OSTEOLOGIA

KOŃCZYNA DOLNA

Miednica kostna

• Ma kształt

pierścienia

kostnego

• Zbudowana

jest przez dwie

kości miednicze

(os coxae),

kość krzyżową i

kość guziczną

Kość Miednicza

• Składa się z 3 kości

–

Kość biodrowa ( os

ilium)

–

Kość kulszowa ( os

ischii)

–

Kość łonowa ( os pubis)

• U dorosłego tworzą one

jedną całość

• U dzieci aż do wieku

pokwitania są

oddzielone od siebie

wyraźną warstwą

chrząstki

Os ilium (kość biodrowa)

• Składa się z

talerza (ala

ossis ilii) i

trzonu (corpus

ossis ilii)

oddzielonych

od siebie po

wewnętrznej

stronie kresą

łukowatą (linea

arcuata)

• Na talerzu kości

biodrowej

wyróżniamy dwie

powierzchnie

– pośladkową (facies

glutea) – zewnętrzną

– krzyżowo-miedniczną

(facies sacropelvina)

- wewnętrzną

• Ponadto wyróżniamy

grzebień biodrowy

(crista iliaca)

stanowiący górną

granicę oraz brzeg

przedni i tylny

• Na powierzchni

pośladkowej

znajdują się trzy

kresy pośladkowe:

– kresa pośladkowa

przednia (linea

glutea anterior)

– kresa pośladkowa

tylna (linea glutea

posterior)

– kresa pośladkowa

dolna (linea glutea

inferior)

• Powierzchnia

krzyżowo-

miedniczna tworzy

dół biodrowy (fossa

iliaca)

• Ku tyłowi od dołu

znajduje się

powierzchnia

uchowata (facies

auricularis) łącząca

się z jednoimienną

powierzchnią na

kości krzyżowej

– od przodu i dołu

ograniczona przez

bruzdę

przypanewkową

(sulcus

paraglenoidalis)

– do tyłu i góry od niej

leży guzowatość

biodrowa

(tuberositas iliaca)

• Grzebień biodrowy

– rozpoczyna się kolcem

biodrowym przednim

górnym (spina iliaca

anterior superior)

– poniżej leży kolec

biodrowy przedni

dolny (spina iliaca

anterior inferior)

– ku dołowi brzeg

przedni przechodzi w

wyniosłość biodrowo-

łonową (eminentia

iliopubica)

– Brzeg tylny grzebienia

kończy się kolcem

biodrowym tylnym

górnym (spina iliaca

posterior superior)

– poniżej niego leży

kolec biodrowy tylny

dolny (spina iliaca

posterior inferior)

• Na grzebieniu

możemy wyróżnić

trzy równolegle

biegnące listewki

– wargę zewnętrzną

(labium externum)

• Z wargi zewnętrznej

do tyłu od kolca

biodrowego

przedniego górnego

(ok. 5 cm) uwypukla

się guzek biodrowy

(tuberculum

iliacum).

– kresę pośrednią

(linea intermedia)

– wargę wewnętrzną

(labium internum)

• Ku dołowi poniżej

kolca biodrowego

tylnego dolnego

brzeg tylny

przechodzi we

wcięcie kulszowe

większe (incisura

ischiadica major)

• Trzon kości

biodrowej

wytwarza ok. 2/5

górne panewki

kości miednicznej

(acetabulum).

Os ischii (kość kulszowa)

• Składa się z

– trzonu (corpus

ossis ischii)

– gałęzi (ramus

ossis ischii)

• Tworzy tylno-

dolny odcinek

kości

miednicznej

• Trzon tworzy

nieco więcej niż

2/5 panewki.

• Na górnym

brzegu otworu
zasłonionego (w
obrębie k.
kulszowej, na jej
brzegu przednio-
dolnym)
znajduje się
guzek zasłonowy
tylny
(tuberculum
obturatorium
posterius).

• Na tylnym brzegu

trzonu leży kolec

kulszowy (spina

ischiadica).

– Powyżej kolca

widoczne jest

wcięcie kulszowe

większe (incisura

ischiadica major)

– poniżej - między

kolcem a guzem

kulszowym (tuber

ischiadicum) leży

wcięcie kulszowe

mniejsze (incisura

ischiadica minor)

• Poniżej wcięcia

kulszowego

mniejszego leży

wydatny guz

kulszowy.

• Oba wcięcia

kulszowe są
zamknięte
więzadłami,
tworząc
odpowiednio
otwór kulszowy
większy i
mniejszy

• Gałąź k.

kulszowej
łączy się z
gałęzią dolną
k. łonowej.

• Wyróżniamy

na niej

– powierzchnię

zewnętrzną i
wewnętrzną

– brzeg górny i

dolny.

Os pubis (kość łonowa)

• Składa się z

– trzonu (corpus

ossis pubis)

– gałęzi górnej

(ramus
superior ossis
pubis)

– gałęzi dolnej

(ramus inferior
ossis pubis).

• K. łonowa tworzy

około 1/5
panewki.
Przyśrodkowo i
do przodu od
panewki znajduje
się wyniosłość
biodrowo-łonowa
(eminentia
iliopubica).

•

Na gałęzi górnej wyróżniamy

–

powierzchnię tylną, górną i dolną

–

brzeg przedni i tylny

•

Brzeg tylny powierzchni górnej

wytwarza grzebień k. łonowej

(pecten ossis pubis), który ku

tyłowi przedłuża się w kresę

łukowatą (linea arcuata)

•

Kresa ta wraz z linią biegnącą

między powierzchnią miedniczną a

podstawą k. krzyżowej, w jej

częściach bocznych, i wzgórek

wytwarzają kresę graniczną (linea

terminalis), oddzielającą miednicę

większą od mniejszej

•

Brzeg przedni powierzchni górnej

kończy się guzkiem łonowym

(tuberculum pubicum)

•

Powierzchnia dolna przechodzi w

bruzdę zasłonową (sulcus

obturatorius)

•

Ostry brzeg między powierzchnią

dolną i tylną skierowany ku dołowi

tzw. grzebień zasłonowy (crista

obturatoria), ma guzek zasłonowy

przedni (tuberculum obturatorium

anterius)

•

Przyśrodkowo gałąź górna kończy

się powierzchnią spojeniową

(facies symphysialis).

• Gałąź dolna ma

– brzeg przyśrodkowy i boczny
– powierzchnię wewnętrzną i zewnętrzną

• Przyśrodkowy brzeg tej gałęzi jest

odchylony bocznie tworząc grzebień
łonowy (crista pubica).

Panewka (acetabulum)

• Jest położona na

zewnętrznej

powierzchni kości

miednicznej

• Utworzona jest przez

trzony wszystkich

trzech kości

budujących kość

miedniczną:

• po ok. 2/5 tworzą

kości biodrowa i

kulszowa

• pozostałą 1/5 tworzy

trzon k. łonowej

• Panewka jest objęta

rąbkiem panewki

(limbus acetabuli)

– przerwanym u dołu

przez wcięcie panewki

(incisura acetabuli).

• Do brzegu rąbka

panewki przyczepia się

obrąbek panewkowy

(labrum acetabulare)

– Obrąbek w miejscu

wcięcia panewki tworzy

więzadło poprzeczne

panewki (ligamentum

transversum acetabuli)

• Wcięcie panewki

prowadzi do dołu

panewki (fossa

acetabuli), otoczonego

od przodu, góry i tyłu

przez powierzchnię

księżycowatą (facies

lunata).

Otwór zasłoniony (foramen

obturatum)

• Jest ograniczony kością

łonową i kulszową

• Do brzegów otworu

przyczepia się błona

zasłonowa (membrana

obturatoria). U góry brzegi

błony zasłonowej nie

dochodzą do górnego

brzegu, lecz przyczepiają

się do

– guzka zasłonowego

przedniego (tuberculum

obturatorium anterius)

położonego na grzebieniu

zasłonowym k. łonowej

– do guzka zasłonowego

tylnego (tuberculum

obturatorium posterius),

położonego na trzonie k.

kulszowej tuż pod

wcięciem panewki

• Błona zasłonowa (membrana

obturatoria)

– zamyka niecałkowicie otwór zasłoniony
– służy jako przyczep mięśni zasłaniaczy

• wewnętrznego
• zewnętrznego

• W ten sposób zostaje ograniczony kanał

zasłonowy (canalis obturatorius)

• Ograniczony

– od góry - bruzda zasłonowa
– od przodu - guzek zasłonowy przedni
– od tyłu - guzek zasłonowy tylny
– od dołu - wolny, górny brzeg błony

zasłonowej

• Przez kanał ten przechodzi nerw, tętnica

i żyły zasłonowe

Połączenia miednicy

• Kość krzyżowa i kości

miedniczne (w

zasadzie biodrowe)

łączą się stawowo za

pomocą stawów

krzyżowo-biodrowych

(articulatio

sacroiliaca).

• Dwie kości łonowe

łączą się z przodu za

pomocą spojenia

łonowego (symphysis

pubica).

• Więzozrosty miednicy,

łączą poszczególne

elementy w obrębie

miednicy.

Staw krzyżowo-biodrowy

(articulatio sacroiliaca)

• Staw płaski (nie jest możliwe

rozróżnienie główki i panewki).

• Powierzchnie stawowe są utworzone

przez powierzchnie uchowate k.
biodrowej i k. krzyżowej.

• Torebka stawowa silnie napięta,

przyczepia się do brzegów powierzchni
stawowych.

• Więzadła:

– więzadła krzyżowo-

biodrowe brzuszne

(ligamenta sacroiliaca

ventralia) - łączą

powierzchnię

miedniczną części

bocznej k. krzyżowej z

brzegiem przednim

powierzchni uchowatej

k. biodrowej.

– więzadło biodrowo-

lędźwiowe (ligamentum

iliolumbale) -

rozpoczyna się na

wyrostkach

poprzecznych L4 i L5, a

kończy się na tylnej

części grzebienia k.

biodrowej oraz

powierzchni

wewnętrznej talerza k.

biodrowej i powierzchni

górnej części bocznej k.

krzyżowej

– więzadła krzyżowo-biodrowe

międzykostne (ligamenta

sacroiliaca interossea) - łączą

odpowiednio guzowatości k.

biodrowej i k. krzyżowej

– więzadła krzyżowo-biodrowe

grzbietowe (ligamenta

sacroiliaca dorsalia) - łączą

grzebień krzyżowy pośredni i

boczny z brzegiem tylnym

talerza k. biodrowej (na

przestrzeni od kolca

biodrowego tylnego górnego

do dolnego). Ze względu na

przyczep dalszy tego więzadła

wyróżniamy w nim dwa

pasma

• więzadło krzyżowo-biodrowe

grzbietowe krótkie (ligamentum

sacroiliacum dorsale breve) -

przyczepiające się do kolca

biodrowego tylnego górnego

• więzadło krzyżowo-biodrowe

grzbietowe długie (ligamentum

sacroiliacum dorsale longum) -

przyczepiające się do kolca

biodrowego tylnego dolnego.

Spojenie łonowe (symphysis

pubica)

• Powierzchnie spojeniowe kk.

łonowych, pokryte chrząstką

szklistą, są dopasowane za pomocą

krążka międzyłonowego (discus

interpubicus). Występowanie małej

szczelinowatej jamy wewnątrz

krążka międzyłonowego przemawia

za tym, ze spojenie łonowe jest

formą przejściową między

chrząstkozrostem i połączeniem

maziowym.

• Spojenie łonowe jest wzmocnione

przez dwa więzadła :

– więzadło łonowe górne (ligamentum

pubicum superius) - biegnie po brzegu

górnym spojenia łonowego,

przyczepiając się do górnego brzegu

krążka międzyłonowego, a rozpoczyna

się na guzku łonowym jednej strony i

kończy się na guzku łonowym drugiej

strony.

– więzadło łonowe łukowate (ligamentum

arcuatum pubis) - biegnie wzdłuż

brzegu dolnego gałęzi dolnej jednej k.

łonowej do drugiej, przyczepiając się po

drodze do brzegu górnego krążka

międzyłonowego.

Pozostałe więzozrosty

miednicy.

• więzadło krzyżowo-guzowe

(ligamentum sacrotuberale)

– biegnie od kolców biodrowych

tylnych : górnego i dolnego, od

brzegu bocznego k. krzyżowej i

górnych dwóch kręgów k.

guzicznej

– dochodzi do powierzchni

przyśrodkowej guza kulszowego

– Wzdłuż przyśrodkowego brzegu

gałęzi k. kulszowej biegnie wąskie

pasmo tego więzadła, tzw.

wyrostek sierpowaty (processus

falciformis). Wyrostek ten wraz z

gałęzią k. kulszowej tworzą

rowek, w którym zawarte są

naczynia sromowe wewnętrzne

oraz nerw sromowy, które tą

drogą zdążają poprzez otwór

kulszowy mniejszy do dołu

kulszowo-odbytniczego.

• więzadło krzyżowo-kolcowe

(ligamentum sacrospinale)

– rozpoczyna się na brzegu

bocznym dolnej części k.

krzyżowej i górnych kręgach

guzicznych

– kończy się na kolcu kulszowym.

• Oba te więzadła przekształcają

wcięcia kulszowe w otwór

kulszowy większy (foramen

ischiadicum majus) i otwór

kulszowy mniejszy (foramen

ischiadicum minus)

– Otwór kulszowy większy jest

ograniczony

• od przodu - przez wcięcie kulszowe

większe

• od góry - przez kolec biodrowy tylny

dolny i brzeg boczny k. krzyżowej

• od tyłu - przez więzadło krzyżowo-

guzowe

• od dołu - przez więzadło krzyżowo-

kolcowe i kolec kulszowy.

– Otwór kulszowy mniejszy jest

ograniczony

• od przodu - przez wcięcie kulszowe

mniejsze

• od góry - przez więzadło krzyżowo-

kolcowe i kolec kulszowy

• od tyłu - przez więzadło krzyżowo-

guzowe

• od dołu - przez guz kulszowy

• Więzadło pachwinowe (ligamentum inquinale) - jest to więzadło

nietypowe, będące niejako zgrubiałym dolnym brzegiem włókien

rozcięgnowych mięśni skośnych brzucha : zewnętrznego i wewnętrznego

oraz m. poprzecznego brzucha (głównie m. skośnego brzucha

zewnętrznego). Od zewnątrz jest widoczne jako bruzda pachwinowa

(sulcus inquinalis). Przyczepia się do kolca biodrowego przedniego

górnego i do guzka łonowego. Przed dojściem do guzka łonowego część

włókien więzadła pachwinowego oddziela się, biegnąc w kierunku

grzebienia k. łonowej i wytwarzając więzadło rozstępowe (ligamentum

lacunare). Mniej więcej w połowie długości więzadła pachwinowego

oddziela się część włókien pod postacią tzw. więzadła biodrowo-

grzebieniowego (ligamentum vel arcus iliopectineus) i dochodzi do

wyniosłości biodrowo-łonowej.

Poniżej i do tyłu od więzadła
pachwinowego znajduje się przestrzeń
zwana rozstępem wspólnym (lacuna
communis). Więzadło biodrowo-
grzebieniowe dzieli rozstęp wspólny na
dwa przedziały :

leżący przyśrodkowo rozstęp
naczyń (lacuna vasorum)
leżący bocznie rozstęp mięśni
(lacuna musculorum).

Miednica kostna jako całość

• pierścień kostny utworzony przez k.

krzyżową, guziczną i obie kk. Miedniczne

• Kresa graniczna (linea terminalis) dzieli

miednicę kostną na dwa odcinki

– górny, czyli miednicę większą (pelvis major)

• utworzona przez lędźwiowy odcinek kręgosłupa

oraz talerze kk. Biodrowych

• bierze udział w wytwarzaniu ścian jamy brzusznej

– dolny, czyli miednicę mniejszą (pelvis minor)

• jest ograniczona od tyłu kością krzyżową i guziczną,

z boku kk. kulszowymi i częściowo kk. biodrowymi,

od przodu spojeniem łonowym i kk. łonowymi.

płaszczyzny i wymiary

miednicy

• Wyczuwalne punkty kostne miednicy

pozwalają na pobranie wymiarów,
które pozwalają wnioskować, czy
jama miednicy jest dostatecznie
szeroka dla przejścia części
przodującej płodu w czasie porodu

• Płaszczyzna wchodu miednicy (planum aditus

pelvis) - jej miano wywodzi się z faktu, że jest

pierwszą płaszczyzną, którą musi "pokonać"

(wstawić się) część przodująca płodu w czasie

akcji porodowej

– Płaszczyzna ta biegnie przez kresę graniczną : tj.

górny brzeg spojenia łonowego, grzebienie kk.

łonowych, kresy łukowate, linie łączące

powierzchnię miedniczną k. krzyżowej z jej

podstawą oraz wzgórek (promontorium)

• Wzgórek - kąt lędźwiowo-krzyżowy, zależnie od źródeł, jest

określany jako krążek międzykręgowy pomiędzy L5 i S1 lub

najbardziej ku przodowi wysterczający punkt pierwszego

kręgu k. krzyżowej.

• Płaszczyzna próżni miednicy (planum

amplitudinis pelvis)

– biegnie przez 1/2 wysokości spojenia

łonowego, środki panewek stawów

biodrowych oraz krążek międzykręgowy

pomiędzy S2 i S3.

• Płaszczyzna cieśni miednicy (planum

angustiae pelvis)

– biegnie przez dolny brzeg spojenia

łonowego, końce kolców kulszowych oraz

wierzchołek k. krzyżowej.

• Płaszczyzna wychodu miednicy

(planum exitus pelvis)

– wyróżniamy płaszczyznę wychodu przednią

i tylną, w postaci dwóch trójkątów

• tylny rozpoczyna się na wierzchołku k.

guzicznej, a kończy na linii łączącej oba guzy
kulszowe

• przedni rozpoczyna się na dolnym brzegu

spojenia łonowego, a kończy się również na linii
łączącej oba guzy kulszowe

• W każdej z wymienionych płaszczyzn wyróżniamy

wymiary :

– wymiar prosty (diameter recta) - czyli największą

odległość od spojenia łonowego w płaszczyźnie

strzałkowej w obrębie danej płaszczyzny (lub największa

odległość między dwoma punktami danej płaszczyzny w

obrębie płaszczyzny strzałkowej)

– wymiar poprzeczny (diameter transversa) - jest to

największa odległość między dwoma punktami danej

płaszczyzny w obrębie płaszczyzny czołowej

– Dodatkowo w obrębie płaszczyzny wchodu wyróżniamy

trzeci wymiar - wymiar skośny (diameter obliqua) -

jest to odległość szczeliny stawowej stawu krzyżowo-

biodrowego jednej strony od wyniosłości biodrowo-

łonowej strony przeciwległej. W tym wymiarze "wstawia

się" szew strzałkowy główki płodu do płaszczyzny wchodu

• Oprócz wymiarów stosuje się

także sprzężne :

– sprzężna anatomiczna

(conjugata anatomica) - jest

wymiarem prostym

płaszczyzny wchodu.

– sprzężna prawdziwa

(conjugata vera s. obstetrica)

- jest to najkrótsza odległość

promontorium od tylnego

brzegu spojenia łonowego

(nieco poniżej sprzężnej

anatomicznej).

– sprzężna przekątna

(conjugata diagonalis) - łączy

szczyt promontorium z dolnym

brzegiem spojenia łonowego.

• Oś miednicy (axis pelvis) - jest

to linia łącząca środki

wymiarów prostych wszystkich

płaszczyzn miednicy

– Leży w niej macica

• Nachylenie miednicy

(inclinatio pelvis) - jest to kąt

między płaszczyzną wchodu a

płaszczyzną poziomą.

Różnice płciowe miednicy

męskiej i żeńskiej

• U kobiety płaszczyzna wchodu ma kształt

poprzecznie położonego owalu, u mężczyzny

przybiera kształt sercowaty.

• Talerze kk. biodrowych są u kobiet szerzej

rozstawione.

• K. krzyżowa u kobiety jest szersza.
• Kyfoza krzyżowa jest u kobiety głębsza.
• Gałęzie dolne kk. łonowych tworzą u mężczyzny

kąt podłonowy, a u kobiety łuk łonowy.

• U mężczyzny promontorium jest bardziej wydatne.
• U mężczyzny spojenie łonowe jest wyższe.

KOŚĆ UDOWA

• Kość długa
• Składa się z:

– Trzonu
– Końca bliższego
– Końca dalszego

Trzon k. udowej

• Posiada silnie

wypukłą powierzchnię
przednią, która bez
wyraźniej granicy
przechodzi ku tyłowi
w dwie powierzchnie,
oddzielone od siebie
kresą chropowatą
(linea aspera):

Kresa chropowata

• Odróżniamy w niej dwie wargi

boczną i przyśrodkową

• Ku dołowi rozchodzą się

ograniczając trójkątne pole –

powierzchnie podkolanową i

przechodzą w kresy

nadkłykciowe

• Warga przyśrodkowa kończy

się małym guzkiem – guzkiem

przywodzicieli

• Ku górze warga przyśrodkowa

rozdwaja się przechodząc w

kresę międzykrętarzową oraz

w kresę grzebieniowa

• Ku górze warga boczna

przechodzi w guzowatość

pośladkową

– Czasem w jej górnej części

występuje krętarz trzeci –

trochanter tertius

Koniec bliższy

• Głowa k.udowej

– Powierzchnia stawowa

głowy k. udowej

– Dołek głowy kości

udowej

• Szyjka k. udowej
• Krętarz większy

– Dół krętarzowy – na

przyśrodkowej

powierzzchni krętarza

• Krętarz mniejszy

Oba krętarze są połączone :

Z przodu - kresą międzykrętarzową
Z tyłu – grzebieniem międzykrętarzowym

Koniec dalszy

• Zbudowany z dwóch kłykci : przyśrodkowego i bocznego

– Z tyłu podzielone są dołem międzykłykciowym, oddzielonym

u góry od powierzchni podkolanowej kresą międzykłykciową

– Z przodu powierzchnie stawowe obu kłykci łączą się w

powierzchnię rzepkową

• Powyżej tej powierzchni wyróżniamy dół nadrzepkowy

–

Na zewnętrznych

powierzchniach obu

kłykci znajdują się

nadkłykcie

–

Na powierzchni

bocznej kłykcia

bocznego tuż

poniżej nadkłykcia

bocznego znajduje

się rowek

podkolanowy

• Wcięcie

podkolanowe

prostowników

• Wcięcie

podkolanowe

zginaczy

Articulatio coxae (staw

biodrowy)

• Staw kulisty panewkowy.

• Główką stawową jest powierzchnia stawowa głowy kości udowej (facies

articularis capitis femoris); panewką jest powierzchnia księżycowata

panewki kości miednicznej (facies lunata acetabuli) oraz obrąbek

panewkowy (labrum acetabulare), który przyczepia się do brzegu

zewnętrznego powierzchni księżycowatej panewki kości miednicznej.

Część tego obrąbka, przechodzi ponad wcięciem panewki (incisura

acetabuli) i nosi nazwę więzadła poprzecznego panewki (ligamentum

transversum acetabuli).

• Torebka stawowa Błona włóknista przyczepia się do rąbka panewki

(limbus acetabuli), na zewnątrz od obrąbka panewkowego, oraz do

więzadła poprzecznego panewki. Na kości udowej przyczep z przodu jest

szeroki : sięga od kresy międzykrętarzowej do połowy długości szyjki. U

góry przyczep na szyjce biegnie przyśrodkowo od dołu krętarzowego, z

tyłu przyśrodkowo od grzebienia międzykrętarzowego, prawie w połowie

szyjki kości udowej i u dołu powyżej krętarza mniejszego.

• Błona maziowa przyczepia się do brzegów powierzchni stawowych i

wyściela powierzchnie kości, dochodząc do miejsc przyczepu błony

włóknistej, przechodząc na jej wewnętrzną powierzchnię, powodując fakt,

że bliższa połowa szyjki kości udowej jest wyścielona błoną maziową.

• Więzadła

– więzadło biodrowo-udowe

(ligamentum iliofemorale) biegnie

od okolicy kolca biodrowego

przedniego dolnego (spina iliaca

anterior inferior) i górnego brzegu

panewki kości miednicznej

(należącego do trzonu kości

biodrowej). Dzieli się na dwa

pasma : pasmo poprzeczne

przyczepia się do podstawy

krętarza większego i górnej części

kresy międzykrętarzowej; pasmo

podłużne dochodzi do dolnej

części kresy międzykrętarzowej

sięgając do podstawy krętarza

mniejszego

– więzadło kulszowo-udowe

(ligamentum ischiofemorale)

biegnie od tylnego brzegu

panewki kości miednicznej (na

trzonie kości kulszowej) i dochodzi

do przedniego brzegu krętarza

większego

– więzadło łonowo-udowe

(ligamentum pubofemorale)

biegnie od trzonu i gałęzi górnej

kości łonowej do górnego brzegu

krętarza mniejszego. Wymienione

więzadła wysyłają część włókien

do warstwy okrężnej

– warstwa okrężna (zona orbicularis) leży na wewnętrznej

powierzchni błony włóknistej, tworzy pętlę obejmującą

szyjkę kości i przyczepia się w okolicy kolca biodrowego

przedniego dolnego.

– więzadło głowy kości udowej (ligamentum capitis

femoris) biegnie od obu końców powierzchni

księżycowatej panewki i więzadła poprzecznego panewki

do dołka głowy kości udowej

• Ruchy:

– zgięcie (flexio)
– prostowanie (extensio)
– odwodzenie (abductio)
– przywodzenie (adductio)
– obrót do wewnątrz i na zewnątrz (rotatio

interna et externa)

– obwodzenie (circumductio).

K. Piszczelowa

• Kość długa
• Składa się z:

– Trzonu
– Końca bliższego
– Końca dalszego

Trzon

• Posiada trzy

powierzchnie:

– Przyśrodkową

– Boczną

– Tylną

• U góry przebiega skośnie

od góry i boku do dołu i

przyśrodkowo – kresa

mięśnia płąszczkowatego

(linea m. solei)

• Posiada trzy brzegi

– Przedni

• U góry rozpoczyna się

guzowatością piszczeli

– Przyśrodkowy

– Boczny (międzykostny)

Koniec

bliższy

• Składa się z dwóch kłykci:

przyśrodkowego i bocznego

• Na powierzchniach górnych

obu kłykci znajdują

powierzchnie stawowe górne

• Pomiędzy nimi znajduje się

wyniosłość międzykłykciowa

– ograniczona od obu stron

przez guzek międzykłykciowy

przyśrodkowy i boczny

– od przodu znajduje się pole

międzykłykciowe przednie

– od tyłu pole międzykłykciowe

tylne

• Wokół końca bliższego

poniżej powierzchni

stawowych grnzch znajduje

się brzeg podpanewkowy

• Na kłykciu bocznym

wyróżniamy powierzchnię

stawową strzałki

Koniec dalszy

• Na powierzchni bocznej znajduje się wcięcie strzałkowe

• Powierzchnia przyśrodkowa przedłuża się ku dołowi w

kostkę przyśrodkową

– Na jej powierzchni bocznej znajduje się powierzchnia

stawowa kostki przyśrokowej

– Na powierzchni tylnej znajduje się bruzda kostkowa

• Na powierzchni tylnej znajduje się bruzda mięśnia

zginacza długiego palucha

• Dolna powierzchnia tworzy powierzchnię stawową dolną

Strzałka

• Kość długa
• Składa się z:

– Trzonu
– Końca bliższego –

głowa strzałki

– Końca dalszego –

kostka boczna

Trzon

• Powierzchnie:

– Przyśrodkowa

– Boczna

– Tylna

• W 2/3 górnych

występuje grzebień

przyśrodkowy dzielący

powierzchnię tylną na

dwie części

• Brzegi:

– Przyśrodkowy

(międzykostny)

– przedni

– tylny

• Głowa strzałki:

– Zakończona jest

wierzchołkiem głowy

strzałki

– Po stronie

przyśrodkowej znajduje

się powierzchnia

stawowa głowy strzałki

– Oddzielona jest od

trzonu szyjką

• Koniec dalszy – kostka

boczna

– Na powierzchni

przyśrodkowej znajduje

się powierzchnia

stawowa kostki bocznej

– Na tylnym brzegu

biegnie bruzda

kostkowa

• Przyśrodkowo od niej

leży dół kostki bocznej

Rzepka

• Jest największą trzeszczką

• Wbudowana jest w ścięgno m. czworogłowego uda

• Wyróżniamy:

– Podstawę rzepki

– Wierzchołek

– Powierzchnię przednią

– Powierzchnię stawową – wypukłą

Pole boczne – większe
Pole przyśrodkowe - mniejsze

Articulatio genus (staw

kolanowy)

• Staw zawiasowy zmodyfikowany.
• Główkę stawową stanowią powierzchnie

stawowe kłykci kości udowej (facies

articulares condyli femoris) i powierzchnia

stawowa rzepki (facies articularis patellae)

• panewkę tworzą powierzchnie stawowe

górne kłykci piszczeli (facies articulares

superiores condyli tibiae) pogłębione przez

łąkotki stawowe (menisci articulares) oraz

powierzchnia rzepkowa kości udowej

(facies patellaris femoris)

Torebka stawowa

• Błona włóknista w przedniej ścianie stawu nie istnieje; jest

zastąpiona przez ścięgno mięśnia czworogłowego uda. Właściwa

błona włóknista tworzy ściany : tylną, boczną i przyśrodkową. Na

kości udowej błona włóknista przyczepia się poniżej obu nadkłykci,

a na powierzchni tylnej do powierzchni podkolanowej (facies

poplitea femoris), około 1 cm powyżej kresy międzykłykciowej

(linea intercondylaris). Na piszczeli przyczep biegnie wzdłuż

brzegu podpanewkowego (margo infraglenoidalis), przyczepiając

się około 0,5 cm poniżej poziomu powierzchni stawowych górnych

kłykci piszczeli.

• Błona maziowa na kości udowej z przodu przyczepia się do brzegu

górnego powierzchni rzepkowej i wyściela dół nadrzepkowy na

szerokość palca powyżej tej powierzchni i wytwarzając kaletkę

maziową nadrzepkową (bursa suprapatellaris) przechodzi na

wewnętrzną powierzchnię ścięgna mięśnia czworogłowego uda. Z

boku i przyśrodkowo przyczep biegnie poniżej obu nadkłykci, po

wewnętrznej stronie błony włóknistej. Z tyłu błona maziowa

przyczepia się do brzegów powierzchni stawowych kłykci kości

udowej (do tylnej krawędzi dołu międzykłykciowego, ale go nie

wyściela). Na piszczeli przyczepia się do brzegów powierzchni

stawowych, otaczając każdą z osobna. Wreszcie na rzepce : do

brzegu powierzchni stawowej.

Łąkotki stawowe

• Mają kształt półksiężyców, zbudowane z chrząstki włóknistej.

Na przekroju poprzecznym mają kształt trójkąta (klina), stąd

wyróżnimy powierzchnie : górną, dolną i zewnętrzną

(zwróconą do torebki stawowej) oraz brzegi : górny, dolny i

wewnętrzny. Każda łąkotka ma róg przedni i tylny (cornu

anterius et posterius).

• Łąkotka przyśrodkowa : róg przedni przyczepia się w polu

międzykłykciowym przednim (area intercondylaris anterior);

róg tylny przyczepia się w polu międzykłykciowym tylnym.

• Łąkotka boczna : róg przedni przyczepia się do przedniej

powierzchni guzka międzykłykciowego bocznego (tuberculum

intercondylare laterale); róg tylny przyczepia się do tylnych

powierzchni obu guzków międzykłykciowych piszczeli.

• Zewnętrzne powierzchnie łąkotek zrastają się z błoną

włóknistą torebki stawowej, natomiast do brzegów : górnego

i dolnego, przyczepia się błona maziowa.

Więzadła

zewnątrzstawo

we

•

Więzadło rzepki (ligamentum patellae)

stanowi środkową część ścięgna mięśnia

czworogłowego uda. Przyczepia się do

przedniej powierzchni i obu brzegów

rzepki i do guzowatości piszczeli.

•

Troczki rzepki (retinacula patellae) -

przyśrodkowy i boczny, są częściami

ścięgien głowy bocznej i przyśrodkowej

mięśnia czworogłowego uda. Odchodzą

od odpowiednich brzegów rzepki

(przyśrodkowego lub bocznego) i

dochodzą do przedniej powierzchni

kłykcia piszczeli (także po odpowiedniej

stronie).

•

Więzadło poboczne piszczelowe

(ligamentum collaterale tibiale)

przyczepia się do nadkłykcia

przyśrodkowego kości udowej, zrastając

się bezpośrednio z torebką włóknistą

stawu i dochodzi do przyśrodkowej

części brzegu podpanewkowego. Istotny

jest fakt, że przez zrost z torebką

włóknistą zrasta się także z łąkotką

przyśrodkową (unieruchamiając ją

warunkuje jej częstsze uszkodzenia).

•

Więzadło poboczne strzałkowe

(ligamentum collaterale fibulare)

biegnie od nadkłykcia bocznego kości

udowej, oddzielone od błony włóknistej

torebki stawowej tkanką tłuszczową i

dochodzi do głowy strzałki.

•

Więzadło podkolanowe skośne

(ligamentum popliteum obliquum)

biegnie od tylnej powierzchni

kłykcia bocznego kości udowej

skośnie w dół i przyśrodkowo po

tylnej ścianie torebki włóknistej

stawu, w której część włókien gubi

się, a pozostała część włókien

przechodzi w ścięgno mięśnia

półbłoniastego i powięź mięśnia

podkolanowego.

•

Więzadło podkolanowe łukowate

(ligamentum popliteum arcuatum)

rozpoczyna się również na

powierzchni tylnej kłykcia bocznego

kości udowej, nieco niżej niż

poprzednie, biegnie głębiej od

więzadła skośnego w tym samym

kierunku; część jego włókien

dochodzi do głowy strzałki jako

troczek więzadła łukowatego

(retinaculum ligamenti arcuati).

Więzadła wewnątrzstawowe

• Więzadło krzyżowe przednie

(ligamentum cruciatum

anterius) biegnie od

wewnętrznej powierzchni

kłykcia bocznego kości udowej

(w pobliżu brzegu tylnego) do

pola międzykłykciowego

przedniego piszczeli (area

intercondylaris anterior)

• Więzadło krzyżowe tylne

(ligamentum cruciatum

posterius) biegnie od

wewnętrznej powierzchni

kłykcia przyśrodkowego kości

udowej (w pobliżu brzegu

przedniego) i dochodzi do pola

międzykłykciowego tylnego

piszczeli (area intercondylaris

posterior).

• Więzadła krzyżowe

ograniczają ruch obrotowy do

wewnątrz w stawie

kolanowym.

• Więzadło poprzeczne

kolana ( ligamentum

transversum genus)

łączy najbardziej do

przodu wysunięte

punkty obu łąkotek.

• Więzadła łąkotkowo-

udowe przednie i tylne

(ligamentum

meniscofemorale

anterius et posterius)

biegną od tylnego rogu

łąkotki bocznej, wzdłuż

przedniej i tylnej

powierzchni więzadła

krzyżowego tylnego i

dochodzą do

wewnętrznej

powierzchni kłykcia

przyśrodkowego kości

udowej.

• W jamie stawowej stawu

kolanowego leży tzw. ciało

tłuszczowe podrzepkowe

(corpus adiposum

infrapatellare)

– jest to fałd błony maziowej

wypełniony tkanką

tłuszczową.

– Składa się z : dwóch fałdów

skrzydłowych (plicae alares),

przyśrodkowego i bocznego

oraz fałdu maziowego

podrzepkowego (plica

synovialis infrapatellaris).

Fałdy skrzydłowe

przyczepiają się do brzegów

powierzchni stawowej rzepki i

biegną w dół. Poniżej rzepki

łączą się w linii pośrodkowej i

od miejsca ich połączenia

odchodzi fał maziowy

podrzepkowy dochodzący do

przedniego brzegu dołu

międzykłykciowego kości

udowej.

Mechanika stawu

kolanowego

• Ruchy

– zgięcia (flexio)
– prostowania (extensio)

• w pozycjach pośrednich (nie w

maksymalnym zgięciu, bądź
wyproście) także ruchy:

– obrotu do wewnątrz i na zewnątrz

(rotatio interna et externa).

Połączenia kości

podudzia

•

Na połączenia kości goleni składają się :

•

staw piszczelowo-strzałkowy (articulatio

tibiofibularis)

–

główką w tym stawie jest powierzchnia stawowa

głowy strzałki (facies articularis capitis fibulae);

panewką jest powierzchnia stawowa strzałkowa

piszczeli (facies articularis fibularis)

–

Torebka : przyczepia się do brzegów powierzchni

stawowych.

–

Więzadła

• więzadło przednie głowy strzałki (lig. capitis fibulae

anterius)

• więzadło tylne głowy strzałki (lig. capitis fibulae

posterius)

–

Ruchy : bardzo nieznaczne polegające głównie na

amortyzacji odchylenia kostki bocznej w stawie

skokowym górnym.

•

więzozrost piszczelowo-strzałkowy (syndesmosis

tibiofibularis) - stanowi połączenie między

wcięciem strzałkowym piszczeli (incisura

fibularis tibiae), a powierzchnią przyśrodkową

dolnego końca strzałki. Jest wzmocnione przez

więzadła : piszczelowo-strzałkowe przednie i

tylne (lig. tibiofibulare anterius et posterius).

•

błona międzykostna goleni (membrana

interossea cruris) - jest rozpięta między

brzegami międzykostnymi piszczeli i strzałki; ku

dołowi przedłuża się we wspomniany powyżej

więzozrost piszczelowo-strzałkowy. Błona ta

hamuje przesuwanie się kości goleni względem

siebie oraz służy jako pole przyczepu mięśni.

STOPA (pes)

• zbudowana jest

z trzech
odcinków:

– stępu (tarsus)
– śródstopia

(metatarsus)

– palców (digiti)

Stęp

• Zbudowany jest z

siedmiu kości ułożonych

w dwa szeregi:

– pierwszy jest utworzony

przez k. skokową (talus) i

k. piętową (calcaneus);

– drugi składa się z k.

sześciennej (os

cuboideum), trzech kości

klinowatych (ossa

cuneiformia : mediale,

intermedium et laterale).

– Między kośćmi pierwszego

i drugiego szeregu leży k.

łódkowata (os naviculare),

stąd jej stara nazwa os

centrale tarsi

Kość skokowa (talus)

• Składa się z:

– Trzonu
– Szyjki
– głowy

• Na powierzchni górnej trzonu

znajduje się bloczek

(trochlea tali) dla połączenia

stawowego z kośćmi goleni.

– Część środkowa bloczka nosi

nazwę powierzchni górnej

(facies superior)

– Po stronie bocznej na bloczku

znajduje się powierzchnia

kostkowa boczna (facies

malleolaris lateralis),

położona na wyrostku

bocznym (processus lateralis

tali) służąca do stawowego

połączenia z kostką boczną

– Na powierzchni przyśrodkowej

znajduje się powierzchnia

kostkowa przyśrodkowa

(facies malleolaris medialis)

do połączenia stawowego z

kostką przyśrodkową. Poniżej

tej powierzchni leży przyczep

dla więzadła trójgraniastego

(lig. deltoideum)

• Powierzchnia tylna

trzonu poniżej

powierzchni stawowej

ma wyrostek tylny

(processus posterior

tali) podzielony

bruzdą ścięgna m.

zginacza długiego

palucha (sulcus

tendinis m. flexoris

hallucis longi) na dwa

guzki : przyśrodkowy

i boczny (tuberculum

mediale et laterale

tali).

• Powierzchnia dolna

trzonu posiada
powierzchnie stawową
piętową tylną (facies
articularis calcanea
posterior).

• Powierzchnie

stawowe piętowe :

środkowa i przednia

(facies articulares

calcaneae media et

anterior) leżą na

powierzchni dolnej

szyjki (collum tali),

między powierzchnią

tylną a środkową

znajduje się bruzda k.

skokowej (sulcus tali).

• Na głowie k. skokowej (caput tali)

znajduje się powierzchnia stawowa
łódkowa (facies articularis
navicularis).

Kość piętowa

(calcaneus)

•

W części przedniej powierzchni
górnej leżą trzy powierzchnie
stawowe : pośrodku powierzchnia
stawowa skokowa tylna (facies
articularis talaris posterior), a do
przodu i przyśrodkowo oddzielone od
niej bruzdą k. piętowej (sulcus
calcanei) leżą powierzchnie stawowe
skokowe : środkowa i przednia
(facies articulares talares : media et
anterior). Powierzchnia stawowa
skokowa środkowa jest położona na
wyrostku zwanym podpórką k.
skokowej (sustentaculum tali).

•

Tylna powierzchnia tworzy guz
piętowy (tuber calcanei), który
kończy się dwoma wyrostkami,
przyśrodkowym i bocznym
(processus medialis et lateralis
tuberis calcanei)

•

Napowierzchni przedniej znajduje się
powierzchnia stawowa sześcienna
(facies articularis cuboidea)

•

Na powierzchni przyśrodkowej w
części dolnej podpórki k. skokowej
znajduje się bruzda ścięgna m.
zginacza długiego palucha (sulcus
tendinis m. flexoris hallucis longi).
Do przodu od centrum powierzchni
bocznej znajduje się bloczek
strzałkowy (trochlea peronealis). Nad
i pod bloczkiem znajdują się dwie
bruzdy, objęte wspólną nazwą
bruzdy ścięgien mm. Strzałkowych
(sulcus tendinuum mm.
peroneorum)

Zatoka stępu (sinus tarsi)

• Utworzona jest przez bruzdę k. skokowej

(sulcus tali) oraz odpowiadającą jej

bruzdę k. piętowej (sulcus calcanei).

• Zawiera :

– więzadło skokowo-piętowe przednie
– więzadło skokowo-piętowe międzykostne
– tkankę tłuszczową
– kaletkę zatoki stępu (bursa sinus tarsi)
– gałąź zatoki stępu od tętnicy grzbietowej

stopy

Kość łódkowata (os

naviculare)

• Na powierzchni przyśrodkowej

znajduje się guzowatość k.
łódkowatej (tuberositas ossis
navicularis)

– Jest ona punktem orientacyjnym przy

otwieraniu stawu poprzecznego stępu.

Kości klinowate (ossa

cuneiformia)

• Są trzy

– przyśrodkowa (os cuneiforme mediale)
– pośrednia (os cuneiforme intermedium)
– boczna (os cuneiforme laterale).

Kość sześcienna (os

cuboideum)

• Na powierzchni dolnej znajduje się

guzowatość k. sześciennej
(tuberositas ossis cuboidei) przed
którą biegnie bruzda ścięgna m.
strzałkowego długiego (sulcus
tendinis m. peronei longi)

śródstopie (metatarsus)

• 5 Kości śródstopia (ossa metatarsalia)

– Są kośćmi długimi, na każdej z nich

można odróżnić podstawę, trzon i głowę

• Podstawa I kości śródstopia ma bocznie

guzowatość (tuberositas ossis metatarsalis I)

• na brzegu bocznym podstawy V k. śródstopia

znajduje się również guzowatość (tuberositas
ossis metatarsalis V)

– jest punktem orientacyjnym dla tzw. linii Lisfranca.

Palce (digiti)

• Kości palców stopy (ossa digitorum

pedis)

– Palce od II do V posiadają po trzy

paliczki

– palec I posiada dwa paliczki.

STAWY STOPY

• staw skokowo-goleniowy (articulatio talocruralis), in. staw

skokowy górny

• staw skokowo-piętowo-łódkowy (articulatio

talocalcaneonavicularis), in. staw skokowy dolny

• inne stawy między pozostałymi kośćmi stępu

– staw piętowo-sześcienny (articulatio calcaneocuboidea)

– staw poprzeczny stępu [(articulatio tarsi transversa), w skład

którego wchodzą : staw skokowo-łódkowy i piętowo-sześcienny],

staw klinowo-łódkowy (articulatio cuneonavicularis),

• stawy stępowo-śródstopne ( articulationes tarsometatarseae)

• stawy międzyśródstopne ( articulationes intermetatarseae)

• stawy palców stopy : stawy śródstopno-paliczkowe

(articulationes metatarsophalangeae), stawy

międzypaliczkowe stopy (articulationes interphalangeae

pedis)

Articulatio talocruralis (staw

skokowy górny, in. skokowo-

goleniowy)

• Staw zawiasowy

• Główkę tworzy powierzchnia stawowa bloczka kości

skokowej (facies articularis trochleae tali) podzielona na

trzy części : górną, boczną (facies articularis malleolaris

lateralis) i przyśrodkową (facies articularis malleolaris

medialis);

• panewkę tworzą : powierzchnia stawowa dolna piszczeli

(facies articularis inferior tibiae) oraz powierzchnie

stawowe kostek – bocznej i przyśrodkowej (facies

articularis malleoli lateralis et medialis).

• Torebka stawowa Błona włóknista przyczepia się

wzdłuż brzegów powierzchni stawowych zachodząc z

przodu na szyjkę kości skokowej. Błona maziowa

uwypukla się ku górze w obręb więzozrostu

piszczelowo-strzałkowego.

Więzadła

•

Więzadło przyśrodkowe in.

trójgraniaste (ligamentum mediale s.

deltoideum), składa się z czterech

części biorących swój początek na

kostce przyśrodkowej.

–

część piszczelowo-łódkowa (pars

tibionavicularis) przyczepia się do

grzbietowej powierzchni kości

łódkowatej

–

część piszczelowo-skokowa przednia

(pars tibiotalaris anterior) dochodzi do

powierzchni grzbietowej kości skokowej

–

część piszczelowo-piętowa (pars

tibiocalcanea) przyczepia się do

podpórki kości skokowej

–

część piszczelowo-skokowa tylna (pars

tibiotalaris posterior) dochodzi do

brzegu przyśrodkowego bloczka kości

skokowej

•

Więzadło skokowo-strzałkowe przednie

(ligamentum talofibulare anterius)

biegnie od brzegu przedniego kostki

bocznej do brzegu przedniego

powierzchni stawowej kostkowej

bocznej bloczka kości skokowej

•

Więzadło skokowo-strzałkowe tylne

(ligamentum talofibulare posterius)

biegnie od brzegu tylnego kostki

bocznej do guzka bocznego wyrostka

tylnego kości skokowej

•

Więzadło piętowo-strzałkowe

(ligamentum calcaneofibulare) od

wierzchołka kostki bocznej do

powierzchni bocznej kości piętowej.

Ruchy

• W stawie skokowym górnym

wykonujemy ruchy zgięcia
grzbietowego (flexio dorsalis) i
zgięcia podeszwowego (flexio
plantaris).

Articulatio talocalcaneonavicularis

(staw skokowy dolny in. skokowo-

piętowo-łódkowy)

• Staw złożony
• Stanowi połączenie między kością

skokową a piętową i łódkowatą

• Więzadło skokowo-piętowe

międzykostne dzieli staw na dwa
całkowicie odrębne

– Staw skokowy tylny
– Staw skokowy przedni.

Articulatio talocalcanea s.

subtalaris

(staw skokowy tylny)

• Główkę stanowi powierzchnia stawowa

skokowa tylna kości piętowej (facies
articularis talaris posterior calcanei)

• panewkę tworzy powierzchnia stawowa

piętowa tylna kości skokowej (facies
articularis calcanea posterior tali)

• Torebka stawowa Przyczepia się do

brzegów powierzchni stawowych.

Więzadła

•

Więzadło skokowo-piętowe tylne

(ligamentum talocalcaneum posterius)

biegnie od guzków wyrostka tylnego kości

skokowej do powierzchni górnej kości

piętowej, do tyłu od powierzchni stawowej

skokowej tylnej.

•

Więzadło skokowo-piętowe przednie

(ligamentum talocalcaneum anterius)

łączy kość skokową i piętową

bezpośrednio do przodu od ich

powierzchni stawowych tylnych. Leży w

zatoce stępu do tyłu od więzadła

skokowo-piętowego międzykostnego.

•

Więzadło skokowo-piętowe przyśrodkowe

(ligamentum talocalcaneum mediale)

przyczepia się do guzka przyśrodkowego

wyrostka tylnego kości skokowej i do

tylnego brzegu podpórki k. skokowej

•

Więzadło skokowo-piętowe boczne

(ligamentum talocalcaneum laterale)

biegnie od guzka bocznego wyrostka

tylnego kości skokowej do powierzchni

bocznej kości piętowej

•

Więzadło skokowo-piętowe międzykostne

(ligamentum talocalcaneum interosseum)

biegnie od bruzdy kości skokowej do

bruzdy kości piętowej, wypełniając zatokę

stępu.

Articulatio talocalcaneonavicularis

(Staw skokowy przedni in. staw

skokowo-piętowo-łódkowy)

• Główkę tworzy powierzchnia stawowa łódkowata

głowy kości skokowej (facies articularis navicularis

tali) oraz powierzchnie stawowe piętowe środkowa i

przednia kości skokowej (facies articulares media et

anterior tali)

• panewkę tworzą odpowiednio : powierzchnia

stawowa skokowa kości łódkowatej (facies articularis

talaris ossis navicularis) oraz powierzchnie stawowe

skokowe przednia i środkowa kości piętowej (facies

articulares talares anterior et media calcanei) oraz

blaszka włóknisto chrzęstna (fibrocartilago

navicularis) włączona w więzadło piętowo-łódkowe

podeszwowe

• Torebka stawowa Przyczepia się ściśle wzdłuż

brzegów powierzchni stawowych.

Więzadła

• Więzadło piętowo-łódkowe podeszwowe (ligamentum

calcaneonaviculare plantare) przyczepia się do brzegu

przedniego i przyśrodkowego podpórki k. skokowej oraz do

dolnej i przyśrodkowej powierzchni kości łódkowatej, zawiera

włóknisto-chrzęstną powierzchnię stawową (fibrocartilago

navicularis) - dźwiga na sobie głowę k. skokowej

• Więzadło piętowo-łódkowe ( ligamentum calcaneonaviculare)

stanowi część przyśrodkową więzadła rozdwojonego

(ligamentum bifurcatum) i biegnie od brzegu przedniego

powierzchni grzbietowej kości piętowej do tylnego bocznego

kąta kości łódkowatej. (Część boczna więzadła rozdwojonego -

więzadło piętowo-sześcienne (ligamentum calcaneocuboideum)

biegnie do powierzchni grzbietowej k. sześciennej. Obie części

więzadła rozdwojonego wzmacniają staw poprzeczny stępu

(articulatio tarsi transversa in. staw Choparta).

• Więzadło skokowo-łódkowe (ligamentum talonaviculare)

biegnie od powierzchni grzbietowej szyjki k. skokowej do

powierzchni grzbietowej k. łódkowatej.

Mechanika stawu

• ruchy odwracania i nawracania.

Staw piętowo-sześcienny

(articulatio calcaneocuboidea)

• Utworzony jest przez powierzchnię stawową

sześcienną k. piętowej i odpowiednią

powierzchnię stawową piętową k. sześciennej

• Torebka przyczepia się wzdłuż brzegów

powierzchni Stawowych

• Staw jest wzmocniony przez więzadła :

– więzadło piętowo-sześcienne (część boczna

więzadła rozdwojonego)

– więzadło piętowo-sześcienne grzbietowe (lig.

calcaneocuboideum dorsale)

– więzadło podeszwowe długie (lig. plantare longum)

– więzadło piętowo-sześcienne podeszwowe (lig.

calcaneocuboideum plantare)

Staw poprzeczny stępu

(articulatio tarsi transversa s.

articulatio Choparti)

• Jest utworzony przez dwa stawy

– skokowo-łódkowy
– piętowo-sześcienny.

• Punktem orientacyjnym przy

umiejscowieniu tego stawu jest guzowatość
k. łódkowatej

• Tzw. "kluczem" do stawu jest więzadło

rozdwojone (klucz = więzadło, po
przecięciu którego praktycznie otwieramy
staw).

Stawy stępowo-śródstopne

(articulationes tarsometatarseae s.

Lisfranci)

• Są utworzone przez powierzchnie stawowe

kości klinowatych i sześciennej z

powierzchniami bliższymi podstaw kk.

śródstopia.

• Staw wzmocniony jest przez więzadła

stępowo-śródstopne grzbietowe i

podeszwowe oraz międzykostne.

• Punktem orientacyjnym przy wejściu do

stawu jest guzowatość V k. śródstopia, a

kluczem" więzadło stępowo-śródstopne

międzykostne przyśrodkowe".

• oba powyższe stawy mają znaczenie

historyczne, wykorzystywano je jako
poziomy amputacyjne (obecnie
amputacji dokonuje się raczej na
poziomie 2/3 górnych piszczeli).

Staw klinowo-łódkowy

(articulatio cuneonavicularis)

• Utworzony jest przez powierzchnie dalszą

k. łódkowatej i powierzchnie bliższe trzech
kk. klinowatych.

• Więzadłami wzmacniającymi staw są :

– ligg. cuneonavicularia dorsalia et plantaria
– lig. cuboideonaviculare dorsale et plantare
– ligg. intercuneiformia dorsalia, plantaria et

interossea

– lig. cuneocuboideum dorsale, plantare et

interosseum

• Stawy międzyśródstopne

(articulationes intermetatarseae)

– Utworzone są przez skierowane do siebie

powierzchnie podstaw kk. śródstopia II - V.

– Wzmocniony przez więzadła śródstopne

grzbietowe, podeszwowe i międzykostne.

• Stawy palców stopy

– stawy śródstopno-paliczkowe
– stawy międzypaliczkowe palców stopy

SKLEPIENIE STOPY

• Stopa nie jest tworem ukształtowanym płasko

(najlepiej widać to na mokrym śladzie)

• Wyróżniamy wysklepienie podłużne i poprzeczne

• Najważniejszym elementem stabilizującym

wysklepienie podłużne jest pionowe ustawienie

kości skokowej na kości piętowej. Jakiekolwiek

zaburzenie tej równowagi (zesunięcie się k.

skokowej do przodu lub do tyłu) natychmiast

zaburzy architektonikę stopy i spowoduje

"opadnięcie" stopy - jej spłaszczenie. Wysklepienie

podłużne składa się z pięciu łuków podłużnych :

trzy przyśrodkowe biegną przez trzy kk. klinowate

i k. łódkową do k. skokowej; dwa boczne

przechodzą przez k. sześcienną do k. piętowej

• Punktami podparcia stopy są

– guz piętowy
– głowa I k. śródstopia
– głowa V k. śródstopia

• Wysklepienie podłużne stopy stabilizują i warunkują :

– 1. lig. calcaneonaviculare plantare

– 2. lig. calcaneocuboideum plantare

– 3. musculus quadratus plantae

– 4. tendo musculi tibialis anterioris

– 5. tendo musculi tibialis posterioris

– 6. aponeurosis plantare

– 7. tendo musculi flexoris hallucis longi

– 8. ligamentum plantare longum

– 9. tendo musculi flexoris digitorum longi

• Wysklepienie stopy jest także stabilizowane przez tzw. łuki

poprzeczne, wzmocnione przez

– 1. tendo musculi peronei longi

– 2. caput transversum musculi adductoris hallucis

– 3. więzadła o poprzecznym przebiegu

– 4. więzadła stępowo-śródstopne.