Miażdżyca tętnic

Miażdżyca tętnic

Miażdżyca tętnic (łac. atheromatosis,

Miażdżyca tętnic (łac. atheromatosis,

atherosclerosis) (potoczna nazwa to

atherosclerosis) (potoczna nazwa to

"arterioskleroza").

"arterioskleroza").

Przewlekła choroba, polegająca na zmianach

Przewlekła choroba, polegająca na zmianach

zwyrodnieniowo-wytwórczych.

zwyrodnieniowo-wytwórczych.

Najczęściej zmiany chorobowe obejmują tętnice

Najczęściej zmiany chorobowe obejmują tętnice

mózgowe, wieńcowe lub obwodowe -zwłaszcza

mózgowe, wieńcowe lub obwodowe -zwłaszcza

kończyn dolnych, dna oka, nerkowe oraz tętnicę

kończyn dolnych, dna oka, nerkowe oraz tętnicę

główną, rzadko tętnicę płucną.

główną, rzadko tętnicę płucną.

Miażdżyca jest najczęstszą przyczyną

Miażdżyca jest najczęstszą przyczyną

stwardnienia tętnic (łac. arteriosclerosis).

stwardnienia tętnic (łac. arteriosclerosis).

Etiologia

Etiologia



Etiologia miażdżycy nie jest do tej pory całkowicie

Etiologia miażdżycy nie jest do tej pory całkowicie

wyjaśniona.

wyjaśniona.

Istnieją tzw. Czynniki zagrożenia, sprzyjające

Istnieją tzw. Czynniki zagrożenia, sprzyjające

rozwojowi miażdżycy. Są to:

rozwojowi miażdżycy. Są to:

nadciśnienie tętnicze

nadciśnienie tętnicze

cukrzyca

cukrzyca

otyłość

otyłość

palenia tytoniu

palenia tytoniu

liczne stresy

liczne stresy

siedzący tryb życia.

siedzący tryb życia.

Miażdżycowe ognisko zwapnienia w ścianie tętnicy

Miażdżycowe ognisko zwapnienia w ścianie tętnicy

wieńcowej - obraz mikroskopowy pow. ok. 50 x,

wieńcowej - obraz mikroskopowy pow. ok. 50 x,

barwienie hematoksyliną i eozyną. Gigantyczne

barwienie hematoksyliną i eozyną. Gigantyczne

zmiany miażdżycowe aorty. Preparat sekcyjny.

zmiany miażdżycowe aorty. Preparat sekcyjny.

Istotna rolę odgrywa podniesiony poziom

Istotna rolę odgrywa podniesiony poziom

cholesterolu i lipidów w surowicy krwi, np.

cholesterolu i lipidów w surowicy krwi, np.

niedoczynności tarczycy, zespole

niedoczynności tarczycy, zespole

nerczycowe, otyłość.

nerczycowe, otyłość.

U kobiet miażdżyca rozwija się później ze

U kobiet miażdżyca rozwija się później ze

względu na ochronne działanie

względu na ochronne działanie

estrogenów, obniżających poziom

estrogenów, obniżających poziom

związków tłuszczowych we krwi.

związków tłuszczowych we krwi.

Zachorowalność na miażdżycę wzrasta u

Zachorowalność na miażdżycę wzrasta u

ludzi starszych, niemniej nie ma

ludzi starszych, niemniej nie ma

bezpośredniej zależności między wiekiem

bezpośredniej zależności między wiekiem

a chorobą.

a chorobą.

Naturalny rozwój choroby

Naturalny rozwój choroby



Miażdżyca polega na wysepkowatym gromadzeniu się w

Miażdżyca polega na wysepkowatym gromadzeniu się w

błonie wewnętrznej tętnic cholesterolu (i jego estrów) oraz

błonie wewnętrznej tętnic cholesterolu (i jego estrów) oraz

innych lipidów.

innych lipidów.



W pierwszym etapie komórki śródbłonka gromadzą

W pierwszym etapie komórki śródbłonka gromadzą

nadmierne ilości cholesterolu i lipidów, które są

nadmierne ilości cholesterolu i lipidów, które są

przemieszczane pod błonę wewnętrzną tętnic. (tzw. pasma

przemieszczane pod błonę wewnętrzną tętnic. (tzw. pasma

tłuszczowo-lipidowe, ang. fatty streaks).

tłuszczowo-lipidowe, ang. fatty streaks).



Tego typu zmiany można obserwować już u dzieci.

Tego typu zmiany można obserwować już u dzieci.

Podśródbłonkowe masy lipidowo-cholesterolowe powodują:

Podśródbłonkowe masy lipidowo-cholesterolowe powodują:

•

gromadzenie się makrofagów

gromadzenie się makrofagów

•

rozrost fibroblastów i komórek mięśni gładkich warstwy

rozrost fibroblastów i komórek mięśni gładkich warstwy

środkowej tętnicy oraz drobnych naczyń krwionośnych

środkowej tętnicy oraz drobnych naczyń krwionośnych

odchodzących od naczyń odżywiających ścianę tętnicy

odchodzących od naczyń odżywiających ścianę tętnicy

(łac. vasa vasorum).

(łac. vasa vasorum).

Kolejnym etapem jest wapnienie tych ognisk (tzw.
wapnienie dystroficzne, łac. calcificatio
dystrophica) prowadzące do miażdżycowego
stwardnienia tętnic, oraz pojawienie się ubytków
śródbłonka nad ogniskiem miażdżycowym.

Ubytki śródbłonka są przyczyną miejscowego
spadku stężenia prostacykliny - czynnika
zapobiegającego gromadzeniu się płytek krwi.

W wyniku tego procesu, w miejscach obnażonych
z błony wewnętrznej dochodzi do owrzodzeń
miażdżycowych (owrzodzeń kaszowatych), które
stają się obszarami przyściennej agregacji płytek
krwi i narastania zakrzepów (łac. thrombosis
parietalis).

W rozwoju zmian chorobowych w

W rozwoju zmian chorobowych w

miażdżycy tętnic wyróżnia się trzy

miażdżycy tętnic wyróżnia się trzy

etapy:

etapy:



1) Charakteryzuje się odkładaniem w błonie

1) Charakteryzuje się odkładaniem w błonie

wewnętrznej złogów cholesterolu,

wewnętrznej złogów cholesterolu,

fosfolipidów, tłuszczów obojętnych oraz

fosfolipidów, tłuszczów obojętnych oraz

niewielkich ilości białek. Powstają także

niewielkich ilości białek. Powstają także

przyścienne mikrozakrzepy.

przyścienne mikrozakrzepy.



2) W wyniku drażnienia powstałymi złogami

2) W wyniku drażnienia powstałymi złogami

cholesterolu błona wewnętrzna staje się

cholesterolu błona wewnętrzna staje się

grubsza i bardziej zbita.

grubsza i bardziej zbita.



3) Na powierzchni błony wewnętrznej

3) Na powierzchni błony wewnętrznej

powstają owrzodzenia i blaszki miażdżycowe.

powstają owrzodzenia i blaszki miażdżycowe.

Rozwój miażdżycy

Rozwój miażdżycy

Objawy miażdżycy tętnic

Objawy miażdżycy tętnic



Objawem miażdżycy są występujące

Objawem miażdżycy są występujące

u chorego chromanie przestankowe

u chorego chromanie przestankowe

(claudicatio intermittens) - bolesne

(claudicatio intermittens) - bolesne

kurcze występujące w czasie

kurcze występujące w czasie

chodzenia i zmuszające chorego do

chodzenia i zmuszające chorego do

przystanków.

przystanków.

Następstwa miażdżycy

Następstwa miażdżycy



Miażdżyca tętnic mózgu powoduje

Miażdżyca tętnic mózgu powoduje

niedokrwienie mózgu i zmiany

niedokrwienie mózgu i zmiany

psychiczne, ułatwia pęknięcia naczyń i

psychiczne, ułatwia pęknięcia naczyń i

udary (zwłaszcza przy współistniejącym

udary (zwłaszcza przy współistniejącym

nadciśnieniu). Miażdżyca tętnic

nadciśnieniu). Miażdżyca tętnic

wieńcowych jest jedną z przyczyn

wieńcowych jest jedną z przyczyn

choroby wieńcowej, miażdżyca aorty

choroby wieńcowej, miażdżyca aorty

może prowadzić do powstania tętniaka.

może prowadzić do powstania tętniaka.

Gigantyczne

Gigantyczne

zmiany

zmiany

miażdżycow

miażdżycow

e aorty.

e aorty.

Preparat

Preparat

sekcyjny

sekcyjny

Następstwa miejscowe

Następstwa miejscowe



Proces miażdżycowy prowadzi do

Proces miażdżycowy prowadzi do

zmniejszenia światła tętnic i zmniejszenia ich

zmniejszenia światła tętnic i zmniejszenia ich

elastyczności.

elastyczności.



Z niewiadomych przyczyn (niewykluczone,

Z niewiadomych przyczyn (niewykluczone,

że z powodu braku dodatkowego nadkażenia

że z powodu braku dodatkowego nadkażenia

bakteryjnego) u niektórych ludzi w miejscach

bakteryjnego) u niektórych ludzi w miejscach

ogniska cholesterolowe nie ulegają

ogniska cholesterolowe nie ulegają

owrzodzeniu i wapnieniu, a narastająca

owrzodzeniu i wapnieniu, a narastająca

płytka miażdżycowa jest zbudowana z tkanki

płytka miażdżycowa jest zbudowana z tkanki

włóknistej i licznych naczyń włosowatych.

włóknistej i licznych naczyń włosowatych.



Ogniska te - zwane "żywymi płytkami"

Ogniska te - zwane "żywymi płytkami"

miażdżycowymi - są pokryte żywym

miażdżycowymi - są pokryte żywym

śródbłonkiem i rzadko stają się

śródbłonkiem i rzadko stają się

miejscem narastania zakrzepicy, ale

miejscem narastania zakrzepicy, ale

dość często są miejscem powstania

dość często są miejscem powstania

krwiaka, zamykając w ten sposób

krwiaka, zamykając w ten sposób

światło tętnicy.

światło tętnicy.

Z kolei płytki zwapniałe stanowią

Z kolei płytki zwapniałe stanowią

obszar narastania zakrzepu oraz mogą

obszar narastania zakrzepu oraz mogą

ulec pęknięciu, co także prowadzi do

ulec pęknięciu, co także prowadzi do

zamknięcia światła tętnicy.

zamknięcia światła tętnicy.

Lokalizacja zmian

Lokalizacja zmian

miażdżycowych

miażdżycowych



Miażdżyca pojawia się

Miażdżyca pojawia się

prawie wyłącznie w

prawie wyłącznie w

tętnicach dużego

tętnicach dużego

układu krążenia,

układu krążenia,

zwłaszcza w tych

zwłaszcza w tych

miejscach, gdzie

miejscach, gdzie

istnieje wysokie

istnieje wysokie

ciśnienie krwi (aorta i

ciśnienie krwi (aorta i

tętnice bezpośrednio od

tętnice bezpośrednio od

niej odchodzące) oraz

niej odchodzące) oraz

przepływ krwi nie jest

przepływ krwi nie jest

laminarny (zwłaszcza w

laminarny (zwłaszcza w

miejscach rozgałęzień

miejscach rozgałęzień

tętnic).

tętnic).

Zapobieganie

Zapobieganie



Zaprzestanie palenia tytoniu

Zaprzestanie palenia tytoniu



Przestrzeganie diety z niską zawartością tłuszczów

Przestrzeganie diety z niską zawartością tłuszczów

pochodzenia zwierzęcego

pochodzenia zwierzęcego



W przypadku nadwagi stosowanie diety

W przypadku nadwagi stosowanie diety

odchudzającej

odchudzającej



Wykonywanie regularnych ćwiczeń fizycznych (w

Wykonywanie regularnych ćwiczeń fizycznych (w

przypadku współistniejących chorób należy ustalić z

przypadku współistniejących chorób należy ustalić z

lekarzem częstotliwość i zakres ćwiczeń)

lekarzem częstotliwość i zakres ćwiczeń)



W miarę możliwości unikanie sytuacji stresowych

W miarę możliwości unikanie sytuacji stresowych



Ścisłe stosowanie się do zaleceń lekarskich

Ścisłe stosowanie się do zaleceń lekarskich

dotyczących leczenia współistniejących chorób

dotyczących leczenia współistniejących chorób

mogących przyspieszać postęp miażdżycy

mogących przyspieszać postęp miażdżycy

(nadciśnienie, cukrzyca)

(nadciśnienie, cukrzyca)

Leczenie

Leczenie



Zalecenia ogólne

Zalecenia ogólne



Leczenie farmakologiczne:

Leczenie farmakologiczne:

fibraty, statyny oraz żywice wiążące w

fibraty, statyny oraz żywice wiążące w

jelitach cholesterol pochodzący z pokarmu i

jelitach cholesterol pochodzący z pokarmu i

zapobiegające jego wchłonięciu do

zapobiegające jego wchłonięciu do

organizmu. Zwykle stosuje się jedną z

organizmu. Zwykle stosuje się jedną z

powyższych grup leków (najczęściej

powyższych grup leków (najczęściej

statyny, najrzadziej żywice).

statyny, najrzadziej żywice).



Leczenie operacyjne

Leczenie operacyjne