Rak jelita grubego

Rak jelita grubego

•

Jest na drugim miejscu pod

Jest na drugim miejscu pod

względem zachorowalności na

względem zachorowalności na

nowotwory złośliwe u kobiet i

nowotwory złośliwe u kobiet i

mężczyzn, a wśród przyczyn zgonów

mężczyzn, a wśród przyczyn zgonów

na miejscu trzecim.

na miejscu trzecim.

•

W Polsce rocznie rozpoznaje się 11

W Polsce rocznie rozpoznaje się 11

tysięcy osób. Około 8 tysięcy chorych

tysięcy osób. Około 8 tysięcy chorych

umiera.

umiera.

Czynniki ryzyka

Czynniki ryzyka

•

Dietetyczne: dieta wysokokaloryczna,

Dietetyczne: dieta wysokokaloryczna,

bogata w tłuszcze zwierzęce, dieta

bogata w tłuszcze zwierzęce, dieta

uboga w warzywa i owoce.

uboga w warzywa i owoce.

•

Chorobowe: gruczolaki, wrzodziejące

Chorobowe: gruczolaki, wrzodziejące

zapalenie jelita grubego, choroba

zapalenie jelita grubego, choroba

Crohna.

Crohna.

•

Genetyczne: zespół Lynch I i Lynch II,

Genetyczne: zespół Lynch I i Lynch II,

polipowatość rodzinna.

polipowatość rodzinna.

Objawy kliniczne

Objawy kliniczne

•

Objawy są związane z utrudnionym

Objawy są związane z utrudnionym

pasażem mas kałowych i gazów

pasażem mas kałowych i gazów

(bóle, wzdęcia) oraz krwawieniem do

(bóle, wzdęcia) oraz krwawieniem do

światła przewodu pokarmowego

światła przewodu pokarmowego

(krew w stolcu, niedokrwistość z

(krew w stolcu, niedokrwistość z

niedoboru żelaza).

niedoboru żelaza).

Objawy guza prawej połowy

Objawy guza prawej połowy

okrężnicy:

okrężnicy:

•

we wczesnych stopniach

we wczesnych stopniach

zaawansowania może nie dawać

zaawansowania może nie dawać

żadnych objawów klinicznych,

żadnych objawów klinicznych,

•

ból po prawej stronie brzucha,

ból po prawej stronie brzucha,

•

ciemne zabarwienie stolca,

ciemne zabarwienie stolca,

•

niedokrwistość z niedoboru żelaza,

niedokrwistość z niedoboru żelaza,

•

wyczuwalny przez powłoki patologiczny

wyczuwalny przez powłoki patologiczny

opór po prawej stronie brzucha.

opór po prawej stronie brzucha.

Objawy raka lewej połowy

Objawy raka lewej połowy

okrężnicy:

okrężnicy:

•

wzdęcia i bóle o charakterze kolki,

wzdęcia i bóle o charakterze kolki,

•

żywoczerwona krew w stolcu,

żywoczerwona krew w stolcu,

•

zmiana rytmu wypróżnień.

zmiana rytmu wypróżnień.

Objawy raka odbytnicy:

Objawy raka odbytnicy:

•

świeża krew na stolcu,

świeża krew na stolcu,

•

uczucie niepełnego wypróżnienia,

uczucie niepełnego wypróżnienia,

•

bolesne parcie na stolec,

bolesne parcie na stolec,

•

stolce "ołówkowe".

stolce "ołówkowe".

Objawy raka odbytu:

Objawy raka odbytu:

•

świąd odbytu,

świąd odbytu,

•

wydzielina śluzopodobna,

wydzielina śluzopodobna,

•

uczucie ciała obcego w odbycie,

uczucie ciała obcego w odbycie,

•

nietrzymanie gazów i stolca.

nietrzymanie gazów i stolca.

Diagnostyka

Diagnostyka

•

badanie per rectum,

badanie per rectum,

•

testy na obecność krwi utajonej w stolcu,

testy na obecność krwi utajonej w stolcu,

•

badanie endoskopowe (rektoskopia,

badanie endoskopowe (rektoskopia,

kolonoskopia),

kolonoskopia),

•

badanie radiologiczne - wlew metodą podwójnego

badanie radiologiczne - wlew metodą podwójnego

kontrastu (baryt z insuf1acją powietrza)

kontrastu (baryt z insuf1acją powietrza)

•

Około 45% raków jelita grubego jest

Około 45% raków jelita grubego jest

umiejscowionych w odbytnicy, a około 30% w

umiejscowionych w odbytnicy, a około 30% w

okrężnicy esowatej (esicy). U około 5% chorych

okrężnicy esowatej (esicy). U około 5% chorych

stwierdza się guzy mnogie - stąd konieczność

stwierdza się guzy mnogie - stąd konieczność

diagnostyki całego jelita grubego.

diagnostyki całego jelita grubego.

Leczenie

Leczenie

•

Zabieg operacyjny, polegający na wycięciu odcinka

Zabieg operacyjny, polegający na wycięciu odcinka

jelita z guzem wraz z okolicznymi węzłami chłonnymi.

jelita z guzem wraz z okolicznymi węzłami chłonnymi.

W rakach odbytnicy konieczne jest całkowite wycięcie

W rakach odbytnicy konieczne jest całkowite wycięcie

tkanek otaczających odbytnicę.

tkanek otaczających odbytnicę.

•

Leczenie paliatywne, w postaci zespoleń omijających,

Leczenie paliatywne, w postaci zespoleń omijających,

ma na celu przywrócenie drożności jelita .

ma na celu przywrócenie drożności jelita .

•

Chemioterapia jest standardowym leczeniem

Chemioterapia jest standardowym leczeniem

uzupełniającym po operacji w chorobie

uzupełniającym po operacji w chorobie

zaawansowanej.

zaawansowanej.

•

Radioterapię stosuje się jako leczenie

Radioterapię stosuje się jako leczenie

przedoperacyjne lub pooperacyjne w raku odbytnicy.

przedoperacyjne lub pooperacyjne w raku odbytnicy.

Zapalenie otrzewnej

Zapalenie otrzewnej

Zapalenie otrzewnej może być

Zapalenie otrzewnej może być

ograniczone lub rozlane, ostre lub

ograniczone lub rozlane, ostre lub

przewlekłe. Występuje najczęściej w

przewlekłe. Występuje najczęściej w

przebiegu procesów zapalnych

przebiegu procesów zapalnych

zlokalizowanych w narządach jamy

zlokalizowanych w narządach jamy

brzusznej lub jako powikłanie po

brzusznej lub jako powikłanie po

operacji chirurgicznej.

operacji chirurgicznej.

Przyczyny powstania

Przyczyny powstania

•

Do zapalenia dochodzi gdy zmieniona

Do zapalenia dochodzi gdy zmieniona

zapalenie ściana narządu ulegnie perforacji.

zapalenie ściana narządu ulegnie perforacji.

Wówczas zakażenie obejmuje najpierw

Wówczas zakażenie obejmuje najpierw

okolicę zmienioną chorobowo, a następnie

okolicę zmienioną chorobowo, a następnie

(przy braku leczenia) całą otrzewną.

(przy braku leczenia) całą otrzewną.

•

Do zapalenia może rzadko dojść też drogą

Do zapalenia może rzadko dojść też drogą

krwionośną (np.: zapalenie otrzewnej

krwionośną (np.: zapalenie otrzewnej

pneumokokowe, gruźlicze, paciorkowcowe).

pneumokokowe, gruźlicze, paciorkowcowe).

•

kamica pęcherzyka żółciowego,

kamica pęcherzyka żółciowego,

•

zapalenie wyrostka robaczkowego,

zapalenie wyrostka robaczkowego,

•

choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy

choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy

(przebiegająca z perforacją wrzodu),

(przebiegająca z perforacją wrzodu),

•

zapalenie przydatków,

zapalenie przydatków,

•

niedrożność jelit (powodująca martwicę i

niedrożność jelit (powodująca martwicę i

wzrost przepuszczalności ściany jelita dla

wzrost przepuszczalności ściany jelita dla

toksyn zawartych w jego świetle),

toksyn zawartych w jego świetle),

•

zapalenie trzustki, czy pęknięcie ścian

zapalenie trzustki, czy pęknięcie ścian

narządów w wyniku urazu mechanicznego.

narządów w wyniku urazu mechanicznego.

Do częstych przyczyn zapalenia

Do częstych przyczyn zapalenia

otrzewnej

otrzewnej

(a w konsekwencji konieczności

(a w konsekwencji konieczności

interwencji chirurgicznej), należy:

interwencji chirurgicznej), należy:

Objawy kliniczne

Objawy kliniczne

Objawy zapalenia otrzewnej mogą być różnie silnie

Objawy zapalenia otrzewnej mogą być różnie silnie

wyrażone w zależności od stanu zaawansowania

wyrażone w zależności od stanu zaawansowania

zapalenia:

zapalenia:

•

gorączka,

gorączka,

•

bóle brzucha (początkowo zlokalizowane, często

bóle brzucha (początkowo zlokalizowane, często

promieniujące w inne okolice, a potem rozlane),

promieniujące w inne okolice, a potem rozlane),

•

obrona mięśniowa,

obrona mięśniowa,

•

nudności,

nudności,

•

wymioty,

wymioty,

•

zatrzymanie perystaltyki jelitowej (co powoduje

zatrzymanie perystaltyki jelitowej (co powoduje

zatrzymanie wiatrów i stolca),

zatrzymanie wiatrów i stolca),

•

bardzo ciężki stan ogólny,

bardzo ciężki stan ogólny,

•

wstrząs.

wstrząs.

•

Rozlane zapalenie otrzewnej w niektórych

Rozlane zapalenie otrzewnej w niektórych

przypadkach (np. ostre zapalenie trzustki) może

przypadkach (np. ostre zapalenie trzustki) może

zakończyć się śmiertelnie mimo interwencji

zakończyć się śmiertelnie mimo interwencji

chirurgicznej i wdrożonego leczenia antybiotykami.

chirurgicznej i wdrożonego leczenia antybiotykami.

Leczenie

Leczenie

•

Leczenie operacyjne, którego celem

Leczenie operacyjne, którego celem

jest usunięcie przyczyny choroby bądź

jest usunięcie przyczyny choroby bądź

stworzenie odpływu dla wysięku i ropy.

stworzenie odpływu dla wysięku i ropy.

Przez zgłębnik żołądkowy odprowadza

Przez zgłębnik żołądkowy odprowadza

się z żołądka treść zastoinową, stosuje

się z żołądka treść zastoinową, stosuje

się kroplowe podawanie płynów,

się kroplowe podawanie płynów,

elektrolitów, białka, zwalcza atonię jelit.

elektrolitów, białka, zwalcza atonię jelit.

Podaje się duże dawki antybiotyków.

Podaje się duże dawki antybiotyków.