KREW

KREW

PEŁNA

PEŁNA

•

450 ml ± 10%

•

czas trwania do 10’

•

pobieranie w układzie zamkniętym,
pojemniki plastikowe

•

tzw. pojemnik macierzysty wypełniony
płynem:

- CPD (cytrynian, fosforany, dekstroza)
lub CPD-A1 (j.w. + adenina)

•

pobieranie z 1-go wkłucia

•

przygotowanie miejsca wkłucia

NIETOLERANCJA – objawy o

NIETOLERANCJA – objawy o

charakterze wazo-

charakterze wazo-

wagalnym:

wagalnym:

•

zblednięcie

•

zwiększona potliwość

•

zawroty głowy

•

spadek RR

•

bradykardia

•

krótkotrwała utrata przytomności

•

drgawki

•

wymioty

I pomoc:

•

zmiana pozycji

•

zimne okłady (głowa, kark)

•

Cardiamid z kofeiną

•

rzadko 0,9% Sol.NaCl

Cel:

1. Uzyskanie preparatu – h.preparatywna
2. Usunięcie z krwiobiegu chorego:
- nadmiaru komórek nieprawidłowych,
- substancji toksycznych, p-ciał,
- kompleksów immunologicznych
- h.lecznicza

Metodyka:

Separatory osoczowe i komórkowe (filtracja,

wirowanie).

Separatory:

•

filtracja (różnice w wielkości komórek) lub

•

wirowanie różnice w gęstości poszczególnych

składników krwi).

Konieczność stosowania

Konieczność stosowania

antykoagulantów:

antykoagulantów:

•

4% cytrynian sodu w 0,9% NaCl
(plazmafereza)

•

płyn ACD formuła A (cytrynian, kwas
cytrynowy, glukoza) – zab. cytaferez

Czas trwania zabiegów

Czas trwania zabiegów

1. Plazmafereza

0,5 godz.

2. Trombafereza

1-1,5 godz.

3. Leukafereza

2-2,5 godz.

Dodatkowe wymagania:

•

w przypadku trombaferezy poziom płytek

krwi u dawcy minimum 200.000/mm3

•

w przypadku leukaferezy konieczność

wykonania próby zgodności serologicznej

przed zabiegiem.

Trombafereza

Trombafereza

•

uzyskujemy preparat ubogoleukocytarny

(filtr usuwa 99,99% granulocytów)

•

napromienianie dawką 25 Gy (hamuje
aktywność mitot.limfocytów)

•

objętość preparatu ~ 300 ml

•

ilość płytek w preparacie: 3,0 – 6,0 x 1011

•

ważność 5 dni w temperaturze +22ºC na
wytrząsarce

Powikłania hemaferez

•

hipowolemia

•

hipokalcemia

•

reakcje alergiczne

Cytaferezy lecznicze -

Cytaferezy lecznicze -

wskazania

wskazania

1. Erytrafereza

- usuwanie nadmiaru erytrocytów
- czerwienica prawdziwa
- usuwanie nieprawidłowych erytrocytów np.niedokrwistość
sierpowatokrwinkowa

2. Leukafereza

- usuwanie nadmiaru krwinek białych
- choroby rozrostowe szpiku (gł.PBS) poziomem leukocytów >
100.000/mm3 + obj.leukostazy

3. Trombafereza

- usuwanie nadmiaru płytek krwi – w chorobach rozrostowych

szpiku

lub nadpłytkowościach z poziomem > 1.000.000/mm3

Plazmafereza lecznicza

Plazmafereza lecznicza

-

usuwanie z krwiobiegu chorego osocza w ilości 1500-2000

ml, a wraz z nim czynników, które powodują chorobę.

Metodą plazmaferezy leczniczej usuwane są:

1. toksyny wiążące się z białkami
2. autoprzeciwciała
3. kompleksy immunologiczne

4.

inne patologiczne cząstki (o dużej masie cząsteczkowej)

Jednostki chorobowe, w których potwierdzono skuteczność

plazmaferezy:

- zespół Goodpasture
- glomerulonephritis
- thrombotic thrombocytopenic purpura (zespół

hemolityczno-

mocznicowy)
- zespół Guillain-Barre
- myastenia gravis

I Kategoria -

•

bardzo duża skuteczność plazmaferezy – może być jedyną,

leczącą metodą

1. Przewlekła, zapalna, demielinizacyjna
poliradikuloneuropatia
2. Zespół Guillain – Barre
3. Ch. Refsuma (kw.fitanowy)
4. Miastenia Gravis
5. Plamica poprzetoczeniowa

II Kategoria -

•

plazmafereza jest skuteczna, ale stanowi dodatkową,

uzupełniającą metodę leczenia

1. Krioglobulinemia
2. Zespół nadmiernej lepkości krwi
3. Gwałtownie postępujące k.z.n.
4. Vasculitis – zap.naczyń w przebiegu SLE lub RZS

III Kategoria -

•

zbyt mało danych co do skuteczności; pl.może spowodować

zarówno poprawę jak i pogorszenie stanu chorego

1. Przełom tarczycowy
2. Stwardnienie rozsiane
3. Poli/Dermatomyositis
4. Twardzina układowa
5. Pęcherzyca zwykła
6. SLE

IV Kategoria -

•

brak skuteczności plazmaferezy; metody nie zaleca się:

1. AIDS
2. Anemia plastyczna
3. Niewydolność wątroby
4. Łuszczyca
5. Schizofrenia

Kryteria

1. Zdolność do samoodnowy.
2. Zdolność do różnicowania w

kierunku różnych linii komórkowych.

3. Zdolność do funkcjonalnego

odtworzenia tkanki po
przeszczepieniu do organizmu
biorcy.

Krwiotwórcze komórki macierzyste

Krwiotwórcze komórki macierzyste

(KKM, hematopoietic stem cells-HSC)

(KKM, hematopoietic stem cells-HSC)

- są obecne w ustroju przez całe życie
- w szpiku kostnym stanowią do 1% komórek (barwiony rozmaz

aspiratu)

- we krwi obwodowej stanowią mniej niż 0,001% komórek

jednojądrzastych

- aby zapewnić prawidłowe funkcjonowanie układu, każda KKM dzieli się
1 x na 3-4 lata
- dzięki takiej kinetyce możliwa jest dzienna produkcja dojrzałych

komórek

krwi w ilości 4 x 1011
- profiferacja regulowana przez cytokiny i oddziaływanie podścieliska
- wygląd małego limfocyta o gęstym jądrze i wąskim rąbku cytoplazmy
- różne antygeny powierzchniowe
- fenotyp: CD34+, CD33-, Thy1+, CD71-, CD15-, CD38-, HLADR-,
CD45RA low, c-kit R+
- Molekuła CD34

•

glikoproteina o m cz. 115 kDa jest
molekułą adhezyjną bierze udział w
procesie tzw. „homingu” –
sprawdzanie komórek do określonego
narządu (tyu szpik) na zasadzie
powinowactwa receptorowego.

Multipotencjalna komórka

Multipotencjalna komórka

macierzysta

macierzysta

Komórki macierzyste krwi obwodowej

(PBSC – peripheral blood stem cells)

= KKM przemieszczone ze szpiku do krwi

obwodowej na drodze mobilizacji
(peryferyzacji)

(możliwość pozyskiwania w procesie aferezy)

Metody peryferyzacji
1. Cytostatyki
2. Czynniki wzrostu
3. Połączenie chemioterapii i czynników

wzrostu

CYTOSTATYKI

CYTOSTATYKI

- niewielka skuteczność 5-10 krotny wzrost ilości komórek

CD34+ we krwi obwodowej

- powikłania

Przykłady leków:

•

Arabinozyd cytozyny 2g/m2/d wlew 3-5 dni

•

Cyklofosfamid 5-7g/m2 wlew 1 dzień

•

Farmorubicyna 75mg/m2/d

wlew 2 dni

CZYNNIKI WZROSTU

•

G-CSF (czynnik stymulujący wzrost kolonii granulocytowych)

– Neupogen, Granocyte

•

GM-CSF (czynnik stymulujący wzrost kolonii granulocytarno-

makrofagowych)

- Leucomax

CYTOSTATYKI + CZYNNIKI

CYTOSTATYKI + CZYNNIKI

WZROSTU

WZROSTU

•

najczęściej stosowana i

najefektywniejsza metoda mobilizacji

- 50-100 krotny ↑ kom. CD34 we krwi

obwodowej

•

czynniki wzrostu 5 µg/kg m.c. zaczyna

się podawać w 1-ej dobie po zakończeniu

chemioterapii i kontynuuje do końca

aferez

•

początek kolekcji przy poziomie :
- leukocytozy 5 x 109/dm3
- komórek CD34+ 20/mm3

Dawka G-CSF - 10-24

Dawka G-CSF - 10-24

µg/kg m.c.

µg/kg m.c.

-

Początek „wyrzutu” CD 34+ w 3 dniu

podawania

- Maksymalny poziom na ogół w 5 dniu

(najlepszy dzień do przeprowadzenia kolekcji)

-

Pozostałe dni: 6-ty, 4-ty, 7-my

- Ostatnia iniekcja wieczorem dnia

poprzedzającego kolekcję lub bezpośrednio
przed nią

- Powikłania: bóle kostne, bóle głowy,

nudności, uczucie zmęczenia

Kolekcja komórek

Kolekcja komórek

hemopoetycznych

hemopoetycznych

Źródła pozyskania komórek:

1. Szpik kostny
2. Krew obwodowa po mobilizacji
3. Krew pępowinowa
4. Tkanki płodowe

Krew obwodowa

– stanowi główne źródło komórek hemopoetycznych.

•

Afereza przy pomocy separatorów firm: Baxter, COBE, Haemonetics,

Fresenius

•

Istota aferezy – mechaniczny (w gradiencie gęstości) rozdział krwi pełnej w

komorze separacyjnej rotora; proces kontrolowany przez czujniki gęstości

optycznej i program komputerowy

•

zabieg trwa 3-4 godziny

•

przepływ krwi 4-8 l

•

objętość preparatu 50-150 ml

•

ACD-A w stosunku 1:10

•

cewnik do żyły udowej

ZASTOSOWANIE KOMÓREK MACIERZYSTYCH

•

przeszczepy szpiku auto-i alogeniczne w chorobach ukł.krwiotwórczego

•

przeszczepy autologiczne u chorych z guzami litymi poddawanych

megachemioterapii

•

leczenie genetycznie uwarunkowanych chorób krwi i innych chorób genet.

(wprow.zdrowego genu lub genu popraw.właśc.kom.macierz.)