Zdrowie i choroba
Zdrowie i choroba
psychiczna
psychiczna
przyczyny zaburzeń psychicznych,
przyczyny zaburzeń psychicznych,
klasyfikacje
klasyfikacje
WSHE
W.P. – I/p
Psychiatria
Psychiatria
–
–
nauka medyczna zajmująca się wyjaśnianiem
nauka medyczna zajmująca się wyjaśnianiem
przyczyn, rozpoznawaniem i leczeniem różnych
przyczyn, rozpoznawaniem i leczeniem różnych
zaburzeń psychicznych.
zaburzeń psychicznych.
Człowiek stanowi całość biologiczno – psychologiczno – społeczną
Człowiek stanowi całość biologiczno – psychologiczno – społeczną
i dlatego jego schorzenia należy równocześnie rozważać w tych
i dlatego jego schorzenia należy równocześnie rozważać w tych
trzech składowych osobowości.
trzech składowych osobowości.
Analizując zjawiska psychiczne należy zawsze uwzględnić, że:
Analizując zjawiska psychiczne należy zawsze uwzględnić, że:
•
Konkretny organizm dysponujący określonymi uwarunkowaniami
Konkretny organizm dysponujący określonymi uwarunkowaniami
rozwoju, mechanizmami biochemicznymi i biofizycznymi
rozwoju, mechanizmami biochemicznymi i biofizycznymi
•
Konkretną osobowość i jej ukształtowanie z jej indywidualnymi
Konkretną osobowość i jej ukształtowanie z jej indywidualnymi
cechami i dyspozycjami psychicznymi
cechami i dyspozycjami psychicznymi
•
Dzieją się one w określonym środowisku kulturowym.
Dzieją się one w określonym środowisku kulturowym.
•
Psychologia
Psychologia
-
-
bada i opisuje funkcje psychiczne osób
bada i opisuje funkcje psychiczne osób
zdrowych, jednakże tym problemem zajmują się również:
zdrowych, jednakże tym problemem zajmują się również:
* neurofizjologia
* neurofizjologia
* biochemia
* biochemia
* socjologia
* socjologia
* genetyka
* genetyka
* filozofia
* filozofia
* cybernetyka
* cybernetyka
•
Psychopatologia
Psychopatologia
-
-
bada i opisuje funkcje psychiczne
bada i opisuje funkcje psychiczne
chorego człowieka, jednak tym zagadnieniem zajmują się
chorego człowieka, jednak tym zagadnieniem zajmują się
także
także
* psychiatria
* psychiatria
* elektroencefalografia
* elektroencefalografia
* neuropatologia
* neuropatologia
* psychofarmakologia
* psychofarmakologia
* neuroradiologia
* neuroradiologia
Choroba psychiczna
Choroba psychiczna
/
/
zaburzenia psychiczn
zaburzenia psychiczn
e
e
jest szerokim terminem, określającym różne zaburzenia
jest szerokim terminem, określającym różne zaburzenia
wpływające na zachowanie i funkcjonowanie emocjonalne
wpływające na zachowanie i funkcjonowanie emocjonalne
społeczne i poznawcze.
społeczne i poznawcze.
polega na nieodpowiednich reakcjach emocjonalnych o różnej postaci i
polega na nieodpowiednich reakcjach emocjonalnych o różnej postaci i
stopniu, na zniekształceniu rzeczywistości, niż na niewydolności
stopniu, na zniekształceniu rzeczywistości, niż na niewydolności
procesów rozumowania i komunikacji oraz raczej źle ukierunkowanych
procesów rozumowania i komunikacji oraz raczej źle ukierunkowanych
społecznie zachowań, niż nieodpowiednich zaburzeniach adaptacyjnych.
społecznie zachowań, niż nieodpowiednich zaburzeniach adaptacyjnych.
W obowiązujących klasyfikacjach ICD-10 i DSM-IV:
W obowiązujących klasyfikacjach ICD-10 i DSM-IV:
występuje rozróżnienie pomiędzy psychozą [schizofrenia, CHAD, CHA z
występuje rozróżnienie pomiędzy psychozą [schizofrenia, CHAD, CHA z
objawami psychotycznymi, uporczywymi zaburzeniami urojeniowymi i
objawami psychotycznymi, uporczywymi zaburzeniami urojeniowymi i
innymi psychozami
innymi psychozami
a
a
schorzeniami uwarunkowanymi zmianami organicznymi o.u.n.
schorzeniami uwarunkowanymi zmianami organicznymi o.u.n.
[zaburzenia funkcjonowania poznawczego (otępienie), zaburzeniami
[zaburzenia funkcjonowania poznawczego (otępienie), zaburzeniami
nerwicowymi (st. lękowe, fobie, obsesje, kompulsje, zab. dysocjacyjne].
nerwicowymi (st. lękowe, fobie, obsesje, kompulsje, zab. dysocjacyjne].
oraz
oraz
zaburzeniami osobowości i zachowania
zaburzeniami osobowości i zachowania
Zawsze należy rozróżnić
Zawsze należy rozróżnić
normalną reakcję na stres
normalną reakcję na stres
a
a
zaburzeniem psychicznym
zaburzeniem psychicznym
Do rozpoznania u.u. nie wystarczy stwierdzenie niższego od
przeciętnej I.I., lecz należy wykazać, że występują też wyraźne
zaburzenia przystosowawcze do środowiskowych i kulturowych
wymagań społecznych.
Niektóre osoby u.u. mogą dodatkowo cierpieć na inne zaburzenia i
choroby psychiczne.
Epidemiologia psychiatryczna
Epidemiologia psychiatryczna
wg WHO
wg WHO
1,5 mld – co 4-ty mieszkaniec Ziemi wykazuje różne
1,5 mld – co 4-ty mieszkaniec Ziemi wykazuje różne
zaburzenia psychiczne.
zaburzenia psychiczne.
o
400 mln
400 mln
- zaburzenia adaptacyjne
- zaburzenia adaptacyjne
o
370 mln
370 mln
- zaburzenia depresyjne
- zaburzenia depresyjne
o
288 mln
288 mln
- uzależnienia
- uzależnienia
o
250 mln
250 mln
- zaburzenia osobowości i zachowania
- zaburzenia osobowości i zachowania
o
45 mln
45 mln
- schizofrenia
- schizofrenia
o
29 mln
29 mln
- otępienie
- otępienie
o
118 mln
118 mln
- inne zaburzenia psychiczne
- inne zaburzenia psychiczne
W ocenie większości psychiatrów 90% pacjentów
W ocenie większości psychiatrów 90% pacjentów
chorych psychicznie jest niewłaściwie leczonych.
chorych psychicznie jest niewłaściwie leczonych.
Przyczyny zaburzeń
Przyczyny zaburzeń
psychicznych
psychicznych
Klasyfikacja zaburzeń
Klasyfikacja zaburzeń
psychicznych
psychicznych
Zaburzenia psychiczne stanowią taki rodzaj schorzeń, które
Zaburzenia psychiczne stanowią taki rodzaj schorzeń, które
manifestują się objawami psychopatologicznymi lub odbiegającym
manifestują się objawami psychopatologicznymi lub odbiegającym
od normy zachowaniem, czemu towarzyszy zazwyczaj upośledzenie
od normy zachowaniem, czemu towarzyszy zazwyczaj upośledzenie
sprawności funkcjonowania. Spowodowane jest to zmianami:
sprawności funkcjonowania. Spowodowane jest to zmianami:
biologicznymi
biologicznymi
genetycznymi
genetycznymi
psychicznymi
psychicznymi
społecznymi
społecznymi
somatycznymi
somatycznymi
biochemicznymi
biochemicznymi
Poszczególnym chorobom odpowiadają swoiste objawy
Poszczególnym chorobom odpowiadają swoiste objawy
podmiotowe i przedmiotowe.
podmiotowe i przedmiotowe.
Klasyfikacja zaburzeń
Klasyfikacja zaburzeń
psychicznych c.d.
psychicznych c.d.
Zadaniem systemu klasyfikacyjnego w psychiatrii
Zadaniem systemu klasyfikacyjnego w psychiatrii
jest:
jest:
odróżnienie jednego rodzaju zaburzenia od innego tak, by
odróżnienie jednego rodzaju zaburzenia od innego tak, by
lekarz mógł dobrać odpowiednie leczenie
lekarz mógł dobrać odpowiednie leczenie
umożliwienie porozumiewania między pracownikami opieki
umożliwienie porozumiewania między pracownikami opieki
zdrowotnej dzięki stosowaniu jednolitej terminologii
zdrowotnej dzięki stosowaniu jednolitej terminologii
badanie przyczyn tych zaburzeń psychicznych, których
badanie przyczyn tych zaburzeń psychicznych, których
etiopatogeneza nie jest dotychczas poznana
etiopatogeneza nie jest dotychczas poznana
Powszechnie są stosowane 2 systemy klasyfikacji
Powszechnie są stosowane 2 systemy klasyfikacji
zaburzeń psychicznych:
zaburzeń psychicznych:
ICD-10 (stosowany w Europie)
ICD-10 (stosowany w Europie)
DSM-IV (stosowany w Stanach Zjednoczonych)
DSM-IV (stosowany w Stanach Zjednoczonych)
Obydwa systemy klasyfikacyjne są podobne do siebie, a
Obydwa systemy klasyfikacyjne są podobne do siebie, a
różnice pomiędzy nimi są nieznaczne
różnice pomiędzy nimi są nieznaczne
.
.
Lista kategorii zaburzeń
Lista kategorii zaburzeń
psychicznych
psychicznych
w ICD-10
w ICD-10
o
Organiczne zaburzenia psychiczne
Organiczne zaburzenia psychiczne
F00 – F09
F00 – F09
o
Zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania spowodowane
Zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania spowodowane
używaniem substancji psychoaktywnych
używaniem substancji psychoaktywnych
F10 – F19
F10 – F19
o
Schizofrenia, zaburzenia typu schizofrenii (schizotypowe) i urojeniowe
Schizofrenia, zaburzenia typu schizofrenii (schizotypowe) i urojeniowe
F20 – F29
F20 – F29
o
Zaburzenia nastroju (afektywne)
Zaburzenia nastroju (afektywne)
F30 – F39
F30 – F39
o
Zaburzenia nerwicowe, związane ze stresem i pod postacią
Zaburzenia nerwicowe, związane ze stresem i pod postacią
somatyczną
somatyczną
F40 – F48
F40 – F48
o
Zespoły behawioralne związane z zaburzeniami fizjologicznymi i
Zespoły behawioralne związane z zaburzeniami fizjologicznymi i
czynnikami fizycznymi
czynnikami fizycznymi
F50 – F59
F50 – F59
o
Zaburzenia osobowości i zachowania dorosłych
Zaburzenia osobowości i zachowania dorosłych
F60 – F69
F60 – F69
o
Uposledzenie umysłowe
Uposledzenie umysłowe
F70 – F79
F70 – F79
o
Zaburzenia rozwoju psychicznego (psychopatologicznego)
Zaburzenia rozwoju psychicznego (psychopatologicznego)
F80 – F89
F80 – F89
o
Zaburzenia zachowannia i emocji rozpoczynające się zwykle w
Zaburzenia zachowannia i emocji rozpoczynające się zwykle w
dzieciństwie i w wieku młodzieńczym
dzieciństwie i w wieku młodzieńczym
F90 – F98
F90 – F98
Psychopatologia ogólna
Psychopatologia ogólna
Wiele objawów psychopatologicznych ma ścisłe
Wiele objawów psychopatologicznych ma ścisłe
powiązania z prawidłowymi formami życia psychicznego,
powiązania z prawidłowymi formami życia psychicznego,
można je pojmować jako spektrum rozciągające się
można je pojmować jako spektrum rozciągające się
między norma i patologią.
między norma i patologią.
objawy podmiotowe
objawy podmiotowe
- subiektywne przeżycia opisane
- subiektywne przeżycia opisane
przez chorego, [np. przygnębienie, osłabienie energii itp.]
przez chorego, [np. przygnębienie, osłabienie energii itp.]
objawy przedmiotowe
objawy przedmiotowe
– dostrzegane są przez
– dostrzegane są przez
badającego, mają więc charakter obiektywny [np.
badającego, mają więc charakter obiektywny [np.
sztywność afektywna, spowolnienie psychoruchowe itp.]
sztywność afektywna, spowolnienie psychoruchowe itp.]
zespół
zespół
– zbiór objawów podmiotowych i
– zbiór objawów podmiotowych i
przedmiotowych, które występując razem umożliwiają
przedmiotowych, które występując razem umożliwiają
wyodrębnienie określonego stanu.
wyodrębnienie określonego stanu.
Zaburzenia spostrzegania
Zaburzenia spostrzegania
OMAMY
OMAMY
–
–
są to spostrzegania przedmiotów bez bodźców zewnętrznych.
są to spostrzegania przedmiotów bez bodźców zewnętrznych.
Przekonanie chorego o niesłuszności jego przekonania natrafia u niego
Przekonanie chorego o niesłuszności jego przekonania natrafia u niego
na siłę wiary i raczej nie odnosi skutków.
na siłę wiary i raczej nie odnosi skutków.
proste – (błyski, iskry, dzwonek)
proste – (błyski, iskry, dzwonek)
Omamy dzielimy na
Omamy dzielimy na
złożone – (rozmowy, sceny, obrazy).
złożone – (rozmowy, sceny, obrazy).
Omamy mogą występować w zakresie wszystkich zmysłów
Omamy mogą występować w zakresie wszystkich zmysłów
(
(
wzrokowe, słuchowe, czuciowe, bólowe, węchowe, smakowe)
wzrokowe, słuchowe, czuciowe, bólowe, węchowe, smakowe)
•
omamy wzrokowe
omamy wzrokowe
najczęściej w z. majaczeniowym
najczęściej w z. majaczeniowym
•
omamy słuchowe
omamy słuchowe
najczęściej w schizofrenii paranoidalnej, omamicy
najczęściej w schizofrenii paranoidalnej, omamicy
alkohol.
alkohol.
•
omamy czuciowe
omamy czuciowe
najczęściej w schizofrenii
najczęściej w schizofrenii
•
omamy bólowe
omamy bólowe
dochodzą z narządów wewnętrznych
dochodzą z narządów wewnętrznych
•
omamy smakowe
omamy smakowe
polegają na doznawaniu dziwnych smaków pokarmów i
polegają na doznawaniu dziwnych smaków pokarmów i
napojów
napojów
•
omamy węchowe
omamy węchowe
polegają na odczuwaniu dziwnych, przykrych zapachów
polegają na odczuwaniu dziwnych, przykrych zapachów
•
omamy rzekome
omamy rzekome
różnią się od o. właściwych brakiem poczucia ich
różnią się od o. właściwych brakiem poczucia ich
realności, a chorzy lokalizują je zazwyczaj wewnątrz ciała, zwłaszcza w
realności, a chorzy lokalizują je zazwyczaj wewnątrz ciała, zwłaszcza w
głowie.
głowie.
Zaburzenia spostrzegania
Zaburzenia spostrzegania
c.d.
c.d.
ZŁUDZENIA
ZŁUDZENIA
–
–
są to zniekształcone spostrzeżenia
są to zniekształcone spostrzeżenia
istniejących rzeczywiście
istniejących rzeczywiście
przedmiotów i mogą dotyczyć wszystkich zmysłów, jednak
przedmiotów i mogą dotyczyć wszystkich zmysłów, jednak
najczęściej są to złudzenia wzrokowe i słuchowe.
najczęściej są to złudzenia wzrokowe i słuchowe.
Badanie omamów i złudzeń
Badanie omamów i złudzeń
Omamy badamy za pomocą obserwacji chorego i przy pomocy
Omamy badamy za pomocą obserwacji chorego i przy pomocy
zadawania odpowiednich pytań.
zadawania odpowiednich pytań.
o
obserwacja
obserwacja
– zwracamy uwagę czy np. chory jest wpatrzony w
– zwracamy uwagę czy np. chory jest wpatrzony w
jeden punkt i w pewnych momentach uśmiecha się z radością
jeden punkt i w pewnych momentach uśmiecha się z radością
na twarzy, może też wykonywać obronne ruchy, a wyraz twarzy
na twarzy, może też wykonywać obronne ruchy, a wyraz twarzy
ma gniewny
ma gniewny
omamy wzrokowe.
omamy wzrokowe.
W przypadku zatykania uszu rękami, watą, albo nadsłuchuje,
W przypadku zatykania uszu rękami, watą, albo nadsłuchuje,
czy w trakcie rozmowy przerywa i nadsłuchuje
czy w trakcie rozmowy przerywa i nadsłuchuje
omamy
omamy
słuchowe.
słuchowe.
Zaburzenia myślenia
Zaburzenia myślenia
UROJENIA
UROJENIA
–
–
błędne przekonanie wewnętrzne chorego, który podtrzymuje je z siłą
błędne przekonanie wewnętrzne chorego, który podtrzymuje je z siłą
wiary, nie korygując go mimo przedstawienia dowodów fałszywości tego
wiary, nie korygując go mimo przedstawienia dowodów fałszywości tego
przekonania.
przekonania.
Urojenia często wiążą się z omamami zarówno w czasie, jak i w treści.
Urojenia często wiążą się z omamami zarówno w czasie, jak i w treści.
Urojenia dzielimy pod względem treści na:
Urojenia dzielimy pod względem treści na:
wielkościowe, prześladowcze, ksobne,
wielkościowe, prześladowcze, ksobne,
zazdrości, hipochondryczne, depresyjne.
zazdrości, hipochondryczne, depresyjne.
•
urojenia wielkościowe
urojenia wielkościowe
najczęściej w stanie maniakalnym
najczęściej w stanie maniakalnym
•
urojenia prześladowcze
urojenia prześladowcze
w przebiegu psychoz
w przebiegu psychoz
•
urojenia ksobne
urojenia ksobne
najczęściej w schizofrenii
najczęściej w schizofrenii
•
urojenia zazdrości
urojenia zazdrości
najczęściej w obłędzie zazdrości, uporczywych zab.
najczęściej w obłędzie zazdrości, uporczywych zab.
urojeniowych
urojeniowych
•
urojenia hipochondryczne
urojenia hipochondryczne
w przebiegu psychoz
w przebiegu psychoz
•
urojenia depresyjne
urojenia depresyjne
w z. depresyjnym z obj. psychotycznymi.
w z. depresyjnym z obj. psychotycznymi.
MYŚLI NADWARTOŚCIOWE
MYŚLI NADWARTOŚCIOWE
-
-
są to przekonania myślowe o nadzwyczajnym, nasileniu, z
są to przekonania myślowe o nadzwyczajnym, nasileniu, z
mocną podbudową uczuciową. Kształtują one osobowość i kierują one postępowaniem
mocną podbudową uczuciową. Kształtują one osobowość i kierują one postępowaniem
niektórych osób zarówno w kierunku pozytywnym jak i negatywnym. Myśli nadwartościowe
niektórych osób zarówno w kierunku pozytywnym jak i negatywnym. Myśli nadwartościowe
nie są dowodem ch. psychicznej.
nie są dowodem ch. psychicznej.
OBSESJE
OBSESJE
– powstające wbrew woli i uporczywie nawracające myśli, wyobrażenia, impulsy,
– powstające wbrew woli i uporczywie nawracające myśli, wyobrażenia, impulsy,
których nie można się pozbyć ze świadomości ani dzięki rozumowi logicznemu, ani za
których nie można się pozbyć ze świadomości ani dzięki rozumowi logicznemu, ani za
pomocą żadnych argumentów. Mogą występować w: zab. obsesyjno – kompulsyjnych,
pomocą żadnych argumentów. Mogą występować w: zab. obsesyjno – kompulsyjnych,
depresji, schizofrenii.
depresji, schizofrenii.
Zaburzenia myślenia [ilościowe]:
Zaburzenia myślenia [ilościowe]:
Są to zaburzenia jego tempa. Mogą występować w wielu zaburzeniach
Są to zaburzenia jego tempa. Mogą występować w wielu zaburzeniach
psychicznych i wyrażają się one zasadniczo albo spowolnieniem albo
psychicznych i wyrażają się one zasadniczo albo spowolnieniem albo
przyspieszeniem procesów myślowych.
przyspieszeniem procesów myślowych.
•
spowolnienie myślenia
spowolnienie myślenia
– występuje: fizjologicznie w st. zmęczenia i p/
– występuje: fizjologicznie w st. zmęczenia i p/
snem, a w warunkach chorobowych (w przebiegu ciężkich chorób
snem, a w warunkach chorobowych (w przebiegu ciężkich chorób
somatycznych, ch. zakaźnych, w depresji)
somatycznych, ch. zakaźnych, w depresji)
•
przyspieszenie myślenia
przyspieszenie myślenia
– występuje: po zażyciu śr. pobudzających, a w
– występuje: po zażyciu śr. pobudzających, a w
st. chorobowych (w manii i hipomanii) może osiągnąć „gonitwę myślową”.
st. chorobowych (w manii i hipomanii) może osiągnąć „gonitwę myślową”.
Zaburzenia myślenia [jakościowe]
Zaburzenia myślenia [jakościowe]
Pojawiają się przeważnie w dwu postaciach jako: rozkojarzenie i splątanie.
Pojawiają się przeważnie w dwu postaciach jako: rozkojarzenie i splątanie.
•
rozkojarzenie
rozkojarzenie
– występuje u chorych na schizofrenię jako jeden z
– występuje u chorych na schizofrenię jako jeden z
objawów
objawów
•
splątanie
splątanie
– występuje jako wyraz powierzchownego kojarzenia przy
– występuje jako wyraz powierzchownego kojarzenia przy
istniejących zaburzeniach świadomości [jako objaw w zatruciach, ch.
istniejących zaburzeniach świadomości [jako objaw w zatruciach, ch.
zakaźnych, urazach czaszkowo – mózgowych]
zakaźnych, urazach czaszkowo – mózgowych]
•
myślenie dereistyczne
myślenie dereistyczne
– spotykane w schizofrenii (nierealistyczne –
– spotykane w schizofrenii (nierealistyczne –
chory tworzy sobie własny świat fantastycznych pomysłów, żyje własnymi
chory tworzy sobie własny świat fantastycznych pomysłów, żyje własnymi
urojeniami).
urojeniami).
Badanie urojeń:
Badanie urojeń:
Urojenia są zazwyczaj podbarwione uczuciowo.
Urojenia są zazwyczaj podbarwione uczuciowo.
•
w manii cechującej się wzmożonym samopoczuciem
w manii cechującej się wzmożonym samopoczuciem
urojenia wielkościowe
urojenia wielkościowe
•
w depresji – występują urojenia samoponiżenia, niekiedy prześladowcze
w depresji – występują urojenia samoponiżenia, niekiedy prześladowcze
•
w st. lękowym – spotykamy urojenia podobne do występujących w depresji.
w st. lękowym – spotykamy urojenia podobne do występujących w depresji.
Podczas badania chorego w kierunku urojeń ważny jest sposób podejścia do
Podczas badania chorego w kierunku urojeń ważny jest sposób podejścia do
chorego, bo treść urojeń waha się od absurdalnych do przemyślanych i
chorego, bo treść urojeń waha się od absurdalnych do przemyślanych i
pozornie ułożonych systematycznie. Musimy też pamiętać, że im mniejsze
pozornie ułożonych systematycznie. Musimy też pamiętać, że im mniejsze
jest napięcie afektywne chorego, a intelekt dobrze zachowany, tym łatwiej
jest napięcie afektywne chorego, a intelekt dobrze zachowany, tym łatwiej
choremu dyssymulować.
choremu dyssymulować.
•
chorego z psychozą na podłożu organicznym o.u.n. wskutek zaburzeń
chorego z psychozą na podłożu organicznym o.u.n. wskutek zaburzeń
krytycyzmu cechują absurdalne urojenia
krytycyzmu cechują absurdalne urojenia
•
chorego będącego w manii pytamy o jego bogactwo, majątek, złoto, brylanty
chorego będącego w manii pytamy o jego bogactwo, majątek, złoto, brylanty
itp.
itp.
•
chorego w depresji można pytać czy jest biedny, pokrzywdzony, jakie ma
chorego w depresji można pytać czy jest biedny, pokrzywdzony, jakie ma
zmartwienia itp.
zmartwienia itp.
•
chorego, którego podejrzewamy o schizofrenię musimy pytać ostrożnie i po
chorego, którego podejrzewamy o schizofrenię musimy pytać ostrożnie i po
otrzymaniu odpowiedzi, którą podejrzewamy o cechy urojeniowe, poddajemy
otrzymaniu odpowiedzi, którą podejrzewamy o cechy urojeniowe, poddajemy
jej treść dokładnej analizie, pytając o szczegóły i okoliczności, np. czy nie miał
jej treść dokładnej analizie, pytając o szczegóły i okoliczności, np. czy nie miał
konfliktów i nieporozumień, czy czuje się zagrożony, obserwowany ,truty itp.
konfliktów i nieporozumień, czy czuje się zagrożony, obserwowany ,truty itp.
Zaburzenia pamięci
Zaburzenia pamięci
Z.p. – mogą polegać na jej:
Z.p. – mogą polegać na jej:
- nadczynności
- nadczynności
- niedoczynności
- niedoczynności
- zafałszowaniu pamięci
- zafałszowaniu pamięci
Nadczynność pamięci
Nadczynność pamięci
– zazwyczaj nie jest objawem choroby psychicznej, a
– zazwyczaj nie jest objawem choroby psychicznej, a
nadzwyczajna pamięć była opisywana u osób upośledzonych umysłowo, jednak
nadzwyczajna pamięć była opisywana u osób upośledzonych umysłowo, jednak
jest to pamięć mechaniczna, nielogiczna.
jest to pamięć mechaniczna, nielogiczna.
Niedoczynność pamięci
Niedoczynność pamięci
– jest częstym objawem psychopatologicznym i może
– jest częstym objawem psychopatologicznym i może
występować w różnych stanach chorobowych, przeważnie przy organicznym
występować w różnych stanach chorobowych, przeważnie przy organicznym
uszkodzeniu o.u.n., a stopień ich nasilenia jest zróżnicowany.
uszkodzeniu o.u.n., a stopień ich nasilenia jest zróżnicowany.
Luka pamięciowa
Luka pamięciowa
– jest to okres, którego chory nie jest w stanie wypełnić
– jest to okres, którego chory nie jest w stanie wypełnić
żadną treścią pamięciową, a l.p. mogą być wypełniane konfabulacjami.
żadną treścią pamięciową, a l.p. mogą być wypełniane konfabulacjami.
Niepamięć
Niepamięć
– utrata wszystkich zasobów pamięciowych, a może też dotyczyć
– utrata wszystkich zasobów pamięciowych, a może też dotyczyć
okresu przed zab. świadomości (n. wsteczna), lub obejmować ok. po ustąpieniu
okresu przed zab. świadomości (n. wsteczna), lub obejmować ok. po ustąpieniu
zab. świadomości (n. następcza).
zab. świadomości (n. następcza).
Zafałszowanie pamięci
Zafałszowanie pamięci
– zdarza się u osób zdrowych w czasie silnego afektu, a
– zdarza się u osób zdrowych w czasie silnego afektu, a
u chorych psychicznie przy silnym afekcie może wystąpić złudzenie pamięciowe.
u chorych psychicznie przy silnym afekcie może wystąpić złudzenie pamięciowe.
Omamy pamięciowe
Omamy pamięciowe
– „deja vu” polegające na wadliwej interpretacji przeżyć
– „deja vu” polegające na wadliwej interpretacji przeżyć
urojeniowych „deja vecu”.
urojeniowych „deja vecu”.
Zaburzenia uczucia (afektu)
Zaburzenia uczucia (afektu)
Życie uczuciowe człowieka rozgrywa się na 3 zasadniczych
Życie uczuciowe człowieka rozgrywa się na 3 zasadniczych
płaszczyznach
płaszczyznach
uczucia pierwotne, czyli popędy (
uczucia pierwotne, czyli popędy (
zaspokojenie potrzeb biologicznych
zaspokojenie potrzeb biologicznych
np. potrzeba pokarmu, samozachowawczy, seksualny)
np. potrzeba pokarmu, samozachowawczy, seksualny)
.
.
uczucia archaiczne, czyli prelogiczne
uczucia archaiczne, czyli prelogiczne
uczucia wyższe
uczucia wyższe
Podłożem anatomofizjologicznym procesów uczuciowych jest układ
Podłożem anatomofizjologicznym procesów uczuciowych jest układ
wegetatywny, które jest powiązany czynnościowo z układem
wegetatywny, które jest powiązany czynnościowo z układem
wydzielania wewnętrznego.
wydzielania wewnętrznego.
Można przyjąć też , że dla czynności popędowych i uczuć
Można przyjąć też , że dla czynności popędowych i uczuć
archaicznych podłożem anatomofizjologicznym jest układ limbiczny,
archaicznych podłożem anatomofizjologicznym jest układ limbiczny,
a dla uczuć wyższych struktury korowe, zwłaszcza płata czołowego.
a dla uczuć wyższych struktury korowe, zwłaszcza płata czołowego.
Uczucia wyższe, wiążąc się z oceną sytuacji życiowych pod
Uczucia wyższe, wiążąc się z oceną sytuacji życiowych pod
względem ich wartości moralnych, społecznych i etycznych, sterują
względem ich wartości moralnych, społecznych i etycznych, sterują
zachowaniem człowieka.
zachowaniem człowieka.
Zaburzenia czynności
Zaburzenia czynności
popędowych
popędowych
•
Samobójstwo
Samobójstwo
–
–
zamach na swoje życie, wbrew
zamach na swoje życie, wbrew
podstawowemu instynktowi samozachowawczemu.
podstawowemu instynktowi samozachowawczemu.
•
Samouszkodzenia
Samouszkodzenia
– zadawanie sobie ran i uszkodzeń
– zadawanie sobie ran i uszkodzeń
ciała
ciała
•
Autodestruktywność pośrednia
Autodestruktywność pośrednia
–
–
tendencja do
tendencja do
podejmowania zachowań zwiększających
podejmowania zachowań zwiększających
prawdopodobieństwo negatywnych, a zmniejszających
prawdopodobieństwo negatywnych, a zmniejszających
prawdopodobieństwo pozytywnych konsekwencji dla
prawdopodobieństwo pozytywnych konsekwencji dla
podmiotu (dowolne i intencjonalne zachowania
podmiotu (dowolne i intencjonalne zachowania
szkodliwe).
szkodliwe).
Zaburzenia nastroju i emocji
Zaburzenia nastroju i emocji
Z.n.i e. należą do podstawowych i częstych zjawisk
Z.n.i e. należą do podstawowych i częstych zjawisk
obserwowanych w chorobach i zab. psychicznych ale również
obserwowanych w chorobach i zab. psychicznych ale również
mogą występować u ludzi zdrowych i polegają na nie
mogą występować u ludzi zdrowych i polegają na nie
umotywowanych wybuchach gniewu, złości, stanów lękowych.
umotywowanych wybuchach gniewu, złości, stanów lękowych.
o
Obniżone samopoczucie
Obniżone samopoczucie
– bywa b. zróznicowane od niemal
– bywa b. zróznicowane od niemal
nieuchwytnych i drobnych zmian nastroju do głębokich i nasilonych
nieuchwytnych i drobnych zmian nastroju do głębokich i nasilonych
zaburzeń depresyjnych.
zaburzeń depresyjnych.
o
Stany lękowe
Stany lękowe
– występują często wspólnie ze st. depresyjnymi, a lęk
– występują często wspólnie ze st. depresyjnymi, a lęk
łączy się z obniżonym nastrojem i pobudzeniem ruchowym.
łączy się z obniżonym nastrojem i pobudzeniem ruchowym.
o
Stany podwyższonego samopoczucia
Stany podwyższonego samopoczucia
– występują z uczuciem
– występują z uczuciem
wesołości, zadowolenia i szczęścia o różnym stopniu nasilenia, aż do st.
wesołości, zadowolenia i szczęścia o różnym stopniu nasilenia, aż do st.
hipomanii i manii.
hipomanii i manii.
o
Drażliwość
Drażliwość
– występuje w schorzeniach organicznych o.u.n. i zab.
– występuje w schorzeniach organicznych o.u.n. i zab.
Nerwicowych – jest to wzmożona skłonność do reagowania złością,
Nerwicowych – jest to wzmożona skłonność do reagowania złością,
gniewem, wściekłością.
gniewem, wściekłością.
o
Zmienność i niestałość afektu
Zmienność i niestałość afektu
– często łączy się z drażliwością,
– często łączy się z drażliwością,
chwiejnością afektywną.
chwiejnością afektywną.
Zaburzenia uczuciowości
Zaburzenia uczuciowości
wyższej
wyższej
Z.u.w. – przejawiają się przede wszystkim pod postacią:
Z.u.w. – przejawiają się przede wszystkim pod postacią:
•
Stępienia uczuciowego
Stępienia uczuciowego
– które cechuje się powolnym
– które cechuje się powolnym
spadkiem zainteresowań, poczucia obowiązku,
spadkiem zainteresowań, poczucia obowiązku,
unikaniem kontaktów społecznych, obniżeniem poczucia
unikaniem kontaktów społecznych, obniżeniem poczucia
etyki i moralności, zaniedbywaniem się w wymaganiach
etyki i moralności, zaniedbywaniem się w wymaganiach
i obowiązkach. Występuje w schizofrenii.
i obowiązkach. Występuje w schizofrenii.
•
Chłód uczuciowy
Chłód uczuciowy
– wyraża się brakiem fizjologicznych
– wyraża się brakiem fizjologicznych
reakcji w sytuacjach powszechnie uważanych za przykre
reakcji w sytuacjach powszechnie uważanych za przykre
(brak współczucia).
(brak współczucia).
Występuje w osobowości dyssocjalnej.
Występuje w osobowości dyssocjalnej.
•
Moral insanity
Moral insanity
– brak prawidłowych etyczno –
– brak prawidłowych etyczno –
moralnych.
moralnych.
Występuje w zaburzeniach osobowości dyssocjalnych.
Występuje w zaburzeniach osobowości dyssocjalnych.
Zaburzenia intelektu
Zaburzenia intelektu
Z.i. – polegają na wrodzonym lub nabytym w ciągu życia
Z.i. – polegają na wrodzonym lub nabytym w ciągu życia
upośledzeniu czynności intelektualnych.
upośledzeniu czynności intelektualnych.
Upośledzenie umysłowe
Upośledzenie umysłowe
–
–
stan zejściowy po procesach
stan zejściowy po procesach
chorobowych lub wrodzonych zaburzeniach genetycznych i
chorobowych lub wrodzonych zaburzeniach genetycznych i
metabolicznych uszkadzających mózg w życiu płodowym lub
metabolicznych uszkadzających mózg w życiu płodowym lub
we wczesnym dzieciństwie, kiedy dziecko nie zdążyło nabyć
we wczesnym dzieciństwie, kiedy dziecko nie zdążyło nabyć
podstawowych wiadomości umożliwiających mu
podstawowych wiadomości umożliwiających mu
przystosowanie środowiskowe.
przystosowanie środowiskowe.
Otępienie
Otępienie
- stan zejściowy po przebytych procesach
- stan zejściowy po przebytych procesach
zapalnych, urazowych, zwyrodnieniowych mózgu
zapalnych, urazowych, zwyrodnieniowych mózgu
prowadzących do znacznego spadku funkcji poznawczych i
prowadzących do znacznego spadku funkcji poznawczych i
zdolności adaptacyjnych u osób, które przeszły przez życie i
zdolności adaptacyjnych u osób, które przeszły przez życie i
wcześniej posiadały prawidłowy intelekt i prawidłowo
wcześniej posiadały prawidłowy intelekt i prawidłowo
adaptowały sie w środowisku.
adaptowały sie w środowisku.
Otępiały wszystko utracił.
Otępiały wszystko utracił.
Zaburzenia świadomości
Zaburzenia świadomości
•
Ilościowe zaburzenia świadomości
Ilościowe zaburzenia świadomości
-
-
modelu snu
modelu snu
fizjologicznego i
fizjologicznego i
różnią się od niego głębokością, a
różnią się od niego głębokością, a
często są
często są
nieodwracalne, ok.
nieodwracalne, ok.
trwania.
trwania.
senność
senność
–
–
nieznaczne zab. świadomości, które występują w
nieznaczne zab. świadomości, które występują w
ch. somatycznych, w zmęczeniu
ch. somatycznych, w zmęczeniu
odrętwienie
odrętwienie
– jest stanem w którym silne bodźce mogą na
– jest stanem w którym silne bodźce mogą na
pewien czas przywrócić orientację
pewien czas przywrócić orientację
stan przedśpiączkowy
stan przedśpiączkowy
są głębokimi zaburzeniami świadomości, a
są głębokimi zaburzeniami świadomości, a
reakcje na bodźce zewn. są niemal całkowicie
reakcje na bodźce zewn. są niemal całkowicie
zniesione.
zniesione.
śpiączka
śpiączka
Zaburzenia świadomości c.d.
Zaburzenia świadomości c.d.
•
Jakościowe zaburzenia świadomości:
Jakościowe zaburzenia świadomości:
w których z.ś. zawierają
w których z.ś. zawierają
odrębne
odrębne
elementy niespotykane w prawidło-
elementy niespotykane w prawidło-
wym życiu psychicznym.
wym życiu psychicznym.
stany pomroczne
stany pomroczne
-
-
zwane też st. przymglenia świadomości charakteryzują
zwane też st. przymglenia świadomości charakteryzują
się niewłaściwą orientacją, niedorzecznym postępowaniem chorego,
się niewłaściwą orientacją, niedorzecznym postępowaniem chorego,
sprawiającym wrażenie zbornego zachowania np. upojenie patologiczne. Ok. st.
sprawiającym wrażenie zbornego zachowania np. upojenie patologiczne. Ok. st.
pomr. pokryty jest niepamięcią, chory jest inną osobowością.
pomr. pokryty jest niepamięcią, chory jest inną osobowością.
stan majaczeniowy
stan majaczeniowy
– występuje pod postacią zaburzeń orientacji,
– występuje pod postacią zaburzeń orientacji,
połączonych b. często z niepokojem ruchowym, urojeniami, omamami
połączonych b. często z niepokojem ruchowym, urojeniami, omamami
wzrokowymi, podatnością na sugestię. Stany te trwają od kilku godzin do kilku
wzrokowymi, podatnością na sugestię. Stany te trwają od kilku godzin do kilku
dni.
dni.
stan splątaniowy
stan splątaniowy
– polega na zaburzeniach orientacji, które są głębsze niż w
– polega na zaburzeniach orientacji, które są głębsze niż w
st. majaczeniowym, występuje zaburzenie orientacji allopsychicznej, a tok
st. majaczeniowym, występuje zaburzenie orientacji allopsychicznej, a tok
myślenia wykazuje charakterystyczne. a tok myslenia wykazuje
myślenia wykazuje charakterystyczne. a tok myslenia wykazuje
charakterystyczne splątanie, wielość wątków, przechodzenia jednego w drugi,
charakterystyczne splątanie, wielość wątków, przechodzenia jednego w drugi,
powierzchowność kojarzenia.
powierzchowność kojarzenia.
stany onejroidalne
stany onejroidalne
– są podobne do marzeń sennych, świadomość jest płytko
– są podobne do marzeń sennych, świadomość jest płytko
zaburzona, cechą charakterystyczną są omamy wzrokowe, powiązane ze sobą.
zaburzona, cechą charakterystyczną są omamy wzrokowe, powiązane ze sobą.
Inne podmiotowe i przedmiotowe
Inne podmiotowe i przedmiotowe
zaburzenia psychopatologiczne
zaburzenia psychopatologiczne
•
abulia –
abulia –
zmniejszona chęć do działania i myślenia jest objawem osłabienia woli
zmniejszona chęć do działania i myślenia jest objawem osłabienia woli
•
akatyzja
akatyzja
–
–
uczucie niepokoju ruchowego, wyrażające się przymusem
uczucie niepokoju ruchowego, wyrażające się przymusem
nieustannego poruszania się [objaw niepożądany podczas terapii
nieustannego poruszania się [objaw niepożądany podczas terapii
neuroleptykami].
neuroleptykami].
•
ambiwalencja –
ambiwalencja –
równoczesne współwystępowanie dwóch przeciwstawnych
równoczesne współwystępowanie dwóch przeciwstawnych
reakcji afektywnych
reakcji afektywnych
•
anhedonia
anhedonia
– utrata zainteresowań oraz zaprzestanie wszelkich
– utrata zainteresowań oraz zaprzestanie wszelkich
systematycznych działań będących zazwyczaj źródłem przyjemności.
systematycznych działań będących zazwyczaj źródłem przyjemności.
•
derealizacja
derealizacja
– odczuwanie zmiany rzeczywistości, otoczenia
– odczuwanie zmiany rzeczywistości, otoczenia
•
mutyzm
mutyzm
–
–
ograniczenie lub czynnościowa utrata zdolności mówienia
ograniczenie lub czynnościowa utrata zdolności mówienia
•
paratymia
paratymia
– niedostosowanie afektu, niezgodność wyrazu uczuć z
– niedostosowanie afektu, niezgodność wyrazu uczuć z
wyobrażeniem, myślą lub wypowiedzią.
wyobrażeniem, myślą lub wypowiedzią.
•
fobia
fobia
– uporczywy, chorobliwy, nieuzasadniony i silny strach przed pewnymi
– uporczywy, chorobliwy, nieuzasadniony i silny strach przed pewnymi
przedmiotami lub sytuacjami
przedmiotami lub sytuacjami
•
mania
mania
– podwyższenie nastroju, któremu towarzyszą wzmożone samopoczucie,
– podwyższenie nastroju, któremu towarzyszą wzmożone samopoczucie,
nadmierna aktywność psychoruchowa, podniecenie seksualne oraz
nadmierna aktywność psychoruchowa, podniecenie seksualne oraz
przyspieszony tok myślenia i wypowiedzi (gonitwa myśli)
przyspieszony tok myślenia i wypowiedzi (gonitwa myśli)
•
obsesje
obsesje
– powstające wbrew woli i uporczywie nawracające myśli, wyobrażenia,
– powstające wbrew woli i uporczywie nawracające myśli, wyobrażenia,
impulsy, których nie można się pozbyć ze świadomości ani dzięki logicznemu
impulsy, których nie można się pozbyć ze świadomości ani dzięki logicznemu
rozumowaniu , ani za pomocą różnych argumentów.
rozumowaniu , ani za pomocą różnych argumentów.
Rodzaje zespołów urojeniowych
Rodzaje zespołów urojeniowych
Grupa objawów psychopatologicznych, których wspólną cechą
Grupa objawów psychopatologicznych, których wspólną cechą
jest dominacja urojeń w obrazie klinicznym określany zespołem
jest dominacja urojeń w obrazie klinicznym określany zespołem
urojeniowym.
urojeniowym.
•
Zespół paranoidalny
Zespół paranoidalny
– cechuje się obecnością urojeń o strukturze
– cechuje się obecnością urojeń o strukturze
paranoidalnej, tj. luźno i mało konsekwentnie powiązanych ze sobą, o
paranoidalnej, tj. luźno i mało konsekwentnie powiązanych ze sobą, o
różnorodnych treściach, które są słabo wysycone uczuciowo i mało
różnorodnych treściach, które są słabo wysycone uczuciowo i mało
spójne z osobowością chorego, często urojeniom współtowarzyszą
spójne z osobowością chorego, często urojeniom współtowarzyszą
omamy słuchowe, zaznaczona dezintegracja osobowości.
omamy słuchowe, zaznaczona dezintegracja osobowości.
•
Zespół paranoiczny
Zespół paranoiczny
– charakteryzuje się występowaniem urojeń
– charakteryzuje się występowaniem urojeń
usystematyzowanych z tendencją do rozwoju systemu, skupieniem
usystematyzowanych z tendencją do rozwoju systemu, skupieniem
treści wokół jednego tematu, z silnie zaznaczonym wysyceniem
treści wokół jednego tematu, z silnie zaznaczonym wysyceniem
emocjonalnym oraz spójnym związkiem z osobowością, brakiem
emocjonalnym oraz spójnym związkiem z osobowością, brakiem
omamów, zwartą osobowością
omamów, zwartą osobowością
•
Zespół parafreniczny
Zespół parafreniczny
– cechuje się obecnością urojeń względnie
– cechuje się obecnością urojeń względnie
usystematyzowa-nych, o niewielkim zasięgu i małej tendencji do
usystematyzowa-nych, o niewielkim zasięgu i małej tendencji do
generalizacji, słabym wysyceniem emocjonalnym i tylko względnie
generalizacji, słabym wysyceniem emocjonalnym i tylko względnie
spójnym związkiem z osobowością, często współwystępują omamy,
spójnym związkiem z osobowością, często współwystępują omamy,
względnie zwarta osobowość.
względnie zwarta osobowość.
Inne zespoły psychopatologiczne
Inne zespoły psychopatologiczne
•
Zespół hipochondryczny
Zespół hipochondryczny
– dominują objawy przeżywania ciężkiej
– dominują objawy przeżywania ciężkiej
choroby somatycznej, nadmierna obserwacja funkcjonowania narządów
choroby somatycznej, nadmierna obserwacja funkcjonowania narządów
swego ciała, przywiązywanie nadmiernej wagi do spraw zdrowia i
swego ciała, przywiązywanie nadmiernej wagi do spraw zdrowia i
zabiegów diagnostyczno – leczniczych, stale utrzymujące się poczucie
zabiegów diagnostyczno – leczniczych, stale utrzymujące się poczucie
bycia chorym somatycznie.
bycia chorym somatycznie.
•
Zespół neurasteniczny
Zespół neurasteniczny
– charakteryzuje się zmęczeniem,
– charakteryzuje się zmęczeniem,
drażliwością, nadwrażliwością na bodźce zewnętrzne, bólami głowy,
drażliwością, nadwrażliwością na bodźce zewnętrzne, bólami głowy,
zaburzeniami koncentracji uwagi, zaburzeniami snu, przygnębieniem.
zaburzeniami koncentracji uwagi, zaburzeniami snu, przygnębieniem.
•
Zespoły dysocjacyjne
Zespoły dysocjacyjne
– jest to grupa obejmująca zaburzenia
– jest to grupa obejmująca zaburzenia
psychiczne o różnorodnej symptomatologii, imitującej różnego rodzaju
psychiczne o różnorodnej symptomatologii, imitującej różnego rodzaju
objawy psychiczne i somatyczne przy braku zmian organicznych
objawy psychiczne i somatyczne przy braku zmian organicznych
odpowiadających objawom. (zaburzenia dysocjacyjne mogą dotyczyć
odpowiadających objawom. (zaburzenia dysocjacyjne mogą dotyczyć
pamięci, świadomości, ruchów dowolnych, wzroku, mowy, bólu, słuchu).
pamięci, świadomości, ruchów dowolnych, wzroku, mowy, bólu, słuchu).
•
Zespół obsesyjny
Zespół obsesyjny
– obejmuje uczucie wewnętrznego przymusu,
– obejmuje uczucie wewnętrznego przymusu,
wykonania wbrew woli określonego działania, powtarzania czynności,
wykonania wbrew woli określonego działania, powtarzania czynności,
natrętnie nawracające niechciane myśli. Próba przeciwstawiania się
natrętnie nawracające niechciane myśli. Próba przeciwstawiania się
temu przymusowi wiąże się z przeżywaniem nasilonego lęku i napięcia.
temu przymusowi wiąże się z przeżywaniem nasilonego lęku i napięcia.