Ciąża ektopowa

(graviditas extrauterina)

lek.med.Aneta Dudel

Ciąża ektopowa

 jest następstwem zagnieżdżenia się

zapłodnionej komórki jajowej poza błoną

śluzową trzonu macicy.

 stanowi zagrożenie życia ze względu na

ryzyko krwawienia do wolnej jamy

otrzewnowej

Ciąża ektopowa -

podział

1. Ciąża jajowodowa (graviditas tubaria):

- bańkowa (ampullaris)
- cieśniowa (isthmica)
- śródścienna (interstitialis)

3. Ciąża jajnikowa (graviditas ovarialis)
4. Ciąża brzuszna (graviditas

abdominalis)

4. Ciąża szyjkowa (graviditas cervicalis)

T.

P

is

a

rs

k

i

„P

o

ło

żn

ic

tw

o

i

g

in

e

k

o

lo

g

ia

”

Ciąża ektopowa

 Częstość występowania ciąży

ektopowej wynosi około 1 %

wszystkich ciąż

 Najczęściej, w 85 % przypadków,

rozwija się w bańce jajowodu

 Po przebyciu ciąży ektopowej często

występuje niepłodność (1/3), ponowna

ciąża ektopowa lub poronienie (1/3);

1/3 tych kobiet rodzi dzieci

 Umieralność wynosi ok. 0,2 %

Ciąża ektopowa -

przyczyny

1. Przeszkody na drodze wędrówki

komórki jajowej:
a) stany zapalne jajowodów
(po poronieniach, połogu,
rzeżączce; przejście stanu
zapalnego z narządów sąsiednich)
b) endometrioza
c) po operacjach ginekologicznych
d) nieprawidłowa budowa jajowodu

Ciąża ektopowa –

przyczyny

c.d.

2. Zaburzenia perystaltyki jajowodów:

a) nieprawidłowości hormonalne
b) hipoplazja jajowodów
c) wewnątrzmaciczne wkładki
antykoncepcyjne
d) rozciągnięcie jajowodu na guzie
jajnika

Ciąża ektopowa –

przebieg

Istnieją trzy możliwości zakończenia

ciąży jajowodowej w zależności od
miejsca zagnieżdżenia komórki
jajowej:

1. poronienie trąbkowe - ciąża bańkowa
2. pęknięcie jajowodu – ciąża

cieśniowa lub śródścienna

3. donoszenie ciąży – bardzo rzadko!

Ciąża ektopowa –

przebieg

c.d.

Poronienie trąbkowe
• najczęstszy sposób ukończenia ciąży

jajowodowej

• dużo miejsca dla rozwoju jaja

płodowego w kierunku światła
jajowodu

• wolne obumieranie jaja
• rytmiczne skurcze jajowodu powodują

wydalenie jaja w kierunku ujścia
brzusznego jajowodu

• wydalenie następuje wolno i stopniowo

Ciąża ektopowa –

przebieg

c.d.

Pęknięcie jajowodu
• występuje około 6-10 razy rzadziej niż

poronienie trąbkowe

• nie ma miejsca dla rozwoju jaja

płodowego!

• pęknięcie jajowodu następuje zwykle

przed obumarciem jaja płodowego

• dochodzi do uszkodzenia naczyń

krwionośnych i nagłego gwałtownego
krwawienia do wolnej jamy
otrzewnowej

Ciąża ektopowa –

przebieg

c.d.

Poronienie trąbkowe

Pęknięcie

jajowodu

W.Pschyrembel„Położnictwo
praktyczne”

Ciąża ektopowa –

przebieg

c.d.

Stadium 1 – bezobjawowe
• objawy wskazujące na ciążę

wewnątrzmaciczną (zatrzymanie
miesiączki, zmiany ciążowe macicy, wzrost
β-HCG)

• rozwijające się jajo płodowe i jajowód nie są

naruszone- nie występują żadne kliniczne
objawy

• USG - nie stwierdza się ciąży

wewnątrzmacicznej
- doczesnowe zmiany bł. śluzowej macicy
- uwidocznienie ciąży w jajowodzie

Ciąża ektopowa –

przebieg

c.d.

Stadium 2 – skąpoobjawowe
• od ostatniej miesiączki upłynęło ok.6-8 tyg.
• jajo płodowe obumiera lub już obumarło
• przewlekłe skąpe krwawienie z jamy

macicy (odklejanie i wydalanie
doczesnej!)

• jednostronne napadowe bóle, często

przypominające skurcze

Krwawienie z dróg rodnych nie jest

objawem koniecznym!

W przypadku pęknięcia jajowodu

stadium drugie często nie występuje-

pęknięcie jajowodu przed obumarciem

jaja płodowego

Ciąża ektopowa –

przebieg

c.d.

Stadium 2 – rozpoznanie
• zatrzymanie miesiączki
• badanie ginekologiczne (objawy ciąży,

ból przydatków podczas poruszania
częścią pochwową, guz przydatków)

• wzrost β-HCG
• USG: uwidocznienie ciąży poza jamą

macicy, nagromadzenie krwi zatoce
Douglasa

• laparoskopia
• diagnostyczne wyłyżeczkowanie

Ciąża ektopowa –

przebieg

c.d.

Stadium 3 – stadium objawów

alarmujących

Poronienie trąbkowe - objawy
• bóle po stronie jednych przydatków, w

okolicy odbytu, bolesne oddawanie gazów
(skurcze jajowodu, krwiaki)

• wielokrotne nagłe osłabienia

(podrażnienie otrzewnej)

• badaniem przez pochwę wyczuwalne

krwiaki (okołojajowodowe, zamaciczne)

• krwawienie z macicy (jak w stadium 2)

Ciąża ektopowa –

przebieg

c.d.

Stadium 3 – stadium objawów alarmujących
Pęknięcie jajowodu - objawy
• jednorazowy, nagły, bardzo silny ból bez oznak

zwiastujących, w stanie pełnego zdrowia
(ból barku- podrażnienie n. przeponowego)

• nagłe wypełnienie jamy brzusznej dużą ilością

krwi!

• reakcja wstrząsowa z podrażnienia otrzewnej

(bladość, duszność, przyspieszone tętno)

• „ostry brzuch”

Ciąża ektopowa –

przebieg

c.d.

W przypadku poronienia trąbkowego

nigdy nie następuje nagłe krwawienie

tętnicze

i wypełnienie krwią całej jamy brzusznej

jak to się dzieje w przypadku pęknięcia

jajowodu!

Zawsze występuje wolne, stopniowe

sączenie krwi i gromadzenie jej

w jednej z trzech postaci krwiaków.

Ciąża ektopowa –

przebieg

c.d.

1. Krwiak jajowodu
(haematosalpinx)

2. Krwiak
okołojajowodowy
(haematoma
peritubale)

3. Krwiak zamaciczny
(haematoma retrouterinum)

 Nakłucie zagłebienia odbytniczo-macicznego

przez tylne sklepienie pochwy

W.Pschyrembel„Położnictwo
praktyczne”

Ciąża ektopowa –

leczenie

1.

Operacyjne (laparoskopia/laparotomia)

- usunięcie trofoblastu na drodze jego

wyciśnięcia z jajowodu

- salpingotomia ( nacięcie ściany jajowodu)

- salpingektomia ( wycięcie zmienionego

jajowodu)

T.Pisarski „Położnictwo i
ginekologia”

Ciąża ektopowa –

leczenie

c.d.

2. Farmakologiczne- Metotreksat
Warunki:
• brak krwawienia do jamy macicy
• HCG poniżej 100 000j.
• β-HCG poniżej 5 000j.
• pęcherzyk ciążowy ma mniej niż 3 cm

Dawkowanie:
1mg/kg m.c. lub 50 mg i.v.

Ciąża ektopowa –

podsumowanie

 Ciąża ektopowa- ciąża poza jamą macicy

 Miejsca predysponowane- jajowód,

jajnik, jama otrzewnej

 Przyczyny: przeszkoda na drodze

wędrówki komórki jajowej i zaburzenia

perystaltyki jajowodów

 Dwie postaci przebiegu ciąży:

poronienie trąbkowe i pęknięcie

jajowodu

Ciąża ektopowa –

podsumowanie

c.d.

 Poronienie trąbkowe

- w wyniku ciąży bańkowej
- najważniejsze objawy: przewlekłe

skąpe krwawienia, jednostronne
napadowe bóle przydatków
przypominające skurcze, wielokrotne
osłabienia, krwiaki w bad.gin.

- wolne stopniowe sączenie krwi do

jamy otrzewnej

Ciąża ektopowa –

podsumowanie

c.d.

 Pęknięcie jajowodu

- w wyniku ciąży cieśniowej i
śródściennej
- najważniejsze objawy: jeden,
gwałtowny napad bólu w stanie
pełnego zdrowia; objawy wstrząsu;
ostry brzuch
- nagłe, obfite krwawienie tętnicze do
jamy otrzewnej!

Podejrzenie ciąży pozamacicznej

Objawy załamania układu krążenia

Stan prawidłowy

Laparoskopia

Oznaczenie β-HCG

+

–

Badanie USG

Inne

rozpoznanie i

zastosowanie

właściwego

leczenia

Ciąża

wewnątrzmacic

zna +

wyczekiwanie

Brak obrazu

ciąży

wewnątrzmacic

znej

Laparoskopia

Brak poprawyPoprawa

Dziękuję bardzo za uwagę!