Bartnicka Karolina

Brdak Marzena

Koenzym

Koenzymy są to substancje niebiałkowe,
drobnocząsteczkowe, będące jednym z dwóch
komponentów enzymów złożonych, zawierające
zazwyczaj w swym składzie fosfor. Są bardzo
luźno związane z częścią białkową enzymu
(apoenzymem) i mogą łatwo od niej
oddysocjować . Sam koenzym, jak i apoenzym
nie przejawiają katalitycznego działania Enzym
wykazuje aktywność tylko wtedy, gdy oba
komponenty są połączone ze sobą.

Koenzym

Wiele koenzymów jest pochodnymi
prekursorów-witamin, które są często istotnym
składnikiem pożywienia, a których
niedostateczny dopływ wywołuje choroby z
niedoboru. Niedobór witamin nazywany jest
również awitaminozą.

Witaminy rozpuszczalne w

wodzie



Witamina B1



Witamina B2



Witamina B3



Witamina B5



Witamina B6



Witamina B7



Witamina B11



Witamina B12



Witamina C

Witamina B1 ( Tiamina )

Jej aktywna forma

pirofosforan tiaminy

jest

koenzymem dekarboksylaz, biorących udział w
oddychaniu komórkowym. Wpływa na
metabolizm węglowodanów, tłuszczów i
aminokwasów. Warunkuje właściwe
funkcjonowanie tkanki nerwowej, przewodu
pokarmowego i układu krążenia. Pomaga w
koncentracji i zachowaniu optymizmu.

Witamina B1 ( Tiamina )

Niedobór witaminy B1 powoduje :



zaburzenia czynności centralnego układu nerwowego: uczucie

osłabienia, zmęczenie, oczopląs, zaburzenia pamięci,

koncentracji, depresja,



niewydolność krążenia: przyspieszona akcja serca, powiększenie

wymiarów serca, obrzęki kończyn górnych i dolnych,



zaburzenia ze strony przewodu pokarmowego: utrata łaknienia,

nudności, wymioty, biegunki, bóle brzucha, brak apetytu, spadek

wagi.
W przypadku silnej awitaminozy B1 może wystąpić

choroba beri-

beri

, objawiająca się zaburzeniami pracy neuronów i włókien

mięśniowych, co powoduje bóle kończyn, osłabienie mięśni,

drżenie, niewydolność układu krążenia.
Alkohol rozkłada witaminę B1, co powoduje, że ludzie

nadużywający alkoholu powinni szczególnie dbać o dostarczanie

jej do organizmu.

Witamina B1 ( tiamina )

Witaminy B1 szczególnie dużo jest w tkankach
aktywnych metabolicznie (wątroba, serce), a
także w: produktach zbożowych grubego
przemiału, mięsie, wędlinach (szczególnie w
wieprzowinie), roślinach strączkowych – grochu,
fasoli oraz drożdżach, orzechach, słoneczniku,
rybach, owocach i warzywach. Tiamina jest
zgromadzona głównie w warstwie zewnętrznej
ziaren zbóż, dlatego też procesy technologiczne
polegające na łuskaniu i polerowaniu zubażają
mąkę w tę witaminę.

Witamina B2

( ryboflawina )

Ryboflawina jest zaliczana do witamin z grupy
B. Jest prekursorem dwóch ważnych koenzymów
:



FMN

– mononukleotyd flawinowy, powstały

wskutek fosforylacji ryboflawiny;



FAD

– dinukleotyd flawinoadeninowy,

powstały wskutek reakcji FMN z ATP.

Witamina B2
( ryboflawina )

Skutki niedoboru :



Opóźnienie

wzrostu,

uszkodzenie gałek ocznych i

rogówki, pogorszenie ostrości wzroku, światłowstręt,
łzawienie, łatwe męczenie się oczu, swędzenie w
okolicy ujścia pochwy, wypadanie włosów, kłopoty z
koncentracją, zawroty głowy, bezsenność, zaburzenia
oddychania, obrzmienie lub pękanie błony śluzowej
jamy ustnej, zapalenie czerwieni warg, języka lub błon
śluzowych, pleśniawki, zajady jamy ustnej, łojotok,
pelagra, choroby układu nerwowego, dystrofie mięśni,
łuszczące się zmiany skórne okolic nosa, ust, czoła i
uszu.

Witamina B2
( ryboflawina )

Źródła w pożywieniu :



występuje w wątrobie, chudych serach,

migdałach, grzybach, dziczyźnie, jajach, zielonych
częściach warzyw, łososiu, pstrągu, makreli,
pełnoziarnistym pieczywie, małżach, fasoli, grochu,
soi, mleku, jogurcie, kefirze, maślance, drożdżach i
orzechach włoskich, a także w różnych rodzajach
mięs.



W preparatach może pochodzić z roślin

genetycznie zmodyfikowanych w kierunku
wytwarzania ryboflawiny

Witamina B3

( Witamina PP-niacyna )

Witamina B3 - wspólna nazwa na określenie
dwóch związków: kwasu nikotynowego i amidu
kwasu nikotynowego. Może być ona, w
przeciwieństwie do innych witamin z grupy B,
produkowana w organizmie z podstawowego
aminokwasu- tryptofanu. W organizmie
człowieka jest prekursorem koenzymów -
oksydoreduktaz

NAD+ i NADP +

biorących

udział w utlenianiu biologicznym.

Witamina B3

Skutki niedoboru :



Małe niedobory niacyny mogą powodować zwolnienie

metabolizmu, przez co zmniejszenie tolerancji na zimno.



Duże niedobory niacyny powodują

chorobę pelagrę

.

Charakterystyczne objawy to zapalenie skóry, biegunka,

otępienie. Może doprowadzić do śmierci.



Ponadto mogą występować objawy jak:

hiperpigmentacja, zgrubienie skóry, zapalenie jamy

ustnej, zapalenie języka, zespół krowiego języka,

zaburzenia układu pokarmowego.



Mogą też występować następujące objawy

psychiatryczne: poirytowanie, słaba koncentracja,

amnezja, majaczenie, lęki, zmęczenie, apatia, nadmierna

aktywność, oraz depresja.

Witamina B3

Występuje powszechnie w produktach
roślinnych i zwierzęcych, np. w mięsie,
orzechach i ziarnach zbóż.

Witamina B5 ( kwas

pantotenowy )

To mieszanina następujących związków
chemicznych:



kwasu pantotenowego,



panteiny



pantenolu



koenzymu A

(aktywnej biologicznie formy

kwasu pantotenowego)- biorącego udział w
metabolizmie węglowodanów, tłuszczów i białek
oraz w przenoszeniu energii.

Witamina B5 ( kwas

pantotenowy )

Skutki niedoboru :



zapalenia skóry

, złe gojenie się ran, uczucie pieczenia,

wypadanie włosów, przedwczesna siwizna, łysienie, kłopoty

ze wzrokiem, pęknięcia skóry w kącikach ust i oczu



zaburzenia układu nerwowego, trudności z nauką,

nadmierna drażliwość, omdlenia, depresje, utrata

koordynacji



bóle i sztywność w stawach, uczucie odrętwienia,

mrowienia i skurcze w ramionach i nogach, niepewny chód



zaburzenia układu trawiennego, utrata apetytu,

niestrawność, przemęczenie, podatność na zakażenia



częste infekcje górnych dróg oddechowych, zaburzenia

układu sercowo-naczyniowego, przyspieszenie czynności

serca.

Witamina B5 ( kwas

pantotenowy )

Źródła witaminy :



wątróbka, otręby pszenne, ryby (np. śledzie,

makrele, pstrągi), grzyby, mleko pełne, mięso
kurczaka, mleczko pszczele, pestki słonecznika,
sery, orzechy, jajka, owoce awokado,
pomarańcze, ziemniaki, brokuły, ciemny ryż,
melony, pełnoziarnisty chleb, soja, masło
orzechowe, banany.

Witamina B6

(pirydoksyna)

Witamina B6 – grupa 6 organicznych związków
chemicznych, pochodnych pirydyny:
pirydoksyny, pirydoksalu i pirydoksaminy oraz
ich 5'-fosforanów. Formą aktywną biologicznie
jest

fosforan pirydoksalu

, do którego

pozostałe formy są przekształcane
enzymatycznie, w wyniku działania kinaz i
oksydaz

Witamina B6

( pirydoksyna )



Niedobór witaminy B6 może wywoływać objawy ze strony

układu nerwowego, takie jak: drgawki, depresja, apatia,

bezsenność, ogólne pogorszenie samopoczucia,

obniżenie sprawności procesów myślowych, zapalenie

nerwów.



Do innych objawów niedoboru witaminy B6 należą:

zmniejszenie odporność na infekcje, stany zapalne skóry

(łojotokowe zmiany na twarzy, podrażnienie języka i błon

śluzowych jamy ustnej), niedokrwistość, kamica nerkowa,

zmęczenie, nudności, odruchy wymiotne, zaburzenia w

funkcjonowaniu mięśnia sercowego, zwiększenie ryzyka

powstawania nowotworów.



Niedobór witaminy B 6 jest ważnym czynnikiem ryzyka

rozwoju miażdżycy, stąd niedobór tej witaminy zwiększa

ryzyko udaru i choroby niedokrwiennej serca

Witamina B6

( pirydoksyna )

Witamina B6 występuje w rozmaitych
produktach żywnościowych. Do najbogatszych
źródeł należą ryby, mięso, ziemniaki i inne
warzywa skrobiowe, niektóre owoce (np.
banany, ale nie cytrusy) i płatki śniadaniowe
wzbogacone w witaminę B6

Witamina B12
( kobalamina )



Witamina B12 - złożony organiczny związek

chemiczny zawierający kobalt jako atom centralny.



Kobalamina odgrywa istotne znaczenie w

przemianach węglowodanów, białek, tłuszczów.

Uczestniczy także w wytwarzaniu czerwonych ciałek

krwi, umożliwia syntezę kwasów nukleinowych w

komórkach, uczestniczy w tworzeniu otoczki

mielinowej ochraniającej komórki nerwowe.



Aktywnym biologicznie koenzymem B12 jest

deoksyadenozynokobalamina

Witamina B12

( kobalamina )

Duże niedobory witaminy B12 objawiają się w bardzo

widoczny sposób, tworząc praktycznie cały zespół

dolegliwości. Spowodowane jest to faktem, iż witamina

B12 jest bardzo ważnym koenzymem w procesie syntezy

metioniny, jednego z aminokwasów niezbędnych do

prawidłowego funkcjonowania organizmu ludzkiego.

Duży niedobór kobalaminy objawia się między innymi :

anemią złośliwą,

zaburzeniami metabolizmu,

pracy żołądka i jelit, utratą poczucia smaku, ale również

bardzo dużą ilością objawów neurologicznych – na

przykład zaburzeniom chodu. Brak witaminy B12 w

organizmie może zakończyć się również wystąpieniem

objawów psychiatrycznych, na przykład otępienia czy

paranoi.

Witamina B12

( kobalamina )

Źródła w pożywieniu :



produkty mięsne, ryby, drób, jajka, mleko i jego

przetwory. W witaminę tę często są wzbogacane

płatki śniadaniowe. Wbrew wcześniejszym

poglądom, glony nie zawierają witaminy B12,

tylko jej analog strukturalny, który w przypadku

człowieka jest nieprzyswajalny i może utrudniać

wchłanianie właściwej witaminy. Produkty sojowe

są wzbogacane w witaminę B12, w celu

zapobiegania niedoborom tej witaminy u osób,

które nie spożywają produktów odzwierzęcych.

Witamina C ( kwas

askorbinowy)



Jest

pochodną glukozy

;



Najważniejsza z witamin dla systemu odpornościowego
(zwiększa odporność – mniejsze ryzyko przeziębień)



Kwas askorbinowy konieczny jest do syntezy
noradrenaliny;



Posiada działanie przeciwutleniające, to znaczy chroni
komórki przed szkodliwym działaniem wolnych
rodników, a więc wykazuje działanie
przeciwnowotworowe;



Przyspiesza gojenie ran i zrastanie kości;



Chroni przed miażdżycą, odkładaniem się cholesterolu;



Wpływa na wytwarzanie i zachowanie kolagenu
(produkcja tkanki łącznej)

Witamina C (kwas
askorbinowy)

Zagrożeniem związanym z brakiem witaminy C w

organizmie jest

szkorbut

. Ze szkorbutem wiążą

się zaburzenia w pracy układu krwionośnego,

samoistne krwawienia, uszkodzenia naczyń

krwionośnych, obrzęk i krwawienie z dziąseł.

Możliwe jest również wypadanie zębów. Inne

zaburzenia związane z brakiem witaminy C to:



zaburzenia w produkcji kolagenu, co przekłada się

na wolniejsze gojenie się ran,



zmniejszona odporność na infekcje (częstsze i

dłuższe przeziębienia),



bóle mięśniowe i stawowe, zmęczenie, apatia, brak

apetytu, schorzenia żołądka i zapalenie błony

śluzowej.

Witamina C (kwas
askorbinowy)

Źródła w pożywieniu:
Doskonałym jej źródłem są zarówno owoce

cytrusowe (cytryny, pomarańcze, grejpfruty),
kiwi, melony, ananasy, jak i rodzime czarne oraz
czerwone porzeczki, truskawki, jagody czarnego
bzu, maliny, jeżyny. Jest jej dużo w brukselce,
kapuście, kalafiorze, rzepie, cebuli, szpinaku,
brokułach, groszku zielonym, kalarepie,
szparagach. Znajduje się też w jabłkach,
ziarnach soi, ziemniakach, pomidorach,
karczochach.

Witaminy rozpuszczalne w

tłuszczach



Witamina A



Witamina D



Witamina E



Witamina K

Witamina A

Aktywność witaminy A wykazuje szereg

związków strukturalnie spokrewnionych. W
organizmie zwierzęcym jest to

retinol

oraz

jego pochodne (np.

retinal, 3-

dehydroretinol

). W roślinach i grzybach

witamina A występuję tylko jako prowitamina i
jej głównym związkiem jest

beta - karoten

,

ponadto występują związki określane jako
Karotenoidy.

Witamina A

Najczęstszymi problemami związanymi z

niedoborem witaminy A są:



problemy ze skórą i naskórkiem (kruche

paznokcie, łuszczyca, rogowacenie dłoni i stóp,

wysypki),



problemy z włosami (suche, łamliwe włosy,

łysienie plackowate),



problemy ze wzrokiem (pogorszenie wzroku,

kurza ślepota

- ślepota zmierzchowa),



rogowacenie przewodu pokarmowego (brak

apetytu, skłonności do biegunek),



porowatość kości oraz zanik miazgi zębowej i

zębiny,



zahamowanie wzrostu u dzieci.

Witamina A

Źródła w pożywieniu:
Głównym źródłem witaminy A są produkty

pochodzenia zwierzęcego. Oczywiście duży udział w
zaopatrzeniu naszego organizmu w tę witaminę
mają również produkty roślinne, które zawierają
prowitaminę A tj. karoteny. Najbogatszym źródłem
witaminy A jest olej z wątroby ryb i zwierząt
morskich, zwany popularnie tranem. Jeśli chodzi o
prowitaminę A to bogatym źródłem beta-karotenu są
owoce, warzywa o żółtym i pomarańczowym
zabarwieniu np. marchewka, dynia, pomidory, a z
owoców: morele i pomarańcze.

Witamina D

Ludzki organizm syntezuje witaminę D pod wpływem

światła słonecznego. Jest to witamina rozpuszczalna
w tłuszczach, a co za tym idzie może być
magazynowana w ludzkim organizmie i niezwykle
rzadko pojawiają się jej niedobory. Wpływa głównie
na działania fizjologiczne: gospodarka wapniowo -
fosforanowa, prawidłowa struktura i funkcje kośćca.
Witamina D występuje w dwóch postaciach:



D2

- występuje w drożdżach i organizmach

roślinnych



D3

- w organizmach zwierzęcych

Witamina D



Przede wszystkim niedobór witaminy D jest

przyczyną występowania

krzywicy

u dzieci i

młodzieży, a także u dorosłych. W wyniku tej

choroby, powstałej z powodu braku fosforu i

wapnia, kości ulegają zniekształceniu i osłabieniu,

wykrzywiają się pod wpływem ciężaru ciała

szybko rosnącego dziecka. Niedobór witaminy D u

dorosłych sprzyja powstawaniu

osteoporozy

.

Polega ona na zmniejszeniu się masy i gęstości

kości, co prowadzi do zwyrodnienia układu

kostnego w wyniku ubywania wapnia z organizmu.

Kości stają się porowate, kruche i łamliwe. Chorzy

(najczęściej kobiety) mają przy tym

zniekształconą sylwetkę.

Witamina D



Źródła w pożywieniu:

Doskonałym źródłem witaminy D jest tran i oleje

rybne, które znajdują się w rybach, takich jak

łosoś, tuńczyk, śledź, makrela czy sardynki.

Witaminę tę znajdziemy również w mleku, a także

w wątrobie, białku jaj oraz przetworach mlecznych,

takich jak ser, masło czy śmietana. Oczywiście jej

ilość zależy od sposobu przygotowywania tych

produktów, jej przechowywania, warunków jej

przewożenia, a nawet od tego, czy krowy będące

„producentkami” mleka miały odpowiedni dostęp

do słońca.

Witamina D2

Witamina D3

Witamina E (tokoferol)

Witamina E jest witaminą płodności, niezbędną

do syntezy hormonów gonadotropowych w
przysadce mózgowej. Witamina E uczestniczy w
procesach

oksydoredukcyjnych

, zapobiegając

między innymi starzeniu, a w konsekwencji
kurczeniu się czerwonych krwinek pod wpływem
tlenu. Związana jest z metabolizmem azotu i
oddychaniem komórkowym. Wpływa na
metabolizm naszych mięśni. Tokoferol dodaje
nam energii i witalności, zdecydowanie
poprawia nastrój.

Witamina E (tokoferol)

Niedobór witaminy E może powodować:



Zaburzenia funkcjonowania i osłabienie mięśni

szkieletowych (

dystrofia

)



Rogowacenie i wczesne starzenie się skóry oraz

gorsze gojenie się ran



Zaburzenia neurologiczne, osłabienie zdolności

koncentracji, stany rozdrażnienia,



Niedokrwistość u niemowląt i dzieci



Bezpłodność



Pogorszenie wzroku,



Zwiększone ryzyko chorób sercowo naczyniowych

Witamina E (tokoferol)



Źródła w pożywieniu

Źródłem jest olej z kiełków pszenicy, a także

olej słonecznikowy i kukurydziany, ziarna zbóż
i warzywa liściaste (sałata, natka pietruszki,
brokuły), mleko, masło, jaja i wątroba.

Witamina K

Mianem witaminy K określamy grupę

związków nierozpuszczalnych w wodzie, ale
rozpuszczalnych w tłuszczach, które są
konieczne do ich wchłonięcia przez organizm.
Do grupy tej należą: witamina

K1

(fitomenadion),

K2

(menachinon-6),

K3

(menadion). Witaminę K1 pozyskuje się z
pożywienia, K2 jest produkowana przez
bakterie jelitowe, natomiast witamina K3 jest
syntetyzowana, tzn. produkowana sztucznie.

Witamina K

Z niedoborem witaminy K spotykamy się rzadko,

gdyż organizm może ją wytwarzać sam za

pomocą mikroorganizmów, które znajdują się w

jelicie cienkim. Brak witaminy K mogą odczuwać

ci, którzy jedzą za mało zielonolistnych warzyw.

Poza tym niedobór tej cennej substancji

występuje szczególnie u dorosłych podczas

kuracji antybiotykowej, jeśli pacjent nadużywa

leków, osłabia to bowiem bakterie przewodu

pokarmowego produkujące tę witaminę.

Działanie witaminy K hamuje także

przyjmowanie innych lekarstw, takich jak

kumaryna, warfaryna, heparyna i salicylany.

Zbyt mała jej ilość może powodować zapalenia

jelita, biegunkę oraz celiakię, która

charakteryzuje się między innymi zaburzeniami

we wchłanianiu tłuszczów.

Spożycie witaminy K powinno być większe

także u osób mających uporczywe krwawienia
z nosa.
Niedobór witaminy K występuje czasem u
niemowląt, gdyż ich organizm nie może od
razu wytworzyć w przewodzie pokarmowym
odpowiedniej ilości bakterii potrzebnych do jej
powstania. Aby zapobiec takiej sytuacji,
kobietom ciężarnym podaje się uzupełniające
dawki witaminy K lub wstrzykuje się ją dziecku
po porodzie.

Witamina K



Źródła w pożywieniu:

Dieta bogata w warzywa (np. sałatę) , jaja,

mleko zawsze pokrywa zapotrzebowanie na
witaminę K. Należy podkreślić, że zjełczałe
tłuszcze, nadużywanie leków (środki
przeciwbólowe, salicylany lub antybiotyki),
zanieczyszczone powietrze oraz środki
konserwujące w puszkach i gotowych
produktach spożywczych niszczą witaminę K,
utrudniają jej wchłanianie lub prowadzą do
przedwczesnego jej wydalania z organizmu.

Dziękujemy za
uwagę !