Bartnicka Karolina
Brdak Marzena
Bartnicka Karolina
Brdak Marzena
Koenzym
Koenzymy są to substancje niebiałkowe,
drobnocząsteczkowe, będące jednym z dwóch
komponentów enzymów złożonych, zawierające
zazwyczaj w swym składzie fosfor. Są bardzo
luźno związane z częścią białkową enzymu
(apoenzymem) i mogą łatwo od niej
oddysocjować . Sam koenzym, jak i apoenzym
nie przejawiają katalitycznego działania Enzym
wykazuje aktywność tylko wtedy, gdy oba
komponenty są połączone ze sobą.
Koenzym
Wiele koenzymów jest pochodnymi
prekursorów-witamin, które są często istotnym
składnikiem pożywienia, a których
niedostateczny dopływ wywołuje choroby z
niedoboru. Niedobór witamin nazywany jest
również awitaminozą.
Witaminy rozpuszczalne w
wodzie
Witamina B1
Witamina B2
Witamina B3
Witamina B5
Witamina B6
Witamina B7
Witamina B11
Witamina B12
Witamina C
Witamina B1 ( Tiamina )
Jej aktywna forma
pirofosforan tiaminy
jest
koenzymem dekarboksylaz, biorących udział w
oddychaniu komórkowym. Wpływa na
metabolizm węglowodanów, tłuszczów i
aminokwasów. Warunkuje właściwe
funkcjonowanie tkanki nerwowej, przewodu
pokarmowego i układu krążenia. Pomaga w
koncentracji i zachowaniu optymizmu.
Witamina B1 ( Tiamina )
Niedobór witaminy B1 powoduje :
zaburzenia czynności centralnego układu nerwowego: uczucie
osłabienia, zmęczenie, oczopląs, zaburzenia pamięci,
koncentracji, depresja,
niewydolność krążenia: przyspieszona akcja serca, powiększenie
wymiarów serca, obrzęki kończyn górnych i dolnych,
zaburzenia ze strony przewodu pokarmowego: utrata łaknienia,
nudności, wymioty, biegunki, bóle brzucha, brak apetytu, spadek
wagi.
W przypadku silnej awitaminozy B1 może wystąpić
choroba beri-
beri
, objawiająca się zaburzeniami pracy neuronów i włókien
mięśniowych, co powoduje bóle kończyn, osłabienie mięśni,
drżenie, niewydolność układu krążenia.
Alkohol rozkłada witaminę B1, co powoduje, że ludzie
nadużywający alkoholu powinni szczególnie dbać o dostarczanie
jej do organizmu.
Witamina B1 ( tiamina )
Witaminy B1 szczególnie dużo jest w tkankach
aktywnych metabolicznie (wątroba, serce), a
także w: produktach zbożowych grubego
przemiału, mięsie, wędlinach (szczególnie w
wieprzowinie), roślinach strączkowych – grochu,
fasoli oraz drożdżach, orzechach, słoneczniku,
rybach, owocach i warzywach. Tiamina jest
zgromadzona głównie w warstwie zewnętrznej
ziaren zbóż, dlatego też procesy technologiczne
polegające na łuskaniu i polerowaniu zubażają
mąkę w tę witaminę.
Witamina B2
( ryboflawina )
Ryboflawina jest zaliczana do witamin z grupy
B. Jest prekursorem dwóch ważnych koenzymów
:
FMN
– mononukleotyd flawinowy, powstały
wskutek fosforylacji ryboflawiny;
FAD
– dinukleotyd flawinoadeninowy,
powstały wskutek reakcji FMN z ATP.
Witamina B2
( ryboflawina )
Skutki niedoboru :
Opóźnienie
wzrostu,
uszkodzenie gałek ocznych i
rogówki, pogorszenie ostrości wzroku, światłowstręt,
łzawienie, łatwe męczenie się oczu, swędzenie w
okolicy ujścia pochwy, wypadanie włosów, kłopoty z
koncentracją, zawroty głowy, bezsenność, zaburzenia
oddychania, obrzmienie lub pękanie błony śluzowej
jamy ustnej, zapalenie czerwieni warg, języka lub błon
śluzowych, pleśniawki, zajady jamy ustnej, łojotok,
pelagra, choroby układu nerwowego, dystrofie mięśni,
łuszczące się zmiany skórne okolic nosa, ust, czoła i
uszu.
Witamina B2
( ryboflawina )
Źródła w pożywieniu :
występuje w wątrobie, chudych serach,
migdałach, grzybach, dziczyźnie, jajach, zielonych
częściach warzyw, łososiu, pstrągu, makreli,
pełnoziarnistym pieczywie, małżach, fasoli, grochu,
soi, mleku, jogurcie, kefirze, maślance, drożdżach i
orzechach włoskich, a także w różnych rodzajach
mięs.
W preparatach może pochodzić z roślin
genetycznie zmodyfikowanych w kierunku
wytwarzania ryboflawiny
Witamina B3
( Witamina PP-niacyna )
Witamina B3 - wspólna nazwa na określenie
dwóch związków: kwasu nikotynowego i amidu
kwasu nikotynowego. Może być ona, w
przeciwieństwie do innych witamin z grupy B,
produkowana w organizmie z podstawowego
aminokwasu- tryptofanu. W organizmie
człowieka jest prekursorem koenzymów -
oksydoreduktaz
NAD+ i NADP +
biorących
udział w utlenianiu biologicznym.
Witamina B3
Skutki niedoboru :
Małe niedobory niacyny mogą powodować zwolnienie
metabolizmu, przez co zmniejszenie tolerancji na zimno.
Duże niedobory niacyny powodują
chorobę pelagrę
.
Charakterystyczne objawy to zapalenie skóry, biegunka,
otępienie. Może doprowadzić do śmierci.
Ponadto mogą występować objawy jak:
hiperpigmentacja, zgrubienie skóry, zapalenie jamy
ustnej, zapalenie języka, zespół krowiego języka,
zaburzenia układu pokarmowego.
Mogą też występować następujące objawy
psychiatryczne: poirytowanie, słaba koncentracja,
amnezja, majaczenie, lęki, zmęczenie, apatia, nadmierna
aktywność, oraz depresja.
Witamina B3
Występuje powszechnie w produktach
roślinnych i zwierzęcych, np. w mięsie,
orzechach i ziarnach zbóż.
Witamina B5 ( kwas
pantotenowy )
To mieszanina następujących związków
chemicznych:
kwasu pantotenowego,
panteiny
pantenolu
koenzymu A
(aktywnej biologicznie formy
kwasu pantotenowego)- biorącego udział w
metabolizmie węglowodanów, tłuszczów i białek
oraz w przenoszeniu energii.
Witamina B5 ( kwas
pantotenowy )
Skutki niedoboru :
zapalenia skóry
, złe gojenie się ran, uczucie pieczenia,
wypadanie włosów, przedwczesna siwizna, łysienie, kłopoty
ze wzrokiem, pęknięcia skóry w kącikach ust i oczu
zaburzenia układu nerwowego, trudności z nauką,
nadmierna drażliwość, omdlenia, depresje, utrata
koordynacji
bóle i sztywność w stawach, uczucie odrętwienia,
mrowienia i skurcze w ramionach i nogach, niepewny chód
zaburzenia układu trawiennego, utrata apetytu,
niestrawność, przemęczenie, podatność na zakażenia
częste infekcje górnych dróg oddechowych, zaburzenia
układu sercowo-naczyniowego, przyspieszenie czynności
serca.
Witamina B5 ( kwas
pantotenowy )
Źródła witaminy :
wątróbka, otręby pszenne, ryby (np. śledzie,
makrele, pstrągi), grzyby, mleko pełne, mięso
kurczaka, mleczko pszczele, pestki słonecznika,
sery, orzechy, jajka, owoce awokado,
pomarańcze, ziemniaki, brokuły, ciemny ryż,
melony, pełnoziarnisty chleb, soja, masło
orzechowe, banany.
Witamina B6
(pirydoksyna)
Witamina B6 – grupa 6 organicznych związków
chemicznych, pochodnych pirydyny:
pirydoksyny, pirydoksalu i pirydoksaminy oraz
ich 5'-fosforanów. Formą aktywną biologicznie
jest
fosforan pirydoksalu
, do którego
pozostałe formy są przekształcane
enzymatycznie, w wyniku działania kinaz i
oksydaz
Witamina B6
( pirydoksyna )
Niedobór witaminy B6 może wywoływać objawy ze strony
układu nerwowego, takie jak: drgawki, depresja, apatia,
bezsenność, ogólne pogorszenie samopoczucia,
obniżenie sprawności procesów myślowych, zapalenie
nerwów.
Do innych objawów niedoboru witaminy B6 należą:
zmniejszenie odporność na infekcje, stany zapalne skóry
(łojotokowe zmiany na twarzy, podrażnienie języka i błon
śluzowych jamy ustnej), niedokrwistość, kamica nerkowa,
zmęczenie, nudności, odruchy wymiotne, zaburzenia w
funkcjonowaniu mięśnia sercowego, zwiększenie ryzyka
powstawania nowotworów.
Niedobór witaminy B 6 jest ważnym czynnikiem ryzyka
rozwoju miażdżycy, stąd niedobór tej witaminy zwiększa
ryzyko udaru i choroby niedokrwiennej serca
Witamina B6
( pirydoksyna )
Witamina B6 występuje w rozmaitych
produktach żywnościowych. Do najbogatszych
źródeł należą ryby, mięso, ziemniaki i inne
warzywa skrobiowe, niektóre owoce (np.
banany, ale nie cytrusy) i płatki śniadaniowe
wzbogacone w witaminę B6
Witamina B12
( kobalamina )
Witamina B12 - złożony organiczny związek
chemiczny zawierający kobalt jako atom centralny.
Kobalamina odgrywa istotne znaczenie w
przemianach węglowodanów, białek, tłuszczów.
Uczestniczy także w wytwarzaniu czerwonych ciałek
krwi, umożliwia syntezę kwasów nukleinowych w
komórkach, uczestniczy w tworzeniu otoczki
mielinowej ochraniającej komórki nerwowe.
Aktywnym biologicznie koenzymem B12 jest
deoksyadenozynokobalamina
Witamina B12
( kobalamina )
Duże niedobory witaminy B12 objawiają się w bardzo
widoczny sposób, tworząc praktycznie cały zespół
dolegliwości. Spowodowane jest to faktem, iż witamina
B12 jest bardzo ważnym koenzymem w procesie syntezy
metioniny, jednego z aminokwasów niezbędnych do
prawidłowego funkcjonowania organizmu ludzkiego.
Duży niedobór kobalaminy objawia się między innymi :
anemią złośliwą,
zaburzeniami metabolizmu,
pracy żołądka i jelit, utratą poczucia smaku, ale również
bardzo dużą ilością objawów neurologicznych – na
przykład zaburzeniom chodu. Brak witaminy B12 w
organizmie może zakończyć się również wystąpieniem
objawów psychiatrycznych, na przykład otępienia czy
paranoi.
Witamina B12
( kobalamina )
Źródła w pożywieniu :
produkty mięsne, ryby, drób, jajka, mleko i jego
przetwory. W witaminę tę często są wzbogacane
płatki śniadaniowe. Wbrew wcześniejszym
poglądom, glony nie zawierają witaminy B12,
tylko jej analog strukturalny, który w przypadku
człowieka jest nieprzyswajalny i może utrudniać
wchłanianie właściwej witaminy. Produkty sojowe
są wzbogacane w witaminę B12, w celu
zapobiegania niedoborom tej witaminy u osób,
które nie spożywają produktów odzwierzęcych.
Witamina C ( kwas
askorbinowy)
Jest
pochodną glukozy
;
Najważniejsza z witamin dla systemu odpornościowego
(zwiększa odporność – mniejsze ryzyko przeziębień)
Kwas askorbinowy konieczny jest do syntezy
noradrenaliny;
Posiada działanie przeciwutleniające, to znaczy chroni
komórki przed szkodliwym działaniem wolnych
rodników, a więc wykazuje działanie
przeciwnowotworowe;
Przyspiesza gojenie ran i zrastanie kości;
Chroni przed miażdżycą, odkładaniem się cholesterolu;
Wpływa na wytwarzanie i zachowanie kolagenu
(produkcja tkanki łącznej)
Witamina C (kwas
askorbinowy)
Zagrożeniem związanym z brakiem witaminy C w
organizmie jest
szkorbut
. Ze szkorbutem wiążą
się zaburzenia w pracy układu krwionośnego,
samoistne krwawienia, uszkodzenia naczyń
krwionośnych, obrzęk i krwawienie z dziąseł.
Możliwe jest również wypadanie zębów. Inne
zaburzenia związane z brakiem witaminy C to:
zaburzenia w produkcji kolagenu, co przekłada się
na wolniejsze gojenie się ran,
zmniejszona odporność na infekcje (częstsze i
dłuższe przeziębienia),
bóle mięśniowe i stawowe, zmęczenie, apatia, brak
apetytu, schorzenia żołądka i zapalenie błony
śluzowej.
Witamina C (kwas
askorbinowy)
Źródła w pożywieniu:
Doskonałym jej źródłem są zarówno owoce
cytrusowe (cytryny, pomarańcze, grejpfruty),
kiwi, melony, ananasy, jak i rodzime czarne oraz
czerwone porzeczki, truskawki, jagody czarnego
bzu, maliny, jeżyny. Jest jej dużo w brukselce,
kapuście, kalafiorze, rzepie, cebuli, szpinaku,
brokułach, groszku zielonym, kalarepie,
szparagach. Znajduje się też w jabłkach,
ziarnach soi, ziemniakach, pomidorach,
karczochach.
Witaminy rozpuszczalne w
tłuszczach
Witamina A
Witamina D
Witamina E
Witamina K
Witamina A
Aktywność witaminy A wykazuje szereg
związków strukturalnie spokrewnionych. W
organizmie zwierzęcym jest to
retinol
oraz
jego pochodne (np.
retinal, 3-
dehydroretinol
). W roślinach i grzybach
witamina A występuję tylko jako prowitamina i
jej głównym związkiem jest
beta - karoten
,
ponadto występują związki określane jako
Karotenoidy.
Witamina A
Najczęstszymi problemami związanymi z
niedoborem witaminy A są:
problemy ze skórą i naskórkiem (kruche
paznokcie, łuszczyca, rogowacenie dłoni i stóp,
wysypki),
problemy z włosami (suche, łamliwe włosy,
łysienie plackowate),
problemy ze wzrokiem (pogorszenie wzroku,
kurza ślepota
- ślepota zmierzchowa),
rogowacenie przewodu pokarmowego (brak
apetytu, skłonności do biegunek),
porowatość kości oraz zanik miazgi zębowej i
zębiny,
zahamowanie wzrostu u dzieci.
Witamina A
Źródła w pożywieniu:
Głównym źródłem witaminy A są produkty
pochodzenia zwierzęcego. Oczywiście duży udział w
zaopatrzeniu naszego organizmu w tę witaminę
mają również produkty roślinne, które zawierają
prowitaminę A tj. karoteny. Najbogatszym źródłem
witaminy A jest olej z wątroby ryb i zwierząt
morskich, zwany popularnie tranem. Jeśli chodzi o
prowitaminę A to bogatym źródłem beta-karotenu są
owoce, warzywa o żółtym i pomarańczowym
zabarwieniu np. marchewka, dynia, pomidory, a z
owoców: morele i pomarańcze.
Witamina D
Ludzki organizm syntezuje witaminę D pod wpływem
światła słonecznego. Jest to witamina rozpuszczalna
w tłuszczach, a co za tym idzie może być
magazynowana w ludzkim organizmie i niezwykle
rzadko pojawiają się jej niedobory. Wpływa głównie
na działania fizjologiczne: gospodarka wapniowo -
fosforanowa, prawidłowa struktura i funkcje kośćca.
Witamina D występuje w dwóch postaciach:
D2
- występuje w drożdżach i organizmach
roślinnych
D3
- w organizmach zwierzęcych
Witamina D
Przede wszystkim niedobór witaminy D jest
przyczyną występowania
krzywicy
u dzieci i
młodzieży, a także u dorosłych. W wyniku tej
choroby, powstałej z powodu braku fosforu i
wapnia, kości ulegają zniekształceniu i osłabieniu,
wykrzywiają się pod wpływem ciężaru ciała
szybko rosnącego dziecka. Niedobór witaminy D u
dorosłych sprzyja powstawaniu
osteoporozy
.
Polega ona na zmniejszeniu się masy i gęstości
kości, co prowadzi do zwyrodnienia układu
kostnego w wyniku ubywania wapnia z organizmu.
Kości stają się porowate, kruche i łamliwe. Chorzy
(najczęściej kobiety) mają przy tym
zniekształconą sylwetkę.
Witamina D
Źródła w pożywieniu:
Doskonałym źródłem witaminy D jest tran i oleje
rybne, które znajdują się w rybach, takich jak
łosoś, tuńczyk, śledź, makrela czy sardynki.
Witaminę tę znajdziemy również w mleku, a także
w wątrobie, białku jaj oraz przetworach mlecznych,
takich jak ser, masło czy śmietana. Oczywiście jej
ilość zależy od sposobu przygotowywania tych
produktów, jej przechowywania, warunków jej
przewożenia, a nawet od tego, czy krowy będące
„producentkami” mleka miały odpowiedni dostęp
do słońca.
Witamina D2
Witamina D3
Witamina E (tokoferol)
Witamina E jest witaminą płodności, niezbędną
do syntezy hormonów gonadotropowych w
przysadce mózgowej. Witamina E uczestniczy w
procesach
oksydoredukcyjnych
, zapobiegając
między innymi starzeniu, a w konsekwencji
kurczeniu się czerwonych krwinek pod wpływem
tlenu. Związana jest z metabolizmem azotu i
oddychaniem komórkowym. Wpływa na
metabolizm naszych mięśni. Tokoferol dodaje
nam energii i witalności, zdecydowanie
poprawia nastrój.
Witamina E (tokoferol)
Niedobór witaminy E może powodować:
Zaburzenia funkcjonowania i osłabienie mięśni
szkieletowych (
dystrofia
)
Rogowacenie i wczesne starzenie się skóry oraz
gorsze gojenie się ran
Zaburzenia neurologiczne, osłabienie zdolności
koncentracji, stany rozdrażnienia,
Niedokrwistość u niemowląt i dzieci
Bezpłodność
Pogorszenie wzroku,
Zwiększone ryzyko chorób sercowo naczyniowych
Witamina E (tokoferol)
Źródła w pożywieniu
Źródłem jest olej z kiełków pszenicy, a także
olej słonecznikowy i kukurydziany, ziarna zbóż
i warzywa liściaste (sałata, natka pietruszki,
brokuły), mleko, masło, jaja i wątroba.
Witamina K
Mianem witaminy K określamy grupę
związków nierozpuszczalnych w wodzie, ale
rozpuszczalnych w tłuszczach, które są
konieczne do ich wchłonięcia przez organizm.
Do grupy tej należą: witamina
K1
(fitomenadion),
K2
(menachinon-6),
K3
(menadion). Witaminę K1 pozyskuje się z
pożywienia, K2 jest produkowana przez
bakterie jelitowe, natomiast witamina K3 jest
syntetyzowana, tzn. produkowana sztucznie.
Witamina K
Z niedoborem witaminy K spotykamy się rzadko,
gdyż organizm może ją wytwarzać sam za
pomocą mikroorganizmów, które znajdują się w
jelicie cienkim. Brak witaminy K mogą odczuwać
ci, którzy jedzą za mało zielonolistnych warzyw.
Poza tym niedobór tej cennej substancji
występuje szczególnie u dorosłych podczas
kuracji antybiotykowej, jeśli pacjent nadużywa
leków, osłabia to bowiem bakterie przewodu
pokarmowego produkujące tę witaminę.
Działanie witaminy K hamuje także
przyjmowanie innych lekarstw, takich jak
kumaryna, warfaryna, heparyna i salicylany.
Zbyt mała jej ilość może powodować zapalenia
jelita, biegunkę oraz celiakię, która
charakteryzuje się między innymi zaburzeniami
we wchłanianiu tłuszczów.
Spożycie witaminy K powinno być większe
także u osób mających uporczywe krwawienia
z nosa.
Niedobór witaminy K występuje czasem u
niemowląt, gdyż ich organizm nie może od
razu wytworzyć w przewodzie pokarmowym
odpowiedniej ilości bakterii potrzebnych do jej
powstania. Aby zapobiec takiej sytuacji,
kobietom ciężarnym podaje się uzupełniające
dawki witaminy K lub wstrzykuje się ją dziecku
po porodzie.
Witamina K
Źródła w pożywieniu:
Dieta bogata w warzywa (np. sałatę) , jaja,
mleko zawsze pokrywa zapotrzebowanie na
witaminę K. Należy podkreślić, że zjełczałe
tłuszcze, nadużywanie leków (środki
przeciwbólowe, salicylany lub antybiotyki),
zanieczyszczone powietrze oraz środki
konserwujące w puszkach i gotowych
produktach spożywczych niszczą witaminę K,
utrudniają jej wchłanianie lub prowadzą do
przedwczesnego jej wydalania z organizmu.
Dziękujemy za
uwagę !