określonych granicach), dostosowywalnych
(tzn., że kurs centralny może być zmieniony),

•

W praktyce funkcjonowania ESW bilateralne
kursy centralne były zmieniane wielokrotnie,
przy czym najczęściej w latach 80 XX wieku.

ECU

• Europejska jednostka walutowa - ECU

(European Currency Unit) istniała
prawie 20 lat: od 13.05.1979 do końca
1998 r. ECU została zastąpiona przez
euro w relacji 1:1,

• ECU została ustanowiona jako element

ESW,

• Nadano jej kształt koszyka, złożonego z

określonej liczby krajów członkowskich,

• W momencie zamknięcia składała się z

12 walut,

ECU

• Z początkiem 1994 skład ECU został

zamrożony,

• Liczba jednostek poszczególnych walut

wchodzących w skład ECU była
ustalana proporcjonalnie do potencjału
gospodarczego danego kraju,
mierzonego jego udziałem PKB
Wspólnoty jako całości oraz handlu
wewnątrzwspólnotowego,

• W efekcie największy udział w ECU

miały marka niemiecka, frank
francuski, funt brytyjski i lir włoski.

Droga do euro

• Etap I:
• 01.07.1990 - prawdziwie

swobodny przepływ kapitału w
krajach członkowskich,

• 01.01.1993 - dokończenie budowy

JRE,

• 01.01.1993 - zamrożenie koszyka

ECU. W życie wchodzi Traktat z
Maastricht. Rozpoczyna się etap II.

• Etap II:
• 01.01.1994 - ustanowienie

Międzynarodowego Instytutu
Monetarnego we Frankfurcie,

• 15-16.12.1995 - szczyt w

Madrycie:

1) Przyjęcie nazwy „euro” dla wspólnej

waluty,

2) Przyjęcie technicznego scenariusza

wprowadzania euro; rozkładu
wymiany walut narodowych na euro.

• Najpóźniej do 31.12.1996:
• EIM ma przygotować ramy logistyczne dla

Europejskiego Banku Centralnego (EBC) i
Europejskiego Systemu Banków
Centralnych (ESBC),

• KE, Rada UE, EIM mają przygotować ramy

prawne dla EBC i ESBC i dla wprowadzenia
euro,

• Najwcześniej, jak to możliwe w 1998 r. -

szefowie państw i rządów krajów
członkowskich mają zdecydować, które
kraje jako pierwsze zastąpią swoje waluty
euro, na bazie kryteriów konwergencji, w
świetle danych z 1997 r.

• Następnie, najszybciej jak to

możliwe:

• kraje członkowskie mają wskazać

zarząd EBC,

• EBC i Rada UE mają ustalić datę

wprowadzenie monet i banknotów euro,

• ESBC ma rozpocząć emisję banknotów

euro,

• Rada i kraje członkowskie mają

rozpocząć bicie monet euro,

• Do stycznia 1999 - ostateczne

przygotowania EBC i ESBC.

• 01.01.1999 r. - rozpoczyna się etap

III:

• nieodwracalne usztywnienie kursów

między walutami krajów
zakwalifikowanych do euro,

• działalność rozpoczyna EBC,
• przekazanie przez nie kompetencji w

sferze emisji pieniądza do EBC,

• 01.01.2002:
• euro staje się prawnym środkiem

płatniczym,

• kraje członkowskie rozpoczynają

wycofywanie swoich walut

Korzyści z wprowadzenia

euro

• Korzyści mikroekonomiczne:
• wiążą się z JRE, który może być

naprawdę jednolity, o ile kraje UE
posługują się wspólnym pieniądzem,

• możliwość redukcji kosztów o koszty,

które przedtem trzeba było ponosić z
tytułu wymiany jednej waluty na
drugą,

• eliminacja ryzyka kursowego,
• umożliwienie eliminacji zjawiska tzw.

konkurencyjnej deprecjacji walut,

Korzyści z wprowadzenia

euro

• przejrzystość rynku, możliwość porównania

cen,

• możliwość posługiwania się stabilnym

pieniądzem.

• Makroekonomiczne:
• euro poprzez ograniczenie kosztów

przedsiębiorstw powinno przyczyniać się do
rozwoju powiązań handlowych i
kapitałowych pomiędzy przedsiębiorstwami,

• euro daje szansę UE na zmniejszenie swej

zależności od fluktuacji kursów walut
międzynarodowych, głównie USD.

Koszty ustanowienia UGW i

wprowadzenia euro

• Utrata suwerenności narodowej w

sferze monetarnej,

• brak możliwości wykorzystywania

kursu walutowego jako instrumentu
polityki gospodarczej,

• koszty ekonomiczno-społeczne -

dotyczy zwłaszcza krajów, które miały
problemy z wypełnieniem kryteriów
konwergencji,

• dumping socjalny.