Polityka Pieniężna

Wykład 3

Teorie popytu i

podaży pieniądza

na

23.11. i 07.12.2013

V. 2.8.7.

1

Polityka pieniężna

Wykład 3

v.2.8.7.

)

Teorie popytu i podaży

pieniądza

{wybrane problemy kształtowania

popytu i podaży pieniądza – krótkie

ujęcie retrospektywne}

Główne wątki {krócej już tych kwestii

nie można przedstawić}

Dr Zbigniew R.

Wierzbicki

23.11.-07.12.2013

„Część” a i b

2

Polityka pieniężna

TEORIE POPYTU NA PIENIĄDZ

1. Teoria ilościowa > podejście I. Fishera (równanie wymiany)

> modyfikacje teorii ilościowej (podejście A.C. Pigou
> transakcyjny zasób pieniądza
> mechanizm transmisji pośredniej K. Wicksell’a

2. J.M.Keynes’a teoria pieniądza i preferencji płynności

3. Uwagi do teorii JMK ze strony A.C.Pigou
4. Modyfikacje keynesowskiej teorii pieniądza (W.J.Baumoll, J. Tobin)

5. Monetarystyczna teoria pieniądza (podejście M.Friedmana)

6. Spór między neokeynesisistami a neomonetarystami

7. Wzrost a bezrobocie a inflacja > Krzywa W.Philipsa

> teorie równowagi długookresowej

8. Współczesny kryzys finansowy (od Bretton Woods do ??

? czyli do nowego ukształtowania (porządku) światowego systemu finansowego
{

W prezentacji są wykorzystane ujęcia problemu zawarte m.in. w nstp. książkach: M. Górski:

Rynkowy system finansowy, W-wa 2009; A. Kaźmierczak: Polityka pieniężna w gospodarce
otwartej, W-wa 2008; Współczesna polityka pieniężna, red. W. Przybylska-Kapuścińska,W-wa
2008. }

3

TEORIE POPYTU NA

PIENIĄDZ

• Refleksja Mikołaja Kopernika (1517-1519-1521-1526) i

później Thomasa Greshama (Anglia po 1550 r.).

• W odniesieniu do systemu waluty kruszcowej M.Kopernik

określił zasadę, że jeśli jednocześnie istnieją na danym
rynku dwa (lub więcej) rodzaje pieniądza , ale jeden z
nich jest postrzegany jako lepszy (np. o wyższej
zawartości kruszcu – złota bądź/i srebra) , ten "lepszy"
pieniądz będzie gromadzony czyli tezauryzowany, a w
obiegu pozostanie głównie ten „gorszy”. Krótko mówiąc,
gorszy pieniądz wypiera lepszy.

 M.Kopernik - Nicolai Copernici Meditata (Rozmyślania), Olsztyn 1517;
 M.Kopernik - Modus cudendi monetam (Sposób bicia monety) Olsztyn 1519;
 M.Kopernik - De aestimatione monetae (O szacunku dla monety) Grudziądz 1521;
 M.Kopernik - Monetae cudendae ratio (Rozprawa o biciu monety) Olsztyn 1526. >>>

W traktacie tym M. Kopernik pragnął przede wszystkim pokazać przyczynę obniżania
jakości i siły nabywczej pieniądza.

4

TEORIE POPYTU NA

PIENIĄDZ

• Refleksja J. Bodina (1568) > napływ złota i srebra

do Francji wpłynął na wzrost cen

• Ilościowa teoria pieniądza (ujęcie pierwsze 1752)

David Hume (w pracy „On Money”)

 poziom cen w gospodarce krajowej zależy od ilości

krążącego w niej pieniądza

 czyli im więcej pieniądza, tym ceny są wyższe i na

odwrót tj. im mniej pieniądza tym ceny są niższe,

 ponieważ wzrost podaży pieniądza zwiększa nominalny

fundusz nabywczy społeczeństwa, co przy danej (w
określonym czasie i miejscu) podaży dóbr i usług musi
prowadzić do podwyższania cen.

• Tezy teorii ilościowej pieniądza wynikały z

podstawowych twierdzeń klasycznej teorii
ekonomii

5

TEORIE POPYTU NA PIENIĄDZ

Podstawowe założenia teorii

ilościowej

1

. Pieniądz jest środkiem cyrkulacji i jest

gromadzony przez podmioty jedynie w
celach transakcyjnych

 Wielkość zasobów transakcyjnych pieniądza

zależy wartości transakcji i od długości okresów
płatności

 Im częściej otrzymujemy dochody tym zasób

transakcyjny pieniądza może być mniejszy

 i odwrotnie im dłuższy jest czas między kolejnymi

przypływami dochodu to tym większe muszą być
zasoby transakcyjne.

 Mają na to wpływ także
>> rozkład w czasie strumieni wydatków,
>> stosowane sposoby ( w tym czas) rozliczeń,
>> stopy procentowe etc.

6

TEORIE POPYTU NA PIENIĄDZ

Podstawowe założenia teorii

ilościowej

2.

W danych warunkach w

krótkim okresie, przy ceteris
paribus, szybkość krążenia
pieniądza jest stabilna

czyli w stabilnych warunkach

zmiany szybkości krążenia
pieniądza nie mogą ani nasilać
wpływu zmian podaży pieniądza
na ceny

ani też nie mogą ich

kompensować.

7

TEORIE POPYTU NA PIENIĄDZ

Podstawowe założenia teorii ilościowej

3

. Z powodu doskonałej

elastyczności cen, płac i stóp
procentowych w gospodarce
występuje stan pełnego
zatrudnienia

tzn. wszelkie rodzaje i „wymiary”

bezrobocia mają charakter
techniczno-organizacyjny

bądź/i wynikają z przyczyn

subiektywnych (w każdym czasie
są osoby które nie chcą lub nie
mogą pracować)

8

TEORIE POPYTU NA PIENIĄDZ

Podstawowe założenia teorii ilościowej

4.1

.

Z

Prawa Rynków Say’a

wynika:

że popyt na towary zawsze równa się ich podaży
oszczędności są zawsze równe inwestycjom.
a mechanizm rynkowy koryguje ceny towarów i ceny

pieniądza czyli stopy procentowe.

W konsekwencji wzrost stopy % wpływa na wzrost

oszczędności.

Natomiast jeżeli stopa % jest wyższa od krańcowej

stopy efektywności inwestycji to spada popyt na
kapitał pożyczkowy czyli na kredyty

i w ślad za tym spadają ceny pieniądza pożyczkowego.

9

TEORIE POPYTU NA PIENIĄDZ

Podstawowe założenia teorii ilościowej

4.2.

W kolejnym cyklu prowadzi to:

 do osłabienia oszczędzania na rzecz wzrostu

bieżącej konsumpcji i wzrostu popytu,

 a to z kolei powoduje wzrost cen,
 a ich konsekwencją jest wzrost zainteresowania

inwestycjami

 co z kolei powoduje wzrost popytu na pieniądz

pożyczkowy

 i w efekcie rosną stopy procentowe i cykl się

powtarza.

W tle podstawowe założenie makro iż,:
Gospodarka wolnorynkowa w tendencji
dąży do pełnego zatrudniania czynników
produkcji i optymalizacji cen tych
czynników, w tym ceny pieniądza.

10

TEORIE POPYTU NA PIENIĄDZ

Podstawowe założenia teorii ilościowej

5.1

. Podaż pieniądza kształtuje się niezależnie i ma charakter

zewnętrzny w stosunku do procesów produkcji (sfery realnej).

 Zmiana ogólnego poziomu cen nie może nastąpić bez

uprzedniej zmiany podaży pieniądza.

 Związek cen z podażą pieniądza obrazuje

równanie wymiany I.

Fisher’a

:

MxV=PxT

gdzie: M – ilość pieniądza w obiegu; V – szybkość obiegu pieniądza; P - przeciętny poziom cen
(przeciętna wartość jednej transakcji); T - ilość transakcji w danym okresie.

 Podaż pieniądza równa się podaży towarów (po określonych cenach <>

cenach równowagi)

P= (MxV) : T

czyli

poziom cen zależy

:

od ilości pieniądza w obiegu,
od szybkości obiegu pieniądza i
od ilości dóbr przeznaczonych do wymiany

11

TEORIE POPYTU NA PIENIĄDZ

Podstawowe założenia teorii ilościowej

5.2

.

Wg. założeń

modelu I. Fisher’a

w

okresie krótkim:

 szybkość krążenia pieniądza i wolumen

sprzedawanych dóbr są „stałe”.

 szybkość krążenia pieniądza czyli liczba

transakcji, które obsługuje jednostka
pieniężna w danym okresie jest m.in.
- uwarunkowana techniką rozliczeń,
- zwyczajami płatniczymi,
- technikami komunikowania się,
- rozwojem systemu bankowego etc.

12

TEORIE POPYTU NA PIENIĄDZ

Podstawowe założenia teorii ilościowej

5.3.

Zmiany w tym obszarze w okresie

krótkim są relatywnie wolne i nieznaczne (małe)
>

 a więc można przyjąć , że szybkość obiegu

pieniądza V jako wielkość stałą.

 stabilność V jest istotna, bo gdyby była w

krótkim okresie zmienna to możliwa byłaby
neutralizacja wpływu zmian podaży pieniądza
na ceny

 tzn. np. gdyby wzrostowi podaży pieniądza M

towarzyszyłaby odpowiednia zmiana szybkości
jego obiegu V to wtedy ceny P mogłyby
pozostać na niezmienionym poziomie.

gdzie: M – ilość pieniądza w obiegu; V – szybkość obiegu
pieniądza; P - przeciętny poziom cen (przeciętna wartość jednej
transakcji); T - ilość transakcji w danym okresie.

13

TEORIE POPYTU NA PIENIĄDZ

Podstawowe założenia teorii ilościowej

5.4

.

W krótkim okresie:

o podaży dóbr decydują aktualne

zdolności produkcyjne (w okresie krótkim
w zasadzie nie ulegają one zmianie),

 a więc też liczba transakcji T jest wobec

tego też w zasadzie

stała (nie zmienia się

skokowo w krótkim czasie).

Wobec tego P=ƒ(M) czyli zmiany

podaży pieniądza i cen są wprost
proporcjonalne w krótkim okresie.

Ceny (przeciętny poziom cen P)

zwiększą (zmniejszą) się o tyle, o ile
zwiększy (zmniejszy) się podaż
pieniądza

14

TEORIE POPYTU NA PIENIĄDZ

Podstawowe założenia teorii ilościowej

5.5.

Założenia równania wymiany I.Fisher’a o

niezmienności T

{ilość transakcji}

i V

{szybkość

obiegu}

oraz o ich niezależności od podaży

pieniądza M są

(ze współczesnej perspektywy)

zbyt mało

realistyczne nawet w odniesieniu do okresu
krótkiego.

 Doświadczenia wielu okresów inflacji wskazują,

że wtedy szybkość krążenia pieniądza wzrasta
gdyż podmioty szybciej dokonują transakcji
(wyzbywając się swoich zasobów) z uwagi na
oczekiwania inflacyjne i obawy o deprecjację
pieniądza

 I. Fisher skoncentrował swoją uwagę na

funkcji pieniądza jako środka cyrkulacji i
stąd też analizował dynamikę strumieni
pieniężnych (pieniądz w „ruchu”) i nie
interesował się pieniądzem jako zasobem.

15

TEORIE POPYTU NA

PIENIĄDZ

Podstawowe założenia teorii ilościowej

• Teoria ilościowa

wskazała na

dwa podstawowe mechanizmy
oddziaływania (transmisji)
zjawisk pieniężnych na procesy
gospodarcze (czyli na sferę
realną gospodarki:

Mechanizm transmisji

bezpośredniej

Mechanizm transmisji pośredniej

16

TEORIE POPYTU NA

PIENIĄDZ

Podstawowe założenia teorii ilościowej

• Mechanizm transmisji bezpośredniej

(D. Hume i R. Cantillon)

 Bezpośredni wpływ zmian podaży pieniądza na

poziom cen

 Istnieje równowaga między podażą pieniądza a

popytem na pieniądz

 Gdy > Podaż pieniądza wzrasta
 A więc gdy faktyczne zasoby pieniężne będą wyższe

od pożądanych

 to >> Równowaga zostaje naruszona bo
 Właściciele zasobów pieniężnych dokonują zakupów co

przy danej podaży dóbr (w krótkim okresie „stałej”)
prowadzi do wzrostu cen

 Równowaga zostaje przywrócona bo ceny

wzrastają o tyle o ile wzrośnie podaż pieniądza.

 Transmisja bezpośrednia jest zakończona

17

TEORIE POPYTU NA PIENIĄDZ

Podstawowe założenia teorii ilościowej

• Mechanizm transmisji pośredniej

(H.Thornton

i K. Wicksell)

 Wpływ zmian podaży pieniądza na ceny poprzez

zmiany stóp %

 Naturalna stopa% tj. taka przy której oszczędności =

inwestycjom i jest pełne zatrudnienie. Popyt na kredyty
równa się ich podaży itd.

 Przykładowy impuls transmisyjny. Bank centralny BC

obniża stopę redyskonta.

 Banki komercyjne więcej pożyczają od BC i zwiększają

kredyty, a także są skłonne zmniejszać cenę kredytu
czyli maleje też rynkowa stopa%

 Przedsiębiorstwa zwiększają inwestycje dzięki tańszym

kredytom, a gospodarstwa domowe są skłonne
zwiększać konsumpcję (w części też na kredyt >
tańszy)

18

TEORIE POPYTU NA PIENIĄDZ

Podstawowe założenia teorii ilościowej

Mechanizm transmisji pośredniej

(H.Thornton i K. Wicksell)

 Ponieważ produkcja zazwyczaj rośnie wolniej to

występuje stopniowy wzrost cen

 W efekcie wzrostu cen obniża się stopniowo realna

wartość kredytów, a także następuje stopniowo wzrost
rynkowej stopy%

 Oznacza to step by step powrót wysokości stopy% do

jej poziomu „naturalnego” czyli poziomu równowagi ale
niekoniecznie na poziomie początkowym cyklu

 Przyrost akcji kredytowej zostaje wyhamowany gdyż w

efekcie wzrostu stóp% maleje popyt na kredyty. W
konsekwencji prowadzi to do wyhamowania wzrostu
podaży pieniądza i gospodarka wraca do stanu
równowagi finansowej

19

TEORIE POPYTU NA PIENIĄDZ

Podstawowe założenia teorii ilościowej

Mechanizm transmisji pośredniej

>

WNIOSKI

• Różnica między naturalną stopą% a rynkową

stopą% (niższą) jest przejawem nadmiaru
pieniądza w gospodarce (nadmiernej podaży
pieniądza).

• Wzrost cen pieniądza(w tym kredytowego)

powoduje powrót (zmniejszenie) popytu na
kredyty (pieniądz kredytowy) do „wyjściowego”
stanu („poziomu”) równowagi

• Przejawem równowagi jest równość (zgodność)

naturalnej i rynkowej stopy% >> z tym, że nie
oznacza to , że w każdym przypadku następuje
powrót do poziomu stóp% i cen do poziomu
początkowego danego cyklu >>> nowe ceny
równowagi mogą być wyższe lub niższe

20

TEORIE POPYTU NA PIENIĄDZ

Modyfikacja teorii ilościowej przez tzw.

szkołę z Cambridge > A.C. Pigou i inni

 Szybkość krążenia pieniądza

V

jest współzależna z

wielkością transakcyjnego zasobu pieniądza i z relacją
zasobu transakcyjnego do całości dochodów
pieniężnych podmiotów czyli:



1.

I.Fisher

V= (PxT) : M

a,

 2

.

A. C. Pigou

M : (PxT) = 1 : V = k

współczynnik pieniężnego

zasobu

transakcyjnego

wskazał na znaczenie odwrotnej zależności.

gdzie: M – ilość pieniądza w obiegu;

V – szybkość obiegu pieniądza;
P - przeciętny poziom cen >„frakcjonowany przez” >>>

~~~przeciętną wartość jednej transakcji;

T - ilość transakcji w danym okresie.
k - współczynnik pieniężnego zasobu transakcyjnego

21

TEORIE POPYTU NA PIENIĄDZ

Modyfikacja teorii ilościowej przez tzw.

szkołę z Cambridge > A.C. Pigou i inni



2

.

A. C. Pigou

M : (PxT) = 1 : V = k

współczynnik pieniężnego

zasobu

transakcyjnego

Umożliwiając lepszą kwantyfikację

zjawisk pieniężnych w gospodarce A.C.
Pigou zastąpił

(PxT)

kategorią dochodu

globalnego w gospodarce

D

i wtedy >

(M : D) = 1 : V = k

• gdzie: M – ilość pieniądza w obiegu;
• V – szybkość obiegu pieniądza;
• P - przeciętny poziom cen (przeciętna wartość jednej

transakcji);

• T - ilość transakcji w danym okresie.
• k - współczynnik pieniężnego zasobu transakcyjnego
• D – dochód globalny w gospodarce

22

TEORIE POPYTU NA PIENIĄDZ

Modyfikacja teorii ilościowej przez tzw.

szkołę z Cambridge > A.C. Pigou i inni

A. C. Pigou wprowadził też pojęcia:
> dochodu realnego (w cenach stałych) -

y

> dochodu nominalnego (dochód realny x wskaźnik
wzrostu cen)

Y

A.C. Pigou

dochodowa formuła równania popytu na

pieniądz

M

=

k

x

p

x

y

=

k

x

Y

gdzie:

M – popyt na pieniądz

k - współczynnik pieniężnego zasobu transakcyjnego
p - przeciętny poziom cen
y - dochód realny
Y - dochód nominalny

23

TEORIE POPYTU NA PIENIĄDZ

Modyfikacja teorii ilościowej przez tzw.

szkołę z Cambridge >

A.C. Pigou i inni

~~

„Red Bricks Theory”

• Przekształcając równanie dochodowej formuły popytu

na pieniądz,

M

=

k

x

p

x

y

=

k

x

Y

otrzymujemy

równanie

A.C.Pigou

dot.

czynników kształtujących przeciętny
poziom cen

tj.

p

=

M

: (

k

x

y

)

Zdaniem

A.C.Pigou

jeśli faktyczna podaż

pieniądza jest wyższa od w ten sposób
określonego popytu na pieniądz to musi
nastąpić wzrost cen w gospodarce

.

24

TEORIE POPYTU NA PIENIĄDZ

Podstawowe założenia teorii ilościowej

-

transmisja

Mechanizm bezpośredniej transmisji

zjawisk pieniężnych na sferę realną w
ujęciu klasycznej myśli ekonomicznej (D.
Hume i R. Cantillon) -

Podsumowanie

1. Założenie 1 (początkowe) > występuje równowaga

między popytem na pieniądz a jego podażą.

2. Założenie 2 > zaczyna wzrastać podaż pieniądza co

powoduje zachwianie równowagi. Podmioty wydatkują
rosnące zasoby na zakup dóbr.

3. W krótkim okresie (gdy abstrahujemy od możliwości

importu) podaż dóbr jest względnie sztywna.
Zaczynają rosnąć ceny do poziomu na którym nowe
wyższe ceny podaży dóbr zrównają się z posiadanymi
zasobami pieniężnymi.

4. Równowaga zostaje przywrócona a ceny wzrosną o

tyle o ile wzrosła podaż pieniądza > proces transmisji
impulsu pieniężnego (wzrostu podaży pieniądza) w
danym cyklu ulega zakończeniu.

25

TEORIE POPYTU NA PIENIĄDZ

Podstawowe założenia teorii ilościowej

–

Podsumowanie mechanizmów transmisji

pośredniej

Mechanizm transmisji pośredniej zjawisk
pieniężnych na sferę realną

( H. Thornton

1802 i K. Wicksell 1935)

1. Pokazuje wpływ zmian w podaży pieniądza poprzez

zmiany cen pieniądza czyli zmiany stopy %.

2. Koncepcja naturalnej i bieżącej rynkowej stopy%.
3. Naturalna stopa% > przy której oszczędności

=inwestycjom, a jednocześnie w skali gospodarki
zapewnia ona pełne zatrudnienie .

4. System finansowy, w tym system bankowy, jest w

stanie równowagi, gdy popyt na kredyt bankowy równa
się podaży kredytu bankowego (oczywiście przy
określonym w danym czasie układzie stóp banku
centralnego BC i stóp banków komercyjnych BK)

26

TEORIE POPYTU NA PIENIĄDZ

Podstawowe założenia teorii ilościowej

–

Podsumowanie mechanizmów transmisji

pośredniej

5. Załóżmy, że BC obniża stopę redyskonta. Zachęca to
BK do zasilania się w BC i zwiększania wielkości akcji
kredytowej z jednoczesnym nawet obniżaniem rynkowej
stopy% (bo BC obniżył stopę redyskontową)
6. Skłania to p-wa do inwestowania, a gospodarstwa
domowe do zwiększania wydatków konsumpcyjnych.
7. W okresie krótkim z uwagi na względną sztywność
podaży dóbr prowadzi to do wzrostu cen (na rynku dóbr
inwestycyjnych i dóbr konsumpcyjnych). Jednocześnie
wskutek wzrostu cen zmniejsza się realna wartość
kredytów.

27

TEORIE POPYTU NA PIENIĄDZ

Podstawowe założenia teorii ilościowej

– Podsumowanie mechanizmów transmisji

pośredniej

8. W rezultacie konsekwencją wzrostu cen jest też
stopniowy wzrost rynkowej stopy% i jej powrót na rynku
kredytowym do jej poziomu naturalnego co w dalszej
konsekwencji prowadzi do zmniejszenia popytu na
kredyty (zmniejszenia akcji kredytowej banków
komercyjnych).
9. Prowadzi to do relatywnego zmniejszenia podaży
pieniądza i następuje przywrócenie stanu równowagi
finansowej w gospodarce.

10. Nadmiar podaży pieniądza wygenerowany

decyzjami BC powoduje wzrost cen (dóbr
konsumpcyjnych i dóbr inwestycyjnych a dalej stopy%)
ale mechanizmy rynkowe powodują z kolei powrót
popytu do wyjściowego poziomu równowagi, której
przejawem jest równość naturalnej i rynkowej stopy%.

28

TEORIE POPYTU NA PIENIĄDZ

J.M.Keynes’a teoria pieniądza

29

• Keynes’owski przełom w teorii ekonomii>

Keynes’wska teoria preferencji płynności (1936)
w pracy:„Ogólna teoria zatrudnienia, procentu i
pieniądza

”

• Zmiana paradygmatów określonych przez

ekonomię klasyczną bo:

1.

Pełne zatrudnienie (wszystkich czynników produkcji) nie

jest naturalnym stanem równowagi gospodarczej;

2

. Ceny i płace cechuje niska elastyczność „w dół” czyli

trudno jest je nominalnie obniżać;

3

. Szybkość krążenia pieniądza nie tylko nie jest stała

nawet w krótkim okresie, a wręcz przeciwnie może
podlegać dużym zmianom;

4

. Społeczeństwo (p-wa i gosp. dom.) utrzymuje zarówno

transakcyjne zasoby pieniężne jak zasoby przezornościowe
i spekulacyjne;

5.

Podaż pieniądza nie jest egzogeniczna (niezależna) i jest

determinowana wielkością popytu na pieniądz.

TEORIE POPYTU NA PIENIĄDZ

J.M.Keynes’a teoria pieniądza

Wybrane założenia teorii keynesowskiej:

1. Duża (pełna) substytucyjność pieniądza

względem wybranych aktywów finansowych typu
krótkoterminowych papierów dłużnych:
skarbowych BS, municypalnych i
pierwszorzędnych korporacyjnych (bankowych i
p-w) > co oznacza wzajemną wrażliwość na
zmianę cen (w tym %) czyli nawet relatywnie
niewielkie podniesienie % powoduje ich
wzmożony zakup i odwrotnie.

2. Niska substytucyjność pieniądza względem

realnych dóbr materialnych (nieruchomości, auta
etc.) i realnych dóbr kapitałowych > co oznacza
małą wrażliwość na zmiany cen czyli warunkiem
ich substytucji jest duże oczekiwane
podniesienie ich dochodowości.

3. Z uwagi na 1. i 2. podmioty (p-wa i gosp.dom.)

cechuje skłonność do utrzymywania majątku w
formach płynnych czyli w pieniądzu lub jego
pełnych substytutach > preferencja płynności

TEORIE POPYTU NA PIENIĄDZ

J.M.Keynes’a teoria pieniądza

4. J.M.Keynes - podobnie jak A.C.Pigou –
zakładał, że popyt na pieniądz zależy od
dochodu oraz – co było nowym założeniem
- zależy od wysokości stopy % i zmian w
stopie% .

5. J.M.Keynes zanegował twierdzenie
szkoły klasycznej, że oszczędności zawsze
równają się inwestycjom, bo oszczędności
są determinowane wielkością dochodów ,
a te rozmiarami inwestycji.

> Według Keynes’a stopa % jest kategorią
czysto monetarną, a jej wysokość zależy
od podaży i popytu na pieniądz

(co wyklucza

odrębny wpływ oszczędności i inwestycji na stopę % w
rozumieniu teorii klasycznej ilościowej)

31

TEORIE POPYTU NA PIENIĄDZ

J.M.Keynes’a teoria pieniądza

6.

Bank centralny BC kształtuje

podaż pieniądza w ramach
prowadzonej polityki monetarnej

.

7. Natomiast

o wielkości popytu na

pieniądz i o dynamice jego zmian
decydują trzy podstawowe motywy

:

Motyw transakcyjny
Motyw przezornościowy
Motyw spekulacyjny

32

1

2

3

TEORIE POPYTU NA PIENIĄDZ

J.M.Keynes’a teoria pieniądza

Motyw transakcyjny

> utrzymywanie

zasobów dla bieżącego finansowania
wydatków. Popyt zależy od wlk.
dochodów > im wyższy dochód tym
większe zapotrzebowanie na zasoby
transakcyjne.
Wg. Keynes’a transakcyjna szybkość
krążenia jest stała, a popyt
transakcyjny jest taki sam (podobnie jak
A.C.Pigou) przy ceteris paribus. Z tym,
że popyt na pieniądz z motywów
transakcyjnych jest ważnym ale nie
jedynym komponentem całego popytu
na pieniądz.

33

1

TEORIE POPYTU NA PIENIĄDZ

J.M.Keynes’a teoria pieniądza

•

Motyw przezornościowy

ważny jest też popyt na pieniądz

zdeterminowany dążeniem do
zabezpieczenia się przez
nieprzewidzianym spadkiem
dochodów bieżących bądź/i
nieprzewidzianymi wydatkami.



J.M.Keynes pierwszy wprowadził

do teorii pieniądza rozważania o
decyzjach w warunkach
niepewności.

34

2

TEORIE POPYTU NA PIENIĄDZ

J.M.Keynes’a teoria pieniądza

 Zasoby pieniądza gromadzone z motywu

przezornościowego zmieniają się
kierunkowo i proporcjonalnie do zmian
w dochodach społeczeństwa.

 Zdaniem J.M.Keynes’a tzw.

przezornościowa szybkość krążenia
pieniądza jest stała w okresie krótkim
przy ceteris paribus tj. innych
warunkach niezmiennych.



W wyniku tego można przyjąć

założenie, że popyt na pieniądz
wynikający z obu motywów –
transakcyjnego i przezornościowego –
zależy od wysokości i zmian dochodów
nominalnych

.

35

TEORIE POPYTU NA PIENIĄDZ

J.M.Keynes’a teoria pieniądza

Motyw spekulacyjny

>

wynika ze

skłonności do utrzymywania zasobów
pieniężnych z chęci oszczędzania,
inwestowania i spekulowania.

(w tym

obszarze J.M.Keynes wprowadza
przełomowe rozważania nie tylko o
niepewności ale i skali ryzyka i cenie
ryzyka).

 Motyw spekulacyjny wiąże się ściśle z

funkcją pieniądza jako środka akumulacji.



Wobec tego rynkowa stopa% wpływa na

decyzje o formach utrzymywania majątku
(czy tylko forma pieniężna czy inne i w
jakiej proporcji).



Rynkowa stopa% decyduje o tym ile

społeczeństwo trzyma zasobów
spekulacyjnych w formie obligacji, lokat
terminowych, etc.

36

3

TEORIE POPYTU NA PIENIĄDZ

J.M.Keynes’a teoria pieniądza

• J.M.Keynes przyjął założenie, że

stopa% wpływa na rynkową cenę
obligacji, że jest pewien poziom
oczekiwanej rentowności obligacji,
który jest determinowany
oczekiwanym poziomem stopy
zwrotu z inwestycji pieniężnych w
relacji do innych alternatyw

.

•

Czyli spadek rynkowych stóp%

wpływa na wzrost zainteresowania
zakupem obligacji co może
prowadzić do wzrostu ich cen
rynkowych

.

37

TEORIE POPYTU NA PIENIĄDZ

J.M.Keynes’a teoria pieniądza

• J.M.Keynes przyjął założenie, że stopa% wpływa

na rynkową cenę obligacji, że jest pewien poziom
oczekiwanej rentowności obligacji, który jest
determinowany oczekiwanym poziomem stopy
zwrotu z inwestycji pieniężnych w relacji do
innych alternatyw. W tych warunkach spadek
rynkowych stóp% wpływa na wzrost
zainteresowania zakupem obligacji co może
prowadzić do wzrostu ich cen rynkowych (co
umożliwia np. emitentowi Skarbowi Państwa na
obniżanie ich rentowności czyli podwyższanie
ceny ich nabycia).

• Emitenci obligacji w przypadku spadku

rynkowych stóp% mają mniejsze trudności w ich
uplasowaniu na rynku.

• J.M.Keynes zauważył i zwerbalizował

związek między ceną aktywów wolnych od
ryzyka innego niż dochód, a cenami innych
zastosowań pieniądza.

38

TEORIE POPYTU NA PIENIĄDZ

J.M.Keynes’a teoria pieniądza

Reasumując:

1. wielkość zasobów transakcyjnych i wielkość zasobów

przezornościowych pieniądza nie zależą od wysokości i
zmian stopy% lecz od wielkości dochodów
nominalnych;

2. Od zmian w wysokości stopy% zależy siła motywu

spekulacyjnego czyli stopa% ma wpływ na wielkość
zasobów spekulacyjnych pieniądza

3. Wobec tego ogólny popyt na pieniądz zależy od

dochodu i od stopy%

4. Stąd też

wg.Keynes’a ogólny popyt na pieniądz

jest zmienny i zmienna jest też szybkość
krążenia pieniądza

MD

=

MT

–

MA

=

(k

x

Y)

–

ƒ

(i)

MD – ogólny popyt na pieniądz

k – wskaźnik zasobów transakcyjnych

MT – transakcyjny i przezornościowy popyt na pieniądz Y – dochód nominalny
MA – spekulacyjny popyt na pieniądz

i – stopa procentowa %

39

TEORIE POPYTU NA PIENIĄDZ

J.M.Keynes’a teoria pieniądza

Z prawidłowości ujętych we wzorze

MD = MT – MA = (k x Y) – ƒ

(i)

wynika wg.

J.M.Keynes’a

, że:

1.Popyt na pieniądz jest wprost

proporcjonalny do wzrostu
dochodów nominalnych;

2.Popyt na pieniądz jest

odwrotnie proporcjonalny do
stopy procentowej

40

TEORIE POPYTU NA PIENIĄDZ

Koncepcja J.M.Keynes’a transmisji

procesów (impulsów) monetarnych na

sferę gospodarki realnej

1.Załóżmy, że BC podejmuje decyzję o

zwiększeniu podaży pieniądza
poprzez operacje otwartego rynku
tj. poprzez zakup obligacji
skarbowych i innych instrumentów
dłużnych np. BS i BP BC

41

TEORIE POPYTU NA PIENIĄDZ

Koncepcja J.M.Keynes’a transmisji

procesów (impulsów) monetarnych na

sferę gospodarki realnej

2. Prowadzi to do spadku rentowności

papierów skarbowych (czyli wzrostu ich
cen).

Z uwagi na założoną przez J.M.Keynes’a
wysoką wzajemna substytucyjność tych
aktywów finansowych i pieniądza
gotówkowego,

nawet niewielki ruch cen

jednego z tych aktywów powinien być
szybko neutralizowany i równowaga
powinna być przywrócona

>

równowaga

między podażą i popytem na aktywa
finansowe (gotówkę i płynne bezpieczne
papiery dłużne)

42

TEORIE POPYTU NA PIENIĄDZ

Koncepcja J.M.Keynes’a transmisji

procesów (impulsów) monetarnych na sferę

gospodarki realnej

3.

Jednakże wywołany silnym impulsem BC wzrost

podaży pieniądza może uruchomić tendencję
spadkową rynkowej stopy%

 i posiadacze gotówki mogą zacząć ponownie

preferować jej ulokowanie w dłużne aktywa
finansowe

 co spowoduje dalsze podniesienie ich ceny

( a jednocześnie kolejne obniżenie ich
rentowności dla inwestorów)

 kilka takich frykcji najczęściej powoduje

rozchwianie racjonalnej struktury aktywów
w całej gospodarce.

43

TEORIE POPYTU NA PIENIĄDZ

Koncepcja J.M.Keynes’a transmisji

procesów (impulsów) monetarnych na

sferę gospodarki realnej

4.

W efekcie zainicjowanego przez

BC wzrostu podaży pieniądza oraz
wysokiej substytucji skarbowych
papierów dłużnych i pieniądza
gotówkowego może następować
spadek rynkowej stopy%.

44

TEORIE POPYTU NA PIENIĄDZ

Koncepcja J.M.Keynes’a transmisji procesów

(impulsów)

monetarnych na sferę gospodarki realnej

5.

Jeżeli BC i Rząd w porę nie zatrzymają

takiej tendencji to może zaistnieć
wariant pesymistyczny czyli

sytuacja

tzw. liquidity trap tj. pułapki
płynności

. Jest to sytuacja w której

następuje tak duży wzrost cen obligacji (z
pkt. widzenia inwestorów czyli ich niskiej
rentowności dla nabywców), że podmioty
gospodarcze i gospodarstwa domowe
będą preferować rosnący udział
gotówkowych zasobów pieniężnych.
Nasili to popyt na pieniądz o
charakterze spekulacyjnym

> Rozwiniemy to

później opisując sytuację bezsilności tradycyjnie rozumianej polityki
pieniężnej w sytuacji pułapki płynnościowej > na następnych wykładach w
grudniu

45

TEORIE POPYTU NA PIENIĄDZ

Koncepcja J.M.Keynes’a transmisji

procesów (impulsów) monetarnych na

sferę gospodarki realnej

6.

Abstrahując na razie od casusu

pułapki płynności, popatrzmy na sytuację
bardziej optymistyczną w której w drugim
etapie transmisji impulsów polityki
monetarnej postępujący spadek stopy%
prowadzi to zwiększenia popytu na dobra
inwestycyjne (dlaczego > bo rentowność
aktywności gospodarczej w sferze realnej
będzie relatywnie wyższa niż alokacja w
aktywa finansowe (

relatywnie tzn. w porównaniu z

dochodowością skarbowych papierów wartościowych)

46

TEORIE POPYTU NA PIENIĄDZ

Koncepcja J.M.Keynes’a transmisji

procesów (impulsów) monetarnych na

sferę gospodarki realnej

7

.

W powyższych warunkach

przedsiębiorcom bardziej opłaca się
inwestować w dobra realne (dobra
inwestycyjne) niż alokować wolne
aktywa finansowe gotówkowe na
rynku pieniężnym bo z uwagi na
niską stopę% obligacje są
niskorentowne ( ~są drogie).

47

TEORIE POPYTU NA PIENIĄDZ

Koncepcja J.M.Keynes’a transmisji

procesów (impulsów) monetarnych na

sferę gospodarki realnej

8.

W konsekwencji stopniowo

przechodzimy w trzeci etap
transmisji pierwotnego impulsu
pieniężnego (wywołanego przez BC
wzrostu podaży pieniądza) w ramach
którego

wzrost wydatków

inwestycyjnych przedsiębiorstw
wpływa na wzrost dochodów
społeczeństwa przez działanie
keynesowskiego mnożnika
inwestycyjnego.

48

TEORIE POPYTU NA PIENIĄDZ

Koncepcja J.M.Keynes’a transmisji

procesów (impulsów) monetarnych na

sferę gospodarki realnej

9.

W oparciu o przebieg

obserwowanego impulsu
monetarnego proces oddziaływania
tego impulsu na produkcję (na sferę
realną) możemy przedstawić w
sposób następujący:

∆ podaży pieniądza → ↓stopy
%
co→↑inwestycji→↑dochodów

ć

TEORIE POPYTU NA PIENIĄDZ

Koncepcja J.M.Keynes’a transmisji

procesów (impulsów) monetarnych na sferę

gospodarki realnej

10.

W gospodarce występują też

uwarunkowania ograniczające ekspansję
(ograniczające siłę i skalę oddziaływania
mnożnika).

Wynikają one z tego, że

wzrost dochodów

społeczeństwa prowadzi do zwiększenia
popytu na pieniądz w wyniku działania

motywu transakcyjnego

i

motywu

przezornościowego

.

W rezultacie może wystąpić częściowe
osłabienie działania mnożnika. czyli
wzrost popytu na pieniądz osłabi mnożnik
i równolegle niska stopa% zwiększy
spekulacyjny popyt na pieniądz

50

TEORIE POPYTU NA PIENIĄDZ

Koncepcja J.M.Keynes’a transmisji

procesów (impulsów) monetarnych na

sferę gospodarki realnej

11.

Wzrost popytu na pieniądz nie tylko

osłabi mnożnik lecz też równolegle niska
stopa% zwiększy spekulacyjny popyt na
pieniądz.

Prowadzić to będzie wyzbywania się
płynnych aktywów finansowych gdyż ich
ceny będą w tej sytuacji za wysokie co
oznacza, że ich dochodowość będzie za
niska.

W konsekwencji rosnącego popytu na
pieniądz może zostać zahamowany popyt
inwestycyjny, a jednocześnie nie będą
rosły w dotychczasowym tempie dochody
bo spadać będzie dochodowość aktywów
zarówno finansowych jak i w sferze
realnej. .

51

TEORIE POPYTU NA PIENIĄDZ

Koncepcja J.M.Keynes’a transmisji

procesów (impulsów) monetarnych na

sferę gospodarki realnej

12.

Oznacza to wg. J.M.Keynes’a, że niecały

przyrost podaży pieniądza przekształci się w
rosnące wydatki.

Im niższa jest stopa % tym większa jest
skłonność podmiotów do utrzymywania rezerw
gotówkowych.

W sumie jednak - mimo wcześniejszych
zastrzeżeń - wg. J.M.Keynes’a ekspansja
monetarna inicjowana w określonych warunkach
przez Bank Centralny BC:
> wpływa na ożywienie gospodarcze i wzrost
poziomu produkcji
> wpływa na zwiększenie zatrudnienia czyli może
zmniejszać bezrobocie

[~może dlatego, że o tym czy

bezrobocie się zmniejsza decyduje jeszcze dynamika zmian
podaży siły roboczej czyli także czynniki demograficzne]

52

TEORIE POPYTU NA PIENIĄDZ

J.M.Keynes’a teoria pieniądza

Wg. J.M.Keynes’a przedstawiony
mechanizm oddziaływania zjawisk
pieniężnych na realne procesy
gospodarcze można ująć w następujący
sposób:

∆ podaży pieniądza → ↓ stopy% co →↑inwestycji

→↑ dochodów →

→↑ popytu na pieniądz →↑ stopy % →↓ inwestycji

→↓ dochodów

53

TEORIE POPYTU NA PIENIĄDZ

Koncepcja J.M.Keynes’a transmisji

procesów (impulsów) monetarnych na

sferę gospodarki realnej

Paradoks pułapki płynnościowej czyli sytuacja
w której tradycyjnie rozumiana polityka
pieniężna jest mało skuteczna w zakresie
pobudzania aktywności gospodarczej i wzrostu
gospodarczego.

Najczęściej występuje to w sytuacji gdy
rynkowa stopa% jest na tak niskim poziomie,
że popyt na pieniądz gwałtownie rośnie, a
nawet staje się ~„nieskończenie duży”.

54

TEORIE POPYTU NA PIENIĄDZ

J.M.Keynes’a teoria pieniądza

• W warunkach recesji gospodarczej

obniżanie się rynkowych stóp
procentowych może doprowadzić do
sytuacji gdy w ocenie przedsiębiorstw i
gospodarstw domowych dalszy jej spadek
będzie oceniany negatywnie.

• Dlatego, że doprowadza do tak niskiej

rentowności aktywów finansowych w
postaci obligacji skarbowych, że w
konsekwencji np. nie będzie chętnych do
inwestowania w obligacje bo nie opłaca
się w nie inwestować jeżeli przewiduje się
straty z powodu obniżania ich wartości.
Rynkowej

55

TEORIE POPYTU NA PIENIĄDZ

J.M.Keynes’a teoria pieniądza

• Po pewnym czasie

>

rozpocznie się

proces szacowania momentu
podwyższania stóp % , bo wcześniej
nabyte obligacje mogą przynosić straty
względne a nawet bezwzględne.

• W takich warunkach każdy kolejny

przyrost podaży pieniądza kreowany
przez BC będzie ( w aspekcie makro)
~unieruchomiony (czyli nie będzie
wpływał na wzrost produkcji itd.), gdyż
popyt na gotówkę będzie gwałtownie
rósł. W konsekwencji realne wydatki nie
będą rosły (mimo wzrostu podaży
pieniądza).

56

TEORIE POPYTU NA PIENIĄDZ

J.M.Keynes’a teoria pieniądza

• Wobec tego obniżanie stopy% w intencji

pobudzania aktywności i wzrostu nie
będzie skuteczne. Nastąpi „zdławienie”
mnożnika poprzez nadmiar pieniądza po
niskiej cenie.

• Być może dzisiaj EBC jest w takiej

przełomowej sytuacji???

• Dlatego też NBP tak ostrożnie podchodzi

do kwestii dalszych obniżek stóp% !!!

57

TEORIE POPYTU NA PIENIĄDZ

J.M.Keynes’a teoria pieniądza

Co wtedy?

Zdaniem J. M. Keynes’a, gdy wyczerpią swoją
skuteczność narzędzia i metody polityki
monetarnej

 to wtedy nadchodzi moment gdy najlepszą

metodą na pobudzenie aktywności i wzrostu
gospodarczego (czyli wzrostu inwestycji i
produkcji prywatnego sektora przedsiębiorstw)

 będzie istotne zwiększanie wydatków

budżetowych, które na siebie wezmą
„odpowiedzialność” za bezpośrednie
uruchomienie makroekonomicznych procesów
mnożnikowych.

 Ale czy dzisiaj w UE jest to możliwe z uwagi na

gigantyczne zadłużenie budżetowe ????

58

TEORIE POPYTU NA PIENIĄDZ

Modyfikacje J.M.Keynes’a teorii pieniądza

przez A.C. Pigou

Może spojrzymy na tzw. efekt Pigou

• Wg. A.C.Pigou
1. w warunkach niepełnego zatrudnienia

czynników produkcji nie może istnieć stan
równowagi monetarnej ze względu na
elastyczność cen i płac w dół.
Depresja gospodarcza wpływa na spadek
cen.
To może powodować wzrost realnej
wartości majątku, wzrost wydatków
inwestycyjnych (bo niższe ceny) oraz
konsumpcyjnych i w oparciu o mnożnik
wzrost dochodów nominalnych

59

TEORIE POPYTU NA PIENIĄDZ

Modyfikacje J.M.Keynes’a teorii pieniądza

przez A.C. Pigou

2.

W sytuacji nieefektywności polityki

pieniężnej w przypadku wystąpienia
pułapki płynnościowej i braku reakcji
poziomu inwestycji na zmiany stopy
procentowej, wzrost podaży pieniądza
może być odkładany w postaci
nieczynnych zasobów pieniężnych.
Po pewnym czasie (krótkim) część tych
zasobów zostanie wydatkowana co
wpłynie wzrost produkcji i dochodów
realnych.

Zdaniem A.C.Pigou długotrwałe
występowanie pułapki płynnościowej jest
utrudnione, a nawet niemożliwe.

> Oby A.C. Pigou miał rację!!!!

60

TEORIE POPYTU NA PIENIĄDZ

Modyfikacje J.M.Keynes’a teorii pieniądza

przez A.C. Pigou

3.

Wg. A.C.Pigou trzecim rodzajem efektów

zmian w poziomie majątku jest efekt
wzrostu wartości aktywów finansowych.

Gdy w wyniku wzrostu podaży pieniądza
spada rynkowa stopa% to wówczas ~~~~
rosną ceny rynkowych „starszych”
aktywów finansowych wpływając na
zwiększenie zasobności posiadaczy tych
aktywów.

[ale to zależy też od konstrukcji cen tych

instrumentów czy są zerokuponowe i jaka jest konstrukcja
kuponu odsetkowego jeżeli mają formę tradycyjną]

To może powodować zwiększenie
konsumpcji i inwestycji, a więc w
następstwie tego dochodów (działa tutaj
specyficzny mnożnik) 

61

TEORIE POPYTU NA PIENIĄDZ

Poprawki W.J.Baumola i J.Tobina do J.M.Keynes’a

teorii pieniądza

1. Wielkość transakcyjnego popytu na

pieniądz zależy od zmian w wysokości
stopy%.

2. Dochody przeznaczane na bieżące

potrzeby (które zazwyczaj są rozłożone w
czasie) mogą przejściowo być lokowane w
papierach wartościowych, a następnie
stopniowo w miarę potrzeb zamieniane na
gotówkę .

Im wyższa stopa% tym większa skłonność
do takiej alokacji bo trzymanie gotówki
wiąże się ze stratami (utracone korzyści
czyli ~~koszty alternatywne).

Baumol i Tobin wprowadzają na stałe do
rozważań transakcyjny koszt zamiany
formy aktywów.

62

TEORIE POPYTU NA PIENIĄDZ

Poprawki W.J.Baumola i J.Tobina do

J.M.Keynes’a teorii pieniądza

• J.Tobin (tzw. Szkoła z Yale)zwrócił

uwagę na wpływ stopy% również na
zasoby przezornościowe (a nie tylko
spekulacyjne i transakcyjne)
pieniądza czyli na całość popytu na
pieniądz.

Ponadto zwrócił uwagę na znaczenie
zarządzania portfelem aktywów o
różnym ryzyku i różnej dochodowości
oraz różnej płynności.

63

Monetarystyczna teoria pieniądza

M.Friedmana (MF)

1. MF podważył keynesowską koncepcję

wpływu bieżącego dochodu jako
podstawowego czynnika kształtującego
popyt na pieniądz.

2. Popyt na pieniądz zależy od majątku (od

poziomu i jego zmian oraz oczekiwań w
tym zakresie)

3. Popyt na pieniądz zależy też nie tylko od

wielkości majątku ale od struktury tego
majątku czyli od relacji dochodowości
poszczególnych form tego majątku (ujęcie
strukturalne portfela majątkowego) >
skłonność do powiększania udziału
aktywów o rosnącej przychodowości
Założenie: struktura portfela aktywów
będzie się zmieniać aż dochodowość
poszczególnych pozycji aktywów się
wyrówna (zbieżne ujęcie i Tobina i
Friedmana).

64

Monetarystyczna teoria pieniądza

M.Friedmana (MF)

4. Zdaniem MF użyteczność (inaczej

dochodowość) pieniądza jest pochodną:
1/usług pośredniczenia w wymianie dóbr i
aktywów;
2/szczególnej jego funkcji jako aktywu
zabezpieczającego przed bankructwem.

5. MF wprowadza do rozważań na temat

zachowań na rynku wpływ majątku i jego
funkcji
wg. MF majątek to:
zasób pieniężny + akcje + obligacje +
dobra rzeczowe + tzw. majątek ludzki

65

Monetarystyczna teoria pieniądza

M.Friedmana (MF)

6. Dochodowość aktywów można mierzyć w ujęciu

nominalnym i realnym.

7. Popyt na pieniądz również można mierzyć w

ujęciu nominalnym i realnym.

8. Z 6 i 7 wynika, że realny popyt na pieniądz

zależy od dochodu realnego i realnych stóp
dochodu. Jeżeli podmioty (p-wa i gosp.dom.)
przewidują inflację to oczekiwana realna stopu
dochodu równa się nominalnej stopie dochodu
minus oczekiwany wskaźnik inflacji.

9. MF wprowadził do teorii pieniądza i do polityki

pieniężnej kategorię oczekiwań inflacyjnych, a
także wpływu na wartość rynkową majątku,
oczekiwanego dochodu z niego i przeciętnej
(bieżącej i oczekiwanej) stopy dochodu.

66

Neokeynesizm i

neomonetaryzm

Podstawowe obszary sporu (od
lat 50.XXw. do dzisiaj) z pkt.
widzenia polityki pieniężnej):

1.Kwestie stopnia reakcji popytu

na pieniądz na zmiany stopy%
i podaży pieniądza

2. Kwestie stopnia reakcji (zmian

w poziomie i kierunkach)
wydatków w zależności od
zmian stopy%.

67

Neokeynesizm i

neomonetaryzm

Ad.1.Kwestie stopnia reakcji popytu na pieniądz

na zmiany stopy% i podaży pieniądza

W obszarze 1 monetaryści twierdzą, że popyt na
pieniądz w niewielkim stopniu zależy od zmian
stopy%.
Natomiast keynesiści uważają, że np. obniżka
stopy% zwiększa popyt na pieniądz co powoduje,
że z kolei nie każdy przyrost podaży pieniądza
przekształca się w fundusze nabywcze. Oznacza
to, że przyrost podaży pieniądza może być
zaabsorbowany przez wzrost popytu na pieniądz
i w ten sposób na określony czas przekształcony
w nieczynne zasoby pieniężne.

68

Neokeynesizm i neomonetaryzm

Ad.2. Kwestie stopnia reakcji (zmian w poziomie i

kierunkach) wydatków w zależności od zmian
stopy%.

Monetaryści są zdania, że skala reakcji (zmiany)
wydatków na zmiany stopy % jest stosunkowo
duża.
Keynesiści natomiast są zdania, że np. dochód
powstały w wyniku wzrostu podaży pieniądza nie
musi zamieniać się w wydatki w wyniku obniżki
stopy% bo mogą np. wzrosnąć oszczędności.
Keynesiści negując wpływ stopy% na zakupy dóbr
realnych i na inwestycje negują tym samym
potencjalna skuteczność polityki monetarnej w
zakresie regulowania aktywności gospodarczej >
polityka monetarna nie może zajmować się
stymulowaniem wzrostu gospodarczego bo od
tego jest rząd i jego polityka gospodarcza i
fiskalna.

> Dzisiaj mamy w filozofii działania FED i filozofii

EBC wyraźną sprzeczność!!!

69

Neokeynesizm i neomonetaryzm

• Z kolei monetaryści wychodząc z

innych założeń dochodzą do wniosku,
że wzrost podaży pieniądza w długim
okresie powoduje jedynie wzrost
cen. Wzrost podaży pieniądza nie
zwiększa produkcji gdyż

wielkość

produkcji zależy od czynników
pozamonetarnych

.

• Zadaniem polityki pieniężnej

prowadzonej przez bank centralny
jest wobec tego zdaniem

monetarystów jedynie kontrola
podaży pieniądza, który powinien
być emitowany zgodnie z punktu
widzenia stabilności cen i pieniądza.

70

Neokeynesizm i neomonetaryzm

• Jak widać oba dominujące od dziesiątków

lat nurty teoretyczne – wychodząc z
różnych przesłanek - są zgodne w
podstawowej kwestii:

 Zadaniem polityki pieniężnej jest

przeciwdziałanie inflacji czyli dbanie o
stabilność cen i pieniądza.



Natomiast interweniowanie w oparciu o

narzędzia polityki pieniężnej w sprawy
gospodarcze (tzw. gospodarki realnej)
może mieć miejsce (ze świadomością
skutków monetarnych) jedynie w
sytuacjach krytycznych!!! Bo może być
wręcz

szkodliwe jeżeli trwa zbyt długo i

jest za duże!!!!!

71

Neokeynesizm i neomonetaryzm

• Kontrowersje między

podejściem
neokeynes’owskim a
neomonetarystycznym w
kontekście współczesnego
etapu kryzysu finansowego w
świecie, w UE i w Strefie
Euro.

• Co dalej ? >>>> ale o tym w

dalszej części wykładów

72

Polityka pieniężna

• ŻYCZĘ PAŃSTWU chwili

refleksji nad tym co się dzieje
współcześnie w Polsce, w UE,
w Strefie Euro, w ŚWIECIE!!!

dr Zbigniew R. Wierzbicki

73