background image

 

 

Zaburzenia psychiczne i ich 

Zaburzenia psychiczne i ich 

systematyka

systematyka

Prof. Dr hab. 

Prof. Dr hab. 

Andrzej Zięba

Andrzej Zięba

Klinika 

Klinika 

Psychiatrii 

Psychiatrii 

Dorosłych CM 

Dorosłych CM 

UJ

UJ

background image

 

 

Psychiatria jest dziedziną medycyny 

Psychiatria jest dziedziną medycyny 

zajmującą się zaburzeniami procesów 

zajmującą się zaburzeniami procesów 

myślowych i sfery emocjonalnej człowieka 

myślowych i sfery emocjonalnej człowieka 

oraz pojawiającymi się na tym podłożu 

oraz pojawiającymi się na tym podłożu 

patologicznymi zachowaniami.

patologicznymi zachowaniami.

Wynikiem istnienia tych zaburzeń jest 

Wynikiem istnienia tych zaburzeń jest 

zazwyczaj dyskomfort/cierpienie a także 

zazwyczaj dyskomfort/cierpienie a także 

upośledzenie funkcjonowania społecznego, 

upośledzenie funkcjonowania społecznego, 

rodzinnego i zawodowego pacjenta.

rodzinnego i zawodowego pacjenta.

Zaburzenia te są wywołane czynnikami: 

Zaburzenia te są wywołane czynnikami: 

biologicznymi, genetycznymi, 

biologicznymi, genetycznymi, 

biochemicznymi, społecznymi, rodzinnymi, 

biochemicznymi, społecznymi, rodzinnymi, 

środowiskowymi, psychologicznymi etc.

środowiskowymi, psychologicznymi etc.

Pojęcie psychiatrii wprowadził w XIXw. 

Pojęcie psychiatrii wprowadził w XIXw. 

niemiecki fizjolog i klinicysta – 

niemiecki fizjolog i klinicysta – 

J.Ch.Reil.

J.Ch.Reil.

 

 

background image

 

 

Kierunki we współczesnej 

Kierunki we współczesnej 

psychiatrii

psychiatrii

Kliniczny

Kliniczny

 – w zależności od 

 – w zależności od 

preferowanych metod diagnostyczno – 

preferowanych metod diagnostyczno – 

terapeutycznych można wyróżnić tutaj tzw. 

terapeutycznych można wyróżnić tutaj tzw. 

Podejście biologiczne i psychologiczne 

Podejście biologiczne i psychologiczne 

( obecnie istnieje silna tendencja do 

( obecnie istnieje silna tendencja do 

łączenia obydwu tych podejść)

łączenia obydwu tych podejść)

Społeczny

Społeczny

Poznawczo-behawioralny

Poznawczo-behawioralny

Behawiorystyczny

Behawiorystyczny

Psychodynamiczny i psychoanalityczny

Psychodynamiczny i psychoanalityczny

Egzystencjalny

Egzystencjalny

Antypsychiatryczny

Antypsychiatryczny

background image

 

 

Objawy (

Objawy (

symptomata

symptomata

)

)

 zaburzeń 

 zaburzeń 

psychicznych wykazują dużą 

psychicznych wykazują dużą 

różnorodność; ujmując je łącznie, a zatem 

różnorodność; ujmując je łącznie, a zatem 

posługując się nazwą o bardzo szerokim 

posługując się nazwą o bardzo szerokim 

zakresie , używamy określenia – objawy 

zakresie , używamy określenia – objawy 

psychopatologiczne. Stwierdzenie, że 

psychopatologiczne. Stwierdzenie, że 

chory wykazuje objawy 

chory wykazuje objawy 

psychopatologiczne jest poprawne ale 

psychopatologiczne jest poprawne ale 

bardzo ogólnikowe i znaczy tyle tylko, że 

bardzo ogólnikowe i znaczy tyle tylko, że 

chory zdradza zaburzenia psychiczne, 

chory zdradza zaburzenia psychiczne, 

które nie zostały bliżej określone. Należy 

które nie zostały bliżej określone. Należy 

unikać popełnienia błędu, który polega na 

unikać popełnienia błędu, który polega na 

używaniu określenia – „objaw psychiczny” 

używaniu określenia – „objaw psychiczny” 

zamiast 

zamiast 

„psychopatologiczny”

„psychopatologiczny”

 

 

background image

 

 

Do objawów psychopatologicznych 

Do objawów psychopatologicznych 

zalicza się:

zalicza się:

Objawy chorób psychicznych, tj. objawy 

Objawy chorób psychicznych, tj. objawy 

psychotyczne(psychosis – choroba 

psychotyczne(psychosis – choroba 

psychiczna)

psychiczna)

Objawy nerwic (objawy nerwicowe)

Objawy nerwic (objawy nerwicowe)

Objawy zaburzeń osobowości

Objawy zaburzeń osobowości

Objawy upośledzenia umysłowego

Objawy upośledzenia umysłowego

Określenie „

Określenie „

objaw

objaw

” (symptoma) bywa czasem 

” (symptoma) bywa czasem 

używane zamiennie ze słowem „cecha”, co 

używane zamiennie ze słowem „cecha”, co 

jednak dotyczy głównie opisu zaburzeń 

jednak dotyczy głównie opisu zaburzeń 

osobowości i niedorozwoju umysłowego.

osobowości i niedorozwoju umysłowego.

background image

 

 

Najprostszy podział zaburzeń 

Najprostszy podział zaburzeń 

psychicznych

psychicznych

1.

1.

Zaburzenia psychotyczne

Zaburzenia psychotyczne

 – utrata poczucia 

 – utrata poczucia 

rzeczywistości, obecność objawów wytwórczych 

rzeczywistości, obecność objawów wytwórczych 

(urojenia, omamy etc.)

(urojenia, omamy etc.)

2.

2.

Zaburzenia nerwicowe

Zaburzenia nerwicowe

 – nie występuje utrata 

 – nie występuje utrata 

poczucia rzeczywistości, ich przyczyną są głównie 

poczucia rzeczywistości, ich przyczyną są głównie 

konflikty intrapsychiczne , którym najczęściej 

konflikty intrapsychiczne , którym najczęściej 

towarzyszy 

towarzyszy 

lęk, objawy konwersyjne lub 

lęk, objawy konwersyjne lub 

somatyzacyjne.

somatyzacyjne.

3.

3.

Zaburzenia czynnościowe

Zaburzenia czynnościowe

 – w ich wypadku nie są 

 – w ich wypadku nie są 

na razie znane czynniki etiologiczne odpowiedzialne 

na razie znane czynniki etiologiczne odpowiedzialne 

za stwierdzane w tej grupie symptomy (np. zespół 

za stwierdzane w tej grupie symptomy (np. zespół 

osobowości wielokrotnej)

osobowości wielokrotnej)

4.

4.

Zaburzenia organiczne

Zaburzenia organiczne

 – ich symptomy są efektem 

 – ich symptomy są efektem 

uszkodzenia tkanki mózgowej, zazwyczaj zaburzeniom 

uszkodzenia tkanki mózgowej, zazwyczaj zaburzeniom 

tym towarzyszy upośledzenie funkcji poznawczych

tym towarzyszy upośledzenie funkcji poznawczych

background image

 

 

Klasyfikacja DSM - IV

Klasyfikacja DSM - IV

Podstawą klasyfikacji DSM-IV jest 

Podstawą klasyfikacji DSM-IV jest 

tzw. diagnostyka wieloosiowa, na 

tzw. diagnostyka wieloosiowa, na 

którą składa się pięć osi

którą składa się pięć osi

.

.

Oś I - zespoły kliniczne (clinical 

Oś I - zespoły kliniczne (clinical 

disorders) i inne stany interesujące 

disorders) i inne stany interesujące 

klinicystę

klinicystę

Oś II - zaburzenia osobowości i 

Oś II - zaburzenia osobowości i 

upośledzenia umysłowe

upośledzenia umysłowe

Oś III - stany ogólnomedyczne (general 

Oś III - stany ogólnomedyczne (general 

medical conditions)

medical conditions)

background image

 

 

Klasyfikacja DSM - IV 

Klasyfikacja DSM - IV 

(c.d.)

(c.d.)

Oś IV - problemy psychospołeczne i 

Oś IV - problemy psychospołeczne i 

środowiskowe

środowiskowe

w pierwotnej grupie oparcia, w środowisku 

w pierwotnej grupie oparcia, w środowisku 

społecznym

społecznym

edukacyjne, zawodowe, mieszkaniowe, ekonomiczne

edukacyjne, zawodowe, mieszkaniowe, ekonomiczne

z dostępem do świadczeń medycznych

z dostępem do świadczeń medycznych

z sytuacją prawną

z sytuacją prawną

Oś V - poziom funkcjonowania życiowego 

Oś V - poziom funkcjonowania życiowego 

skala GAF (

skala GAF (

Global Assessment of Functioning

Global Assessment of Functioning

), 

), 

rozpiętość 0-99 punktów oparta na ocenie 

rozpiętość 0-99 punktów oparta na ocenie 

przesłanek zdrowotnych, psychologicznych i 

przesłanek zdrowotnych, psychologicznych i 

społecznych 

społecznych 

background image

 

 

Klasyfikacja DSM – IV (c.d.)

Klasyfikacja DSM – IV (c.d.)

Klasyfikacja DSM-IV obejmuje następujące 

Klasyfikacja DSM-IV obejmuje następujące 

główne kategorie diagnostyczne:

główne kategorie diagnostyczne:

1.

1.

Zaburzenia rozpoznawane zwykle po raz 

Zaburzenia rozpoznawane zwykle po raz 

pierwszy w niemowlęctwie , dzieciństwie, 

pierwszy w niemowlęctwie , dzieciństwie, 

wieku młodzieńczym( childhood, 

wieku młodzieńczym( childhood, 

adolescence)

adolescence)

2.

2.

Zaburzenia świadomości (delirium), otępienie, 

Zaburzenia świadomości (delirium), otępienie, 

zaburzenia amnestyczne, i inne globalne lub 

zaburzenia amnestyczne, i inne globalne lub 

częściowe zespoły zaburzeń poznawczych

częściowe zespoły zaburzeń poznawczych

3.

3.

Zaburzenia psychiczne spowodowane 

Zaburzenia psychiczne spowodowane 

stanami ogólnomedycznymi, nie 

stanami ogólnomedycznymi, nie 

sklasyfikowane gdzie indziej

sklasyfikowane gdzie indziej

4.

4.

Zaburzenia związane z nadużyciem substancji

Zaburzenia związane z nadużyciem substancji

background image

 

 

Klasyfikacja DSM – IV (c.d.)

Klasyfikacja DSM – IV (c.d.)

Klasyfikacja DSM-IV obejmuje następujące 

Klasyfikacja DSM-IV obejmuje następujące 

główne kategorie diagnostyczne(c.d.):

główne kategorie diagnostyczne(c.d.):

5.

5.

Schizofrenia i inne zaburzenia psychotyczne

Schizofrenia i inne zaburzenia psychotyczne

6.

6.

Zaburzenia nastroju

Zaburzenia nastroju

7.

7.

Zaburzenia lękowe

Zaburzenia lękowe

8.

8.

Zaburzenia pod postacią somatyczną 

Zaburzenia pod postacią somatyczną 

(somatoform disorders)

(somatoform disorders)

9.

9.

Zaburzenia pozorowane (factitious disorders)

Zaburzenia pozorowane (factitious disorders)

10.

10.

Zaburzenia dysocjacyjne ( dawniej 

Zaburzenia dysocjacyjne ( dawniej 

histeryczne, konwersyjne)

histeryczne, konwersyjne)

11.

11.

Zaburzenia seksualne i tożsamości płciowej

Zaburzenia seksualne i tożsamości płciowej

12.

12.

Zabużenia odżywiania się

Zabużenia odżywiania się

background image

 

 

Klasyfikacja DSM – IV (c.d.)

Klasyfikacja DSM – IV (c.d.)

Klasyfikacja DSM-IV obejmuje 

Klasyfikacja DSM-IV obejmuje 

następujące główne kategorie 

następujące główne kategorie 

diagnostyczne:

diagnostyczne:

13.

13.

Zaburzenia snu

Zaburzenia snu

14.

14.

Zaburzenia kontroli impulsów nie 

Zaburzenia kontroli impulsów nie 

sklasyfikowane gdzie indziej

sklasyfikowane gdzie indziej

15.

15.

Zaburzenia przystosowania 

Zaburzenia przystosowania 

( adaptacyjne)

( adaptacyjne)

16.

16.

Zaburzenia osobowości

Zaburzenia osobowości

17.

17.

Inne stany nie sklasyfikowane gdzie 

Inne stany nie sklasyfikowane gdzie 

indziej, które mogą być przedmiotem 

indziej, które mogą być przedmiotem 

klinicznej uwagi

klinicznej uwagi

background image

 

 

Międzynarodowa Statystyczna 

Międzynarodowa Statystyczna 

Klasyfikacja Chorób i Problemów 

Klasyfikacja Chorób i Problemów 

Zdrowotnych ICD - 10

Zdrowotnych ICD - 10

Rozpoznawane klasy diagnostyczne ujmuje się jako 

Rozpoznawane klasy diagnostyczne ujmuje się jako 

zaburzenia (disorders)

zaburzenia (disorders)

Uniwersalny, międzynarodowy charakter kodów 

Uniwersalny, międzynarodowy charakter kodów 

poszczególnych jednostek

poszczególnych jednostek

Założenia opisowości i ateoretyczności wiążące się z 

Założenia opisowości i ateoretyczności wiążące się z 

obecnością szczegółowych instrukcji diagnostycznych 

obecnością szczegółowych instrukcji diagnostycznych 

(opisy kliniczne i wskazówki diagnostyczne), unikaniem 

(opisy kliniczne i wskazówki diagnostyczne), unikaniem 

niejasnych teoretycznie terminów (np. nerwica, 

niejasnych teoretycznie terminów (np. nerwica, 

psychoza, psychogenny) i  ujęć o niewystarczającej 

psychoza, psychogenny) i  ujęć o niewystarczającej 

podbudowie empirycznej, oraz prefererowaniem 

podbudowie empirycznej, oraz prefererowaniem 

empirycznych przesłanek przy definiowaniu 

empirycznych przesłanek przy definiowaniu 

poszczególnych klas

poszczególnych klas

Użycie wielu osi diagnostycznych

Użycie wielu osi diagnostycznych

background image

 

 

Osie diagnostyczne - ICD 10

Osie diagnostyczne - ICD 10

Oś I - rozpoznania kliniczne

Oś I - rozpoznania kliniczne

wymienia się tutaj wszystkie rozpoznania i 

wymienia się tutaj wszystkie rozpoznania i 

wprowadza odpowiednie kody ICD

wprowadza odpowiednie kody ICD

notuje się zarówno rozpoznania psychiczne jak i 

notuje się zarówno rozpoznania psychiczne jak i 

zaburzenia oraz stany somatyczne

zaburzenia oraz stany somatyczne

podstawowe rozpoznanie umieszcza się jako pierwsze

podstawowe rozpoznanie umieszcza się jako pierwsze

Oś II - niesprawności

Oś II - niesprawności

ocenia się je w każdym z poniższych obszarów 

ocenia się je w każdym z poniższych obszarów 

funkcjonowania w skali 0-5

funkcjonowania w skali 0-5

dbałość o siebie

dbałość o siebie

aktywność zawodowa

aktywność zawodowa

rodzina i dom

rodzina i dom

szerszy kontekst społeczny

szerszy kontekst społeczny

background image

 

 

Osie diagnostyczne ICD 10

Osie diagnostyczne ICD 10

Oś III - czynniki kontekstowe

Oś III - czynniki kontekstowe

wymienia się wszystkie czynniki 

wymienia się wszystkie czynniki 

kontekstowe oraz wprowadza 

kontekstowe oraz wprowadza 

odpowiadające im kody Z (Z00-Z99)

odpowiadające im kody Z (Z00-Z99)

włącza się tylko czynniki kontekstowe 

włącza się tylko czynniki kontekstowe 

zachowujące istotny wpływ na 

zachowujące istotny wpływ na 

występowanie, obraz, przebieg, zejście lub 

występowanie, obraz, przebieg, zejście lub 

leczenie zaburzeń wymienionych na osi I

leczenie zaburzeń wymienionych na osi I

czynniki kontekstowe wymienia się w 

czynniki kontekstowe wymienia się w 

kolejności ich znaczenia 

kolejności ich znaczenia 

background image

 

 

Zasady kodowania 

Zasady kodowania 

alfanumerycznego w ICD 10

alfanumerycznego w ICD 10

F

F

 - zaburzenia psychiczne

 - zaburzenia psychiczne

F

F

x

x

 - podstawowa grupa zaburzeń (np. 

 - podstawowa grupa zaburzeń (np. 

zaburzenia afektywne)

zaburzenia afektywne)

Fx

Fx

x

x

 - klasa zaburzeń (zespół, stan etc.)

 - klasa zaburzeń (zespół, stan etc.)

Fxx

Fxx

.

.

x

x

 - podklasa, podtyp zaburzeń 

 - podklasa, podtyp zaburzeń 

(np.postaci schizofrenii, zaburzeń 

(np.postaci schizofrenii, zaburzeń 

afektywnych etc.)

afektywnych etc.)

Fxx.x

Fxx.x

x

x

 - dodatkowa charakterystyka 

 - dodatkowa charakterystyka 

(przebieg, poszczególne cechy)

(przebieg, poszczególne cechy)

background image

 

 

Międzynarodowa Statystyczna 

Międzynarodowa Statystyczna 

Klasyfikacja Chorób i Problemów 

Klasyfikacja Chorób i Problemów 

Zdrowotnych ICD - 10

Zdrowotnych ICD - 10

Obejmuje:

Obejmuje:

1.

1.

Organiczne zaburzenia psychiczne włącznie z 

Organiczne zaburzenia psychiczne włącznie z 

zespołami objawowymi (F00 – F09)

zespołami objawowymi (F00 – F09)

2.

2.

Zaburzenia psychiczne i zaburzenia 

Zaburzenia psychiczne i zaburzenia 

zachowania spowodowane używaniem 

zachowania spowodowane używaniem 

substancji psychoaktywnych (F10 – F19)

substancji psychoaktywnych (F10 – F19)

3.

3.

Schizofrenia, zaburzenia schizotypowe i 

Schizofrenia, zaburzenia schizotypowe i 

urojeniowe (F20 – F29)

urojeniowe (F20 – F29)

4.

4.

Zaburzenia nastroju (afektywne) (F30 –F39)

Zaburzenia nastroju (afektywne) (F30 –F39)

5.

5.

Zaburzenia nerwicowe , zab związane ze 

Zaburzenia nerwicowe , zab związane ze 

stresem oraz zaburzenia pod postacią 

stresem oraz zaburzenia pod postacią 

somatyczną (somatoform) (F40-F48)

somatyczną (somatoform) (F40-F48)

 

 

background image

 

 

Międzynarodowa Statystyczna 

Międzynarodowa Statystyczna 

Klasyfikacja Chorób i Problemów 

Klasyfikacja Chorób i Problemów 

Zdrowotnych ICD - 10

Zdrowotnych ICD - 10

Obejmuje (c.d)

Obejmuje (c.d)

6.

6.

Zespoły behawioralne związane z 

Zespoły behawioralne związane z 

zaburzeniami fizjologicznymi i czynnikami 

zaburzeniami fizjologicznymi i czynnikami 

fizycznymi (F50 –F59)

fizycznymi (F50 –F59)

7.

7.

Zaburzenia osobowości i zachowania 

Zaburzenia osobowości i zachowania 

dorosłych (F60 –F69)

dorosłych (F60 –F69)

8.

8.

Upośledzenie umysłowe (F70 –F79)

Upośledzenie umysłowe (F70 –F79)

9.

9.

Zaburzenia rozwoju psychicznego 

Zaburzenia rozwoju psychicznego 

(psychologicznego) (F80-F89)

(psychologicznego) (F80-F89)

10.

10.

Zaburzenia zachowania i emocji zaczynające 

Zaburzenia zachowania i emocji zaczynające 

się zwykle w dzieciństwie i wieku 

się zwykle w dzieciństwie i wieku 

młodzieńczym (F90-F98)

młodzieńczym (F90-F98)

11.

11.

Nie określone zaburzenia psychiczne (F99)

Nie określone zaburzenia psychiczne (F99)

background image

 

 

Porównując obydwa systemy 

Porównując obydwa systemy 

diagnostyczno-klasyfikacyjne, tj. 

diagnostyczno-klasyfikacyjne, tj. 

DSM-IV i ICD-10, trudno nie 

DSM-IV i ICD-10, trudno nie 

dostrzec podobieństw, a nawet 

dostrzec podobieństw, a nawet 

tożsamości niektórych kategorii 

tożsamości niektórych kategorii 

diagnostycznych. 

diagnostycznych. 

Są też różnice, które dotyczą m.in. 

Są też różnice, które dotyczą m.in. 

Poszczególnych zaburzeń, jak 

Poszczególnych zaburzeń, jak 

również wyeliminowania pewnych 

również wyeliminowania pewnych 

rozpoznań np. „nerwic” z DSM-IV.

rozpoznań np. „nerwic” z DSM-IV.

background image

 

 

Zaburzenia

Zaburzenia

 (ang

 (ang

. Disorder

. Disorder

) rozumiane 

) rozumiane 

są jako zespoły objawów 

są jako zespoły objawów 

manifestujących się zachowaniami 

manifestujących się zachowaniami 

lub przeżyciami , które wiążą się z:

lub przeżyciami , które wiążą się z:

1.

1.

Cierpieniem

Cierpieniem

 (distress)

 (distress)

2.

2.

Niesprawnością

Niesprawnością

 (disability) 

 (disability) 

rzutującą się na funkcjonowanie

rzutującą się na funkcjonowanie

3.

3.

Doświadczeniem zwiększonego 

Doświadczeniem zwiększonego 

ryzyka

ryzyka

 ( śmierci, bólu, 

 ( śmierci, bólu, 

niesprawności)

niesprawności)

4.

4.

Znaczną utratą swobody

Znaczną utratą swobody

background image

 

 

Zespół

Zespół

 jest to zbiór objawów, które 

 jest to zbiór objawów, które 

występują łącznie i przez to są 

występują łącznie i przez to są 

charakterystyczne dla niektórych 

charakterystyczne dla niektórych 

jednostek chorobowych.

jednostek chorobowych.

Na przykład na typowy zespół 

Na przykład na typowy zespół 

maniakalny składają się następujące 

maniakalny składają się następujące 

trzy objawy: podwyższenie nastroju, 

trzy objawy: podwyższenie nastroju, 

przyspieszenie toku myślenia i 

przyspieszenie toku myślenia i 

wypowiedzi, pobudzenia motoryczne.

wypowiedzi, pobudzenia motoryczne.

background image

 

 

Objawy obserwowane w 

Objawy obserwowane w 

psychiatrii

psychiatrii

1.

1.

Zaburzenia uwagi

Zaburzenia uwagi

2.

2.

Zaburzenia emocji

Zaburzenia emocji

3.

3.

Zaburzenia motoryczne

Zaburzenia motoryczne

4.

4.

Zaburzenia myślenia

Zaburzenia myślenia

5.

5.

Zaburzenia percepcji

Zaburzenia percepcji

6.

6.

Objawy związane z zaburzeniami 

Objawy związane z zaburzeniami 

poznawczymi oraz przyczynami 

poznawczymi oraz przyczynami 

pozapsychiatrycznymi

pozapsychiatrycznymi

7.

7.

Zaburzenia pamięci

Zaburzenia pamięci

8.

8.

Objawy konwersyjne / dysocjacyjne

Objawy konwersyjne / dysocjacyjne

9.

9.

Objawy somatyczne i zaburzenia 

Objawy somatyczne i zaburzenia 

fizjologiczne związane z objawami i 

fizjologiczne związane z objawami i 

zespołami psychopatologicznymi

zespołami psychopatologicznymi

background image

 

 

Zaburzenia uwagi

Zaburzenia uwagi

Rozpraszalność uwagi – trudności w 

Rozpraszalność uwagi – trudności w 

koncentracji uwagi

koncentracji uwagi

Uwaga selektywna – skupienie uwagi 

Uwaga selektywna – skupienie uwagi 

wyłącznie na bodźcach generujących 

wyłącznie na bodźcach generujących 

lęk

lęk

Przerzutność uwagi – skupianie się 

Przerzutność uwagi – skupianie się 

uwagi stale na nowych, nieistotnych 

uwagi stale na nowych, nieistotnych 

przypadkowych bodźcach z otoczenia

przypadkowych bodźcach z otoczenia

background image

 

 

Zaburzenia emocji

Zaburzenia emocji

Zaburzenia afektu

Zaburzenia afektu

Afekt – ekspresja emocji obserwowana 

Afekt – ekspresja emocji obserwowana 

przez badającego

przez badającego

Zaburzenia nastroju

Zaburzenia nastroju

Nastrój – emocje subiektywnie 

Nastrój – emocje subiektywnie 

odczuwane przez pacjenta i przez niego 

odczuwane przez pacjenta i przez niego 

opisywane

opisywane

Inne

Inne

 

 

zaburzenia emocji

zaburzenia emocji

background image

 

 

Zaburzenia afektu

Zaburzenia afektu

Obniżenie afektu

Obniżenie afektu

Spłycenie afektu

Spłycenie afektu

Stępienie afektu

Stępienie afektu

Afekt niedostosowany

Afekt niedostosowany

Afekt labilny

Afekt labilny

background image

 

 

Zaburzenia nastroju

Zaburzenia nastroju

Eutymia – stan prawidłowego nastroju

Eutymia – stan prawidłowego nastroju

Dysforia, drażliwość

Dysforia, drażliwość

Labilność nastroju

Labilność nastroju

Euforia

Euforia

Ekstaza

Ekstaza

Depresja

Depresja

Dystymia – przewlekle utrzymujący się stan 

Dystymia – przewlekle utrzymujący się stan 

obniżenia nastroju (ponad 2 lata) nie osiągający 

obniżenia nastroju (ponad 2 lata) nie osiągający 

nasilenia depresji

nasilenia depresji

Cyklotymia – naprzemienne stany dystymii oraz 

Cyklotymia – naprzemienne stany dystymii oraz 

długotrwałego umiarkowanie euforycznego nastroju 

długotrwałego umiarkowanie euforycznego nastroju 

Anhedonia

Anhedonia

Aleksytymia – niezdolność do rozpoznawania emocji 

Aleksytymia – niezdolność do rozpoznawania emocji 

własnych oraz emocji innych osób

własnych oraz emocji innych osób

background image

 

 

Inne zaburzenia 

Inne zaburzenia 

emocjonalne

emocjonalne

background image

 

 

Cechy charakterystyczne:

Cechy charakterystyczne:

 

 

pojawiający się bez 

pojawiający się bez 

dostrzegalnego zagrożenia

dostrzegalnego zagrożenia

 

 

utrzymujący się dłużej niż to 

utrzymujący się dłużej niż to 

uzasadnia realne zagrożenie 

uzasadnia realne zagrożenie 

nieproporcjonalnie intensywny 

nieproporcjonalnie intensywny 

do realnego zagrożenia

do realnego zagrożenia

 

 

jest objawem chorobowym, 

jest objawem chorobowym, 

najczęściej jednym z symptomów 

najczęściej jednym z symptomów 

zaburzenia nerwicowego

zaburzenia nerwicowego

Lęk

Lęk

background image

 

 

Lęk jako objaw chorób 

Lęk jako objaw chorób 

somatycznych - przykłady:

somatycznych - przykłady:

choroby układu krążenia (np. zawał serca i inne 

choroby układu krążenia (np. zawał serca i inne 

postacie choroby niedokrwiennej serca, częstokurcz 

postacie choroby niedokrwiennej serca, częstokurcz 

napadowy i inne zab. rytmu)

napadowy i inne zab. rytmu)

choroby endokrynologiczne (np. nadczynność 

choroby endokrynologiczne (np. nadczynność 

tarczycy, guz chromochłonny)

tarczycy, guz chromochłonny)

reakcje anafilaktyczne

reakcje anafilaktyczne

hipoglikemia

hipoglikemia

Hipoksja

Hipoksja

Hipowolemia (np. krwtok wewnętrzny)

Hipowolemia (np. krwtok wewnętrzny)

zespół abstynencyjny

zespół abstynencyjny

majaczenie

majaczenie

zatrucia

zatrucia

uszkodzenia CSN

uszkodzenia CSN

nadmierne przeciążenie wysiłkiem fizycznym i/lub 

nadmierne przeciążenie wysiłkiem fizycznym i/lub 

umysłowym

umysłowym

background image

 

 

Zaburzenia lękowe wg ICD - 10:

Zaburzenia lękowe wg ICD - 10:

F40.0 - Agorafobia

F40.0 - Agorafobia

F40.1 - Fobie społeczne

F40.1 - Fobie społeczne

F40.2 - Specyficzne postacie fobii

F40.2 - Specyficzne postacie fobii

F40.8 - Inne zaburzenia w postaci fobii

F40.8 - Inne zaburzenia w postaci fobii

F41.0 - Zaburzenia lękowe z napadami paniki

F41.0 - Zaburzenia lękowe z napadami paniki

F41.1 - Zaburzenia lękowe uogólnione (GAD)

F41.1 - Zaburzenia lękowe uogólnione (GAD)

F41.2 - Zaburzenia depresyjne i lękowe 

F41.2 - Zaburzenia depresyjne i lękowe 

mieszane

mieszane

F41.3 - Inne mieszane zaburzenia lękowe

F41.3 - Inne mieszane zaburzenia lękowe

background image

 

 

Fobie

Fobie

  

  

Są to dolegliwości lękowe 

Są to dolegliwości lękowe 

pojawiające się w 

pojawiające się w 

określonej, specyficznej 

określonej, specyficznej 

sytuacji, która w 

sytuacji, która w 

rzeczywistości nie jest 

rzeczywistości nie jest 

niebezpieczna

niebezpieczna

background image

 

 

Agorafobia

Agorafobia

 

 

Jest to w dosłownym sensie lęk przed 

Jest to w dosłownym sensie lęk przed 

otwartą przestrzenią

otwartą przestrzenią

Pojęcie agorafobii dotyczy również 

Pojęcie agorafobii dotyczy również 

wszelkich sytuacji, których wspólną cechą 

wszelkich sytuacji, których wspólną cechą 

jest to że 

jest to że 

wydostanie się z nich jest trudne lub niemożliwe

wydostanie się z nich jest trudne lub niemożliwe

Trudne może być uzyskanie pomocy

Trudne może być uzyskanie pomocy

Np.: 

Np.: 

Przebywanie w tłumie

Przebywanie w tłumie

Podróżowanie bez bliskiej osoby środkami komunikacji 

Podróżowanie bez bliskiej osoby środkami komunikacji 

(tramwaj, autobus, pociąg)

(tramwaj, autobus, pociąg)

Oddalanie się samemu z domu

Oddalanie się samemu z domu

Agorafobia często stanowi następstwo lęku 

Agorafobia często stanowi następstwo lęku 

napadowego

napadowego

background image

 

 

Fobia społeczna

Fobia społeczna

Obawa przed sytuacjami związanymi z ekspozycją 

Obawa przed sytuacjami związanymi z ekspozycją 

na nieznajomych ludzi lub oglądu przez innych, 

na nieznajomych ludzi lub oglądu przez innych, 

mogącymi doprowadzić do wystąpienia 

mogącymi doprowadzić do wystąpienia 

kompromitującego daną osobę zachowania 

kompromitującego daną osobę zachowania 

Między innymi doprowadza to do obaw przed: 

Między innymi doprowadza to do obaw przed: 

przemawianiem, pisaniem, jedzeniem, 

przemawianiem, pisaniem, jedzeniem, 

załatwianiem potrzeb w miejscach publicznych i 

załatwianiem potrzeb w miejscach publicznych i 

lub w obecności grupy innych osób.

lub w obecności grupy innych osób.

W sytuacjach tych występują:

W sytuacjach tych występują:

Zaczerwienienie

Zaczerwienienie

Obawa przed zaczerwienieniem

Obawa przed zaczerwienieniem

Drżenie rąk

Drżenie rąk

Kołatanie serca

Kołatanie serca

Silne pocenie się

Silne pocenie się

Trudności w wysławianiu się

Trudności w wysławianiu się

background image

 

 

Fobia specyficzna

Fobia specyficzna

Jest to występowanie lęku w określonych sytuacjach lub pod 

Jest to występowanie lęku w określonych sytuacjach lub pod 

wpływem obiektów obiektywnie nie postrzeganych jako 

wpływem obiektów obiektywnie nie postrzeganych jako 

niebezpieczne, dążenie do unikania ich oraz przeżywanie lęku 

niebezpieczne, dążenie do unikania ich oraz przeżywanie lęku 

przed tymi sytuacjami.

przed tymi sytuacjami.

Wyróżnia się

Wyróżnia się

Fobie zwierząt

Fobie zwierząt

Arachnophobia /pająki/,

Arachnophobia /pająki/,

Ofidiofobia /węże/

Ofidiofobia /węże/

Fobie srodowiska naturalnego 

Fobie srodowiska naturalnego 

Keraunophobia lub brontofobia /pioruny, burza/, 

Keraunophobia lub brontofobia /pioruny, burza/, 

Akrophobia/wysokość/,

Akrophobia/wysokość/,

Antlofobia /lęk przed powodzią/

Antlofobia /lęk przed powodzią/

Fobia typu: krew-iniekcja-rana

Fobia typu: krew-iniekcja-rana

Hematofobia (krew)

Hematofobia (krew)

Fobie sytuacyjne

Fobie sytuacyjne

Gefirofobia (przebywanie na moście)

Gefirofobia (przebywanie na moście)

Awiatofobia (latanie samolotem)

Awiatofobia (latanie samolotem)

Dromophobia/podróżowanie/,

Dromophobia/podróżowanie/,

Inne fobie:

Inne fobie:

Klaustrophobia/zamknięte , ciasne pomieszczenia/

Klaustrophobia/zamknięte , ciasne pomieszczenia/

background image

 

 

Lęk paniczny

Lęk paniczny

Jest to intensywne odczucie lęku, pojawiające się 

Jest to intensywne odczucie lęku, pojawiające się 

nagle , z dodatkowymi objawami 

nagle , z dodatkowymi objawami 

somatycznymi 

somatycznymi 

kołatanie serca, 

kołatanie serca, 

ból lub dyskomfort w klatce piersiowej, 

ból lub dyskomfort w klatce piersiowej, 

pocenie się, 

pocenie się, 

duszność, uczucie dławienia w gardle, 

duszność, uczucie dławienia w gardle, 

nudności, kurczowe bóle brzucha, 

nudności, kurczowe bóle brzucha, 

zawroty głowy, omdlewanie

zawroty głowy, omdlewanie

psychopatologicznymi 

psychopatologicznymi 

depresonalizacja, 

depresonalizacja, 

derealizacja, 

derealizacja, 

strach przed chorobą psychiczną, 

strach przed chorobą psychiczną, 

strach przed utratą kontroli, 

strach przed utratą kontroli, 

poczucie umierania).

poczucie umierania).

Dolegliwości trwają do 20-30 minut

Dolegliwości trwają do 20-30 minut

 , mają 

 , mają 

charakter napadowy, nawracający

charakter napadowy, nawracający

background image

 

 

Zaburzenie lękowe uogólnione 

Zaburzenie lękowe uogólnione 

(GAD)

(GAD)

Jest to uporczywy , uogólniony, 

Jest to uporczywy , uogólniony, 

„wolnopłynący” lęk, niezwiązany z sytuacją 

„wolnopłynący” lęk, niezwiązany z sytuacją 

zewnętrzną. 

zewnętrzną. 

Towarzyszą mu:

Towarzyszą mu:

 

 

ciągłe obawy, zamartwianie się

ciągłe obawy, zamartwianie się

trwożliwe oczekiwanie że stanie się coś 

trwożliwe oczekiwanie że stanie się coś 

złego z pacjentem lub jego rodziną,

złego z pacjentem lub jego rodziną,

wzmożone napięcie mięśniowe, 

wzmożone napięcie mięśniowe, 

drżenie, 

drżenie, 

ból głowy, 

ból głowy, 

objawy wegetatywne.

objawy wegetatywne.

background image

 

 

Zaburzenia depresyjne i lękowe 

Zaburzenia depresyjne i lękowe 

-mieszane

-mieszane

  

  

To takie zaburzenia w 

To takie zaburzenia w 

których występują zarówno 

których występują zarówno 

objawy depresyjne jak i 

objawy depresyjne jak i 

lękowe, bez dominacji 

lękowe, bez dominacji 

żadnego z nich.

żadnego z nich.

background image

 

 

Inne zaburzenia emocjonalne 

Inne zaburzenia emocjonalne 

– c.d.

– c.d.

Strach – uczucie lęku wywołane przez 

Strach – uczucie lęku wywołane przez 

rozpoznawalny, konkretny i faktycznie 

rozpoznawalny, konkretny i faktycznie 

zagrażający bodziec, sytuację

zagrażający bodziec, sytuację

Agitacja – silny lęk połączony z poczuciem 

Agitacja – silny lęk połączony z poczuciem 

dyskomfortu oraz znaczącym pobudzeniem 

dyskomfortu oraz znaczącym pobudzeniem 

ruchowym, często drażliwością

ruchowym, często drażliwością

Akatexja – brak emocji, uczuć związanych z 

Akatexja – brak emocji, uczuć związanych z 

bodźcem sytuacją normalnie emocjonalnie 

bodźcem sytuacją normalnie emocjonalnie 

obciążającą

obciążającą

Dekatexja – oddzielenie emocji od myśli, 

Dekatexja – oddzielenie emocji od myśli, 

osób etc. 

osób etc. 

Abreakcja – wyładowanie emocjonalne 

Abreakcja – wyładowanie emocjonalne 

następujące po przypomnieniu sobie 

następujące po przypomnieniu sobie 

traumatycznego wydarzenia 

traumatycznego wydarzenia 

background image

 

 

Inne zaburzenia 

Inne zaburzenia 

emocjonalne – c.d

emocjonalne – c.d

Apatia

Apatia

Ambiwalencja

Ambiwalencja

Wstyd

Wstyd

Poczucie winy

Poczucie winy

background image

 

 

Zaburzenia motoryczne

Zaburzenia motoryczne

Echopraksja – imitowanie i powtarzanie ruchów 

Echopraksja – imitowanie i powtarzanie ruchów 

innych osób

innych osób

Katatonia

Katatonia

Negatywizm – opór (czynny lub bierny) wobec 

Negatywizm – opór (czynny lub bierny) wobec 

wszelkich instrukcji, poleceń, prób ruszenia 

wszelkich instrukcji, poleceń, prób ruszenia 

pacjenta

pacjenta

Stereotypie – ciągle powtarzający się wzorzec 

Stereotypie – ciągle powtarzający się wzorzec 

ruchów, mowy 

ruchów, mowy 

Katapleksja – czasowa utrata napięcia 

Katapleksja – czasowa utrata napięcia 

mięśniowego wywołana stanem emocjonalnym

mięśniowego wywołana stanem emocjonalnym

Katalepsja – zastyganie w nieruchomej pozycji

Katalepsja – zastyganie w nieruchomej pozycji

Manieryzmy

Manieryzmy

Mutyzm  - nieużywanie głosu nie spowodowane 

Mutyzm  - nieużywanie głosu nie spowodowane 

przyczynami somatycznymi (np. neurologicznymi 

przyczynami somatycznymi (np. neurologicznymi 

lub zaburzeniem aparatu fonacji)

lub zaburzeniem aparatu fonacji)

background image

 

 

Zaburzenia motoryczne

Zaburzenia motoryczne

Agresja

Agresja

Acting out – nagłe zachowania impulsywne, 

Acting out – nagłe zachowania impulsywne, 

będące formą wyładowania nieświadomych 

będące formą wyładowania nieświadomych 

treści, impulsów

treści, impulsów

Abulia – zredukowana chęć działania i 

Abulia – zredukowana chęć działania i 

myślenia, brak inicjatywy i aktywności i 

myślenia, brak inicjatywy i aktywności i 

niebaczność na związane z tym 

niebaczność na związane z tym 

konsekwencje

konsekwencje

Astazja – abazja – niespowodowana 

Astazja – abazja – niespowodowana 

przyczynami neurologicznymi lub 

przyczynami neurologicznymi lub 

upośledzeniem aparatu ruchu niemożność 

upośledzeniem aparatu ruchu niemożność 

ustania lub siedzenia w miejscu w normalnej 

ustania lub siedzenia w miejscu w normalnej 

pozycji połączona z upadaniem czasem 

pozycji połączona z upadaniem czasem 

wykonywaniem ruchów dziwacznych lub 

wykonywaniem ruchów dziwacznych lub 

zaburzonych 

zaburzonych 

background image

 

 

Zaburzenia 

Zaburzenia 

percepcji

percepcji

background image

 

 

Zaburzenia spostrzegania – 

Zaburzenia spostrzegania – 

Iluzje

Iluzje

(złudzenia)

(złudzenia)

To spostrzeganie realnych bodźców, 

To spostrzeganie realnych bodźców, 

zniekształcone czy przekształcone przez 

zniekształcone czy przekształcone przez 

obawy i nadzieje (katatymia), albo będące 

obawy i nadzieje (katatymia), albo będące 

skutkiem niejasności spostrzegania. 

skutkiem niejasności spostrzegania. 

Nie zawsze są wyrazem zaburzeń stanu 

Nie zawsze są wyrazem zaburzeń stanu 

psychicznego, dlatego też należy odróżnić 

psychicznego, dlatego też należy odróżnić 

złudzenia fizjologiczne od złudzeń 

złudzenia fizjologiczne od złudzeń 

będących przejawem patologii (np. 

będących przejawem patologii (np. 

występujących w schizofrenni, stanach 

występujących w schizofrenni, stanach 

deliryjnych, czy halucynozach) których 

deliryjnych, czy halucynozach) których 

chory nie koryguje.

chory nie koryguje.

Typowym przykładem złudzeń 

Typowym przykładem złudzeń 

fizjologicznych są złudzenia geometryczne 

fizjologicznych są złudzenia geometryczne 

uwarunkowane strukturą geometryczną 

uwarunkowane strukturą geometryczną 

spostrzeganego przedmiotu.

spostrzeganego przedmiotu.

background image

 

 

Zaburzenia spostrzegania – 

Zaburzenia spostrzegania – 

omamy

omamy

 

 

(halucynacje)

(halucynacje)

Chory doznając omamów, przeżywa 

Chory doznając omamów, przeżywa 

spostrzeżenia przedmiotów (dźwięków, 

spostrzeżenia przedmiotów (dźwięków, 

zapachów etc.), które nie znajdują się w 

zapachów etc.), które nie znajdują się w 

otoczeniu lub w ogóle nie istnieją i 

otoczeniu lub w ogóle nie istnieją i 

umiejscawia je w otaczającej 

umiejscawia je w otaczającej 

rzeczywistości

rzeczywistości

Trzy charakterystyczne cechy omamów:

Trzy charakterystyczne cechy omamów:

1.

1.

Są to spostrzeżenia lub doznania 

Są to spostrzeżenia lub doznania 

powstające bez zaistnienia bodźca 

powstające bez zaistnienia bodźca 

zewnętrznego

zewnętrznego

2.

2.

Są rzutowane na zewnątrz 

Są rzutowane na zewnątrz 

(postrzegane są poza ciałem chorego)

(postrzegane są poza ciałem chorego)

3.

3.

Towarzyszy im sąd realizujący (tj. 

Towarzyszy im sąd realizujący (tj. 

przekonanie o ich realności)

przekonanie o ich realności)

background image

 

 

Omamy – c.d.

Omamy – c.d.

Omamy dzielimy na:

Omamy dzielimy na:

Słuchowe

Słuchowe

 (

 (

np. szumy, trzaski, głosy 

np. szumy, trzaski, głosy 

komentujące, nakazujące czy 

komentujące, nakazujące czy 

ubliżające)

ubliżające)

Wzrokowe

Wzrokowe

 (np. plamy, zarysy postaci, 

 (np. plamy, zarysy postaci, 

całe sytuacje, głowa diabła etc.)

całe sytuacje, głowa diabła etc.)

Węchowe

Węchowe

 (np. „zapachy seksualne”, 

 (np. „zapachy seksualne”, 

zapach trucizny)

zapach trucizny)

Smakowe

Smakowe

 

 

(np. smak trucizny, smak 

(np. smak trucizny, smak 

zgnilizny etc)

zgnilizny etc)

background image

 

 

Zaburzenia spostrzegania - 

Zaburzenia spostrzegania - 

pseudohalucynacje

pseudohalucynacje

Są to spostrzeżenia, doznania pojawiające 

Są to spostrzeżenia, doznania pojawiające 

się bez istniejącego bodźca 

się bez istniejącego bodźca 

zewnętrznego, połączone z sądem 

zewnętrznego, połączone z sądem 

realizującym ale bez rzutowania na 

realizującym ale bez rzutowania na 

zewnątrz – tj. w przeciwieństwie do 

zewnątrz – tj. w przeciwieństwie do 

omamów odczuwane w obrębie ciała 

omamów odczuwane w obrębie ciała 

Przykłady:

Przykłady:

Głosy, dźwięki wydobywające się z kończyn 

Głosy, dźwięki wydobywające się z kończyn 

pacjenta

pacjenta

Obrazy które pacjent widzi przed sobą ale 

Obrazy które pacjent widzi przed sobą ale 

które postrzega jako „wyświetlane” z jego 

które postrzega jako „wyświetlane” z jego 

głowy.

głowy.

background image

 

 

Zaburzenia spostrzegania – 

Zaburzenia spostrzegania – 

PARAHALUCYNACJE (AUTOMATYZMY, 

PARAHALUCYNACJE (AUTOMATYZMY, 

HALUCYNOIDY)

HALUCYNOIDY)

Są to wrażenia lub spostrzeżenia realnie 

Są to wrażenia lub spostrzeżenia realnie 

nieistniejących przedmiotów, zjawisk których 

nieistniejących przedmiotów, zjawisk których 

chory nie traktuje jako realnych przedmiotów 

chory nie traktuje jako realnych przedmiotów 

(brak sądu realizującego). Mimo poczucia 

(brak sądu realizującego). Mimo poczucia 

rzeczywistego doznawania chory nie traktuje 

rzeczywistego doznawania chory nie traktuje 

tych zjawisk jako należących do 

tych zjawisk jako należących do 

rzeczywistości i traktuje je jako objawy 

rzeczywistości i traktuje je jako objawy 

chorobowe.

chorobowe.

Mogą występować w:

Mogą występować w:

Padaczce skroniowej

Padaczce skroniowej

Migrenie

Migrenie

Narkolepsji

Narkolepsji

Niektórych przypadkach uszkodzenia pnia mózgu  

Niektórych przypadkach uszkodzenia pnia mózgu  

background image

 

 

Pareidolie

Pareidolie

 

 

Nierzeczywiste spostrzeżenia 

Nierzeczywiste spostrzeżenia 

wyprowadzone („wypatrzone”, 

wyprowadzone („wypatrzone”, 

„wysłuchane”) z jednostajnego, 

„wysłuchane”) z jednostajnego, 

nieostrego czy rytmicznie 

nieostrego czy rytmicznie 

ukształtowanego tła wizualnego lub 

ukształtowanego tła wizualnego lub 

dźwiękowego takiego jak np. chmury, 

dźwiękowego takiego jak np. chmury, 

mur ceglany, tkanina. Cechy 

mur ceglany, tkanina. Cechy 

postrzeganych zjawisk budzą z reguły 

postrzeganych zjawisk budzą z reguły 

wątpliwości i nie dochodzi do rozpoznania 

wątpliwości i nie dochodzi do rozpoznania 

w nich zjawisk realnych – jeśli to nastąpi 

w nich zjawisk realnych – jeśli to nastąpi 

pareidolia staje się iluzją. 

pareidolia staje się iluzją. 

background image

 

 

Zaburzenia 

Zaburzenia 

myślenia

myślenia

background image

 

 

Zaburzenia myślenia i ich 

Zaburzenia myślenia i ich 

podział

podział

Zaburzenia z przewagą zaburzeń 

Zaburzenia z przewagą zaburzeń 

treści:

treści:

Ubóstwo myśli

Ubóstwo myśli

urojenia, 

urojenia, 

idee nadwartościowe, 

idee nadwartościowe, 

natręctwa  

natręctwa  

myślenie dereistyczne 

myślenie rezonerskie

myślenie paralogiczne

background image

 

 

Zaburzenia myślenia

Zaburzenia myślenia

myślenie dereistyczne

myślenie dereistyczne

 (oderwane 

 (oderwane 

od rzeczywistości)

od rzeczywistości)

myślenie rezonerskie

myślenie rezonerskie

( wyciąganie 

( wyciąganie 

rozbudowanych, daleko idących 

rozbudowanych, daleko idących 

wniosków z nikłych, pojedynczych 

wniosków z nikłych, pojedynczych 

przeslanek)

przeslanek)

myślenie paralogiczne

myślenie paralogiczne

 (pozornie 

 (pozornie 

logiczne)

logiczne)

background image

 

 

Zaburzenia myślenia i ich 

Zaburzenia myślenia i ich 

podział

podział

Zaburzenia toku: 

Zaburzenia toku: 

rozkojarzenie, niedokojarzenie,

rozkojarzenie, niedokojarzenie,

mantyzm

mantyzm

 (natłok myśli), 

 (natłok myśli), 

przyspieszenie, gonitwa myśli

przyspieszenie, gonitwa myśli

perseweracje

perseweracje

otamowanie myślenia, 

otamowanie myślenia, 

spowolnienie myślenia

spowolnienie myślenia

lepkość myślenia

lepkość myślenia

background image

 

 

Zaburzenia myślenia – 

Zaburzenia myślenia – 

urojenia (deluzje)

urojenia (deluzje)

Są to fałszywe sądy, które chory 

Są to fałszywe sądy, które chory 

wypowiada z głębokim przekonaniem 

wypowiada z głębokim przekonaniem 

i których chory nie koryguje mimo 

i których chory nie koryguje mimo 

oczywistych dowodów błędności.

oczywistych dowodów błędności.

Podział urojeń według treści:

Podział urojeń według treści:

Prześladowcze

Prześladowcze

Zazdrości

Zazdrości

Hipochondryczne

Hipochondryczne

Grzeszności i winy

Grzeszności i winy

Poniżenia

Poniżenia

Upośledzenia

Upośledzenia

background image

 

 

Podział urojeń według treści – 

Podział urojeń według treści – 

c.d.

c.d.

Katastroficzne

Katastroficzne

Zubożenia, bogactwa

Zubożenia, bogactwa

Wielkościowe

Wielkościowe

Pochodzenia

Pochodzenia

Depresyjne

Depresyjne

Posłannicze

Posłannicze

Ksobne (odnoszące)

Ksobne (odnoszące)

Oddziaływania

Oddziaływania

Owładnięcia

Owładnięcia

Dysmorficzne

Dysmorficzne

background image

 

 

Urojenia owładnięcia, urojenia wpływu 

Urojenia owładnięcia, urojenia wpływu 

połączone z pseudochalucynacjami tworzą 

połączone z pseudochalucynacjami tworzą 

zespół Kandinskiego i Clerambaulta.

zespół Kandinskiego i Clerambaulta.

Urojenia występujące w zaburzeniach 

Urojenia występujące w zaburzeniach 

paranoicznych (uporczywe, utrwalone 

paranoicznych (uporczywe, utrwalone 

zaburzenia urojeniowe) są zazwyczaj 

zaburzenia urojeniowe) są zazwyczaj 

monotematyczne i silnie 

monotematyczne i silnie 

usystematyzowane (np. dotyczą jedynie 

usystematyzowane (np. dotyczą jedynie 

zdrady małżeńskiej)

zdrady małżeńskiej)

Urojenia występujące w zaburzeniach 

Urojenia występujące w zaburzeniach 

paranoidalnych (np. schizofrenia 

paranoidalnych (np. schizofrenia 

paranoidalna) mają często charakter 

paranoidalna) mają często charakter 

wielotematyczny, zmienny, 

wielotematyczny, zmienny, 

nieusystematyzowany.

nieusystematyzowany.

background image

 

 

Idee nadwartościowe

Idee nadwartościowe

Są to przekonania , 

Są to przekonania , 

które człowiek 

które człowiek 

uważa za 

uważa za 

szczególnie ważne, 

szczególnie ważne, 

słuszne, z którymi 

słuszne, z którymi 

jest silnie związany 

jest silnie związany 

i stara się im 

i stara się im 

wszystko poświęcić 

wszystko poświęcić 

, podporządkować.

, podporządkować.

background image

 

 

Natręctwa (

Natręctwa (

obsesje i 

obsesje i 

kompulsje

kompulsje

)

)

Są to postrzegane jako niepożądane lub 

Są to postrzegane jako niepożądane lub 

nienawistne a uporczywie narzucające się 

nienawistne a uporczywie narzucające się 

myśli lub wyobrażenia lub też czynności 

myśli lub wyobrażenia lub też czynności 

ruchowe wykonywane przez pacjenta celem 

ruchowe wykonywane przez pacjenta celem 

redukcji napięcia lub unikania napięcia 

redukcji napięcia lub unikania napięcia 

pomimo iż pacjent uważa je za niedorzeczne i 

pomimo iż pacjent uważa je za niedorzeczne i 

wstydliwe.

wstydliwe.

Wyróżnia się następujące rodzaje natręctw:

Wyróżnia się następujące rodzaje natręctw:

Obsesje 

Obsesje 

( myśli natrętne)

( myśli natrętne)

Ruminacje

Ruminacje

 ( uporczywe „przeżuwanie” jednej myśli lub 

 ( uporczywe „przeżuwanie” jednej myśli lub 

kwestii)

kwestii)

Czynności natrętne (

Czynności natrętne (

kompulsje

kompulsje

)

)

Impulsy natrętne

Impulsy natrętne

background image

 

 

Objawy somatyczne i zaburzenia fizjologiczne 

Objawy somatyczne i zaburzenia fizjologiczne 

związane z objawami i zespołami 

związane z objawami i zespołami 

psychopatologicznymi

psychopatologicznymi

Anoreksja – spadek, utrata apetytu

Anoreksja – spadek, utrata apetytu

Hyperfgia – wzmożone spożywanie 

Hyperfgia – wzmożone spożywanie 

pokarmów, wzmożony apetyt

pokarmów, wzmożony apetyt

Bulimia – okresy impulsywnego wzrostu 

Bulimia – okresy impulsywnego wzrostu 

apetytu i nadmiernego objadania się

apetytu i nadmiernego objadania się

Insomnia

Insomnia

Hypersomnia – nadmierna senność w ciągu 

Hypersomnia – nadmierna senność w ciągu 

dnia

dnia

Spadek libido

Spadek libido

Męczliwość

Męczliwość

Zaburzenia czynności układów: 

Zaburzenia czynności układów: 

pokarmowego, oddechowego, krążenia

pokarmowego, oddechowego, krążenia

background image

 

 

Objawy związane z zaburzeniami 

Objawy związane z zaburzeniami 

poznawczymi oraz przyczynami 

poznawczymi oraz przyczynami 

pozapsychiatrycznymi

pozapsychiatrycznymi

Anozognozja – brak poczucia choroby

Anozognozja – brak poczucia choroby

Somatopagnozja – niemożność rozpoznania 

Somatopagnozja – niemożność rozpoznania 

danej części ciała jako własnej

danej części ciała jako własnej

Prozopagnozja – niezdolność do 

Prozopagnozja – niezdolność do 

rozpoznawania twarzy

rozpoznawania twarzy

Astereognozja – niemożność rozpoznawania 

Astereognozja – niemożność rozpoznawania 

przedmiotów dotykiem

przedmiotów dotykiem

Agnozja wizualna – niemożność 

Agnozja wizualna – niemożność 

rozpoznawania przedmiotów lub osób za 

rozpoznawania przedmiotów lub osób za 

pomącą wzroku

pomącą wzroku

background image

 

 

Objawy konwersyjne / 

Objawy konwersyjne / 

dysocjacyjne

dysocjacyjne

Objawy konwersyjne powstają w wyniku 

Objawy konwersyjne powstają w wyniku 

niekontrolowanego ujawniania się nieświadomych 

niekontrolowanego ujawniania się nieświadomych 

treści, konfliktów, dążeń i dotyczą zaburzeń funkcji 

treści, konfliktów, dążeń i dotyczą zaburzeń funkcji 

mięśni szkieletowych i/lub zaburzeń funkcji 

mięśni szkieletowych i/lub zaburzeń funkcji 

narządów zmysłów bez współistniejących zaburzeń 

narządów zmysłów bez współistniejących zaburzeń 

neurologicznych lub zaburzeń układu kostno 

neurologicznych lub zaburzeń układu kostno 

szkieletowego

szkieletowego

Makropsja – widzenie przedmiotów nadmiernie 

Makropsja – widzenie przedmiotów nadmiernie 

powiększonych

powiększonych

Mikropsja – widzenie przedmiotów pomniejszonych

Mikropsja – widzenie przedmiotów pomniejszonych

Depersonalizacja

Depersonalizacja

Derealizacja

Derealizacja

Fuga dysocjacyjna

Fuga dysocjacyjna

Osobowość wielokrotna

Osobowość wielokrotna

Paraliż, niedowład konwersyjny

Paraliż, niedowład konwersyjny

background image

 

 

Zaburzenia pamięci

Zaburzenia pamięci

Niepamięć wsteczna – rozciąga się wstecz od 

Niepamięć wsteczna – rozciąga się wstecz od 

momentu zadziałania czynnika powodującego nagłą 

momentu zadziałania czynnika powodującego nagłą 

utratę/ zaburzenie świadomości

utratę/ zaburzenie świadomości

Niepamięć następcza – rozciąga się od momentu 

Niepamięć następcza – rozciąga się od momentu 

pełnego ustąpienia zaburzeń świadomości do chwili 

pełnego ustąpienia zaburzeń świadomości do chwili 

odzyskania zdolności ciągłego zapamiętywania 

odzyskania zdolności ciągłego zapamiętywania 

nowych wydarzeń

nowych wydarzeń

Ekmnezja – przeżywanie przeszłości jako 

Ekmnezja – przeżywanie przeszłości jako 

teraźniejszości występujące po niektórych środkach 

teraźniejszości występujące po niektórych środkach 

halucynogennych 

halucynogennych 

Konfabulacja – wspomnienia rzekome – pokrywanie 

Konfabulacja – wspomnienia rzekome – pokrywanie 

luk pamięciowych fałszywymi historiami, informacjmi

luk pamięciowych fałszywymi historiami, informacjmi

Deja vu

Deja vu

 (już widziałem), 

 (już widziałem), 

deja vecu

deja vecu

 (już 

 (już 

przeżywałem), 

przeżywałem), 

jamais vu

jamais vu

 (nigdy nie widziałem), 

 (nigdy nie widziałem), 

jamais vecu

jamais vecu

 (nigdy nie przeżywałem)

 (nigdy nie przeżywałem)


Document Outline