CHIRURGIA

ŻOŁĄDKA I

DWUNASTNICY

• Żołądek jest czasowym zbiornikiem

pokarmu dostającego się do niego przez

przełyk.

• Budowa żołądka:

• wpust (cardia),

• dno (fundus),

• trzon (corpus)

• część odźwiernikową (antrum).

Ryc. Części anatomiczne żołądka.

Przybliżone granice miedzy obszarami.

• Żołądek łączy się z dwunastnicą przez odźwiernik

utworzony przez okrężny mięsień gładki.

• Budowa błony mięśniowa żołądka:

• Podłużnej warstwy zewnętrznej i okrężnej

wewnętrznej,

• Błona śluzowa żołądka utworzona jest

• Nabłonka,

• warstwy gruczołowej,

• blaszki mięśniowej,

• błony śluzowej,

• Gruczoły żołądkowe rozmieszczone są w:

• obrębie dna żołądka,

• trzonu żołądka,

• Sok żołądkowy jest produktem komórek:

• głównych (pepsynogen),

• okładzinowych (kwas solny)

• szyjkowych (śluz), który jest wytwarzany

we wpuście oraz w części odźwiernikowej,

• W błonie śluzowej części odźwiernikowej

znajdują się komórki:

• G — wytwarzające gastrynę żołądkową,

• D — somatostatynę,

• EC — motylinę,

• Unaczynienie żołądka i dwunastnicy pochodzi z

gałęzi pnia trzewnego.

• Unaczynienie żołądek:
• tętnicę żołądkową lewą i prawą (krzywizna

mniejsza)

• tętnicę żołądkowo – sieciową prawą i lewą

(krzywizna większa).

• Krew żylna odprowadzana jest do żyły wrotnej.
• Unerwienie przywspółczulne żołądka pochodzi z

nerwów błędnych. W odcinku podprzeponowym

przedni (lewy) i tylny (prawy) nerw błędny po

oddaniu gałęzi wątrobowej oraz włókien idących do

splotu trzewnego (tylny) tworzą przedni i tylny nerw

Latarjeta zakończony w okolicy odźwiernika tzw.

kurzą stópką, od której biegną gałązki unerwiające

część odźwiernikową żołądka i odźwiernik. Część

ruchowa nerwów błędnych odpowiedzialna jest za

czynność ruchową żołądka — perystaltykę.

Ryc. Unaczynienie oraz unerwienie

przywspółczulne żołądka i dwunastnicy (wg

Waya).

Czynność wydzielnicza żołądka.

Wydzielanie żołądkowe jest wypadkową działania na komórki

gruczołowe:

• czynników pobudzających (gastryna, acetylocholina i

histamina),

• czynników hamujących (somatostatyna, prostaglandyny, VIP,

glukagon).
Podstawowym bodźcem wydzielniczym dla gruczołów

żołądkowych jest pokarm.

• Wydzielanie trawienne dzieli się na trzy fazy:

• 1) nerwową (20%),

• 2) żołądkową (60%),

• 3) jelitową (20%).

• Wydzielanie podstawowe odbywa się w warunkach

spoczynku, w okresie międzytrawiennym. Wydzielanie

trawienne związane jest z bodźcem pokarmowym. W

warunkach spoczynku wydziela się od 500 do 1500 ml soku

żołądkowego na dobę. Każdy posiłek zwiększa wydzielanie

dodatkowo o 1000 ml soku. Zaburzenia wydzielania

żołądkowego oraz motoryki żołądka są jedną z przyczyn

choroby wrzodowej.

SYMPTOMATOLOGIA

CHORÓB ŻOŁĄDKA

• Ból dzielimy na:

• Ból trzewny,

• Somatyczny (wywołany drążeniem wrzodu, jego perforacją lub

naciekaniem raka),

• Występownie bólu:

• Bóle głodowe (na czczo lub w nocy) świadczy o wrzodzie dwunastnicy.

• Bóle występujące po posiłku świadczą o wrzodzie żołądka.

• Dyspepsja.

• Jest to uczucie dyskomfortu umiejscowionego w nadbrzuszu lub dolnej

części klatki piersiowej ,narastające po posiłku i towarzyszą mu

nudności, uczucie rozpierania w nadbrzuszu, wymioty.

• Nudności i wymioty.

• Częściej we wrzodzie żołądka. Obfite wymioty są objawem zwężenia

odźwiernika.

• Zgaga.

• Świadczy o zapaleniu przełyku wywołanego zarzucaniem treści

żołądkową.

• Zaparcie stolca.

• Towarzyszący wrzodowi dwunastnicy, mogą nasilać się pod wpływem

pobieranych leków.

• Biegunka.
• Rzadko występuje w chorobach żołądka.
• Nagłe biegunka świadczyć o powstaniu

przetoki żołądkowo – poprzeczniczej.

Biegunka jest stałym objawem występującym

w zespole Zollingera – Ellisona.

• Utrata masy ciała.
• Może być objawem raka żołądka oraz

znaczne wyniszczenie towarzyszy zwężeniu

odźwiernika. Chorobą wrzodową w okresie jej

zaostrzenia.

• Zaburzenia osobowości.
• Nawroty dolegliwości i nieskuteczność

leczenia choroby.

METODY ROZPOZNAWANIA

CHORÓB ŻOŁĄDKA

• Gastroduodenofiberoskopia – Endoskopia podstawowe

badanie:

• Podstawowym badaniem w chorób żołądka i dwunastnicy.

• Pozwala ocenić błonę śluzową całego żołądka oraz pobierania tkanki

do badań histologicznych i cytologicznych. Dokładność 95%.

• Badanie radiologiczne.

• Techniką podwójnego kontrastu, dokładność 90%. Badanie jest

lepsze niż endoskopia do oceny anatomii żołądka (przepuklina

rozworu przełykowego, usztywnienie ściany żołądka) oraz czynności

żołądka i dwunastnicy (za rzucanie żołądkowo – przełykowe).

• Ultrasonografia endoskopowa.

• Ocenę stopnia zaawansowania nowotworów żołądka (głębokość

naciekania ściany) oraz okolicznych węzłów chłonnych.

• Badanie manometryczne.

• Ocenia motorykę wpustu, trzonu żołądka odźwiernika, brodawki

większej dwunastnicy (Vatera).

• Tomografia komputerowa.

• Ocena operacyjności (naciekanie na otoczenie) nowotworów żołądka.

• Ocena wydzielania żołądkowego.
• Badanie ma na celu: ocenę masy komórek

okładzinowych i ich unerwienia wagałnego oraz

oceną stopnia pobudzenia komórek okładzinowych

przez gastrynę.

• Badanie stężenia gastryny.
• Stosuje się w razie podejrzenia zespołu Zollin gera –

Elliona.

• Test sekretynowy.
• Niepewne rozpoznanie zespołu Zollingera – Ellisona.

Dożylne podanie sekretyny wywołuje 50% wzrost

stężenia gastryny w surowicy krwi

• Wykrywanie kolonizacji Helicobacter pylon.
• Ocena histopatologiczna wycinków błony śluzowej,

hodowla wycinków, test urazowy, badanie

serologiczne, testy oddechow z użyciem C14 lub C13.

CHOROBA WRZODOWA

ŻOŁĄDKA I DWUNASTNICY

• Wrzód trawienny występuje u ok.

10% populacji. Wrzód dwunastnicy

występuje 3 – 4 razy częściej niż

wrzód żołądka. Częściej u mężczyzn.

• Wrzód dwunastnicy występuje u ludzi

w 3 – 4 dekadzie życia, wrzód

żołądka występuje w wieku starszym.

Wpływ czynników środowiskowych,

kwalifikuje chorobę wrzodową do

chorób społecznych i cywilizacyjnych.

Etiopatogeneza

„nie ma wrzodu bez kwasu”

• Śluzówkowe mechanizmy obronne w

żołądku i dwunastnicy osłaniają
nabłonek przed uszkodzeniem
wywołanym działaniem kwasu
solnego i pepsyny. Równowaga
między mechanizmami agresji i
osłony warunkuje prawidłową
strukturę i funkcję błony śluzowej
żołądka i dwunastnicy.

Tabela. Czynniki etiopatogenetyczne

choroby wrzodowej.

Czynniki agresji

Czynniki osłaniające

Czynniki środowiskowe
- leki (niesteroidowe leki
przeciwzapalne NLP),
- tytoń,
- alkohol,
- Helicobacter pylori,
Kwas solny,
Pepsyna,
Żółć,
Hormony (steroidy,
parathormon),
Uwarunkowania genetyczne
(dziedziczenie większej liczby
komórek okładzinowych),
Ciężki stres,

Śluz,
Śluzówka przepływ krwi,
Ślina,
Prostaglandyny,
Wodorowęglany,
Odnowa komórkowa,

Znaczenie Helicobacter pylon w

patogenezie choroby wrzodowej.

• Uważa się, że wykryta w 1983 r. przez Warrena i

Marshalla bakteria o nazwie Helicobacter pylori

odgrywa rolę w powstawaniu choroby wrzodowej,

która bytuje w śluzie oraz powierzchownych częściach

gruczołów żołądkowych nabłonka części

odźwiernikowej żołądka. Uszkodzony przez bakterie,

zmieniony zapalnie nabłonek staje się bardziej

wrażliwy na wrzodotwórcze działanie kwasu solnego i

pepsyny. Bakteria spotykana jest też w ogniskach

metapiazji żołądkowej w opuszce dwunastnicy.

• Występowanie w 100% u chorych na chorobę

wrzodową dwunastnicy i u 60 – 80% chorych z

wrzodem żołądka.

• Leczenie zachowawcze eliminujące bakterie zmniejsza

nawrotowość choroby wrzodowej. Występowanie

infekcji związane jest z niskim statusem socjalnym i

ekonomicznym.

Objawy i rozpoznanie

• Ból w nadbrzuszu, może ustępować po posiłku i

środkach zobojętniających. Bóle na czczo (ból

głodowy), bóle w porze nocnej oraz dolegliwości

występujące 2 – 3 godz. po posiłku są typowe dla

wrzodu dwunastnicy oraz sezonowość roczna

dolegliwości nasilenia wiosną i jesienią.

• We wrzodzie żołądka stałe bóle nasilają się po

jedzeniu (15 – 30 minut). Niekiedy pacjent skarży

się na wywoływane uciskiem bolesności w rzucie

opuszki dwunastnicy.

• Dolegliwościom bólowym towarzyszą dyseptyczne;

wzdęcia brzucha, zgaga, nudności, wymioty. W

związku z większą częstością przyjmowania

łagodzących ból posiłków u chorych z wrzodem

dwunastnicy występuje przyrost masy ciała.

Sytuację odwrotną spostrzega się u chorych z

wrzodem żołądka.

Rozpoznanie różnicowe

• Rozpoznanie różnicowe choroby wrzodowej

powinno obejmować: raka żołądka, choroby

pęcherzyka i dróg żółciowych, dyspepsję bez

wrzodu, zapalenie refluksowe przełyku,

chorobę niedokrwienną serca, zapalenie

trzustki, chorobę Leśniowskiego – Crohna,

zespół jelita drażliwego, nerwicę

neurowegetatywną.

• Badania diagnostyczne są potwierdzeniem

rozpoznania, wykluczenie rozpoznań innych

oraz ustalenie przyczyny wrzodu.

• Diagnostyka powinna obejmować podstawowe

badania laboratoryjne, endoskopię z

pobraniem wycinków, badanie radiologiczne.

Leczenie choroby wrzodowej

Leczenie zachowawcze

• Stosowane leki przeciwwrzodowe pozwalają uzyskać

szybkie ustąpienie dolegliwości bólowych oraz wygojenie

wrzodu trawiennego w okresie 2 – 8 tygodni u 95%

chorych. Leczenie farmakologiczne bardziej skuteczne

jest w chorobie wrzodowej dwunastnicy. U chorych, u

których nie wdrożono terapii podtrzymującej, nawroty

wrzodu występują w 50 – 60% wciągu pierwszego i w

80% w ciągu drugiego roku.

• Zaprzestanie palenia tytoniu, uregulowanie trybu życia

oraz ograniczenie używania niesteroidowych leków

przeciwzapalnych przyspiesza i poprawia wyniki leczenia.

• Spożywanie normalnych posiłków z ograniczeniem

ostrych przypraw, kofeiny i teiny.

• Stosowane leki dzielimy na następując grupy:

• leki wpływające na wydzielanie kwasu solnego,

• leki chroniące błonę śluzową,

• leki przeciw Helicobacter pylori – stosowane najczęściej

w tzw. terapii potrójnej,

Leczenie chirurgiczne nie powikłanego

wrzodu trawiennego

• Zabiegów operacyjnych zmniejszyła się

blisko 10 – krotnie na przestrzeni ostatnich
30 lat. Stałą wielkością pozostała liczba
operacji wykonywanych z powodu powikłań
choroby wrzodowej. Za leczeniem
chirurgicznym nie powikłanej choroby
wrzodowej przemawia wysoka śmiertelność
okołooperacyjna chirurgicznego leczenia
powikłań. Dotyczy to zwłaszcza chorych po
50 roku życia, u których zwiększa się liczba
czynników ryzyka.

Wskazania do operacji planowanych:

• zwężenie odźwiernika,
• częste nawroty wrzodu, mimo

stosowania leczenia
podtrzymującego,

• brak zagojenia wrzodu, mimo

stosowania omeprazolu,

• podejrzenie raka żołądka.

Wskazania do operacji z przyczyn

nagłych:

• przedziurawienie wrzodu,
• nie zatrzymujące się krwawienie,

Leczenie chirurgiczne wrzodu

dwunastnicy.

• Podstawowym zabiegiem jest

przecięcie nerwów błędnych —

wagotornia.

• Celem wagotomii jest odnerwienie

przywspółczulne części wydzielniczej

żołądka i zmniejszenie przez to

wydzielania kwasu solnego i pepsyny.

Wagotomia może być wykonywana

jako: całkowita (pniowa),

• wybiórcza (selektywna),
• wysoce wybiórcza (superselektywna),

Ryc. Rodzaje wagotomii: U – całkowita,

b – wybiórcza, c – wysoce wybiórcza.

• Wagotomia całkowita polega na

podprzeponowym lub nadprzeponowym (z
dostępu przez klatkę piersiową) przecięciu
pni nerwów błędnych. Poza
przywspółczulnym odnerwieniem całego
żołądka wagotomia pniowa prowadzi do
odnerwienia wątroby, dróg żółciowych,
trzustki i jelit.

• Wagotomia wybiórcza polega na

przecięciu gałęzi żołądkowych przedniego i
tylnego nerwu Latarjeta, oszczędzając
gałąź wątrobową i trzewną nerwów
błędnych.

• Wagotomia całkowita, i wybiórcza

upośledzają motorykę żołądka i

wywołuje kurcz odźwiernika,

uniemożliwiając prawidłowe opróżnianie

żołądka. Dlatego oba te rodzaje

wagotomii muszą być uzupełnione

zabiegiem drenażowym, czyli tzw.

plastyką odźwiernika (pyloroplastyka).

Operacja plastyki odźwiernika

wykonywana jest najczęściej sposobem

Heinecke’a – Mikulicza i polega na

podłużnym przecięciu i poprzecznym

zeszyciu odźwiernika.

Ryc. Plastyka odźwiernika sposobem

Heinecke’a – Mikulicza.

• Wagotomia wysoce wybiórcza polega na selektywnym

przecięciu gałązek żołądkowych nerwu Latarjeta z

zachowaniem samych nerwów Latarjeta zakończonych

tzw. kurzą lub wronią stópką. W sposób ten odnerwia się

część żołądka (dno i trzon) wydzielającą kwas solny i

pepsynę, zachowując unerwienie ruchowe żołądka, a

zwłaszcza odźwiernika. Nie wymaga wykonania

pyloroplastyki.

• Wagotomię całkowitą i wybiórczą można również

połączyć z wycięciem części odźwiernikowej żołądka (ok.

40% objętości żołądka), tzw. antrektomią. W wyniku tej

operacji usuwa się zmiany patologiczne w żołądku (wrzód,

zmieniona zapalnie błona śluzowa) oraz znosi się fazę

nerwową (wagotomia) oraz żołądkową (usunięcie części

odźwiernikowej) wydzielania. Wydzielanie kwasu solnego

zmniejsza się w ten sposób o ok. 80% w stosunku do

wydzielania sprzed operacji. Ciągłość przewodu

pokarmowego po antrektomii odtwarza się sposobem

Rydygiera (Billrotha I), zespalając kikut żołądka z

dwunastnicą, zachowując fizjologiczną drogę pasażu

pokarmowego.

Ryc. Wycięcie części odźwiernikowej żołądka

(antrektomia) z zespoleniem pozostałej części

żołądka z dwunastnicą sposobem Rydygiera

(Billrotha I).

• W leczeniu chirurgicznym stosowane są trzy

podstawowe metody operacyjne:

• 1) Wagotomia wysoce wybiórcza,
• 2) Wagotomia całkowita lub wybiórcza z plastyką

odźwiernika,

• 3) Wagotomia całkowita lub wybiórcza z antrektomią.
• Wybór metody zależy od stopnia zaawansowania

choroby, opanowania przez operatora danej techniki

chirurgicznej oraz doświadczeń własnych ośrodka w

odniesieniu do jednej z metod. Wagotomia wysoce

wybiórcza ma najmniejszą liczbą powikłań (0,5%),

lecz przynosząc najwyższy odsetek nawrotów

choroby (ok. 20%).

• Wagotomia pniowa z antrektomią przy większej

częstości powikłań (1 – 2%) jest najbardziej

skutecznym sposobem leczenia w świetle wyników

odległych.

Leczenie chirurgiczne wrzodu żołądka

• Stosuje się wycięcie połowy żołądka,

tzw. hemigastrektomię, usuwając
razem z owrzodzeniem zmienioną
błonę śluzową. Wagotomia byłaby
zabiegiem bezcelowym. Ciągłość
przewodu pokarmowego odtwarza się
najchętniej sposobem Rydygiera lub
niefizjologicznym sposobem Billrotha
I w różnych jego odmianach.

Ryc. Leczenie chirurgiczne choroby

wrzodowej żołądka (hemigastrektomia)

– zespolenie Rydygiera (Billrotha I).

Technika Blllrotha II

• Polega na zespoleniu kikuta żołądka z

pierwszą pętlą jelita czczego. Kikut
dwunastnicy zamknięty na „głucho”
wyłączony jest z pasażu i stanowi
tzw. pętlę doprowadzającą,
prowadząc żółć i sok trzustkowy do
przewodu pokarmowego.

Ryc. Leczenie chirurgiczne wrzodu żołądka.

Resekcja żołądka sposobem Billrotha II.

Wycięto ⅔ żołądka. Zaszyto dwunastnicę.

Pozostałą część żołądka zespolono z jelitem.

Powikłania choroby

wrzodowej

• Przedziurawienie wrzodu trawiennego

• Przedziurawienie (perforatio) występuje u ok. 10% chorych i

jest najbardziej niebezpiecznym powikłaniem choroby

wrzodowej. Miejscem perforacji jest zwykle krzywizna mała

żołądka lub przednia ściana opuszki dwunastnicy.

Przedziurawienia wrzodu częściej występują w okresach

wczesnej wiosny i jesieni.

• O przedziurawieniu wrzodu trawiennego świadczy:

• nagły, bardzo silny ból w nadbrzuszu,

• obrona mięśniowa,

• narastające w miarę upływu czasu objawy wstrząsu i

rozlanego zapalenia otrzewnej,

• zniesienie stłumienia wątrobowego podczas opukiwania

jamy brzusznej.

• Rozpoznanie opiera się na

stwierdzeniu na zdjęciu przeglądowym
jamy brzusznej wykonanym w pozycji
stojącej, obecność wolnego powietrza
w postaci sierpa pod prawą lub lewą
przeponą. Objaw ten występuje u 50%
chorych. W przypadkach wątpliwych
do żołądka podaje się zawiesinę
środka cieniującego lub wykonuje
diagnostyczne nakłucie jamy
brzusznej.

Leczenie

• Leczeniem z wyboru jest zabieg operacyjny.

Najczęściej wykonywaną operacją jest zaszycie

przedziurawienia. U chorych w dobrym stanie ogólnym,

zwłaszcza z przedziurawionym wrzodem przewlekłym,

zaleca się wykonanie zabiegu ostatecznego; w

przypadku przedziurawienia wrzodu żołądka –

hemigastrektomii, a wrzodu dwunastnicy – wagotomii z

pyloroplastyką lub antrektomią. Śmiertelność jest

proporcjonalna co do czasu jaki upłynął od momentu

perforacji do zabiegu.

• Leczenie zachowawcze przedziurawionego wrzodu

(tzw. postępowanie Taylora) stosuje się u chorych z

dużym ryzykiem operacyjnym, u których doszło do

samoistnego oklejenia miejsca przedziurawienia, oraz u

chorych nie wyrażających zgody na zabieg operacyjny.

Leczenie polega na wdrożeniu żywienia pozajelitowego,

stałym odsysaniu treści żołądkowej oraz osłonie

antybiotykowej. Śmiertelność sięga 10%.

Krwawienie z wrzodu

•

Wrzód trawienny jest najczęstszą przyczyną krwawień z

górnego odcinka przewodu pokarmowego. Krwawienie

występuje u 20% chorych z chorobą wrzodową. Częściej

przyczyną krwawienia jest wrzód dwunastnicy. U 85%

chorych krwawienie zatrzymuje się samoistnie. Około 20%

chorych wymaga leczenia chirurgicznego. Śmiertelność

wynosi 10% u chorych powyżej 60 roku życia.

•

Objawy:

•

krwawe lub fusowate wymioty,

•

smoliste wypróżnienia,

•

nagłe omdlenie (często pierwszy objaw krwawienia)

•

narastające objawy wstrząsu.

•

Rozpoznanie krwawienia z górnego odcinka przewodu

pokarmowego nie stwarza trudności. Istotne staje się

odnalezienie przyczyny (miejsca krwawienia) stosuje się

endoskopie, która powinna być wykonana w ciągu 24

godz.

Leczenie

• wyrównaniu niedoborów krwi, opanowaniu

hipowolemii,

• zatrzymaniu krwawienia.
• Do leczenia chirurgicznego kwalifikuje się chorych z

objawami utrzymującego się krwawienia (potrzeba

przetoczenia 2,5l krwi w ciągu doby), nawrotu

krwawienia podczas tej samej hospitalizacji w razie

niemożności endoskopowego zatrzymania

krwawienia, chorych powyżej 60 roku życia z

widocznym naczyniem w dnie niszy wrzodowej.

• U chorych w ciężkim stanie ogólnym wykonuje się

niekiedy tylko podkłucie krwawiącego we wrzodzie

naczynia (duże niebezpieczeństwo nawrotu

krwawienia).

Zwężenie odźwiernika

• Zwężenie odźwiernika występuje u 5% chorych z chorobą

wrzodową dwunastnicy i kanału odźwiernika. Przyczyną zwężenia

są zmiany bliznowate w odźwierniku wywołane przewlekłym

wrzodem.
Zwężenie odźwiernika prowadzi do ogromnego zwiększenia

objętości żołądka przez zalegający w nim pokarm i sok żołądkowy.

Wywołana rozciąganiem części odźwiernikowej hipergastrynemia

prowadzi do zwiększonej sekrecji soku żołądkowego.

• Objawy:

• wymioty zawierające dużą ilość resztek pokarmowych

• osłuchowo stwierdzany objaw „pluskania” związany z obecnością

gazu nad zalegającą w żołądku treścią płynną,

• odwodnienie i wyniszczenie,

• W celu rozpoznania zwężenia odźwiernika trzeba wykonać:

• ocenę zalegania żołądkowego przez zgłębnikowanie żołądka,

• badanie endoskopowe po uprzednim wypłukaniu i opróżnieniu

żołądka,

• badanie radiologiczne — „objaw miski” układanie się barytu w

dolnej części rozstrzeniowego żołądka,

• badania wyjaśniające, czy wystąpiła tzw. alkaloza

hipochloremiczna, do której prowadzi utrata z wymiotami jonów

wodoru, chloru i sodu.

Leczenie

• Przeprowadza się po przygotowaniu

chorego, polegającym na uzupełnieniu

niedoborów i opróżnieniu żołądka z

zalegających resztek pokarmowych.

Zabieg operacyjny polega zwykle na

częściowej resekcji żołądka obejmującej

zwężenie połączone z przecięciem

nerwów błędnych, lub – u chorych

starszych, z dużym ryzykiem

operacyjnym – na zespoleniu żołądka z

pierwszą pętlą jelita czczego w

połączeniu z wagotomią.

Wrzód żołądka a rak żołądka

• Podejrzenie raka żołądka w postaci

wrzodu powinny budzić zmiany o
dużej średnicy, nieskutecznie leczone
zachowawczo. Badaniem
rozstrzygającym jest gastroskopia
połączona z oceną histologiczną
pobranych wycinków.

Inne postacie choroby wrzodowej.

Zespół Zollingera – Ellisona

• Jest to zespół występowania wrzodu trawiennego o

bardzo ciężkim, często powikłanym przebiegu.

Choroba jest wynikiem hipergastrynemii

spowodowanej nowotworem wydzielającym gastrynę.

• Guz najczęściej umiejscowiony jest w trzustce, w 60%

jest nowotworem złośliwym. W 10% przyczyną

zespołu jest mnogi gruczolak dokrewny typu I.

• Objawami zespołu Zollingera – Ellisona:
• choroba wrzodowa o ciężkim, nawracającym i

powikłanym przebiegu,

• biegunka,
• znaczna nadczynność wydzielnicza żołądka,
• podwyższenie stężenia gastryny w surowicy krwi,

Leczenie

• Leki z grupy tzw. inhibitorów pompy

protonowej pozwalą na długotrwałe
zachowawcze leczenie zespołu. Jeśli uda
się przedoperacyjnie lub
śródoperacyjnie umiejscowić guz w
ogonie lub trzonie trzustki, to należy
wyciąć. Nieodnalezienie guza lub mnogi
gruczolak dokrewny są wskazaniem
całkowitego wycięcia żołądka.

Choroba wrzodowa w przebiegu

nadczynności przytarczyc

• Występuje u 10% chorych z pierwotną

nadczynnością przytarczyc. Przebieg
typowego, przewlekłego wrzodu
trawiennego, a patomechanizm jej
powstania jest nadal niejasny.

• Leczenie polega na usunięciu

gruczolaka przytarczyc i
zachowawczym leczeniu choroby
wrzodowej.

Wrzód stresowy

• Występuje w postaci nadżerek i owrzodzeń

żołądka, rzadziej dwunastnicy, może być wynikiem

działania na ustrój stresu po rozległym oparzeniu

(wrzód Curlinga), w przebiegu posocznicy oraz po

urazach i zabiegach na ośrodkowym układzie

nerwowym (wrzód Cushinga). Istotne znaczenie w

po wstawaniu wrzodu stresowego wydaje się mieć

niedokrwienie błony śluzowej żołądka z

powstawaniem w niej ognisk martwicy.

• Wrzód charakteryzuje się mnogością owrzodzeń w

żołądku oraz skłonnością do krwawień i

przedziurawień.

• Leczenie zachowawcze (inhibitory pompy

protonowej) lub chirurgiczne w razie wystąpienia

powikłań choroby wrzodowej.

KONIEC