Cukry i Białka

Chemiczne składniki żywności

Artykuły

spożywc

ze

Cukry

Tłuszcz

e

Białka

Witami

ny

Sole

mineral

ne

CUKRY

Cukry (inaczej węglowodany) są
związkami chemicznymi węgla, wodoru
i tlenu, zazwyczaj w stosunku H:O =
2:1. Są to związki zawierające
jednocześnie liczne grupy
hydroksylowe, karbonylowe oraz
czasami mostki półacetalowe.

Rodzaje cukrów

• Glukoza - C₆H₁₂O₆
• Fruktoza - C₆H₁₂O₆
• Sacharoza - C₁₂H₂₂O₁₁
• Laktoza - C₁₂H₂₂O₁₁
• Skrobia – (C₆H₁₀O₅)n
• Glikogen
• Celuloza – (C₆H₁₀O₅)m

Glukoza - C₆H₁₂O₆

• Jest to cukier prosty
• Występuje w owocach, głównie w

winogronach

Rola w organizmie:
• Utlenianie glukozy w komórkach

zwierząt i ludzi jest źródłem energii:

C₆H₁₂O₆ + 6 O₂  6 CO₂ + 6 H₂O +

energia

Fruktoza - C₆H₁₂O₆

• Jest to cukier prosty
• Różni się od glukozy budową

przestrzenną

• Występuje głównie w owocach i

miodzie

Rola w organizmie:
• Słodsza od glukozy, dlatego

słodzenie pokarmów fruktozą
wymaga użycia mniejszej ilości
węglowodanów.

Sacharoza - C₁₂H₂₂O₁₁

• Jest to disacharyd, cząsteczka składa

się z dwóch połączonych ze sobą
fragmentów glukozy i fruktozy

• Występuje w burakach cukrowych i

trzcinie cukrowej

Rola w organizmie:
• Spożywanie zbyt dużej ilości słodyczy

skutkuje otyłością.

Laktoza - C₁₂H₂₂O₁₁

• Cukier mlekowy o wzorze

sumarycznym identycznym z
sacharozą

Rola w organizmie:
• Odpowiada za słodki smak świeżego

mleka

• Dorośli ludzie nie są w stanie trawić

tego cukru

Skrobia – (C₆H₁₀O₅)n

• Polisacharyd, cząsteczka jest

zbudowana z wielu połączonych ze
sobą fragmentów glukozy

• Cukier zapasowy roślin
• Występuje w nasionach zbóż oraz w

bulwach roślin, m.im. ziemniaków

Glikogen

• Cząsteczka ma budowę podobną do

skrobi

• Cukier zapasowy ludzi i zwierząt

Rola w organizmie:
• Jest gromadzony w wątrobie i w

mniejszej ilości w mięśniach. W
wypadku wzmożonego wysiłku
przekształca się w glukozę.

Celuloza – (C₆H₁₀O₅)m

• Polisacharyd o takim samym wzorze

sumarycznym jak skrobia, lecz z większą liczbą
reszt glukozy w cząsteczce

Rola w organizmie:
• Celuloza to inaczej błonnik. Organizm nie trawi

jej. Wędrując w stanie praktycznie
niezmienionym przez cały przewód pokarmowy,
wchłania wodę i ułatwia usuwanie
niestrawionych resztek, dzięki czemu
zapobiega m.in. Powstawaniu chorób okrężnicy.

Białka

Białka tworzą atomy węgla, wodoru,
tlenu i azotu, a czasem nawet siarki. Z
białka zbudowane są mięśnie, znajdują
się we krwi, mózgu oraz w szkliwie
zębów. Białka są związkami
wielocząsteczkowymi, utworzonymi z
około dwudziestu różnych
aminokwasów.

Aminokwasy to związki organiczne, w
których cząsteczkach występują dwie
grupy funkcyjne: aminowa - NH₂ i
karboksylowa – COOH.