Ogólne zasady

Ogólne zasady

leczenia

leczenia

mastitis

mastitis

u krów

u krów

Ćw.V rok

Ćw.V rok

Cel leczenia

Cel leczenia

to

to

usuniecie czynnika

usuniecie czynnika

chorobotwórczego i

chorobotwórczego i

przywrócenie normalnej

przywrócenie normalnej

wydzielniczości

wydzielniczości



Spadek ilości kom. som. <400

Spadek ilości kom. som. <400

tys/ml

tys/ml



Obniżenie poziomu sodu, chlorków

Obniżenie poziomu sodu, chlorków

, aktywności katalazy i innych

, aktywności katalazy i innych

parametrów (LDH, lizozym)

parametrów (LDH, lizozym)



Wzrost poziomu laktozy

Wzrost poziomu laktozy

Sposób leczenia zależy

Sposób leczenia zależy

od

od



Rodzaju nieprawidłowości

Rodzaju nieprawidłowości



Stopnia nasilenia procesu

Stopnia nasilenia procesu

chorobowego

chorobowego



Czynnika infekcyjnego

Czynnika infekcyjnego



Wyników antybiogramu

Wyników antybiogramu



Fazy laktacji

Fazy laktacji

ponadto należy brać pod

ponadto należy brać pod

uwagę:

uwagę:



Wiek

Wiek



stopień wyeksploatowania

stopień wyeksploatowania



Aktualny stan kliniczny

Aktualny stan kliniczny



Częstotliwość występowania

Częstotliwość występowania

nawrotów

nawrotów



Koszty ewentualnej terapii

Koszty ewentualnej terapii



leczenie krów niepłodnych (???)

leczenie krów niepłodnych (???)

Środki stosowane w

Środki stosowane w

terapii

terapii



Antybiotyki

Antybiotyki



Sulfonamidy

Sulfonamidy



Preparaty akrydynowe

Preparaty akrydynowe



Kortykosterydy

Kortykosterydy



Biostymulatory

Biostymulatory



Witaminy

Witaminy



Enzymy

Enzymy

Rodzaje stosowanej

Rodzaje stosowanej

terapii

terapii



Terapia miejscowa –

Terapia miejscowa –

dowymieniowa

dowymieniowa



Terapia kombinowana

Terapia kombinowana

( łączona)

( łączona)



Terapia wspomagająca

Terapia wspomagająca

Terapia dowymieniowa

Terapia dowymieniowa



Jako jedyny sposób terapii

Jako jedyny sposób terapii

można stosować przy braku

można stosować przy braku

objawów ogólnych

objawów ogólnych



Mastitis

Mastitis

podkliniczne

podkliniczne



Przewlekłe zapalenie kliniczne

Przewlekłe zapalenie kliniczne



Niekiedy ostre zapalenie o

Niekiedy ostre zapalenie o

łagodnym przebiegu

łagodnym przebiegu



W zaburzeniach sekrecji

W zaburzeniach sekrecji

Efekt terapeutyczny zależny

Efekt terapeutyczny zależny

jest od:

jest od:



Właściwego doboru leku

Właściwego doboru leku



Dawki leku

Dawki leku



Częstotliwości stosowania

Częstotliwości stosowania



Rodzaju rozpuszczalnika lub

Rodzaju rozpuszczalnika lub

środka zawieszającego

środka zawieszającego



Wysokości laktacji krowy

Wysokości laktacji krowy



Odporności miejscowej i

Odporności miejscowej i

ogólnej zwierzecia

ogólnej zwierzecia

Terapie mastitis

Terapie mastitis

można podzielić na:

można podzielić na:



Terapię w okresie laktacji

Terapię w okresie laktacji

oraz

oraz



Terapie w okresie

Terapie w okresie

zasuszenia

zasuszenia

Terapia w okresie

Terapia w okresie

laktacji

laktacji



Mastitis o przebiegu

Mastitis o przebiegu

ostrym ,

ostrym ,

nadostrym,

nadostrym,

podostrym,

podostrym,

przewlekłym

przewlekłym

( kliniczne)

( kliniczne)

Terapię w okresie

Terapię w okresie

zasuszenia

zasuszenia

stosujemy

stosujemy

głównie

głównie

w

w

stanach klinicznych

stanach klinicznych

przewlekłych

przewlekłych

Leki stosowane w

Leki stosowane w

okresie laktacji

okresie laktacji



Muszą

Muszą

się szybko wchłaniać

się szybko wchłaniać



Krótko utrzymywać w tkance

Krótko utrzymywać w tkance

gruczołowej

gruczołowej



Szybko działać

Szybko działać



Zawierają podłoża płynne lub

Zawierają podłoża płynne lub

półpłynne

półpłynne



LC

LC

Leki stosowane w okresie

Leki stosowane w okresie

zasuszenia

zasuszenia



Zawierają podłoża wolno

Zawierają podłoża wolno

uwalniające lek

uwalniające lek



Długie utrzymywanie się w

Długie utrzymywanie się w

tkance gruczołowej (21-28 dni)

tkance gruczołowej (21-28 dni)

( zawartość stearynianów w

( zawartość stearynianów w

podłożu)

podłożu)



Dodatkowo działają osłaniająco

Dodatkowo działają osłaniająco



DC LA

DC LA

Dry cow therapy -DC

Dry cow therapy -DC

therapy

therapy



Jednorazowe

Jednorazowe

podanie

podanie

leku na około 6-8 tyg.

leku na około 6-8 tyg.

przed wycieleniem

przed wycieleniem



Nie później niż na

Nie później niż na

7 dni

7 dni

po ostatnim doju

po ostatnim doju

Zalety dry cow therapy

Zalety dry cow therapy



Wyższa skuteczność niż w

Wyższa skuteczność niż w

laktacji

laktacji



Stosunkowo tania ze względu

Stosunkowo tania ze względu

na jednokrotne podanie leku

na jednokrotne podanie leku



Nie powoduje wyłączenia

Nie powoduje wyłączenia

krów z produkcji- nie ma

krów z produkcji- nie ma

strat mleka związanych z

strat mleka związanych z

karencją

karencją

Wady dry cow therapy

Wady dry cow therapy



Często długi okres oczekiwania na

Często długi okres oczekiwania na

leczenie

leczenie



W tym czasie proces może ulec

W tym czasie proces może ulec

zaostrzeniu, może dojść do

zaostrzeniu, może dojść do

zakażenia innych krów

zakażenia innych krów



Narastanie oporności na

Narastanie oporności na

antybiotyki

antybiotyki



Oddziaływanie immunosupresyjne,

Oddziaływanie immunosupresyjne,

czego następstwem są ciężkie

czego następstwem są ciężkie

postacie mastitis po porodzie

postacie mastitis po porodzie

Warianty terapii w

Warianty terapii w

zasuszeniu

zasuszeniu



Wariant maksimum

Wariant maksimum



Wariant minimum

Wariant minimum

Niepowodzenia leczenia

Niepowodzenia leczenia

krów w okresie zasuszenia

krów w okresie zasuszenia



Zaprzestanie czynności

Zaprzestanie czynności

higienicznych (diping)

higienicznych (diping)



Odporność kom. i humoralna

Odporność kom. i humoralna

narastają

narastają

stopniowo

stopniowo



Spadek ilości kom.

Spadek ilości kom.

Somatycznych pod koniec okresu

Somatycznych pod koniec okresu

zasuszania

zasuszania



Spadek koncentracji laktoferyny

Spadek koncentracji laktoferyny

w okresie okołoporodowym

w okresie okołoporodowym

c.d.

c.d.



Wydzielina wczesnego okresu

Wydzielina wczesnego okresu

zasuszania stymuluje wzrost

zasuszania stymuluje wzrost

E.coli

E.coli



W środkowym okresie

W środkowym okresie

zasuszania hamuje wzrost E. coli

zasuszania hamuje wzrost E. coli



W okresie okołoporodowym

W okresie okołoporodowym

ponownie są korzystne warunki

ponownie są korzystne warunki

do rozwoju E. coli

do rozwoju E. coli

Leczenie mastitis w okresie

Leczenie mastitis w okresie

laktacji

laktacji



Gdy nie można odłożyć terapii do

Gdy nie można odłożyć terapii do

okr. zasuszenia

okr. zasuszenia



Podajemy lek co 12-24 h przez

Podajemy lek co 12-24 h przez

okres 2-5 dni

okres 2-5 dni



Skuteczność zależy od momentu

Skuteczność zależy od momentu

rozpoczęcia leczenia oraz doboru

rozpoczęcia leczenia oraz doboru

właściwego leku

właściwego leku



Wady

Wady

to konieczność kilkakrotnej

to konieczność kilkakrotnej

aplikacji oraz straty ekonomiczne

aplikacji oraz straty ekonomiczne

wynikające z okresu karencji

wynikające z okresu karencji

Przyczyny niepowodzenia

Przyczyny niepowodzenia

terapii antybiotykowej

terapii antybiotykowej



Nie nacelowane leczenie

Nie nacelowane leczenie



Skuteczność

Skuteczność

in vitro

in vitro

≠

≠

skuteczność

skuteczność

in vivo

in vivo



Immunosupresyjne działanie antybiotyków

Immunosupresyjne działanie antybiotyków

( np.erytromycyna, penicylina

( np.erytromycyna, penicylina

wpływają ujemnie na granulocyty,

wpływają ujemnie na granulocyty,

fagocytozę)

fagocytozę)



Zbyt późne rozpoczęcie terapii

Zbyt późne rozpoczęcie terapii



Brak poprawy warunków i żywienia

Brak poprawy warunków i żywienia



Zbyt krótki czas leczenia lub działania

Zbyt krótki czas leczenia lub działania

antybiotyków w zasuszeniu

antybiotyków w zasuszeniu

Elementy

Elementy

wpomagające

wpomagające

terapię mastitis

terapię mastitis



Poprawa warunków

Poprawa warunków

zoohigienicznych

zoohigienicznych



Eliminacja schorzeń

Eliminacja schorzeń

metabolicznych (ketozy,

metabolicznych (ketozy,

kwasice)

kwasice)



Suplementacja vit.A , E , Se

Suplementacja vit.A , E , Se



Podnoszenie poziomu lokalnej

Podnoszenie poziomu lokalnej

odporności

odporności

Podnoszenie odporności

Podnoszenie odporności

lokalnej

lokalnej



Stosowanie biostymulatorów

Stosowanie biostymulatorów

Samodzielnie zmniejszają

Samodzielnie zmniejszają

częstość

częstość

występowania Mastitis

występowania Mastitis

Poprawiają skuteczność

Poprawiają skuteczność

antybiotykoterapii

antybiotykoterapii

Zmniejszają koszty

Zmniejszają koszty

antybiotykoterapii

antybiotykoterapii

Lydium KLP, lewamizol, propolis,

Lydium KLP, lewamizol, propolis,

chlormetryna

chlormetryna

Interferencja

Interferencja



Bezobjawowe zakażenie

Bezobjawowe zakażenie

Corynobacterium bovis

Corynobacterium bovis

–

Interferencja z gronkowcami

Interferencja z gronkowcami

koagulazo dodatnimi

koagulazo dodatnimi

–

Wpływa stymulująco na ilość

Wpływa stymulująco na ilość

komórek somatycznych

komórek somatycznych



Gronkowce koagulazo

Gronkowce koagulazo

ujemne(CNS) blokują zasiedlanie

ujemne(CNS) blokują zasiedlanie

gruczołu przez gronk. koag.

gruczołu przez gronk. koag.

dodatnie

dodatnie

Grzybicze zapalenie

Grzybicze zapalenie

wymienia

wymienia



Przyczyny:

Przyczyny:

–

Candida, cryptococcus,

Candida, cryptococcus,

Trichosporon

Trichosporon

–

Złe warunki zoohigieniczne

Złe warunki zoohigieniczne

(wilgotność >80%)

(wilgotność >80%)

–

Po intensywnej antybiotykoterapii

Po intensywnej antybiotykoterapii

–

Penicylina

Penicylina

►

►

vit A.

vit A.

►

►

niszczenie

niszczenie

nabłonka pęcherzyków mlecznych

nabłonka pęcherzyków mlecznych

–

Candida może wykorzystywać

Candida może wykorzystywać

tetracykliny jako źródło azotu

tetracykliny jako źródło azotu



Objawy

Objawy

–

Ostre (Cryptococcus), podostre,

Ostre (Cryptococcus), podostre,

przewlekłe, podkliniczne ( Candida,

przewlekłe, podkliniczne ( Candida,

Trichospopron)

Trichospopron)



Rozpoznanie

Rozpoznanie

–

Ostrożne

Ostrożne

– b. często drożdżaki

– b. często drożdżaki

stanowią wtórne zanieczyszczenie

stanowią wtórne zanieczyszczenie

–

Do badania pobierać mleko

Do badania pobierać mleko

pęcherzykowe ( ostatnie strugi)

pęcherzykowe ( ostatnie strugi)

–

Candida rośnie też na podłożu z krwią

Candida rośnie też na podłożu z krwią

(37 C,24-48 h)

(37 C,24-48 h)

–

Podł. różnicujące Sabourou

Podł. różnicujące Sabourou

–

Identyfikacja API (APIC 20 AUX)

Identyfikacja API (APIC 20 AUX)

Leczenie

Leczenie



Amfoterycyna B

Amfoterycyna B

– najskuteczniejsza

– najskuteczniejsza



Mikonazol

Mikonazol



Flukonazol – nieskuteczny w

Flukonazol – nieskuteczny w

Aspergilozi i przy niektórych

Aspergilozi i przy niektórych

szczepach Candida

szczepach Candida



Klotrimazol

Klotrimazol



Nystatyna

Nystatyna

2 x co 48 h 200 mg

2 x co 48 h 200 mg

(Nystatyna pro suspensione, PLIVA

(Nystatyna pro suspensione, PLIVA

Kraków) w 100 ml Aqv. dest. lub 5%

Kraków) w 100 ml Aqv. dest. lub 5%

glukozy

glukozy



Jodek potasu

Jodek potasu

5-10 g p.o. / 10- 14 dni

5-10 g p.o. / 10- 14 dni

Oedema uberis-obrzęk

Oedema uberis-obrzęk

okołoporodowy wymienia

okołoporodowy wymienia



Fizjologia/patologia

Fizjologia/patologia



Może dotyczyć nawet 75% krów w

Może dotyczyć nawet 75% krów w

stadzie

stadzie



4-2 dni przed porodem – do 2 tyg. po por.

4-2 dni przed porodem – do 2 tyg. po por.

i dłużej

i dłużej



Nawet 60 90 przed i kilka m. po porodzie

Nawet 60 90 przed i kilka m. po porodzie



Skóra jest napięta łatwo ulega urazom

Skóra jest napięta łatwo ulega urazom

(pęka czasem)

(pęka czasem)



Brak zmian makroskopowych mleka

Brak zmian makroskopowych mleka

c.d.

c.d.



Zwykle ujemny wynik

Zwykle ujemny wynik

bad. Bakteriologicznego

bad. Bakteriologicznego



SCC w górnej granicy

SCC w górnej granicy

normy lub lekko

normy lub lekko

przekroczone

przekroczone

Etiologia

Etiologia



Nie do końca poznana

Nie do końca poznana



Skłonności genetyczne u

Skłonności genetyczne u

wysokowydajnych

wysokowydajnych



Ciężki poród

Ciężki poród



Porażenie poporodowe

Porażenie poporodowe



Zapalenie macicy

Zapalenie macicy



Zatrzymanie łożyska

Zatrzymanie łożyska



Wzrost ciśnienia krwi zylnej

Wzrost ciśnienia krwi zylnej

spowodowany uciskiem ciężarnej

spowodowany uciskiem ciężarnej

macicy na duże naczynia

macicy na duże naczynia



Błędy żywieniowe za dużo Na i K

Błędy żywieniowe za dużo Na i K

leczenie

leczenie



Bezwodna dieta

Bezwodna dieta



Leki moczopędne – monitorować

Leki moczopędne – monitorować

gosp. Wodno-elektrolitową

gosp. Wodno-elektrolitową



Preparaty wapniowe i.v.

Preparaty wapniowe i.v.



Masaże

Masaże



Ruch

Ruch



Maści obojętne lub rozgrzewające

Maści obojętne lub rozgrzewające



Nawet blokada nowokainowa

Nawet blokada nowokainowa

Przykładowe leczenie

Przykładowe leczenie



250 ml Calcium

250 ml Calcium

bromogluconatum

bromogluconatum



15 ml butapirazolu

15 ml butapirazolu



Maści 2 razy co 24 h :

Maści 2 razy co 24 h :



Butapirazol

Butapirazol



DMSO (dwumetylosulfotlenek)

DMSO (dwumetylosulfotlenek)



ASA (kwas acetylosalicylowy

ASA (kwas acetylosalicylowy

Paradoks

Paradoks

antybiotykoterapii

antybiotykoterapii

mastitis

mastitis



Komórka fagocytująca w obecności

Komórka fagocytująca w obecności

antybiotyków nie tylko nie zabija

antybiotyków nie tylko nie zabija

bakterii, ale jeszcze chroni je przed

bakterii, ale jeszcze chroni je przed

antybiotykiem (GRONKOWCE,

antybiotykiem (GRONKOWCE,

paciorkowce)

paciorkowce)



S.aureus ma zdolność

S.aureus ma zdolność

wewnątrzkomórkowej replikacji

wewnątrzkomórkowej replikacji

oraz supresyjny wpływ na kom.

oraz supresyjny wpływ na kom.

obronne

obronne



Podczes stosowania

Podczes stosowania

antybiotyków

antybiotyków

skuteczność terapii jest

skuteczność terapii jest

większa

większa

jeśli podajemy np:

jeśli podajemy np:

Glukozę

Glukozę

Kwas acetylosalicylowy

Kwas acetylosalicylowy

chlormetynę

chlormetynę



Leczenie zapaleń nadostrych,

Leczenie zapaleń nadostrych,

w tym colimastitis moż e dać

w tym colimastitis moż e dać

pozytywny efekt tylko przy b.

pozytywny efekt tylko przy b.

szybkim podjęciu leczenia

szybkim podjęciu leczenia



Leki podajemy co 12-24 h

Leki podajemy co 12-24 h



E.coli – streptomycyna,

E.coli – streptomycyna,

neomycyna, terramycyna,

neomycyna, terramycyna,

aureomycyna, gentamycyna,

aureomycyna, gentamycyna,

kolistyna, cefoperazon

kolistyna, cefoperazon



Actinomyces pyogenes –

Actinomyces pyogenes –

penicylina, tylozyna

penicylina, tylozyna

Leczenie

Leczenie

klinicznych

klinicznych

postaci

postaci

mastitis

mastitis

w okr. zasuszenia

w okr. zasuszenia



Objawy u krów zasuszonych lub

Objawy u krów zasuszonych lub

CIELNYCH JAŁÓWEK

CIELNYCH JAŁÓWEK



Często A. pyogenes (summer

Często A. pyogenes (summer

mastitis) konieczne jest podawaniie

mastitis) konieczne jest podawaniie

antybiotyków ogólnie

antybiotyków ogólnie



Leczymy tak

Leczymy tak

samo jak w laktacji

samo jak w laktacji



Jeśli czas pozwala po leczeniu

Jeśli czas pozwala po leczeniu

podajemy leki DC

podajemy leki DC

Kryteria doboru

Kryteria doboru

antybiotyków

antybiotyków



Coraz niższa skuteczność terapii

Coraz niższa skuteczność terapii

anybiotykami

anybiotykami



Różna wrażliwość tych samych

Różna wrażliwość tych samych

gatunków bakterii w różnych oborach

gatunków bakterii w różnych oborach



Gronkowce koagulazoazoujemne –

Gronkowce koagulazoazoujemne –

penicylina, ampicylina, cefoperazon

penicylina, ampicylina, cefoperazon



G. koagulazoazododatnie –

G. koagulazoazododatnie –

erytromycyna, linkomycyna,

erytromycyna, linkomycyna,

amoksycylina, gentamycyn , neomycyna

amoksycylina, gentamycyn , neomycyna



Paciorkowce :penicylina, ampicylina,

Paciorkowce :penicylina, ampicylina,

kloksacylina, cefoperazon, linkomycyna,

kloksacylina, cefoperazon, linkomycyna,

tetracyklina

tetracyklina

Dystrybucja w tkankach

Dystrybucja w tkankach



Makrolidy i niektóre beta

Makrolidy i niektóre beta

laktamowe

laktamowe

–

–

dobra dystrybucja

dobra dystrybucja



Tylozyna

Tylozyna

ułatwia zabijanie

ułatwia zabijanie

sfagocytowanych drobnoustrojów

sfagocytowanych drobnoustrojów



Kloksacylina

Kloksacylina

upośledza zabijanie

upośledza zabijanie

sfagocytowanych bakterii

sfagocytowanych bakterii



Wydzielina zapalna

Wydzielina zapalna

ogranicza

ogranicza

działanie

działanie

ampicyliny i spiramycyny

ampicyliny i spiramycyny



Do ogólnego stosowania

Do ogólnego stosowania

najlepiej

najlepiej

użyć:

użyć:

oksytetracykliny, tylozyny,

oksytetracykliny, tylozyny,

erytromycyny

erytromycyny

Terapia kombinowana

Terapia kombinowana



Stosowana jest w

Stosowana jest w

stanach ostrych ,

stanach ostrych ,

ciężkich z objawami

ciężkich z objawami

ogólnymi (

ogólnymi (

mastitis

mastitis

acuta gravis, coli-

acuta gravis, coli-

mastitis

mastitis

)

)

Terapia wspomagająca

Terapia wspomagająca



W ostrych stanach zapalnych, obrzękach

W ostrych stanach zapalnych, obrzękach



Środki chłodzące ( spryskiwanie

Środki chłodzące ( spryskiwanie

chlorkiem etylu, okłady z kwaśnej wody)

chlorkiem etylu, okłady z kwaśnej wody)



Maści rozgrzewające w stanach

Maści rozgrzewające w stanach

przewlekłych

przewlekłych



Leki moczopędne

Leki moczopędne



Sterydowe i niesterydowe środki

Sterydowe i niesterydowe środki

przeciwzapalne

przeciwzapalne



Blokada nowokainowa nerwów

Blokada nowokainowa nerwów

wymienia

wymienia

c.d.

c.d.



W przypadku ciężkiej postaci

W przypadku ciężkiej postaci

zapalenia wymienia:

zapalenia wymienia:

–

Glukoza, preparaty wapniowe,

Glukoza, preparaty wapniowe,

fosforanowe, kofeina, wit C, środki

fosforanowe, kofeina, wit C, środki

antyhistaminowe

antyhistaminowe

–

Wlewy dożylne płynów 10 l/krowę

Wlewy dożylne płynów 10 l/krowę

–

p.o. Kwas acetylosalicylowy 20-25

p.o. Kwas acetylosalicylowy 20-25

g

g

–

Preparaty immunostymulujące

Preparaty immunostymulujące

(zawsze mile widziane)

(zawsze mile widziane)

interleukina 2, lydium KLP

interleukina 2, lydium KLP

Leki przeciwzapalne

Leki przeciwzapalne



NLPZ

NLPZ

–

Aspiryna, fenylobutazon,

Aspiryna, fenylobutazon,

ibuprofen, karprofen, ketoprofen

ibuprofen, karprofen, ketoprofen



Sterydowe leki

Sterydowe leki

przeciwzapalne

przeciwzapalne

np.

np.

Dexametazon mogą być

Dexametazon mogą być

podawane w

podawane w

okresie laktacji

okresie laktacji

krowom nie cielnym

krowom nie cielnym

Kontrola efektów

Kontrola efektów

leczenia

leczenia



Krowy leczone w okresie laktacji

Krowy leczone w okresie laktacji

powinny być kontrolowane

powinny być kontrolowane

dwukrotnie:

dwukrotnie:

7-10 dni po ostatnim podaniu leku

7-10 dni po ostatnim podaniu leku

2-3 tyg. po ostatnim podaniu leku

2-3 tyg. po ostatnim podaniu leku



Krowy leczone w okresie

Krowy leczone w okresie

zasuszenia:

zasuszenia:

kontrola 7-10 dni po porodzie i po

kontrola 7-10 dni po porodzie i po

2-3 tyg

2-3 tyg

Podstawowe zasady

Podstawowe zasady

zwalczania mastitis

zwalczania mastitis



Dipipng

Dipipng



Totalna terapia w zasuszeniu (war.

Totalna terapia w zasuszeniu (war.

max.)

max.)



Wysoki poziom funkcjonowania

Wysoki poziom funkcjonowania

urządzeń udojowych

urządzeń udojowych



Eliminacja krów niepodatnych na

Eliminacja krów niepodatnych na

powtarzana leczenie

powtarzana leczenie



Natychmiastowe leczenie

Natychmiastowe leczenie

klinicznych postaci mastitis >>>>

klinicznych postaci mastitis >>>>



Powyższe zasady zostały

Powyższe zasady zostały

opracowane do zwalczania

opracowane do zwalczania

infekcji

infekcji

S . agalactiae i

S . agalactiae i

Staf. aureus

Staf. aureus



Nie jest to program

Nie jest to program

wystarczający do

wystarczający do

kontroli drobnoustrojów

kontroli drobnoustrojów

środowiskowych

środowiskowych

Zapobieganie mastitis

Zapobieganie mastitis



Zmniejszenie ekspozycji

Zmniejszenie ekspozycji

wymienia na drobnoustroje

wymienia na drobnoustroje



Żywienie uwzględniając e

Żywienie uwzględniając e

utrzymanie i wzrost odporności

utrzymanie i wzrost odporności



Zorganizowane, planowe

Zorganizowane, planowe

leczenie zwierząt w laktacji i w

leczenie zwierząt w laktacji i w

zasuszeniu

zasuszeniu



Szczepienia ochronne

Szczepienia ochronne

Leczenie

Leczenie



Antybiotyki

Antybiotyki

–

5-7 dni

5-7 dni

–

ogólnie/miejscowo

ogólnie/miejscowo



ciepłe okłady

ciepłe okłady



zdajanie gruczołu

zdajanie gruczołu



niesterydowe leki przeciwzapalne

niesterydowe leki przeciwzapalne

I to by było na tyle...

I to by było na tyle...

gdyby nie nie kózki i

gdyby nie nie kózki i

owieczki, które nam

owieczki, które nam

jeszcze zostały do

jeszcze zostały do

omówienia...

omówienia...

Wiem! Ja też już bym

Wiem! Ja też już bym

chciał być na piwie...to

chciał być na piwie...to

znaczy w domu...

znaczy w domu...

KOZY

KOZY

Etiologi

Etiologi

a

a

mastiti

mastiti

s

s

u kóz

u kóz



Retrovirusy

Retrovirusy



mycoplasma

mycoplasma



bakterie

bakterie

–

staphylococcus aureus

staphylococcus aureus

–

actinomyces pyogenes

actinomyces pyogenes

–

brucella melitensis, br.

brucella melitensis, br.

Abortus

Abortus

–

E.coli

E.coli

–

corynebacterium

corynebacterium

pseudotubercolosis

pseudotubercolosis

–

mycobacterium tuberculosis

mycobacterium tuberculosis

–

pasteurella haemolitica

pasteurella haemolitica

–

pseudomonas

pseudomonas

–

pozostałe gronkowce i

pozostałe gronkowce i

paciorkowce

paciorkowce

Retrowirusy - hard

Retrowirusy - hard

udder

udder



Przypomina objawy mastitis u owiec

Przypomina objawy mastitis u owiec

zakażonych wirusem M-V

zakażonych wirusem M-V



najprawdopodobniej związane z zakażeniem

najprawdopodobniej związane z zakażeniem

wirusem CAE ( caprine arteritis- encephalitis

wirusem CAE ( caprine arteritis- encephalitis



po porodzie stwierdzamy, iż wymię jest

po porodzie stwierdzamy, iż wymię jest

twarde jak skała, jednak bez objawów

twarde jak skała, jednak bez objawów

obrzęku

obrzęku



trudno pozyskać mleko , a jeśli jest to

trudno pozyskać mleko , a jeśli jest to

występuje bardzo duża ilość kom. som.

występuje bardzo duża ilość kom. som.



Część kóz po kilku tygodniach intensywnej

Część kóz po kilku tygodniach intensywnej

terapii powraca do laktacji ( Wysoki LKS), u

terapii powraca do laktacji ( Wysoki LKS), u

reszty

reszty

pozostaje stwardnienie całego lub części

pozostaje stwardnienie całego lub części

gruczołu

gruczołu

Diagnostyka i leczenie

Diagnostyka i leczenie



Objawy kliniczne

Objawy kliniczne



badanie histologiczne ( liczne nacieki

badanie histologiczne ( liczne nacieki

limfocytów, makrofagów, plazmocytów-

limfocytów, makrofagów, plazmocytów-

mogą zamykać światło przewodów

mogą zamykać światło przewodów

wyprowadzających mleko

wyprowadzających mleko



izolacja wirusa z tkanki wymienia lub

izolacja wirusa z tkanki wymienia lub

mleka

mleka



badanie serologiczne (?)

badanie serologiczne (?)



brak leczenia, eliminacja ze stada

brak leczenia, eliminacja ze stada



kortykosterydy na dwa dni przed

kortykosterydy na dwa dni przed

spodziewanym porodem ?????

spodziewanym porodem ?????

Mycoplasma mastitis

Mycoplasma mastitis



Mycoplasma agalactiae

Mycoplasma agalactiae



często towarzyszy zapaleniu stawów,

często towarzyszy zapaleniu stawów,

płuc, zap. spojówek

płuc, zap. spojówek



mycoplasma mycouides subsp. Capri

mycoplasma mycouides subsp. Capri

-izolowana we Francji

-izolowana we Francji



również towarzyszą zapalenia stawów,

również towarzyszą zapalenia stawów,

płuc , spojówek

płuc , spojówek



powoduje ostre, często ropne zapalenie ,

powoduje ostre, często ropne zapalenie ,

bezmleczność, powiększenie wymienia,

bezmleczność, powiększenie wymienia,

nieprzyjemny specyficzny zapach mleka

nieprzyjemny specyficzny zapach mleka



możliwe upadki w ciężkim przebiegu

możliwe upadki w ciężkim przebiegu

Diagnostyka i leczenie

Diagnostyka i leczenie



Negatywny wynik posiewu na agarze z

Negatywny wynik posiewu na agarze z

krwią

krwią



naciek jednojądrzastych kom.

naciek jednojądrzastych kom.



brak skutecznego leczenia - eliminacja

brak skutecznego leczenia - eliminacja

ze stada

ze stada



unikać podawania dowymieniowego

unikać podawania dowymieniowego

tylozyny czy erytromycyny silne

tylozyny czy erytromycyny silne

drażnienie

drażnienie



lepiej ( ??? ) podać domięśniowo

lepiej ( ??? ) podać domięśniowo



unikać podawania siary od zakażonych

unikać podawania siary od zakażonych

bezobjawowo kóz ( zap. Stawów,

bezobjawowo kóz ( zap. Stawów,

spojówek itp.- pasteryzować surowicę)

spojówek itp.- pasteryzować surowicę)

Zakażenia bakteryjne

Zakażenia bakteryjne



Actinomyces pyogenes- powoduje

Actinomyces pyogenes- powoduje

powstawanie ropni, może atakować gruczoł

powstawanie ropni, może atakować gruczoł

poza laktacją, w przewlekłej postaci

poza laktacją, w przewlekłej postaci

-eliminacja

-eliminacja



Brucelle melitensis, abortus- zwykle

Brucelle melitensis, abortus- zwykle

podkliniczne, lub łagodne postacie mogą

podkliniczne, lub łagodne postacie mogą

ulegać samowyleczeniu - eliminacja ze stada

ulegać samowyleczeniu - eliminacja ze stada



E. coli sporadycznie , ostra postać, czasem

E. coli sporadycznie , ostra postać, czasem

przechodzi w postać zgorzelinową leczenie

przechodzi w postać zgorzelinową leczenie

-sulf/trim-dowymieniowo, gentamycyna

-sulf/trim-dowymieniowo, gentamycyna



Corynebacterium pseudotuberculosis często

Corynebacterium pseudotuberculosis często

występuje u kóz- ropnie -ale rzadko mastitis

występuje u kóz- ropnie -ale rzadko mastitis

c.d.

c.d.



Pasterella haemolytica-

Pasterella haemolytica-

sporadycznie izolowana z mleka,

sporadycznie izolowana z mleka,

w niektórych krajach stanowi

w niektórych krajach stanowi

jednak częstrzą przyczynę

jednak częstrzą przyczynę

mastitis niż ST. Aureus. Powoduje

mastitis niż ST. Aureus. Powoduje

ostre zapalenie, często

ostre zapalenie, często

„gangrene” wymienia. Występuje

„gangrene” wymienia. Występuje

zwykle 4-6 tygodni po porodzie.

zwykle 4-6 tygodni po porodzie.

Źródłem zakażenie są zwykle

Źródłem zakażenie są zwykle

koźlęta (kolonizacja górnych dróg

koźlęta (kolonizacja górnych dróg

oddechowych)

oddechowych)

c.d.

c.d.



Staphylococcus aureus - zdecydowanie

Staphylococcus aureus - zdecydowanie

najczęstrza przyczyna zapalen wymieniau

najczęstrza przyczyna zapalen wymieniau

kóz

kóz



może powodować mastiotis subclinica,

może powodować mastiotis subclinica,

chronica i acuta

chronica i acuta



ze względu na umiejetność przezywania

ze względu na umiejetność przezywania

drobnoustroju w mikroropniach postać

drobnoustroju w mikroropniach postać

chroniczna jest b. trudna do wyleczenia

chroniczna jest b. trudna do wyleczenia



zaleca się usuwanie trwale zakażonych

zaleca się usuwanie trwale zakażonych

zwierząt ze stada, lub tworzenie oddzielnej

zwierząt ze stada, lub tworzenie oddzielnej

grupu Staph. dodatniej i leczenie jej w

grupu Staph. dodatniej i leczenie jej w

zasuszeniu. Jeżeli w kolejnych badaniach

zasuszeniu. Jeżeli w kolejnych badaniach

(kilkakrotnych) zostaną uznane za Staph

(kilkakrotnych) zostaną uznane za Staph

„-” mogą wrócić do stada

„-” mogą wrócić do stada



Najcięższą postacią mastitis jest

Najcięższą postacią mastitis jest

mastitis gangrenousa

mastitis gangrenousa



zwykle powodowana jest przez Staph.

zwykle powodowana jest przez Staph.

aureus ale izolowane sa też Clostridium

aureus ale izolowane sa też Clostridium

i „Coliformy”

i „Coliformy”



zwykle występuje na początku laktacji ,

zwykle występuje na początku laktacji ,

ale nie rzadko pojawia się pod koniec

ale nie rzadko pojawia się pod koniec

ciąży przyczyniając się do utraty płodu i

ciąży przyczyniając się do utraty płodu i

śmierci matki

śmierci matki



początkowo wymię pozostaje

początkowo wymię pozostaje

obrzęknięte i zimne, następnie robi się

obrzęknięte i zimne, następnie robi się

czerwonawe >>>niebieskawe,

czerwonawe >>>niebieskawe,

wydzielina staje się wodnista, czerwona

wydzielina staje się wodnista, czerwona

z pęcherzykami gazu

z pęcherzykami gazu



Część zwierząt pada w ciągu 24 h

Część zwierząt pada w ciągu 24 h



U tych które przetrwały ostra faze po

U tych które przetrwały ostra faze po

kilku dniach pojawia się wyraźna linia

kilku dniach pojawia się wyraźna linia

demarkacyjna odgraniczająca martwą

demarkacyjna odgraniczająca martwą

tkankę

tkankę



zdarzały się stada (8 000 sztuk) w

zdarzały się stada (8 000 sztuk) w

których mastitis gangrenousa

których mastitis gangrenousa

stanowiło 9 %!!!!!!!!!!

stanowiło 9 %!!!!!!!!!!



Streptococcus agalactiae występuje

Streptococcus agalactiae występuje

sporadycznie, aczkolwiek może

sporadycznie, aczkolwiek może

powodować całkowite zwłóknienie

powodować całkowite zwłóknienie

gruczołu

gruczołu

Diagnostyka

Diagnostyka



Badanie kliniczne

Badanie kliniczne



ilość komórek somatycznych w mleku (Cp

ilość komórek somatycznych w mleku (Cp

vEC)

vEC)



barwienie Pyronin Y- methyl green

barwienie Pyronin Y- methyl green



TOK - bardziej przydatny do wykluczania

TOK - bardziej przydatny do wykluczania

niż potwierdzania mastitis

niż potwierdzania mastitis



Fossomatic - liczy leukocyty i kom.

Fossomatic - liczy leukocyty i kom.

nabłonkowe - nie liczy CP

nabłonkowe - nie liczy CP



diagnostyka mastitis na podstawie LKS jest

diagnostyka mastitis na podstawie LKS jest

kłopotliwa. Przyjęte wartości graniczne nie

kłopotliwa. Przyjęte wartości graniczne nie

są użyteczne w przypadku końca laktacji

są użyteczne w przypadku końca laktacji



w przypadku zakażenia Staph aureus

w przypadku zakażenia Staph aureus

notowano duże fluktuacje LKS z tygodnia

notowano duże fluktuacje LKS z tygodnia

na tydzień

na tydzień

Leczenie

Leczenie



Leczenie w laktacji powinno być podjęte jak

Leczenie w laktacji powinno być podjęte jak

najszybciej w ptrzypadku mastitis clinica

najszybciej w ptrzypadku mastitis clinica



podejmowanie leczenia mastitis subclinica

podejmowanie leczenia mastitis subclinica

( wysoki LKs ) nie jest wskazane

( wysoki LKs ) nie jest wskazane



antybiotyki ( wg antybiotykogramu)

antybiotyki ( wg antybiotykogramu)

podajemy parenteralnie (5-7 dni) lub

podajemy parenteralnie (5-7 dni) lub

dowymieniowo 2-3 razy co 12 -24 h

dowymieniowo 2-3 razy co 12 -24 h



przy podawaniu antybiotyków

przy podawaniu antybiotyków

dowymieniowa zalecane jest podawanie ich

dowymieniowa zalecane jest podawanie ich

poprzez kateter koci

poprzez kateter koci



zwykle zalecany czas karencji na mleko jest

zwykle zalecany czas karencji na mleko jest

dwukrotnie dłuższy niż zalecany dla danego

dwukrotnie dłuższy niż zalecany dla danego

specyfiku u kóz

specyfiku u kóz

c.d.

c.d.



Mastitis gangenousa - w

Mastitis gangenousa - w

początkowej fazie zastosowanie

początkowej fazie zastosowanie

oxytetracycliny 5 mg /kg I.V. Oraz

oxytetracycliny 5 mg /kg I.V. Oraz

dowymieniowo 426 mg dziennie / 5

dowymieniowo 426 mg dziennie / 5

dnimogą dać zadawalające

dnimogą dać zadawalające

rezultaty, należy zapewnic drenaz

rezultaty, należy zapewnic drenaz

iodprowadzanie mleka oraz

iodprowadzanie mleka oraz

podawać diuretyki (40 mg

podawać diuretyki (40 mg

furosemidu/ dzien /5 dni

furosemidu/ dzien /5 dni



zazwyczaj konieczny zabiegiem

zazwyczaj konieczny zabiegiem

okazuje się amputacja wymienia

okazuje się amputacja wymienia

Dry goat therapy

Dry goat therapy



Od 50 do 76 % infekcji z okresu

Od 50 do 76 % infekcji z okresu

laktacji jest przetrwać okres

laktacji jest przetrwać okres

zaszuszenia

zaszuszenia



w takich wypadkach wskazane

w takich wypadkach wskazane

jest przeprowadzenie terapii w

jest przeprowadzenie terapii w

zasuszeniu z zastosowaniem

zasuszeniu z zastosowaniem

preparatów typu DC dla krów

preparatów typu DC dla krów

OWCE

OWCE

Rodzaje i objawy

Rodzaje i objawy

mastitis

mastitis



Mastitis subclinica

Mastitis subclinica



mastitis chronica

mastitis chronica



mastitis acuta

mastitis acuta



mastitis preacuta ( gangrenosa)

mastitis preacuta ( gangrenosa)



hardbag mastitis

hardbag mastitis

Mastitis subclinica

Mastitis subclinica



Brak objawów klinicznych

Brak objawów klinicznych



spadek produkcji mleka, słaby

spadek produkcji mleka, słaby

wzrost potomstwa

wzrost potomstwa



może przejść w formę ostrą lub

może przejść w formę ostrą lub

chroniczną

chroniczną

Mastitis chronica

Mastitis chronica



Zwykle wykrywane podczas

Zwykle wykrywane podczas

badania wymienia przy porodzie

badania wymienia przy porodzie

lub przy odsadzeniu

lub przy odsadzeniu



wymię jest twarde, mogą

wymię jest twarde, mogą

występować ropnie lub blizny po

występować ropnie lub blizny po

pękniętych ropniach

pękniętych ropniach



część wymienia może być

część wymienia może być

zupełnie zwłókniała

zupełnie zwłókniała



brak objawów bólu , gorączki ani

brak objawów bólu , gorączki ani

obrzęku

obrzęku

Mastitis acuta

Mastitis acuta



Wymię zaczerwienione ,

Wymię zaczerwienione ,

„ gorące” i

„ gorące” i

obrzęknięte

obrzęknięte



często występuje kulawizna po

często występuje kulawizna po

stronie dotkniętej przez mastitis

stronie dotkniętej przez mastitis



głodne jagnięta

głodne jagnięta



makroskopowe zmiany w mleku

makroskopowe zmiany w mleku

Mastitis preacuta

Mastitis preacuta



Nagłe i ciężkie

Nagłe i ciężkie



nagłe pogorszenie kondycji, depresja,

nagłe pogorszenie kondycji, depresja,

odwodnienie, gorączka, możliwa

odwodnienie, gorączka, możliwa

toksemia

toksemia



zajeta część wymienia jest

zajeta część wymienia jest

„odbarwiona”, często zimna w dotyku

„odbarwiona”, często zimna w dotyku



obecny jest krwawy wypływ ze

obecny jest krwawy wypływ ze

strzyków

strzyków



ok. 50 % zwierząt pada pomimo

ok. 50 % zwierząt pada pomimo

zastosowania intensywnej terapii

zastosowania intensywnej terapii

HARDBAG MASTITIS

HARDBAG MASTITIS



czynnikiem etiologicznym jest wirus

czynnikiem etiologicznym jest wirus

Maedi-Visna

Maedi-Visna



zmiany wystepuja w obu połówkach

zmiany wystepuja w obu połówkach

wymiena

wymiena



brak objawów bólu, obrzeku ani

brak objawów bólu, obrzeku ani

gorączki

gorączki



wymie wydaje się pełne lecz nie udaje

wymie wydaje się pełne lecz nie udaje

się z niego pozyskac mleka

się z niego pozyskac mleka



apetyt zachowany

apetyt zachowany

Leczenie

Leczenie



Leczenie mastitis u owiec jest

Leczenie mastitis u owiec jest

trudne i rzadko przynosi

trudne i rzadko przynosi

dobre rezultaty

dobre rezultaty