ZAKAŻENIA PRZEWODU

POKARMOWEGO ŚWIŃ

Barbara Stachura 3A

Występowanie:

- Szeroko rozpowszechnione

- Głównie w intensywnym chowie

Czynniki predysponujące:

- osobnicze: nieprawidłowe odpojenie siarą, niska odporność,

obecność innych chorób, spowolniona perystaltyka jelit

- środowiskowe: złe warunki zoohigieniczne, stres,

nieprawidłowe żywienie, nadmierne zagęszczenie zwierząt

KOLIBAKTERIOZA

(Colibacteriosis porcellorum neonatorum)

• Czynnik etiologiczny:

• Rodzina: Enterobaceriaceae
• Rodzaj: Escherichia
• Gatunek:

Escherichia coli –

serotypy

1. ETEC - enerotoksyczne E. coli
2. EIEC - eneroinwazyjne E.coli
3. EHEC - enterokrwotoczne E.coli
4. EPEC - enteropatogenne E.coli
5. EAEC - enteroagregacyjne E.coli

Czynniki zjadliwości

:

- Fimbrie - F4 ( K 88), F5 (K 99), F6 (987P), F 41

- Enterotoksyny:

- ETEC- enterooksyna ST(ciepłostała), LT( ciepłochwiejna)
- EPEC- enterotoksyna ESP
- EHEC- werotoksyna, Shiga- like toxine
- EIEC- cytotoksyna

• Oseski

Postać jelitowa
Postać posocznicowa

• Prosięta przed odsadzeniem przed 3

tyg. życia

Postać jelitowa

• Prosięta po odsadzeniu

Postać jelitowa
Choroba obrzękowa
Postać wstrząsowa

Źródło zakażenia:

-

zwierzęta chore(bezpośredni kontakt)- kał

-lochy nosicielki
-zanieczyszczona pasza, ściółka, woda, sprzęt

Droga zakażenia:

-

głównie pokarmowa

- rzadziej aerogenna
-pępek

POSTACI:

1.

JELITOWA(enterotoksykoza)

Zapalenie żołądka i jelit prosiąt nowonarodzonych i po odsadzeniu

•

Prosięta tuż po urodzeniu- zakażenie od lochy w akcie ssania
(dotyczy zazwyczaj pojedynczych sztuk lub całego miotu)

•

Prosięta ssące poniżej 3 tygodnia życia(gdy powoli zanika uzyskana odporność
bierna)(masowe wystąpienie biegunek u prosiąt)

•

Prosięta odsadzone ( powyżej 3 tyg., zazwyczaj 3 lub 5 tydzień)- zmiana paszy ,
gwałtowne namnażanie się własnych bakterii w j. grubym)

2.POSOCZNICOWA(

u prosiąt tuż po urodzeniu, dużo rzadziej niż postać

jelitowa)

3. GORĄCZKA POPORODOWA u macior po porodzie(ciężki

stan ogólny zapalenie wymienia, bezmleczność

 

PATOGENEZA

EFEKT:
-wzrost sekrecji K i
Cl, hamowanie
resorbcji Na i wody

-Biegunka sekrecyjna

-Brak objawów stanu
zapalnego

Objawy:

1.U nowonarodzonych prosiąt objawy 12-48 h po porodzie

(czasem nawet 2-3 h):

- Temperatura w normie lub nieco niższa
- Intensywna biegunka ,początkowo papkowata, śmietanowata,

jasnożółta, później wodnista alkaliczna(!!! Obecność
węglowodanów, w biegunkach wirusowych kwaśna )

- Niechęć do ssania, szybka urata kondycji
- Wychudzenie, odwodnione, czasem utrata nawet 30 -40 % masy

ciała

- Skóra szorstka , bez połysku, szara
- Stan zapalny w okolicy odbytu
- Kwasica metaboliczna
- Upadki nawet do 100 %

2.Prosięta przed i po odsadzeniu

• Temperatura w normie lub nieco niższa
• Biegunka u prosiąt przed odsadzeniem szarobiała, mniej

intensywna niż u osesków, po odsadzeniu szarobrązowa

• Apetyt zachowany, jednak spożycie paszy zmniejszone
• Wychudzenie, odwodnienie

Zmiany AP:

• Jelita cienkie rozdęte, atoniczne, często

makroskopowo brak cech zapalenia, w ciężkich
przypadkach objawy nieżytowego zapalenia jelit ,
przekrwienie i obrzęk błony śluzowej,
przekrwienie naczyń krezki, powiększenie węzłów
chłonnych krezkowych

• Treść jelita wodnisto –żółta
• W żołądku osesków grudy niestrawionego sernika
• Skóra pergaminowa , blada, matowa, gałki oczne

zapadnięte, okolica krocza i odbytu zawalana
kałem

Rozpoznanie:

• Diagnostyka różnicowa:

- Salmonelloza
- Rotawirusowa biegunka prosiąt
- TGE( zakaźne wirusowe zapalenie żołądka i jelit)
- Dyzenteria świń(krwotoczno – martwicowe zapalenie żołądka i

okrężnicy)

- zakaźna martwicowe zapalenie jelit u prosiąt(zakaźna

enterotoksemia )

- Zespół adenomatozy jelitowej(rozrostowe zapalenie jelit)
- Kokcydioza świń

• WYWIAD
• BADANIE KLINICZNE
• BADANIE AP
• BADANIA DODATKOWE

Materiał: kał, wymazy z odbytu
Badania bakteriologiczne:

- posiewy: bezcelowe
-antybiotykogram

Wykrywanie swoistych antygenów dla szczepów patogennych
Izolacja szczepu i identyfikacja(PCR, IF, ELISA) w zakresie

obecności fimbrii i produkowanych toksyn

Leczenie- cel:

• Eliminacja czynnika chorobotwórczego- antybiotykoterapia

(amoksycylina, ampicylina, ceftiofur, enrofloksacyna,
oksytetracyklina, neomycyna)- zależne od antybiogramu!!!!
przy masowych biegunkach antybiotyki podaje się z paszą
lub wodą do picia

• Przywrócenie homeostazy wodno-elektrolitowej

Płyn wieloelektrolitowy ( np. płyn Ringera)+ płyny
uzupełniające,
NaHCO3 przy kwasicy metabolicznej

• 5% roztwór glukozy, witaminy A i E
• Zapewnić właściwe warunki zoohigieniczne

Zapobieganie:

• Izolacja chorych zwierząt
• Kwarantanna zwierząt nowowprowadzanych(ok. 2 tyg)
• Dezynfekcja kojców- zasada „all in, all out”(całe pomieszczenie

pełne, całe pomieszczenie puste)

Po poporodzie:
Prawidłowe warunki zoohigieniczne( czysty kojec porodowy, ściółka,
dostęp do czystej wody, parametry fizyczne( temperatura, ruch
powietrza ,wentylacja)
Prawidłowe odpojenie siarą, czysty gruczoł mlekowy
Podawanie probiotyków, prebiotyków

• Profilaktyka swoista(2 –krotne szczepienie, prośnych loch w odstępie 2-3

tygodni- 2 podanie około 2 tygodnie przed wyproszeniem, szczepionka
zawierającą antygeny fimbrialne lub też same toksyny)

Szczepionki

• Colivac S-2
• Porcilis coli
• Neocolipor

CHOROBA OBRZĘKOWA

(Morbus oedematosus)

• Czynnik etiologiczny:

EHEC ( fimbrie F4 i F18ab)

Dotyczy głównie prosiąt po ok. 1-2 tyg. po
odsadzeniu( przekarmienie, nagłe zmiany sposobu
żywienia, zbytnio rozdrobniona pasza, stres
poodsadzeniowy )

Zachorowalność 30-40%
Śmiertelność 50-90%

Źródło zakażenia:

-

zwierzęta chore(bezpośredni kontakt)- kał

-zanieczyszczona pasza, ściołka, woda, sprzęt

Droga zakażenia:

-

głównie pokarmowa

Patogeneza

Efekt:

Wzmożona
przepuszczalność
naczyń krwionośnych
 powstawanie

obrzęków

Objawy

• przebieg bardzo gwałtowny, szybkie upadki(kilka do

kilkunastu godzin)

• Obrzęki głowy(powieki, policzki, okolica nosowo-czołowa),

szyi, przedpiersie

• Zaburzenia krążeniowo –oddechowe
• Przytłumione kwiczenie(obrzęk krtani)
• Objawy nerwowe(porażenia , niedowłady kończyn,

nadmierna pobudliwość na bodźce, drgawki itd.)

• Biegunka( nie zawsze, wtedy gdy szczep wytwarza

dodatkowo enterotoksynę)

Zmiany AP

• Obrzęk tkanki podskórnej głowy, szyi , przedpiersia, kończyn
• Płyny w jamach ciała(hydrothorax, hydropericardium
• Obrzęk płuc i innych narządów
• Mesocolon, ściana żołądka( okolica wpustu i krzywizny wiekszej)- obrzęk

galaretowaty(coraz rzadziej rejestrowana !!!)

• Żołądek wypełniony treścią ( apetyty do końca)
• Węzły chłonne krezkowe obrzękłe
• żółte ogniska rozmiękczynowe w mózgu
• Obrzęk opon mózgowo –rdzeniowych
• Wybroczyny pod nasierdziem, wsierdziem, w mięśniu sercowym

Rozpoznanie:

• Diagnostyka różnicowa:

A)postać posocznicowa

– Pomór klasyczny i afrykański świń
– Pasterelloza
B)Postać jelitowa
-Salmonelloza
– Dyzenteria świń
- Rotawirusowa biegunka prosiąt

-TGE( zakaźne wirusowe zapalenie żołądka i jelit)
-Dyzenteria świń(krwotoczno – martwicowe zapalenie żołądka i okrężnicy)

- zakaźna martwicowe zapalenie jelit u prosiąt(zakaźna enterotoksemia )
- Zespół adenomatozy jelitowej(rozrostowe zapalenie jelit)
C)Choroba obrzękowa- objawy nerwowe
-choroba Aujeszkyego
-choroba cieszyńska

• WYWIAD
• BADANIE KLINICZNE
• BADANIE AP
• BADANIA DODATKOWE

– Badanie bakteriologiczne

Leczenie

Nie zawsze skuteczne ( z powodu bardzo szybkiego przebiegu)
Izolacja chorych prosiąt, głodówka
Antybiotykoterapia zgodnie z antybiogramem( zwykle chinolony ,

kolistyna)

Preparaty wzmaciniające(20 % r-r glukozy, wit E, Se, preparaty Ca)
NSAID

Zapobieganie:

• Eliminacja czynników predysponujących tj

.

• W miarę możliwości kontrolować ilość pokarmu jaką pobiera

zwierzę

• Unikać gwałtownej zmiany paszy
• Podawanie probiotyków i prebiotyków
• ZnO (o właściwościach wysuszających)
• Szczepienia profilaktyczne szczepionką z toksoidem

verotoksyny

• Eliminacja prosiąt z receptorami F18 na enterocytach