KOMUNIKACJA I
KONFLIKT W
ORGANIZACJI
W Małym Słowniku Języka Polskiego
pod hasłem organizacja czytamy
„grupa ludzi mająca wspólny plan,
program, zadania; instytucja
społeczna...”. Skoro więc jest to
organizacja społeczna, skupiająca w
sobie jakąś grupę ludzi to jest
oczywiste, że musi tam istnieć forma
komunikacji.
2
Aby każda organizacja mogła sprawnie
funkcjonować, ważne jest nie tylko
samo komunikowanie się
poszczególnych jej członków , ale
wskazanym jest by każdy znał i
przestrzegał pewne ogólne reguły i
zasady komunikacji. Pozwoli to uniknąć
błędów, nieporozumień , konfliktów i
ułatwi przekaz informacji na wszystkich
szczeblach organizacji.
3
KOMUNIKACJA
Komunikowanie należy do tych czynności, bez
których żaden człowiek nie może się obejść.
Codziennie bierzemy udział w rozmowach,
korzystamy z mediów, książek, rozmawiamy
przez telefon, aby uzyskać określoną informację
lub ją przekazać. Psychologowie dowodzą, prawie
75% dnia pracy poświęcamy na komunikowanie
interpersonalne. Uzasadnione zatem jest
postawienie pytania czym jest komunikacja?
4
W literaturze sformułowano
wiele definicji oddających
istotę tego pojęcia np.
5
„komunikowanie jest procesem wymiany
informacji za pomocą słowa mówionego i
pisanego, symboli oraz mowy ciała„
B. Bombała, Sprawność i etyczność komunikowania się, „Zeszyty Naukowe
WSZiP im. B. Jańskiego w Łomży" 2000, nr 3, s. 145.
6
„komunikacja, to przekaz pewnej
informacji (komunikatu) i zdolności do
rozumienia tego przekazu„
Z. Sepkowska, F. Zurakowski, Przedsiębiorczość. Komunikacja interpersonal- I
na. Istota przedsiębiorczości, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne S.A.,
Warszawa | 1999, s. 74.
7
Elementarny proces
komunikowania się przebiega
według schematu:
NADAWCA
komunikat nadany
[kodowanie,przesłanie w kanale,
dekodowanie]
ODBIORCA
komunikat odebrany
8
Modele procesu
komunikowania się
Proces komunikowania się jest
prezentowany za pomocą rozmaitych
modeli, które są mniej lub bardziej
złożone. Zanim jednak zostaną one
przedstawione, należy wyjaśnić kilka
pojęć powtarzających się w
schematach:
9
Nadawca - osoba, która wysyła
komunikat; źródło komunikatu
Odbiorca - osoba(y), do której(ych)
komunikat jest kierowany
10
Kod - system umownych znaków, takich
jak: słowa, gesty, dźwięki, liczby, litery,
symbole, za pomocą których odbywa
się przekazywanie komunikatów.
Komunikat - aktualna, fizyczna postać
przekazywanej informacji
11
Kanał - wybrana przez nadawcę droga,
za pomocą której komunikat jest
przekazywany do odbiorcy
Kodowanie - czynność polegająca na
zamianie naszych intencji na kod
Dekodowanie - „tłumaczenie" kodu
komunikatu
12
Model procesu
komunikacji według
Shannona i Weavera
Źródło informacji Nadawca Kanał Odbiorca
Przeznaczenie
Koder Dekoder
Wiadomość Przekazany Odbierany Wiadomość
sygnał sygnał
Źródło: C. Shannon, W. Weaver, ne Mathematical Theory of Communication,
The University of Illinois Press, Urbana 1949, za: C. Sikorski, Zachowania ludzi w organizacji,
Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1999, s. 194.
13
Interpersonalny model
komunikacji według
Morgana
Najbardziej rozwiniętym modelem
procesu komunikacji jest propozycja
tzw. modelu interpersonalnego,
autorstwa Ph. I. Morgana, w której
zawarto najbardziej charakterystyczne
cechy i przejawy poszczególnych
elementów procesu
14
.
(Zakodowanie)
S - Źródło
Umiejętności
komunikacyj
ne Postawy
Wiedza
System
społeczny
Kultura
Sprzężenie zwrotne
Źródło: Ph. L Morgan, Organizational Behavior and Management, Kendall/Hunt Pub.
Comp., Dubuque 1989, za: C. Sikorski, Zachowania ludzi w organizacji, Wy dawniej;
Naukowe PWN, Warszawa 1999, s. 195.
M —
Wiadomość
C-
Kanał
(Dekodowanie)
R- Odbiorca
Widzenie
Słuchanie
Dotykanie
Smakowani
e
Umiejętności
komunikacyjne
Postawy
Wiedza
System
społeczny
Kultura
Elementy
Struktura
Zawartość
Zakłóceni
a
15
Dokonując kodowania nadawca musi
troszczyć się o to, aby odbiorca zrozumiał
co te symbole znaczą. Odbiorca, który
otrzymuje wiadomość, odkodowuje ją w
sposób pozwalający odczytać jej
znaczenie. Po odczytaniu znaczenia,
odbiorca przekazuje nadawcy tym samym
lub innym kanałem, np. przez wykonanie
określonego działania, informację o
sposobie zrozumienia znaczenia
wiadomości.
16
Konflikt
W swej istocie konflikt jest sporem dwóch lub
więcej członków albo grup funkcjonujących w
organizacji.. Może wybuchnąć z różnych
przyczyn np. konieczności dzielenia się
ograniczonymi zasobami albo pracami,
zajmowania odmiennej pozycji, różnych celów,
wartości lub postrzeżeń. Ich przyczyną mogą
być również wysokości uposażeń pracowników
czy sposób traktowania poszczególnych osób
lub działów.
17
Konflikty w środowisku pracy występują
w różnych formach, mają różny zasięg i
nasilenie. Wywierają wpływ na przebieg
i efekty pracy indywidualnych osób,
zespołów pracowniczych i większych
grup związanych z funkcjonowaniem
organizacji.
18
Rodzaje konfliktów
W życiu organizacji możemy się
spotkać z pięcioma rodzajami
konfliktów:
intrapersonalny – wewnętrzny konflikt u
danej osoby
interpersonalny – konflikt między
poszczególnymi osobami, pracownikami
19
intragrupowy – konflikt wewnątrz grupy,
miedzy jednostką a grupą
intergrupowy – konflikt miedzy grupami
w tej samej organizacji
interorganizacyjny - konflikt między
organizacjami.
20
Źródła konfliktów w
organizacjach
konieczność dzielenia się ograniczonymi zasobami,
różnice celów
współzależność pracy w organizacji,
różnice wartości lub poglądów
inne źródła takie jak dynamika personalna
21
Funkcje konfliktów
Konflikt rozumiany jest jako cecha
funkcjonowania organizacji, pełni
określone funkcje, wśród których
do najważniejszych należą:
22
informacyjna, konflikt sygnalizuje
problemy istniejące w systemie
społecznym organizacji,
motywacyjna, konflikt uruchamia
rezerwy energii do działania, pobudza
aktywność i zaangażowanie.
23
Dynamika konfliktu
Mimo różnorodności przyczyn
powstawania spory w
organizacjach rozwijają się
podobnie.
24
Schemat dynamiki konfliktu
według Jamesa S. Colemana
Pierwotny
pojedyncz
y
przedmiot
sporu
Narusza
równowa
gę
stosunkó
w
Doprowadza do
ujawnienia się
innych spornych
zagadnień
poprzednio
tłumionych
Pojawia się coraz
więcej racji
drugiej strony,
które pogłębiają
nieporozumienia
Druga
strona
wydaje się
z gruntu
zła
Wysuwa się
osobiste
zarzuty
wobec drugiej
strony
Konflikt
uniezależnia
się od
pierwotnego
przedmiotu
sporu
25
Literatura
1.
Ricky W. Griffin - „Podstawy zarządzania organizacjami”
2.
James A. F. Stoner, Charles Wankel – „Kierowanie”
3.
Pieda Jacek „Konflikty w organizacji”, źródło
4.
B. Bombała, Sprawność i etyczność komunikowania się, „Zeszyty Naukowe WSZiP im. B.
Jańskiego w Łomży" 2000, nr 3, s. 145.
5.
Z. Sepkowska, F. Zurakowski, Przedsiębiorczość. Komunikacja interpersonal- I na. Istota
przedsiębiorczości, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne S.A., Warszawa | 1999, s. 74.
6.
C. Shannon, W. Weaver, ne Mathematical Theory of Communication, The University of Illinois
Press, Urbana 1949, za: C. Sikorski, Zachowania ludzi w organizacji, Wydawnictwo Naukowe
PWN, Warszawa 1999, s. 194.
26