Zakażenia przewodu

pokarmowego wywołane prze

Yersinia enterocolitica i Yersinia

pseudotuberculosis



Jersionioza- ostra lub przewlekła

odzwierzęca choroba zakaźna wywołana

przez pałeczki z rodzaju Yersinia, należące

do gatunku Y. enterocolitica i Y.

pseudotuberculosis



Y. enterocolitica i Y. pseudotuberculosis -

jersinioza ludzi i zwierząt



Y. pestis - dżuma



Gram (-) ujemne, małe ziarniniako-pałeczki, barwią się
biegunowo błękitem metylenowym, należą do rodziny
Enterobacteriaceae.



Pleomorfizm



Nie wytwarzają przetrwalników i typowej otoczki



Tlenowce lub warunkowe beztlenowce- rosną w warunkach
tlenowych i beztlenowych



Rosną na podłożach zwykłych w temp. 22-29

0

C, mogą

namnażać się w temp. 4-8

O

C

,

w niskich temp. zdolne są do

wytwarzania ciepłostałej enterotoksyny odpowiedzialnej za
występowanie biegunki u ludzi i zwierząt



Szczepy Y. enterocolitica serotyp 3 i 9 wytwarzają beta-
laktamazę



Na podstawie różnic w budowie antygenu
somatycznego O wyróżniono w obrębie gatunku Y.
enterocolitica ponad 70 grup serologicznych, natomiast
w obrębie gatunku Y. pseudotuberculosis 6 grup i 4
podgrupy



Większość chorobotwórczych dla człowieka pałeczek Y.
enterocolitica zaliczana jest do biotypu 2, 3 i 4, do
grupy serologicznej O3, O8, O9 i O5,27



Chorobotwórcze dla człowieka pałeczki Y.
pseudotuberculosis zaliczane są głównie do grupy
serologicznej I i III.



Polska: O3 (Y. enterocolitica) i grupa I (Y.
pseudotuberculosis)



Chorobotwórczość pałeczek Yersinia wiąże
się z występowaniem w komórkach tych
drobnoustrojów plazmidu wirulencji pYV, w
DNA którego zlokalizowane są geny
odpowiedzialne za wytwarzanie
zewnątrzkomórkowych białek decydujących
o ich zdolności inwazyjnych oraz
namnażaniu się w makrofagach i
fibroblastach.



Pałeczki Yersinia są wrażliwe na ogrzewanie
i powszechnie stosowane środki
dezynfekcyjne



Szeroko rozpowszechnione w środowisku



Ze względu na dużą oporność na czynniki fiz-
chem oraz znaczne możliwości adaptacyjne poza
organizmem gospodarza , są często izolowane z
wód powierzchniowych, gleby, roślin, paszy



Rezerwuarem i źródłem zakażenia dla
człowieka są domowe i dziko żyjące zwierzęta
(świnie, gryzonie, króliki, owce, kozy, bydło,
konie, psy, koty, zwierzęta płowe, lisy, a wśród
ptaków: indyki, kaczki, gęsi, gołębie, bażanty,
kanarki

Epidemiologia



Do zakażenia dochodzi głównie na drodze pokarmowej
w następstwie spożycia produktów spożywczych
przeważnie pochodzenia zwierzęcego ,
zanieczyszczonych pierwotnie (produkty pochodzące
od zwierząt chorych) lub wtórnie odchodami zwierząt
albo ludzi chorych lub nosicieli



Najczęściej po spożyciu niedogotowanego mięsa
wieprzowego, zanieczyszczonego fekaliami podczas
uboju, niepasteryzowanego mleka, zakażonych
produktów roślinnych oraz wody zanieczyszczonej
odchodami zwierząt i ludzi



Możliwe zakażenie człowiek-człowiek (rzadko),
najczęściej jako zakażenie rodzinne, szpitalne

Drogi szerzenia



Wrota zakażenia- przewód pokarmowy



Okres wylęgania- od kilku godzin do kilku lub
kilkunastu dni



Wydalanie- wydalanie bakterii z kałem w
okresie występowania objawów żołądkowo-
jelitowych, do wielu tygodni po ich ustąpieniu.



Okres zaraźliwości w okresie wydalania
zarazka



Szczególnie wrażliwe na zakażenie są dzieci
do 5 roku życia (stany biegunkowe), i osoby
starsze z niewydolnym układem
immunologicznym (posocznice), w następnej
kolejności dzieci powyżej 5 r.ż. i młodzież
(zespół rzekomego zapalenia wyrostka
robaczkowego) oraz dorośli .



Przebycie zakażenia stymuluje wytwarzanie
swoistych przeciwciał, nie jest jednak
określone ich znaczenie ochronne przy
reinfekcjach

Odporność populacji



Zakażenie na drodze pokarmowej



Adherencja i kolonizacja nabłonka jelit →
wytwarzanie toksyn→zapalenie jelita
cienkiego→objawy kliniczne i biegunka



Endotoksyna i enterotoksyna (LT)

Patogeneza



Kraje o klimacie umiarkowanym i chłodnym



Sezonowy wzrost zachorowań w okresach
zimnych i wilgotnych (późna jesień, zima)



Zachorowania sporadyczne, rzadziej
epidemiczne, opisano zakażenia szpitalne

Występowanie



Unieszkodliwienie źródła zakażenia trudne-
brak obowiązku badania zwierząt
hodowlanych na nosicielstwo pałeczek
Yersinia



Brak szczepionek uodparniających



Yersinioza należy do chorób podlegających
obowiązkowemu zgłaszaniu



Chorego hospitalizuje się wyłącznie ze
wskazań klinicznych



Postać jelitowa (65% zachorowań)- zapalenie jelita
cienkiego i okrężnicy, biegunka, gorączka, bóle brzucha,
wymioty, bolesne parcie na stolec (głównie dzieci)



Rzekomowyrostkowa postać jersiniozy- ropne,
retikulocytarne zapalenie węzłów chłonnych krezki z
gorączką i bolesnością w P dole biodrowym,



Reaktywne zapalenie stawów- (10-30% dorosłych)-
nawet kilka do kilkunastu dni po biegunce, głownie staw
kolanowy, skokowy, palców u rąk i nóg oraz nadgarstka,
rzadziej ZZSK



Rumień guzowaty, zmiany skórne lub zmiany w obrębie
tkanki łącznej



10% zakażeń bez biegunki, z ostrym zapaleniem gardła,
płuc, ropniakami opłucnej i ropniem płuca

KLINIKA



Posocznica



Zapalenie mięśnia sercowego



Zapalenie nerek



1. Postać jelitowa (1-11 dni okres inkubacji)- zapalenie
jelita cienkiego lub cienkiego i grubego



Objawy - gorączka, biegunka, bóle brzucha, wymioty



W badaniu kału obecność krwi i leukocytów



2. Postać pseudowyrostkowa



3. Postacie posocznicowe



4. lokalizacja pozajelitowa-ropne zapalenie skóry,
zapalenie gardła, płuc, szpiku, kości, ropni wątroby, nerek,
zakażenia u. moczowego, zapalenia opon m-r, zapalenia
gałki ocznej



5. Rumień guzowaty-80% u kobiet powyzej 20 roku życia



6. Reaktywne zapalenie wielostawowe

Y.enterocolitica



1. Zapalenie węzłów chłonnych krezki jelitowej- objawy
typowe zapalenia wyrostka (choroba Masshoffa), tylko węzły
krezki !!! (6-18 rok życia)



2. Zapalenie jelita cienkiego, żołądka oraz jelita
cienkiego i grubego- postać brzuszna jersiniozy, brak
swoistych objawów, obraz kliniczny zakażeń wywoływanych
przez pałeczki jelitowe



3. Bakteriemie i posocznice – śmiertelność powyżej 30%
(sprzyja podeszły wiek, marskość wątroby, cukrzyca, dializa)



4. Ropne zakażenia z rożną lokalizacją- ropna zapalenie
stawów kolanowych, żeber, opon m-r, ropnie wątroby, śledziony,



5. Szkarlatynopodobna gorączka-gorączka , bóle stawów,
zapalenie wielostawowe, objawy żołądkowo-jelitowe.
Endemicznie w Japonii i wschodnich krajach b. ZSRR

Y. pseudotuberculosis



Dodatni wynik badania bakteriologicznego z
kału, krwi, płynu otrzewnowego, wymazu z
gardła, śródopoercyjnie uzyskanych ww.
chłonnych krezki (wynik po 7-10 dniach)



Krew na podłoże do hodowli bakterii tlenowych



Badania serologiczne (postaci przewlekłe,
zmiany narządowe



Testy serologiczne ELISA, OA, HAB.-poziom
p/ciał IgA, IgM, IgG dla wydzielnuczych białek
Yop lub dla oczyszczonych antygenów O
(dynamika przeciwciał- 2-krotne badanie)

Diagnostyka



Y. enterocolitica- aminoglikozydy,
tetracykliny, biseptol, piperacylina,
cefalosporyny III, imipenem, fluorochinolony



Y. pseudotuberculosis- ampicylina,
tetracykliny, cefalosporyny, aminoglikozydy



Wskazane leczenie skojarzone:
amonoglikozyd +cefalosporyna III,



fluorochinolon + cefalosporyny III

Leczenie