Radzenie sobie z chorobą.

Zachowania podejmowane w

związku z chorobą są przede

wszystkim konsekwencją reakcji

poznawczych i emocjonalnych.

Podział na dwie grupy w zależności od

strategii radzenia sobie z chorobą

(Sheridan, Radmacher , 1998)

• 1. Unikanie – polega na

odwracaniu uwagi od
objawów, minimalizowaniu
ich. Jest skuteczne w
przypadku krótkotrwałych
dolegliwości i na początku
cięższych chorób. W innych
okolicznościach może być
niebezpieczne, ponieważ
może doprowadzić do
zaniedbań i opóźnień w
podjęciu leczenia

Podział na dwie grupy w zależności od

strategii radzenia sobie z chorobą

(Sheridan, Radmacher , 1998)

• 2. Koncentracja na chorobie – aktywne poszukiwanie

informacji, poprzez skupienie uwagi na emocjach
wywołanych przez chorobę lub doznaniach, jakie choroba
powoduje.

Z badań wynika, że zagłębianie się w emocje , jakie choroba

wywołuje, jest nieskuteczne, natomiast dobry efekt przynosi
zarówno w przypadku chorób krótkotrwałych, jak i
długotrwałych skupianie się na odczuciach cielesnych,
poszukiwanie informacji o nich, dzielenie ich na elementy i
zmienianie swojego stosunku do nich

Radzenie sobie z chorobą

cd.

Na radzenie sobie z chorobą składa się podejmowanie

zachowań zmierzających do wyleczenia jej, a w

przypadku chorób przewlekłych do przystosowania się

do życia z chorobą. Aby było to możliwe, pacjent musi

korzystać z zasobów, jakimi dysponuje orz wykształcić

nowe umiejętności.

W obszarze poznawczym musi używać swojego

intelektu do :

• poszukiwania i przyswajania informacji
• uczenia się procedur związanych z leczeniem,
• wyznaczania realistycznych celów
• przeorganizowania własnego życia , aby

można je było kontynuować z satysfakcją,

pomimo choroby

Radzenie sobie z chorobą

cd.

W sferze emocjonalnej

pacjent powinien

nauczyć się wyrażania

własnych emocji, przy

jednoczesnym

kontrolowaniu ich.

Badania pokazują że np..

Kobiety z rakiem piersi,

które potrafią wyrażać

złość, mają większe

szanse na wyzdrowienie

Radzenie sobie z chorobą

cd.

Znaczenia nabiera również odnajdywanie głębszego sensu i

celu w przebiegu wydarzeń, gdyż podtrzymuje to nadzieję i

motywację do leczenia.

W obszarze kontaktów społecznych pacjent jest zmuszony

odnaleźć się w nowej roli, jaką jest rola chorego. Co za tym

idzie musi przystosować się do nowej pozycji, jaką przyjdzie

mu zająć w rodzinie , środowisku zawodowym,

ograniczeniami możliwości. Istotne staje się poszukiwanie

społecznego wsparcia.

Radzenie sobie z chorobą

cd.

Radzenie sobie z

chorobą związane

jest nie tylko z

indywidualnymi

uwarunkowaniami

pacjenta.

Wpływ na to mają

również czynniki

obiektywne takie

jak :

• Sytuacja

ekonomiczna

• Pozycja społeczna

• Wiek

• Płeć

Radzenie sobie z chorobą

cd.

Czasami zdarza się, że poradzenie sobie z chorobą

przekracza możliwości pacjenta, zarówno w

rozumieniu obiektywnym ( np.. Brak środków

finansowanie leczenia) jak i psychologicznym.

W tym drugim przypadku może dojść do

wystąpienia stanów psychopatologicznych,

zaburzających normalne funkcjonowanie

psychospołeczne pacjenta. Zaliczyć można do

nich m.in.. Zaburzenia nerwicowe, psychozy

reaktywne – zwłaszcza depresje reaktywną,

epizodyczne zaburzenia świadomości, stany

urojeniowe.

Choroba dziecka

Od 2 roku życia dziecko zaczyna

interesować się przedmiotami

związanymi z leczeniem, a około 4

roku życia – samą chorobą, a

szczególnie tym, dlaczego ono

zachorowało. Mniej więcej do 7 roku

życia dzieci myślą cyrkularnie, to

znaczy opisują zjawiska nie

odróżniając przyczyny od skutku.

Dlatego właśnie małemu dziecku

choroba kojarzy się przede wszystkim

ze złym samopoczuciem i jego

widocznymi oznakami.

Choroba dziecka cd.

Chory według dziecka jest ktoś,

kto leży w łóżku, ma ranę albo

trzyma się za głowę. Kiedy

przestaje to robić– jest zdrowy.

Dzieci rozumieją objawy choroby

na swój sposób. Kiedy nie mają

wystarczających informacji,

same szukają wyjaśnienia.

Często są to wyjaśnienia

całkowicie nieracjonalne, mają

jednak ogromny wpływ na

samopoczucie i zachowanie

dziecka

Choroba dziecka cd.

Dziecko ocenia straty i korzyści związane z

chorobą bardzo konkretnie – nie akceptuje
bólu, rozłąki , niedobrego smaku
lekarstwa, ale cieszy się z bycia w centrum
zainteresowania , zwiększonej troski, czy
przyjemności jakich mu dostarczają.

Odpowiedzialność za poradzenie sobie z

chorobą przerzuca na rodziców – bez
względu na wiek staje się bardziej zależne
i bezradne, domaga się opieki

Wpływ choroby na dziecko

Mniej więcej od 7 roku życia myślenie dziecka staje się bardziej konkretne i

logiczne, ale dopiero od 11 roku życia jest ono w stanie myśleć

abstrakcyjnie i tworzyć myślowe łańcuchy przyczynowo-skutkowe.

Choroba może wyzwolić w dziecku wiele emocji, głównie negatywnych takich

jak :

• Lęk

• Smutek

• Złość

• Agresje

• Poczucie winy

• Bezradność

Dziecko może zareagować wycofaniem się , apatią, utratą zainteresowania i

kontaktu z otoczeniem.

Zwykle zmianie ulegają jego codzienne przyzwyczajenia – zmniejsza się

aktywność , samodzielność, zanika apetyt. Pojawiają się problemy z

zasypianiem

Choroba a dziecko

Mniej więcej do 12 roku życia dziecko ma ograniczoną

zdolność analizowania, przewidywania i planowania,

dlatego też w przypadku choroby nie boi się jej odległych

konsekwencji, ani nawet śmierci.

Boi się natomiast konkretnych sytuacji np. bolesnych

zabiegów , pobierania krwi , oddzielenia od mamy braku

możliwości zabawy.

Lęk związany z chorobą bywa tak wielki , że dzieci

nieświadomie podejmują różnorodne zachowania, aby go

zredukować. Zachowania te mogą być nieadekwatne do

sytuacji, pomagają jednak dzieciom znieść lęk związany z

chorobą. Np. opowiadanie wesołych historyjek z pobytu w

szpitalu , zaprzeczanie istnienu objawów i własnej chorobie,

prezentowanie siebie jako osoby radosnej kpiącej z

objawów

Choroba a dziecko

cd.

Z dzieckiem należy rozmawiać o jego stanie zdrowia

i o tym , co go czeka. Trzeba to jednak robić

umiejętnie. Brak informacji powoduje , że u

dziecka nasila się lęk, poczucie winy i

odpowiedzialności , oraz tworzy ono często

szkodliwe własne wyjaśnienia i prognozy.

Wskazówki dla rodziców:

• Dostosuj rozmowę do wieku dziecka i

prowadź ją zrozumiałym dla dziecka językiem

• Przekazuj jasne, konkretne informacje,

pozbawione silnych emocji

• Przekazuj informacje uczciwe, wyjaśnij

prawdopodobny przebieg i konsekwencje
choroby

• Podkreślaj, że choroba jest wyzwaniem i

zawsze trzeba mieć nadzieję na jej pokonanie

Czynniki pomagające dziecku

w powrocie do zdrowia:

• Stała obecność bliskich osób
• Możliwość swobodnego wyrażania

uczuć, nawet tych negatywnych

• Możliwość rozmawiania na tematy

związane z chorowaniem i śmiercią

• Możliwość minimalnego chociażby

decydowania np. w zakresie diety

• Możliwość wykonywania zwykłych

czynności – zabawy i nauki

Dziękuję za uwagę.

Mężyński Wojciech

Fiz1Lz1