Badanie narządu ruchu
konia.

Alicja Pelisiak
Karolina Sap
Alicja Kuczek

Plan badania

1. Opis zwierzęcia i wywiad
2. Badanie w ruchu
3. Badanie w spoczynku konia

stojącego na równym podłożu

4. Badanie kończyny opartej
5. Badanie kończyny podniesionej
6. Próby prowokacyjne
7. Badanie konia na obecność szpata
8. Badania pomocnicze

Opis i wywiad

1. Informacje na temat pacjenta (wiek, płeć, rasa,

stan fizjologiczny, sposób jego użytkowania)

2. Z jakim problemem konia przyprowadzono?
3. Od kiedy kuleje?
4. Kiedy ostatni raz konia przekuwano i dlaczego?
5. Czy kulawizna wystąpiła nagle, np. po kuciu lub

po wyprowadzeniu konia ze stajni?

6. Czy kulawizna pogarsza się?
7. Kto, czym i jak leczono konia?
8. Opis przebiegu ewentualnego wypadku.
9. Czy osoba, która konia przyprowadziła jest jego

właścicielem?

Badanie w ruchu

Nieprawidłowe chody -
stęp

1. Ocena konia z boku:



Ocenia się łuki, jakie rysują w powietrzu kopyta przy
podnoszeniu się z ziemi, przenoszeniu się w powietrzu i
opuszczaniu na ziemię. Chód prawidłowy jest właściwy
dla postawy prawidłowej. Charakteryzuje się łukami
regularnymi, niezbyt wysokimi. Kąty podniesienia i
opuszczania kończyny są równe, stąpanie odbywa się
jednocześnie całym brzegiem podstawowym kopyta.



Chód nieprawidłowy widziany z boku może być chwilowy
lub stały. Chwilowy powstaje wskutek wadliwego
wystrugania lub okucia kopyta, względnie kulawizny
i znika po usunięciu przyczyny.
Chód nieprawidłowy stały powstaje przy
nieprawidłowych postawach kończyn.

Nieprawidłowe chody -
stęp

2. Ocena konia z tyłu:
Obserwuje się linie, po których koń

przenosi kończyny oraz miejsca śladów
kopyt tylnych. W chodzie prawidłowym
koń przenosi kończyny po liniach
równoległych do siebie, kończyny tylne
kryją przednie, stąpanie odbywa się
całym brzegiem podstawowym, ślady
kopyt tylnych padają kilka
centymetrów za śladami przednich.

Badanie w kłusie

1. Podłoże twarde - ujawniają się głównie schorzenia

kości i stawów. Wstrząsy wywołane przy uderzeniu
kopytem o kamienisty grunt przenoszą się na te właśnie
elementy tkankowe kończyny.

2. Podłoże miękkie - ujawniają przede wszystkim

schorzenia tkanek miękkich. Wstrząsy doznawane przez
narząd ruchu zmniejszają się, natomiast silnemu
obciążeniu i napinaniu ulega aparat ścięgnowo-
więzadłowy i mięśniowy.

3. Bieg pod górę - kulawizna kończyn tylnich.
4. Bieg w dół - schorzenia kończyn przednich.
5. Bieg po okręgu (P/L) - kulawizna kończyn jednej strony

ciała.

6. Bieg w zaprzęgu (w wozie) lub pod jeźdźcem -

kulawizna dwóch kończyn sąsiadujących.

Badanie w kłusie

1.

Kłus od siebie na 50 m. Przy przepędzaniu konia od siebie
obserwuje się zad konia i położenie zewnętrznych guzów
biodrowych (czy poruszają się one na jednym poziomie).
Jeżeli jeden, np. lewy jest obniżony, świadczy to o kulawiźnie
kończyny tylnej strony przeciwnej, tzn. prawej. Koń w chwili
oparcia kończyny chorej, dla jej odciążenia, przerzuca ciężar
zadu na kończynę sąsiednią zdrową i „zapada” na nią. Guz
po stronie kończyny obciążonej, zdrowej, ulega obniżeniu,
guz po stronie kończyny chorej nie obniża się.

2.

Kłus do siebie z odległości 50 m. Przy przepędzaniu konia do
siebie obserwuje się ruchy głowy. Jednostronne jej pochylanie
(obniżanie) równocześnie z wyrzutem kończyny przedniej,
np. lewej, świadczy o kulawiźnie kończyny przedniej
sąsiedniej, tzn. prawej. Koń w chwili oparcia kończyny chorej
o ziemię, odciąża ją, a obciąża kończynę sąsiednią zdrową,
którą silnie stąpa, „zapada” na nią

.

Badanie w spoczynku na równym
terenie

Oglądanie kończyn.
1. Oglądanie przednich kończyn z

przodu.



Zwraca się uwagę na rozstawienie
kończyn i pion upuszczony ze
stawu barkowego.



Podstawa prawidłowa:
– rozstawienie kończyn przednich
winno być takie, aby między
kopytami zmieściło się trzecie
kopyto takich samych wymiarów
– pion ze stawu barkowego winien
połowić kończynę i stawy położone
poniżej stawu barkowego oraz
kopyto i padać na ziemię tuż przed
kopytem.

Badanie w spoczynku na równym
terenie

2. Oglądanie tylnich

kończyn z tyłu:



Postawa prawidłowa:
– rozstawienie kończyn
jak przy kończynach
przednich
– pion opuszczony z
guza

kulszowego

winien

połowić

kończynę

(wszystkie

stawy niżej tego guza
położone) i padać w
środek dołupiętkowego.

Badanie w spoczynku na równym
terenie

3. Oglądanie kończyn przednich i

tylnych z boku:
Zwraca

się

uwagę

na

pion

upuszczony ze środka łopatki
(kończyna

przednia)

i

pion

upuszczony z guza kulszowego
(kończyna tylna).



Postawa prawidłowa.



Kończyna

przednia

-

pion

upuszczony ze środka łopatki
połowi kończynę, aż do stawu
pęcinowego i pada tuż za piętkami
na ziemię.



Kończyna tylna - pion upuszczony z
guza kulszowego biegnie stycznie z
tylną krawędzią nadpęciny i pada
za kopytem.



Badanie kopyta i rogu kopytowego.

Badanie kończyny opartej



Opukiwanie kopyta młoteczkiem:

Przy badaniu kończyny przedniej należy unieruchomić

konia przez podniesienie kończyny sąsiedniej, przy
badaniu kończyny tylnej przez podniesienie kończyny
przedniej po stronie badanej kończyny tylnej.

Puszkę kopytową opukuje się początkowo lekko, aby konia
przyzwyczaić do opukiwania, później coraz silniej. Opukuje się
ją na 1/3 wysokości od korony, rozpoczynając opukiwanie od
środka ściany przyśrodkowej i przechodzi na stronę
zewnętrzną puszki, aż do okolicy zewnętrznej ściany
przedkątnej i narożnika, uderzając w każdym miejscu
młoteczkiem trzykrotnie. Po opukaniu strony zewnętrznej
kopyta wraca się z powrotem na środek ściany przyśrodkowej
(punkt wyjścia opukiwania) i opukuje podobnie jak poprzednio
ścianę boczną i przedkątną przyśrodkową.

Badanie kończyny opartej

Przy opukiwaniu ściany przedkątnej przyśrodkowej
występuje zwykle reakcja, ponieważ róg puszki w tym
miejscu jest cieńszy i bardziej obciążony. Przy reakcji
wyczuwa się lewą dłonią drżenie mięśni, w stanach
patologicznych reakcja konia może być tak silna, że
zwierzę „przyklęka” na badanej kończynie lub ją
wyrywa.
Na reakcję występującą przy opukiwaniu kopyta
należy patrzeć krytycznie, porównując ją ze
stopniem kulawizny ustalonej wcześniej. U koni
spokojnych ze zdrowymi kopytami w trakcie
badania

najczęściej

obserwujemy

bowiem

jedynie niepokój, ale jeśli trafi nam się nerwowy
pacjent to jego reakcja na badanie będzie
przypominała reakcję na ból.

Badanie kończyny
podniesionej

Rodzaj podkowy



Letnia bez zębca z hacelami

odkutymi z końców ramion podkowy.



Pantoflowa – gładka bez zębca i

haceli.



Zimowa z zębcem i ostrymi hacelami

wkręcanymi.



Podkowa otwarta lub zwarta.



Najbardziej ekonomiczna i higieniczna jest
podkowa pantoflowa. Przy strzałce prawidłowej
stosuje się podkowę otwartą, zwartą przy strzałce
słabo wykształconej.

Umocowanie podkowy



Sprawdzamy uciskając kciukami

obydwu dłoni końce ramion
podkowy od góry (odciąga się
podkowę od puszki). Podkowa jest
dobrze umocowana, kiedy przy
jej odciąganiu kciukami nie ma
szczeliny między podkową a
brzegiem podstawowym.

Starcie podkowy i haceli



Równomierne i obustronne



Hacele prostopadłe do ramion

podkowy



Hacel zewnętrzny na podkowie

zimowej - ustawienie wzdłuż
ramienia, przyśrodkowy
poprzecznie.

Przyziemna powierzchnia
podkowy



Główki podkowiaków –zwykle 4 po stronie
zewnętrznej, 3 po przyśrodkowej. Ustalić ich
osadzenie w rowku, czy wystają z niego. Rowek za
płytki sprawia, że podkowiaki dobijają się w czasie
chodu i podkowa ulega rozluźnieniu. Ocenić
przebieg rowka, czy przebiega on w 1/3
zewnętrznej szerokości ramienia podkowy.
Podkowa płytko rowkowana posiada rowek
umieszczony blisko brzegu zewnętrznego, trzyma
się słabo na kopycie, podkowiaki rozluźniają się.
Podkowa głęboko rowkowana ma rowek
umieszczony w środku ramienia (w 1/2 a nie 1/3
szerokości) i podkowiaki wychodzą poza linię białą i
mogą spowodować zagwożdżenie.

Przykopytna powierzchnia
podkowy



Czy podkowa nie leży na strzałce,

jakie ma wybuchtowanie.
Podkowa na kopycie
posiadającym wklęsłą podeszwę
może być na przodku
wybuchtowana.

Podeszwowa strona
kopyta



Podeszwa - jakość rogu; czy

pokryta starym, popękanym
rogiem, czy świeżo wystruganym,
czy zaczyna się uwypuklać.
Strzałka - konsystencja rogu
strzałki, jej budowa i wielkość –
rozwinięta lub w zaniku,
głębokość rowka środkowego,
gnicie rogu, rany, ciało obce.



Ściany wsporowe - ich kształt i

przebieg oraz nachylenie w
stosunku do strzałki.

Piętka, chrząstki, dołek
piętkowy



Piętki – ustala się wielkość, wrażliwość, ciepłotę, sprężystość,
zranienia.



Chrząstki kopytowe – wciska się kciuki rąk w dołek piętkowy
i odciąga chrząstki na zewnątrz. Zwraca się uwagę na
sprężystość, wrażliwość chrząstek. Przy skostnieniu chrząstki
są nieruchome.



Dołek piętkowy - oglądamy identyfikując jego –szerokość,
obrzęk, ropień, narośl kostną. Dołek zbyt głęboki zbliża piętki
do siebie, strzałka wtedy zanika (kopyto obustronnie
ścieśnione). Uciskiem kciukami lub końcem trzonka młoteczka
– bada się wrażliwość dołka. Wolny koniec trzonka umieszcza
się w dołku piętkowym i przyciska się kciukiem lewej ręki do
dołka, przy czym reszta palców lewej ręki obejmuje pęcinę od
przodu. Górną część trzonka ujmuje się poniżej młoteczka
prawą dłonią i pociąga oddalając jąod kończyny (wolny koniec
trzonka wchodzi w głąb dołka). Reakcja – zginacz głęboki,
kaletka.

Stawy palca

•

Staw kopytowy - rotacja (obrót) w
wyprostowaniu. Kciuki opiera się na końcach
ramion podkowy lub na piętkach i pociąga kopyto
ku dołowi obracając na zewnątrz a następnie do
środka.

•

Staw koronowy - rotacja w zgięciu. Staw leży
blisko kopytowego utrudniając ustalenie, którego
stawu dotyczy bolesność zjawiająca się przy
rotacji. W razie wątpliwości należy opukać puszkę
młoteczkiem. Dodatnia reakcja puszki na
opukiwanie i na rotację w zgięciu wskazuje na staw
kopytowy, wyklucza koronowy.

•

Staw pęcinowy - staw ten bada się za pomocą
rotacji oraz w wyprostowaniu i zgięciu.

Ścięgna zginaczy



Kciukiem i palcem wskazującym - ujmuje się
zginacze między te palce jednej dłoni i przesuwa
rękę wzdłuż ścięgien z góry na dół (od miejsca
leżącego poniżej garstka do stawu pęcinowego).
Zwraca się uwagę na zgrubienia w ich przebiegu.



Palpacja ścięgien - omacuje się po kolei
poszczególne ścięgna (powierzchowny, głęboki,
międzykostny), sprawdzając czy oddzielają się
(ujmuje się między kciuk a palec wskazujący).
Kontroluje się także głowę dodatkową zginacza
głębokiego i przyczepy międzykostnego do
trzeszczek, do III kości śródręcza (śródstopia)
zwracając uwagę na ich wrażliwość i ciepłotę.

Badanie ruchomości stawu garstkowego

Prawidłowo te dwie części kończyny (śródręcze i
podramię) winny przylegać do siebie. Przy
schorzeniach garstka i nakostnikach, zakres zginania
jest ograniczony

Badanie stawu łokciowego

Badający chwyta dłonią przednią powierzchnię
podramienia i pociąga ją doogonowo

Badanie stawu barkowego

Jedną ręką chwytamy kończynę w zgiętku pęcinowym
i unosimy ją., po czym prostujemy we wszystkich
stawach, prócz łokciowego. Po oparciu drugiej ręki na
stawie barkowym wykonujemy ruchu przywodzenia i
odwodzenia w stawie barkowym.

Próby prowokacyjne

•

W celu sprawdzenia bolesności struktur ścięgnisto-
stawowych wykonuje się tzw. próby
prowokacyjne. Należą do nich próby biernego
zginania, prostowania i skręcania stawów oraz
próby zgięciowe (flexion tests). Te ostatnie polegają
na przytrzymaniu badanego stawu w pozycji zgiętej.

•

Próby zgięciowe przeprowadza się na wszystkich
czterech kończynach, po wcześniejszym ustaleniu
stopnia kulawizny i kończyny na którą koń kuleje.
Zawsze należy zaczynać badanie od kończyn
zdrowych tak, aby nie zaburzyć stopnia kulawizny.
Przykładowo, u konia kulejącego na kończynę prawą
przednią, pierwsza próbę zgięciową zaczynamy
realizować od kończyny lewej tylnej.

Próba zginania stawów
palca



staw pęcinowy, koronowy i

kopytowy Należy ją
przeprowadzać z wyczuciem, aż
do oporu lub do wywołania u
badanego zwierzęcia silnej
bolesności, koń wyrywa
kończynę, próbuje się cofać. Staw
nadgarstkowy zgięty w
nieznacznym stopniu.

Próba zginania stawu
nadgarstkowego



Chwytamy badaną kończynę tuż

nad stawem pęcinowym tak, aby
stawy palca były swobodnie
wyprostowane.

Próba zginania stawu
stępu



Stawy palca są w ułożeniu

swobodnym. Przytrzymując
kończynę w tej pozycji przez
około 2 minuty uzyskujemy tak
zwaną „próbę szpatową”.

DZIĘKUJEMY